1 - Mijn rechten als slachtoffer van een misdrijf

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, openbaar aanklager) na het misdrijf, maar nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

Voordat u aangifte van het misdrijf doet, kunt u informatie inwinnen over uw rechten op de website van het bondsministerie van Justitie (Bundesministerium für Justiz) (De link wordt in een nieuw venster geopend.hier) en de hotline voor slachtofferhulp (Opfernotruf) of de website van die hotline (0800 112 112 of De link wordt in een nieuw venster geopend.hier).

Als slachtoffer van een misdrijf hebt u het recht van de autoriteiten informatie over uw rechten te ontvangen. In beginsel wordt die informatie u verstrekt bij aanvang van het onderzoek. Als u recht hebt op rechtshulp van een slachtofferhulporganisatie, wordt u daarover vóór de eerste zitting geïnformeerd. In de oproep om op de zitting te verschijnen, vindt u ook informatie over die rechtshulp, samen met de adressen van de betrokken organisaties. Daarnaast wordt u geïnformeerd over uw recht om te worden vergezeld door een vertrouwenspersoon.

Als u het slachtoffer bent van een zedenmisdrijf of als u minderjarig bent, of indien een straat- en/of contactverbod is uitgevaardigd overeenkomstig § 38a(1) van de wet inzake de veiligheidspolitie (Sicherheitspolizeigesetz — SPG) om u te beschermen tegen gewelddaden, wordt u gezien als een bijzonder kwetsbaar slachtoffer. Dat betekent dat u aanvullende rechten worden verleend; in het bijzonder dat men u er voorafgaand aan uw zitting en getuigenverklaring op moet wijzen dat:

  • u tijdens het onderzoek waar mogelijk kunt worden gehoord door iemand van hetzelfde geslacht;
  • u, wanneer u tijdens het onderzoek en het proces wordt gehoord, kunt verzoeken om tolkdiensten, waar mogelijk, door een persoon van hetzelfde geslacht;
  • u kunt weigeren antwoord te geven op vragen over details van het misdrijf, bijvoorbeeld in het geval van een zedenmisdrijf, als u die onredelijk vindt. U kunt echter verplicht zijn die vragen te beantwoorden als uw verklaring van bijzonder belang is voor het onderwerp van de procedure;
  • u recht hebt op een tactvol verhoor tijdens het onderzoek en het proces;
  • u kunt verzoeken om een proces achter gesloten deuren;
  • u ervan in kennis kunt worden gesteld als de dader is ontsnapt, weer is aangehouden of is vrijgelaten;
  • u tijdens uw zitting kunt worden vergezeld door een vertrouwenspersoon.

Verdere informatie is te vinden in de brochures van slachtofferhulporganisaties die de politie u zal verstrekken. U kunt er ook voor kiezen af te gaan op informatie over uw rechten die u mondeling wordt gegeven.

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf heeft plaatsgevonden (EU-burgers en niet-EU-burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

Richtlijn 2012/29/EU van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2012 tot vaststelling van minimumnormen voor de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, en ter vervanging van Kaderbesluit 2001/220/JBZ van de Raad bepaalt dat slachtoffers in alle EU-lidstaten vergelijkbare rechten genieten. Die rechten zijn van toepassing ongeacht de nationaliteit van het slachtoffer.

Om de aangifte van misdrijven te vergemakkelijken in gevallen waarin het strafbare feit in een andere lidstaat is begaan, worden aanklachten die in verband met dat misdrijf zijn ingediend in het land van verblijf van het slachtoffer door de aanklager doorgestuurd naar de bevoegde autoriteit in de andere lidstaat.

Verder hebt u tijdens strafrechtelijke procedures recht op gratis vertaaldiensten.

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

Als slachtoffer van een misdrijf moet u onmiddellijk worden geïnformeerd over uw rechten. Deze informatie behelst de volgende elementen:

  • uw rechten tijdens de strafrechtelijke procedure;
  • contactgegevens en dienstverlening van slachtofferhulporganisaties;
  • de mogelijkheid een schadevergoeding te vorderen van de dader;
  • de mogelijkheid een vergoeding aan te vragen bij de staat.

Als u recht hebt op rechtshulp van een slachtofferhulporganisatie, wordt u daarover vóór de eerste zitting geïnformeerd. In de oproep om op de zitting te verschijnen, vindt u ook informatie over die rechtshulp, samen met de adressen van de betrokken organisaties. Daarnaast wordt u geïnformeerd over uw recht om te worden vergezeld door een vertrouwenspersoon. Verdere informatie is te vinden in de folders of brochures van slachtofferhulporganisaties die de politie u zal verstrekken. U kunt er ook voor kiezen af te gaan op informatie over uw rechten die u mondeling wordt gegeven.

Als uw seksuele integriteit is geschonden of als u minderjarig bent, of indien een straat- en/of contactverbod is uitgevaardigd overeenkomstig § 38a(1) van de wet inzake de veiligheidspolitie om u te beschermen tegen gewelddaden, hebt u het recht om voorafgaand aan uw zitting en verklaring te worden geïnformeerd over de volgende rechten:

  • u wordt tijdens het onderzoek waar mogelijk gehoord door iemand van hetzelfde geslacht;
  • wanneer u tijdens het onderzoek en het proces wordt gehoord, kunt u verzoeken om tolkdiensten, waar mogelijk, door een persoon van hetzelfde geslacht;
  • u kunt weigeren antwoord te geven op vragen over details van het misdrijf, bijvoorbeeld in het geval van een zedenmisdrijf, als u die onredelijk vindt. U kunt echter verplicht zijn die vragen te beantwoorden als uw verklaring van bijzonder belang is voor het onderwerp van de procedure;
  • u hebt recht op een tactvol verhoor tijdens het onderzoek en het proces;
  • u kunt verzoeken om een proces achter gesloten deuren;
  • u kunt ervan in kennis worden gesteld als de dader is ontsnapt, weer is aangehouden of is vrijgelaten uit voorlopige hechtenis;
  • u hebt de mogelijkheid om tijdens de zitting te worden vergezeld door een vertrouwenspersoon.

Nadat u het misdrijf hebt aangegeven, ontvangt u een schriftelijke bevestiging van uw aangifte. Daarin staat een referentienummer. Als u het politiebureau later belt en dat referentienummer opgeeft, kunt u contact opnemen met de functionaris die belast is met uw zaak. U kunt het referentienummer van de politie ook gebruiken om contact op te nemen met de openbaar aanklager die uw zaak behandelt.

Het openbaar ministerie informeert u over belangrijke ontwikkelingen in het proces. Zo wordt u geïnformeerd als de autoriteiten beslissen niet tot vervolging over te gaan of als zij overwegen maatregelen te gelasten als alternatief voor een conventionele strafrechtelijke procedure. Verder hebt u recht op inzage in uw dossier.

De rechter informeert u over de tijd en plaats van de zitting als u eerder om die informatie had verzocht of als u aan de procedure deelneemt als burgerlijke partij.

Indien u als gevolg van een moedwillige criminele handeling bent blootgesteld aan geweld of aan een gevaarlijke bedreiging, uw seksuele integriteit is geschonden, bij het begaan van een dergelijk misdrijf misbruik is gemaakt van uw persoonlijke afhankelijkheid of indien u bijzonder kwetsbaar bent, wordt u door de autoriteiten automatisch geïnformeerd als de dader is ontsnapt, weer is aangehouden of is vrijgelaten uit voorlopige hechtenis. In andere gevallen wordt u van dergelijke ontwikkelingen in kennis gesteld als u daarom hebt gevraagd. De door de politie of openbaar aanklager verstrekte informatie moet de desbetreffende gronden voor de vrijlating bevatten en vermelden of aan de dader lichtere maatregelen zijn opgelegd als alternatief voor hechtenis.

Op uw verzoek wordt u tevens onmiddellijk geïnformeerd als de dader uit de gevangenis is ontsnapt of wordt vrijgelaten, evenals over de eerste keer dat de dader zonder toezicht de plaats van bewaring mag verlaten. U wordt ook geïnformeerd wanneer een ontsnapte dader weer is aangehouden. Als er op het moment van vrijlating aan een dader voorwaarden ter bescherming van het slachtoffer zijn opgelegd, wordt u hierover eveneens geïnformeerd.

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

Als uw kennis van het Duits ontoereikend is, komt u in aanmerking voor gratis tolkdiensten. Deze diensten staan u ter beschikking tijdens het verhoor of de zitting. Daarnaast hebt u recht op een schriftelijke vertaling van belangrijke delen uit het dossier (schriftelijke bevestiging van de aangifte, kennisgeving van het afsluiten van het onderzoek en motivering daarvan, afschrift van de beslissing en van de strafbeschikking).

Rechtshulp voor slachtoffers omvat vertaalondersteuning en wordt gefinancierd door het bondsministerie van Justitie.

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik gehandicapt ben)?

Juridische aanwijzingen en gestelde vragen moeten altijd duidelijk zijn. De betrokken autoriteit moet haar aanwijzingen en vragen dan ook altijd afstemmen op de behoeften en mogelijkheden van het slachtoffer. Nadat u de aanwijzingen zijn gegeven, wordt u gevraagd of u alles hebt begrepen.

Als uw kennis van het Duits ontoereikend is, komt u in aanmerking voor gratis tolkdiensten. Deze diensten staan u ter beschikking tijdens het verhoor of de zitting. Daarnaast hebt u recht op een schriftelijke vertaling van belangrijke delen uit het dossier (schriftelijke bevestiging van de aangifte, kennisgeving van het afsluiten van het onderzoek en motivering daarvan, afschrift van de beslissing en van de strafbeschikking).

Slachtoffers die doof of stom zijn, worden bijgestaan door een gebarentolk. Zo nodig staat u eveneens de mogelijkheid ter beschikking om schriftelijk of op een andere passende manier te communiceren.

Om te beoordelen of een slachtoffer bijzonder kwetsbaar is en dus bijzondere rechten heeft, wordt rekening gehouden met alle beperkingen. Die beperkingen kunnen worden gecompenseerd door middel van het recht op rechtsbijstand.

Slachtofferhulpdiensten

Wie biedt slachtofferhulp?

U kunt contact opnemen met een slachtofferhulporganisatie. Er zijn organisaties die zich specifiek richten op slachtoffers van huiselijk geweld en stalking, slachtoffers van mensenhandel en jonge slachtoffers. Om slachtoffers te helpen in contact te komen met de juiste organisatie, is een hotline voor slachtofferhulp opgezet. Deze dienst wordt gefinancierd door het bondsministerie van Justitie (0800 112 112 en De link wordt in een nieuw venster geopend.http://www.opfer-notruf.at/) en verleent dag en nacht gratis ondersteuning.

Bepaalde slachtoffers hebben recht op psychosociale en juridische hulp.

Als u slachtoffer van huiselijk geweld of stalking bent, krijgt u ondersteuning van gespecialiseerde organisaties, zoals het bureau voor interventie bij huiselijk geweld (Interventionsstelle gegen Gewalt in der Familie) of centra voor bescherming tegen geweld (Gewaltschutzzentren). Als de politie een straat- en/of contactverbod heeft opgelegd, wordt die informatie doorgegeven aan het plaatselijke bureau voor interventie bij huiselijk geweld of een plaatselijk centrum voor bescherming tegen geweld. De medewerkers van die organisaties nemen dan contact met u op en bieden u ondersteuning, onder meer door een veiligheidsplan op te stellen en juridisch advies (met name over het aanvragen van een voorlopige voorziening) en psychosociale ondersteuning te geven.

U kunt ook rechtstreeks contact opnemen met het bureau voor interventie of een van de centra voor bescherming tegen geweld. U hoeft niet te wachten tot de politie maatregelen heeft getroffen of tot u een misdrijf hebt aangegeven.

Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?

Als u slachtoffer van huiselijk geweld of stalking bent, krijgt u ondersteuning van gespecialiseerde organisaties, zoals het bureau voor interventie bij huiselijk geweld of centra voor bescherming tegen geweld. Als de politie een straat- en/of contactverbod heeft opgelegd, wordt die informatie doorgegeven aan het plaatselijke bureau voor interventie bij huiselijk geweld of een plaatselijk centrum voor bescherming tegen geweld. De medewerkers van die organisaties nemen dan contact met u op en bieden u ondersteuning, onder meer door een veiligheidsplan op te stellen en juridisch advies (met name over het aanvragen van een voorlopige voorziening) en psychosociale ondersteuning te geven.

In alle andere gevallen neemt u zelf contact op met de desbetreffende organisatie voor slachtofferhulp.

Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?

Als slachtoffer hebt u een aantal rechten die waarborgen dat uw persoonlijke levenssfeer zoveel mogelijk wordt beschermd, ondanks de in beginsel openbare aard van gerechtelijke procedures.

Zo hebt u het recht om een ander adres dan uw woonadres op te geven voor het ontvangen van kennisgevingen. De rechter moet er bovendien voor zorgen dat uw persoonlijke omstandigheden als getuige niet bekend worden.

Het is verboden de inhoud van dossiers openbaar te maken en tijdens de zitting opnamen of uitzendingen voor radio of televisie, en videobeelden of foto’s te maken.

Als dat nodig is om de persoonlijke levenssfeer van slachtoffers en getuigen te beschermen, kan het proces achter gesloten deuren plaatsvinden.

Als u slachtoffer van een zedenmisdrijf bent, hebt u het recht om te weigeren antwoord te geven op vragen over details van het voorval, tenzij die details essentieel zijn voor de procedure. In uitzonderlijke gevallen is het zelfs mogelijk uw verklaring anoniem af te leggen, als bekendmaking van uw identiteit een ernstig risico zou inhouden voor het leven, de gezondheid, de lichamelijke integriteit of de vrijheid van u of anderen. Bij het afleggen van hun verklaring tegenover de rechter kunnen getuigen zelfs hun uiterlijk zo veranderen dat zij onherkenbaar zijn (mits het nog wel mogelijk is hun gezichtsuitdrukkingen waar te nemen).

Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang heb tot slachtofferhulp?

U hoeft niet eerst aangifte van een misdrijf te doen om toegang te krijgen tot diensten voor slachtofferhulp. U kunt dus al contact opnemen met een slachtofferhulporganisatie voordat u het misdrijf aangeeft. De organisatie helpt u zo nodig met het aangeven van het misdrijf.

Ook de diensten via de hotline voor slachtofferhulp (0800 112 112) zijn beschikbaar zonder dat u eerst aangifte moet doen.

Persoonlijke bescherming als ik in gevaar verkeer

Welke vormen van bescherming worden geboden?

Er zijn verschillende vormen van getuigenbescherming, waarvan de mate van bescherming overeenkomt met het risico waaraan de getuige is blootgesteld. Zo is getuigenbescherming door de veiligheidspolitie gericht op preventie en bescherming door middel van bijvoorbeeld extra patrouilles, bewaking van getuigen of plaatsing in een inrichting voor getuigenbescherming. De meest uitgebreide vorm van bescherming is opname in een getuigenbeschermingsprogramma.

Wie kan mij bescherming bieden?

Het is de verantwoordelijkheid van de beveiligingsinstanties de persoonlijke bescherming van getuigen en slachtoffers te waarborgen.

Ondersteuning en advies worden verleend door slachtofferhulporganisaties. Er zijn organisaties die zich specifiek richten op slachtoffers van huiselijk geweld en stalking, slachtoffers van mensenhandel en jonge slachtoffers. Om slachtoffers te helpen in contact te komen met de juiste organisatie, is een hotline voor slachtofferhulp opgezet. Deze dienst wordt gefinancierd door het bondsministerie van Justitie (0800 112 112 en De link wordt in een nieuw venster geopend.http://www.opfer-notruf.at/) en verleent dag en nacht gratis ondersteuning.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat de dader mij verdere schade toebrengt?

Als er in de loop van de procedure nieuwe omstandigheden ontstaan (bijvoorbeeld naar aanleiding van informatie die is ontvangen van een slachtofferhulporganisatie), moeten de openbaar aanklager of de rechter de nieuwe beoordeling documenteren en de rechten in verband met uw status als bijzonder kwetsbaar slachtoffer feitelijk toekennen.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?

De gerechtelijke politie, de openbaar aanklager en de rechter zijn verplicht terdege rekening te houden met de rechten, belangen en kwetsbaarheid van slachtoffers. Alle bij een strafrechtelijke procedure betrokken autoriteiten moeten de persoonlijke waardigheid van slachtoffers tijdens het proces en hun belang bij de bescherming van hun persoonlijke levenssfeer eerbiedigen. Op grond van deze algemene verplichting om de belangen van slachtoffers veilig te stellen, moet ook worden vermeden dat het slachtoffer schade wordt toegebracht door de strafrechtelijke procedure zelf. Dat wordt onder meer bereikt met de bijzondere rechten van het slachtoffer, bijvoorbeeld op een tactvol verhoor of op een proces achter gesloten deuren, en met het verbod op het openbaar maken van foto’s of persoonlijke gegevens van het slachtoffer.

Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?

Slachtoffers van zedenmisdrijven, alle slachtoffers die minderjarig zijn en slachtoffers die worden beschermd door een straat- en/of contactverbod uit te vaardigen overeenkomstig § 38a(1) van de wet inzake de veiligheidspolitie, worden als bijzonder kwetsbaar beschouwd.

Alle andere slachtoffers kunnen ook als zodanig worden aangemerkt op grond van hun leeftijd, psychologische conditie, gezondheid en de aard en specifieke omstandigheden van het misdrijf.

Naast de rechten die aan alle slachtoffers worden verleend, hebben bijzonder kwetsbare slachtoffers tevens het recht om tijdens het onderzoek waar mogelijk te worden gehoord door iemand van hetzelfde geslacht. Bovendien hebben zij het recht om, wanneer zij tijdens het onderzoek en het proces worden gehoord, een beroep te doen op tolkdiensten, waar mogelijk, door een persoon van hetzelfde geslacht. Zij kunnen weigeren antwoord te geven op vragen over details van het misdrijf, als zij het beschrijven van die details onredelijk vinden, en zij kunnen weigeren antwoord te geven op vragen naar omstandigheden van zeer persoonlijke aard. Tijdens het onderzoek en het proces wordt aan bijzonder kwetsbare slachtoffers een tactvol verhoor toegestaan, als zij daarom verzoeken. Zij kunnen verzoeken om een proces achter gesloten deuren. Bijzonder kwetsbare slachtoffers kunnen zich tijdens een zitting altijd laten vergezellen door een vertrouwenspersoon.

Als het aannemelijk is dat een getuige om feitelijke of juridische redenen niet kan worden gehoord tijdens het proces, moet de rechter, op verzoek van de openbaar aanklager, de zitting organiseren als een zitting met kruisverhoor. In dat geval hoort een rechter die is belast met hechtenis en rechterlijke bescherming, de getuigen tijdens het onderzoek in het bijzijn (in een afzonderlijke ruimte) van de partijen bij de procedure en hun vertegenwoordigers, door middel van technische voorzieningen voor beeld- en geluidstransmissie. Het getuigenverhoor kan eventueel ook worden toevertrouwd aan een deskundige. Voor zover mogelijk moet elk contact tussen het slachtoffer en de verdachte of andere partijen bij de procedure worden vermeden. Na een zitting met kruisverhoor kan het opgenomen beeldmateriaal tijdens het proces worden gepresenteerd in plaats van een nieuwe zitting. Deze zitting, waarbij de getuigen worden ontzien in het kader van de onderzoeksprocedure, kan eveneens plaatsvinden tijdens het proces.

Tijdens het proces kan de rechter de verweerder in buitengewone gevallen, bijvoorbeeld met het oog op de bescherming van de getuigen, uit de zittingszaal laten verwijderen zolang het getuigenverhoor duurt, mits hij de verweerder daarna op de hoogte stelt van al hetgeen in diens afwezigheid is gebeurd en, in het bijzonder, van de intussen afgelegde verklaringen.

Als de dader wordt vrijgelaten, weer is aangehouden of is ontsnapt uit voorlopige hechtenis, moeten bijzonder kwetsbare slachtoffers daarover onmiddellijk worden geïnformeerd. Op hun verzoek worden zij tevens geïnformeerd als de dader uit de gevangenis is ontsnapt of is vrijgelaten, evenals over de eerste keer dat de dader zonder toezicht de plaats van bewaring mag verlaten.

Ik ben minderjarig. Heb ik bijzondere rechten?

Slachtoffers die minderjarig zijn, worden altijd als bijzonder kwetsbaar beschouwd.

Tijdens het onderzoek hebben zij het recht om waar mogelijk te worden gehoord door iemand van hetzelfde geslacht. Bovendien hebben zij het recht om, wanneer zij tijdens het onderzoek en het proces worden gehoord, een beroep te doen op tolkdiensten, waar mogelijk, door een persoon van hetzelfde geslacht. Zij kunnen weigeren antwoord te geven op vragen over details van het misdrijf, als zij het beschrijven van die details onredelijk vinden, en zij kunnen weigeren antwoord te geven op vragen naar omstandigheden van zeer persoonlijke aard. Tijdens het onderzoek en het proces wordt aan bijzonder kwetsbare slachtoffers een tactvol verhoor toegestaan, als zij daarom verzoeken. Voor minderjarigen van wie de seksuele integriteit mogelijk is geschonden, moet een tactvol verhoor altijd worden toegestaan. Zij kunnen verzoeken om een proces achter gesloten deuren. Tijdens een zitting kunnen zij zich laten vergezellen door een vertrouwenspersoon.

Als de dader wordt vrijgelaten, weer is aangehouden of is ontsnapt uit voorlopige hechtenis, moeten bijzonder kwetsbare slachtoffers daarover onmiddellijk worden geïnformeerd. Op hun verzoek worden zij tevens geïnformeerd als de dader uit de gevangenis is ontsnapt of wordt vrijgelaten, evenals over de eerste keer dat de dader zonder toezicht de plaats van bewaring mag verlaten.

Een familielid is overleden ten gevolge van een misdrijf — wat zijn mijn rechten?

Als een misdrijf heeft geleid tot de dood van uw echtgeno(o)t(e) of geregistreerde partner, levensgezel, een verwant in rechte lijn, een zus, broer of een andere persoon ten laste, hebt u recht op psychosociale en juridische slachtofferhulp. Hetzelfde geldt als een familielid door een misdrijf is overleden en u getuige van het misdrijf was.

Als een misdrijf heeft geleid tot de dood van uw echtgeno(o)t(e) of geregistreerde partner, levensgezel, een verwant in rechte lijn, een zus, broer of een andere persoon ten laste, hebt u recht op psychosociale en juridische slachtofferhulp. Hetzelfde geldt als een familielid door een misdrijf is overleden en u getuige van het misdrijf was.

Indien een persoon van wie u volgens de wet afhankelijk was, door een misdrijf is overleden, hebt u mogelijk recht op ondersteuning krachtens de wet betreffende vergoedingen voor slachtoffers. Beslissingen over dergelijke aanvragen om hulp worden genomen door het Bondsbureau voor sociale zaken en gehandicapten (Bundesamt für Soziales und Behindertenwesen).

Een familielid is slachtoffer van een misdrijf — wat zijn mijn rechten?

In gevallen waarin sprake is van mogelijke schending van de lichamelijke en/of seksuele integriteit van kinderen of jongeren, krijgen hun verzorgers eveneens hulp in het kader van de strafrechtelijke procedure.

Heb ik toegang tot bemiddeling? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling?

De politie, de openbaar aanklager of de rechter moet rekening houden met uw belangen en u informeren over het verloop van de procedure, waaronder maatregelen die mogelijk worden gelast als alternatief voor een conventionele strafrechtelijke procedure bij een minder of matig ernstig misdrijf. Bij overweging van dergelijke alternatieve maatregelen moet de openbaar aanklager u in de gelegenheid stellen uw mening te geven als dat nodig is om uw rechten en belangen te beschermen, in het bijzonder uw recht op vergoeding.

De openbaar aanklager kan daarvoor opgeleide bemiddelaars van relevante organisaties verzoeken om daders en slachtoffers te ondersteunen met bemiddeling. Bemiddeling kan pas aanvangen nadat u daarmee hebt ingestemd, tenzij u bemiddeling afwijst en de redenen daarvoor in het kader van de strafrechtelijke procedure onaanvaardbaar zijn. Als de dader jonger is dan 18 jaar, is uw instemming niet nodig.

U kunt bij het bemiddelingsproces worden betrokken, als u dat wilt. Uw belangen worden geëerbiedigd. Indien dat nodig is om uw belangen te beschermen, met name uw recht op schadevergoeding, wordt u verzocht een verklaring af te leggen.

Tijdens het bemiddelingsproces kunt u zich laten vergezellen door een vertrouwenspersoon. U moet zo snel mogelijk worden geïnformeerd over uw rechten en geschikte slachtofferhulporganisaties.

Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgelegd?

De rechten van slachtoffers in het kader van strafrechtelijke procedures zijn vastgelegd in het wetboek van strafvordering (Strafprozessordnung (StPO)). Het wetboek van strafvordering en alle overige wetten kunnen gratis worden geraadpleegd via het De link wordt in een nieuw venster geopend.Juridisch informatiesysteem van de Republiek Oostenrijk.

Laatste update: 10/12/2018

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.

2 - De aangifte van een misdrijf en mijn rechten tijdens het onderzoek of het proces

Hoe geef ik een misdrijf aan?

Als u slachtoffer van een misdrijf bent geworden, kunt u daarvan aangifte doen bij een politiebureau of bij de openbaar aanklager.

U kunt uw aangifte mondeling of schriftelijk doen en u moet uw aangifte ondertekenen. De aangifte kan ook door iemand anders worden gedaan. Hoewel dat niet verplicht is, verdient het aanbeveling in de aangifte uw relevante persoonsgegevens te vermelden, waaronder een adres waar u te bereiken bent en, bij aangifte door iemand anders, diens persoonsgegevens.

Verder is het raadzaam om de bewijzen en gegevens over de verdachte waarover u mogelijk beschikt, te verstrekken. Dat is bevorderlijk voor het onderzoek.

De politie beschikt over een officieel formulier om de door u verstrekte informatie vast te leggen (gewoonlijk op de computer). Vanaf dat moment maakt uw aangifte deel uit van het dossier.

U kunt het misdrijf aangeven bij een politiebureau of rechtstreeks bij de openbaar aanklager.

De aangifte kan worden ingediend in het Duits of in een andere officiële regionale taal.

Als u het Duits of een andere officiële taal niet voldoende machtig bent, is het uw recht te worden bijgestaan door een tolk.

Voor bepaalde misdrijven (bijvoorbeeld gewelds- of zedenmisdrijven) geldt dat u recht hebt op rechtshulp door een slachtofferhulporganisatie bij het aangeven van het misdrijf.

Er is geen specifieke termijn waarbinnen u aangifte moet doen. Na een bepaalde, in de wet genoemde termijn kan de politie, de openbaar aanklager of de rechter echter weigeren de zaak te onderzoeken. De duur van die termijn hangt af van de aard van het misdrijf (verjaringstermijnen).

De autoriteiten zijn verplicht het onderzoek te starten wanneer zij worden geïnformeerd over een vermeend misdrijf (uitzondering: misdrijven die particulier worden vervolgd).

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Nadat u het misdrijf hebt aangegeven, ontvangt u een schriftelijke bevestiging van uw aangifte. Daarin staat een referentienummer. Als u het politiebureau later belt en dat referentienummer opgeeft, kunt u contact opnemen met de functionaris die belast is met uw zaak.

Als u uw aangifte schriftelijk doet bij de politie of openbaar aanklager, moet u het referentienummer vragen. Slachtofferhulporganisaties zullen u helpen het juiste referentienummer te vinden.

Als slachtoffer van een misdrijf hebt u het recht de dossiers in te zien. Inzage in de dossiers kan alleen worden geweigerd of beperkt als er een risico bestaat dat de inzage het onderzoek in het gedrang brengt of uw verklaring als getuige beïnvloedt.

Het openbaar ministerie informeert u over belangrijke ontwikkelingen in het proces. Zo wordt u geïnformeerd als de autoriteiten beslissen niet tot vervolging over te gaan, als zij het onderzoek opschorten of als zij overwegen maatregelen te gelasten als alternatief voor een conventionele strafrechtelijke procedure.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

In uw contacten met de rechtshandhavingsinstanties kunt u zich laten bijstaan en vertegenwoordigen door een advocaat, een medewerker van een slachtofferhulporganisatie of een andere geschikte persoon.

Als u recht hebt op juridische hulp wordt u door advocaten, samen met gespecialiseerde slachtofferhulporganisaties, gratis geholpen om tijdens de procedure uw rechten uit te oefenen. Psychosociale en juridische bijstand is ook beschikbaar:

  • voor personen die mogelijk zijn blootgesteld aan geweld of een gevaarlijke dreiging als gevolg van een opzettelijk misdrijf, van wie de seksuele integriteit of zelfbeschikking mogelijk is geschonden of van wie de persoonlijke afhankelijkheid bij het begaan van een dergelijk misdrijf mogelijk is misbruikt;
  • als u nauw verwant bent aan iemand die mogelijk is overleden als gevolg van een misdrijf, of als u een familielid bent dat getuige van het misdrijf is geweest;
  • voor slachtoffers van terroristische misdrijven;
  • voor slachtoffers van een typisch “haatmisdrijf op het internet”. Hierbij gaat het om stalking, voortdurende intimidatie door telecommunicatie of een IT-systeem (“cyberpesten”) en uitlokking. Ook strafbare feiten zoals laster, beschuldigingen van een strafbaar feit die reeds als ongegrond zijn afgewezen, beledigingen en smaad vallen hieronder wanneer er bepaalde redenen zijn om aan te nemen dat het feit is gepleegd via telecommunicatie of met gebruikmaking van een IT-systeem;
  • voor minderjarigen die getuige zijn geweest van gewelddaden binnen hun sociale kring (geweld in het gezin, geweld tegen kinderen).

De bijstand moet noodzakelijk zijn om de rechten van het slachtoffer te beschermen en wordt gewaarborgd door de slachtofferhulporganisatie. Slachtoffers van wie de seksuele integriteit mogelijk is geschonden en die jonger zijn dan 14 jaar, krijgen altijd psychosociale hulp.

Als u niet in aanmerking komt voor slachtofferhulp en u aan de procedure deelneemt als burgerlijke partij, kunt u de rechter om gratis rechtsbijstand vragen. Als de rechter wettelijke vertegenwoordiging nodig acht (in het bijzonder om een latere burgerlijke vordering te vermijden) en u onvoldoende inkomen hebt om een wettelijk vertegenwoordiger te betalen zonder dat uw levensonderhoud in het gedrang komt, wordt het verzoek toegewezen.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

De kosten voor uw heen- en terugreis naar het kantoor van de openbaar aanklager, naar de rechtbank of de plaats van de zitting worden u terugbetaald. Daarnaast ontvangt u een vergoeding voor de verloren tijd als u daardoor financieel verlies hebt geleden. Wanneer u als getuige op een bepaalde plaats moet overnachten en ontbijten, lunchen of dineren, worden deze verblijfskosten u tot een bepaald bedrag terugbetaald. Die kosten moet u binnen 14 dagen declareren.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Als de openbaar aanklager de procedure seponeert, wordt u daarover geïnformeerd. U hebt dan 14 dagen de tijd om de openbaar aanklager te vragen naar de redenen voor die beslissing. U kunt ook verzoeken om voortzetting van de procedure als:

  • een wet is geschonden of onjuist is toegepast;
  • er ernstige twijfel is over de juistheid van de feiten die ten grondslag liggen aan de beslissing tot seponering van de procedure; of
  • er nieuwe feiten of bewijzen zijn die voortzetting rechtvaardigen.

U moet het verzoek doen binnen 14 dagen nadat u door de openbare aanklager bent geïnformeerd over de beslissing tot seponering of over de redenen die daaraan ten grondslag liggen. Als u die informatie niet binnen deze termijn hebt ontvangen, wordt de uiterste datum verschoven naar drie maanden na de beslissing. Het verzoek de procedure voor te zetten, moet aan de openbaar aanklager worden gericht.

Als de openbaar aanklager het verzoek gegrond acht, wordt de procedure voortgezet. Anders stelt de openbaar aanklager een antwoord op en legt hij of zij dat, samen met het dossier, voor aan de rechter die beslist over uw verzoek. Als de rechter het verzoek inwilligt, moet de openbaar aanklager de procedure voortzetten. Anders wordt het verzoek afgewezen.

Als de openbaar aanklager beslist tot maatregelen als alternatief voor een conventionele strafrechtelijke procedure, kunt u daartegen geen beroep instellen.

Als vervolging is ingesteld en de openbaar aanklager de zaak vervolgens sluit, hebt u onder bepaalde omstandigheden het recht de vervolging voort te zetten als subsidiaire aanklager. In dat geval moet u al aan de procedure deelnemen als burgerlijke partij. U krijgt dan de status van subsidiaire aanklager wanneer u te kennen geeft de vervolging te zullen voortzetten.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Als slachtoffer hebt u het recht deel te nemen aan het proces. U wordt alleen gedagvaard om voor de rechter te verschijnen als u een verklaring moet afleggen als getuige. Alleen slachtoffers die worden opgeroepen als getuige, zijn verplicht gehoor te geven aan de dagvaarding.

Als u gebruikmaakt van slachtofferhulp, wordt de slachtofferhulporganisatie die u bijstaat, geïnformeerd over de data van de zittingen.

Als u tijdens het onderzoek een verklaring hebt afgelegd in een kruisverhoor, ontvangt u alleen informatie over de datum van het proces als u daarom hebt gevraagd. Als u burgerlijke partij of subsidiaire of particuliere aanklager bent, ontvangt u tijdig bericht over de data die voor de zitting zijn vastgesteld. U hebt als slachtoffer het recht aanwezig te zijn en te worden vergezeld door een vertrouwenspersoon — een advocaat, een medewerker van een slachtofferhulporganisatie of iemand anders, ongeacht of het proces al dan niet openbaar is. U hebt het recht vragen te stellen aan de verweerder, getuigen en deskundigen, en te worden gehoord in verband met uw recht op een schadevergoeding.

Als u burgerlijke partij bent, mag u ervan afzien de zitting bij te wonen. Als u evenwel particuliere aanklager bent en de zitting niet bijwoont, dan zal de rechter onweerlegbaar aannemen dat u niet langer in een veroordeling bent geïnteresseerd en de zaak sluiten.

Als u het Duits (of een andere officiële taal) niet machtig bent, kunt u tijdens de zitting gratis worden bijgestaan door een tolk.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

U bent slachtoffer als u beantwoordt aan de wettelijke omschrijving daarvan. De volgende personen hebben de status van slachtoffer:

  • personen die mogelijk zijn blootgesteld aan geweld of een gevaarlijke dreiging als gevolg van een opzettelijk misdrijf, van wie de seksuele integriteit of zelfbeschikking mogelijk is geschonden of van wie de persoonlijke afhankelijkheid bij het begaan van een dergelijk misdrijf mogelijk is misbruikt;
  • de echtgeno(o)t(e), geregistreerde partner, levensgezel, verwanten in rechte lijn, de broer(s) of zus(sen) en andere personen ten laste van iemand die mogelijk is overleden als gevolg van een misdrijf, of andere familieleden die getuige zijn geweest van het misdrijf; en
  • alle overige personen die schade hebben geleden als gevolg van een misdrijf of van wie de strafrechtelijk beschermde juridische belangen in andere opzichten mogelijk zijn geschaad.

U bent getuige als u opmerkingen hebt gemaakt die van belang zijn voor de strafrechtelijke procedure. Dat wordt tijdens het onderzoek bepaald door de politie en de openbaar aanklager. Tijdens het proces wordt die beslissing genomen door de rechter.

U bepaalt zelf of u als burgerlijke partij aan de procedure wilt deelnemen.

Of u in het geval van seponering de procedure voortzet als subsidiaire aanklager, is eveneens uw beslissing.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

Tijdens de procedure moeten alle autoriteiten uw persoonlijke waardigheid als slachtoffer en uw belang bij de bescherming van uw persoonlijke levenssfeer eerbiedigen. Er moet terdege rekening worden gehouden met uw rechten, belangen en specifieke behoeften aan bescherming. Alle slachtoffers worden zo spoedig mogelijk geïnformeerd over hun rechten en de mogelijkheid om bijstand en schadevergoeding te krijgen.

Op verzoek ontvangt u een bevestiging van uw aangifte van het misdrijf.

Ieder slachtoffer heeft recht op vertegenwoordiging en advies. Die kunnen worden verleend door een advocaat, een slachtofferhulporganisatie of een andere geschikte vertegenwoordiger. Als u recht hebt op slachtofferhulp, wordt u tijdens de procedure vertegenwoordigd door degene die u juridische hulp verleent.

Als u niet in aanmerking komt voor juridische hulp, maar wenst dat een advocaat u als burgerlijke partij vertegenwoordigt, kunt u onder bepaalde voorwaarden om rechtsbijstand verzoeken.

Als getuige bent u ontheven van de plicht een verklaring af te leggen als u daarmee een familielid zou moeten beschuldigen. U verliest dat recht als u meerderjarig bent en in het kader van de strafrechtelijke procedure als burgerlijke partij een schadevergoeding vordert.

Het is mogelijk te weigeren antwoord te geven op afzonderlijke vragen:

  • als het antwoord vernederend zou zijn voor u of een familielid, of als het u zou blootstellen aan het risico van direct en aanzienlijk financieel verlies;
  • als het antwoord betrekking zou hebben op uw intiemste levenssfeer of op die van iemand anders;
  • als u de vragen over details van een zedenmisdrijf onredelijk vindt.

U kunt echter verplicht zijn die vragen te beantwoorden als uw verklaring van bijzonder belang is voor het onderwerp van de procedure.

Als er anderen bij het verhoor aanwezig zijn, moet ervoor worden gezorgd dat uw persoonsgegevens niet openbaar worden gemaakt. U bent niet verplicht uw woonadres bekend te maken. U kunt in plaats daarvan een ander adres opgeven waar de autoriteiten contact met u kunnen opnemen.

U hebt het recht de dossiers in te zien als uw belangen in het geding zijn. Tegen betaling kunt ook een kopie van het dossier krijgen. Als u gebruikmaakt van rechtsbijstand of als het bevindingen en adviezen van deskundigen, overheidsinstanties, diensten en instellingen betreft, hoeft u niet voor de kopie te betalen.

Bij vrijlating van de dader uit (voorlopige) hechtenis moet u worden geïnformeerd als u bent blootgesteld aan geweld of een gevaarlijke dreiging als gevolg van een opzettelijk misdrijf, als uw seksuele integriteit of zelfbeschikking is geschonden, als er misbruik is gemaakt van uw persoonlijke afhankelijkheid bij het begaan van een dergelijk misdrijf of als u een kwetsbaar slachtoffer bent. Als u slachtoffer van een ander soort misdrijf bent, moet u zelf een verzoek indienen waarin u aangeeft dat u wilt worden geïnformeerd over de vrijlating van de dader.

De openbaar aanklager informeert u over de beëindiging en voortzetting van de procedure en over de beëindiging van het onderzoek. Als er maatregelen worden overwogen als alternatief voor een conventionele strafrechtelijke procedure, dan wordt u uitgebreid geïnformeerd over uw rechten. Als de procedure door de openbaar aanklager is beëindigd, kunt u onder bepaalde voorwaarden verzoeken om voortzetting van de procedure.

Als u het Duits niet voldoende machtig bent of als u doof of stom bent, hebt u recht op vertaal-/tolkdiensten. Het is verder uw recht deel te nemen aan kruisverhoren, reconstructies van incidenten en het proces en daarbij vragen te stellen en verzoeken in te dienen.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

Als slachtoffer kunt u verklaringen afleggen in het kader van uw getuigenverklaring of andere deelname aan een verhoor of zitting. Zo kunt u verklaren dat u als burgerlijke partij aan de procedure deelneemt en een schadevergoeding toegewezen wilt krijgen. U kunt ook vragen voorleggen aan de verweerder, getuigen en deskundigen.

Als u voor een verhoor of zitting wordt opgeroepen, hebt u het recht een verklaring af te leggen.

Als u tevens getuige bent, bent u verplicht gehoor te geven aan alle ontvangen dagvaardingen en waarheidsgetrouwe en volledige informatie te verstrekken.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

Tijdens het proces wordt u bij aanvang van uw onderzoek geïnformeerd over uw rechten.

U beslist zelf of u aan het hele proces deelneemt.

Aan het eind van de zitting wordt de beslissing uitgesproken. De inhoud van de beslissing kunt u te weten komen door tot het eind van de zitting te blijven of door het dossier in te zien.

Als u aan de procedure deelneemt als burgerlijke partij, moet de rechter zich in de beslissing ook over uw vordering uitspreken. Als u uit hoofde van de beslissing een schadevergoeding ontvangt, wordt deze gezien als een bevel tot tenuitvoerlegging krachtens burgerlijk recht en kunt u de federale overheid verzoeken om een voorschot op de schadevergoeding. Aan dit voorschot is evenwel de voorwaarde verbonden dat de veroordeelde vanwege een (vrijheids)straf niet in staat is om onmiddellijk aan de betaalverplichting te voldoen.

De rechter kan ook bevelen dat eigendommen van het slachtoffer die in het bezit van de verweerder zijn, aan het slachtoffer worden terugbezorgd.

Heb ik toegang tot procesdossiers?

U hebt recht op inzage in uw dossier. Inzage in de dossiers kan alleen worden geweigerd of beperkt als er een risico bestaat dat de inzage het onderzoek in het gedrang brengt of uw verklaring als getuige beïnvloedt.

Laatste update: 10/12/2018

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.

3 - Mijn rechten na afloop van het proces

Kan ik beroep instellen tegen de beslissing?

Een burgerlijke partij (1), subsidiaire aanklager (2) of particuliere aanklager (3) heeft doorgaans het recht om beroep in te stellen tegen de beslissing.

Er zijn twee soorten beroep mogelijk: een vordering tot nietigheid (Nichtigkeitsbeschwerde) betreft de wettigheid van de procedure en de beslissing, terwijl een beroep (Berufung) een beslissing over een burgerlijke vordering betwist. Als particuliere aanklager kunt u ook beroep instellen tegen de straf. Bij vrijspraak worden burgerlijke partijen en subsidiaire aanklagers naar de burgerlijke rechtbank verwezen voor het instellen van hun eisen tot schadevergoeding.

Als burgerlijke partij, subsidiaire aanklager of particuliere aanklager kunt u in het volgende geval een vordering instellen voor de nietigheid van een beslissing:

  • als uw burgerlijke vordering is doorgestuurd naar een burgerlijke rechtbank wegens vrijspraak van de verweerder en het duidelijk is dat de afwijzing van een voorstel dat u tijdens het proces hebt gedaan, van negatieve invloed is geweest op de beslissing van de rechter over uw burgerlijke vordering.

Als burgerlijke partij of subsidiaire aanklager kunt u beroep instellen als:

  • de rechter bij een veroordeling uw vordering doorstuurt naar een burgerlijke rechtbank, ook als de strafrechter er al over had kunnen beslissen, omdat uw vordering gegrond en gerechtvaardigd was.

In procedures bij een districtsrechtbank (Bezirksgericht) en voor een alleensprekende rechter van een regionale rechtbank (Landesgericht) kunnen burgerlijke partijen en subsidiaire aanklagers beroep instellen tegen de beslissing over burgerlijke vorderingen, niet alleen als de volledige vordering wordt doorgezonden naar de burgerlijke rechtbank, maar ook als zij de hoogte van de vergoeding willen betwisten.

Als u in de procedure de status van particuliere aanklager hebt, hebt u dezelfde rechten op beroep als de openbaar aanklager. Bij vrijspraak van de verweerder kunt u nietigheid vorderen. In procedures bij een districtsrechtbank en voor een alleensprekende rechter van een regionale rechtbank kunt u ook de in de beslissing vastgestelde feiten betwisten door beroep in te stellen inzake de schuld van de verweerder. Bij veroordeling van de verweerder kunt u beroep instellen als u het niet eens bent met de straf of als uw burgerlijke vorderingen naar de burgerlijke rechtbank worden doorgestuurd. Als u niet ter zitting aanwezig was toen de rechter de beslissing uitsprak, zult u het dossier moeten inzien om te weten te komen of de verweerder al dan niet schuldig is bevonden. De beslissing moet redenen noemen en binnen vier weken worden ondertekend door de rechter. Als u aan het proces hebt deelgenomen als burgerlijke partij, subsidiaire aanklager of particuliere aanklager en u binnen drie dagen nadat de beslissing is uitgesproken, beroep instelt of nietigheid vordert, hebt u recht op een afschrift van de beslissing. U kunt verzoeken om rechtsbijstand bij het instellen van uw beroep of vordering tot nietigheid. Zo nodig omvat dit gratis vertaalondersteuning. Rechtsbijstand wordt toegewezen als de rechter wettelijke vertegenwoordiging nodig acht en uw inkomen onvoldoende is om wettelijke vertegenwoordiging te bekostigen zonder uw levensonderhoud in het gedrang te brengen.

Wat zijn mijn rechten nadat de beslissing is gegeven?

Alle slachtoffers kunnen verzoeken te worden geïnformeerd over de eerste keer dat de dader zonder toezicht de plaats van bewaring mag verlaten, als de dader is ontsnapt en weer wordt aangehouden, als de dader wordt of is vrijgelaten, en verder over alle voorwaarden in het geval van voorwaardelijke vrijlating.

Slachtoffers van zedenmisdrijven en seksueel gemotiveerde misdrijven moeten worden gehoord voordat elektronisch huisarrest wordt goedgekeurd, als zij hebben verzocht te worden geïnformeerd als de dader de gevangenis verlaat of wordt vrijgelaten. Zulke slachtoffers moeten ook worden geïnformeerd over de goedkeuring van elektronisch huisarrest. Zij hebben recht op slachtofferhulp om hen te helpen bij het uitoefenen van deze rechten.

Voor het overige ontvangt u geen informatie van de autoriteiten nadat de beslissing van kracht is geworden. Wel blijft het mogelijk uw dossier in te zien als dat in uw belang is.

Heb ik recht op ondersteuning of bescherming na het proces? Hoelang?

Na het proces hebt u recht op een afsluitend gesprek met de organisatie die u slachtofferhulp heeft geboden.

Slachtoffers van een misdrijf die tijdens de strafrechtelijke procedure psychosociale hulp hebben ontvangen, hebben ook tijdens latere burgerrechtelijke procedures recht op die steun. Voorwaarde daarbij is dat het onderwerp van de burgerrechtelijke procedure samenhangt met dat van de strafrechtelijke procedure en dat die ondersteuning nodig is om de procedurele rechten van het slachtoffer te beschermen. De slachtofferhulporganisatie die de hulp verleent, beoordeelt of aan deze voorwaarden wordt voldaan. Het slachtoffer kan rechtsbijstand vragen om zich in de burgerrechtelijke procedure door een advocaat te laten vertegenwoordigen. Deze ondersteuning wordt uiterlijk tot het eind van de burgerrechtelijke procedure gegeven.

Welke informatie krijg ik als de dader wordt veroordeeld?

U kunt de uitkomst van de procedure en de opgelegde straf te weten komen door in de rechtszaal te blijven tot de beslissing wordt uitgesproken of door op een later tijdstip het dossier in te zien.

Word ik geïnformeerd wanneer de dader in vrijheid wordt gesteld (ook wanneer hij vervroegd of voorwaardelijk in vrijheid wordt gesteld) of wanneer hij is ontsnapt uit de gevangenis?

Op uw verzoek wordt u onmiddellijk geïnformeerd als de dader uit de gevangenis is ontsnapt of wordt vrijgelaten, evenals over de eerste keer dat de dader zonder toezicht de plaats van bewaring mag verlaten. U wordt ook geïnformeerd wanneer een ontsnapte dader weer is aangehouden. Als er op het moment van vrijlating aan een dader voorwaarden ter bescherming van het slachtoffer zijn opgelegd, wordt u hierover eveneens geïnformeerd.

Word ik betrokken bij beslissingen over invrijheidstelling of voorwaardelijke invrijheidstelling? Kan ik bijvoorbeeld een verklaring afleggen of beroep instellen?

Het slachtoffer wordt alleen in uitzonderlijke gevallen betrokken bij beslissingen over invrijheidstelling of voorwaardelijke invrijheidstelling. Alleen slachtoffers van een zedenmisdrijf of seksueel gemotiveerd misdrijf die hebben verzocht te worden geïnformeerd over de ontsnapping of vrijlating van de dader, worden gehoord voordat over elektronisch huisarrest wordt beslist.

1. Burgerlijke partij

Om burgerlijke partij te worden, moet u een verklaring indienen. In die verklaring moet worden vermeld hoe hoog de vergoeding is die u vordert voor het verlies of de schade veroorzaakt door het misdrijf. Tijdens het onderzoek moet de verklaring worden gericht aan de politie of de openbaar aanklager. De verklaring kan schriftelijk of mondeling worden afgelegd. Tijdens het proces moet de verklaring worden ingediend voordat alle bewijzen zijn verzameld. Dat is tevens de laatste gelegenheid om de hoogte van de vordering tot schadevergoeding op te geven.

Als burgerlijke partij hebt u de volgende rechten naast de rechten die u hebt als slachtoffer:

  • het recht te verzoeken om het verzamelen van bewijs dat kan dienen om de dader te veroordelen of om de gevorderde schadevergoeding te onderbouwen; het recht te worden gedagvaard voor het proces; het recht beroep in te stellen tegen de beslissing van de rechter om de zaak te sluiten; het recht beroep aan te tekenen op grond van uw burgerlijke vorderingen.

2. Subsidiaire aanklager

Om subsidiaire aanklager te worden, moet u burgerlijke partij zijn of worden en verklaren dat u subsidiaire vervolging instelt. Als de dader minderjarig is, is subsidiaire vervolging uitgesloten.

U kunt subsidiaire aanklager worden door een verklaring in te dienen. Als de openbaar aanklager de aanklacht intrekt tijdens het proces, moet u die verklaring onmiddellijk indienen als u rechtsgeldig bent gedagvaard. Als u geen gehoor hebt gegeven aan de dagvaarding of niet verklaart subsidiaire vervolging in te stellen, wordt de dader vrijgesproken.

Als de openbaar aanklager de aanklacht buiten de rechtszitting intrekt of als u niet rechtsgeldig bent gedagvaard als burgerlijke partij, moet de rechter u daarvan in kennis stellen. U hebt dan één maand de tijd om te verklaren dat u subsidiaire vervolging instelt.

Als u de vervolging voortzet in plaats van de openbaar aanklager, kan laatstgenoemde de informatie over de procedure op elk moment inzien en beslissen deze weer over te nemen. In dat geval blijft u als burgerlijke partij betrokken bij het proces.

3. Particuliere aanklager

Sommige minder ernstige misdrijven worden niet door de openbaar aanklager vervolgd, maar door het slachtoffer zelf. Als u het slachtoffer van een dergelijk misdrijf bent, wordt een strafrechtelijke procedure alleen ingesteld als u een aanklacht particulier indient bij de rechter. U krijgt dan de status van particuliere aanklager.

In dat geval is er in beginsel geen onderzoeksprocedure, maar slachtoffers van bepaalde haatmisdrijven op het internet (laster, beschuldiging van een strafbaar feit of belediging die is afgewezen, als deze strafbare feiten zijn gepleegd via telecommunicatie of met gebruikmaking van een computersysteem) kunnen de rechter verzoeken maatregelen te nemen om de dader te onderzoeken. Het verzoek moet voldoen aan de vereisten van een verzoek om bewijs.

Als particuliere aanklager moet u zelf alle feiten bewijzen die essentieel zijn voor een veroordeling. Bij vrijspraak van de verdachte draagt u de kosten van de procedure. Voor slachtoffers van haatmisdrijven op het internet bestaat een uitzondering: in een strafprocedure wegens laster, beschuldiging van een strafbaar feit of belediging die is afgewezen, waarbij deze feiten zijn gepleegd via telecommunicatie of met gebruikmaking van een computersysteem en de procedure niet wordt afgesloten met een veroordeling, zijn particuliere aanklagers of slachtoffers die een verzoek tot onderzoek van de dader indienen, alleen tot vergoeding gehouden als zij de beschuldiging bedrieglijk en bewust hebben gedaan. Deze vrijstelling van de verplichting tot terugbetaling van de kosten heeft evenwel alleen betrekking op de kosten van de procedure. Indien de procedure niet wordt afgesloten met een veroordeling, is de particuliere aanklager verplicht de kosten van verdediging van de verweerder in de hoofd- en de beroepsprocedure te vergoeden.

De kostenregelingen voor slachtoffers van haatmisdrijven op het internet zijn geldig tot en met 31 december 2023 en zullen worden geëvalueerd.

4. Slachtofferhulpdiensten

Bepaalde personen hebben recht op psychosociale en juridische hulp. Dit recht geldt:

  • voor personen die mogelijk zijn blootgesteld aan geweld of een gevaarlijke dreiging als gevolg van een opzettelijk misdrijf, van wie de seksuele integriteit en zelfbeschikking mogelijk zijn geschonden of van wie de persoonlijke afhankelijkheid bij het begaan van een dergelijk misdrijf mogelijk is misbruikt;
  • als het overlijden van een persoon mogelijk het gevolg is van een strafbaar feit en u nauw verwant bent aan die persoon, of als u een familielid van die persoon bent en u getuige van het misdrijf bent geweest;
  • voor slachtoffers van terroristische misdrijven;
  • voor slachtoffers van een typisch “haatmisdrijf op het internet”. Hierbij gaat het om stalking, voortdurende intimidatie via telecommunicatie of een computersysteem (“cyberpesten”) en uitlokking. Hieronder vallen ook strafbare feiten zoals laster en beschuldiging van een gerechtelijk strafbaar feit, belediging of smaad die is afgewezen, als er aanwijzingen zijn dat het strafbare feit is gepleegd via telecommunicatie of met gebruikmaking van een computersysteem;
  • voor minderjarigen die getuige zijn geweest van geweld binnen hun sociale kring (geweld in het gezin, geweld tegen kinderen).

Slachtofferhulp moet noodzakelijk zijn om de rechten van slachtoffers te beschermen en moet worden gewaarborgd door de instelling voor slachtofferhulp. Aan slachtoffers van wie de seksuele integriteit mogelijk is geschonden en die jonger zijn dan 14 jaar, moet altijd psychosociale slachtofferhulp worden verleend zonder dat zij daarom moeten verzoeken.

Psychosociale hulp omvat de voorbereiding van de betrokkenen op de procedure en op de emotionele belasting waarmee deze gepaard gaat, evenals begeleiding tijdens de politieverhoren en gerechtelijke verhoren; juridische bijstand omvat juridisch advies en vertegenwoordiging door een advocaat. De personen die met de juridische bijstand zijn belast, hebben ook het recht een vergoeding te vorderen in het kader van een strafrechtelijke procedure (rechten van de burgerlijke partij).

Slachtofferhulp wordt verleend door bepaalde slachtofferhulporganisaties (zoals instellingen voor kinderbescherming, hulplijnen of interventiebureaus). Deze organisaties schakelen advocaten in voor juridische bijstand en/of hun medewerkers voor psychosociale hulp. Deze medewerkers zijn maatschappelijk werkers, psychologen of vergelijkbare deskundigen met aanvullende — verplichte — juridische vorming op het gebied van strafrechtelijke procedures.

De slachtofferhulp wordt gefinancierd door het bondsministerie van Justitie.

Laatste update: 10/12/2018

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.

4 - Schadevergoeding

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen? (bv. rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Om een financiële vordering in te stellen (bijvoorbeeld voor schade wegens pijn en leed, behandelingskosten), kunnen slachtoffers

  • een burgerlijke vordering instellen tegen de dader; of
  • als burgerlijke partij deelnemen aan de strafrechtelijke procedure tegen de verdachte.

Om tijdens een strafrechtelijke procedure een vordering in te stellen als burgerlijke partij, moet u een verklaring indienen waarin u vermeldt hoe hoog de vergoeding is die u vordert voor het verlies of de schade veroorzaakt door het misdrijf en waarin u uw recht op die vordering aantoont (de gronden voor en de hoogte van de schadevergoeding). Daarnaast geldt als voorwaarde dat de verweerder moet zijn veroordeeld voor de veroorzaakte schade.

U moet zich in de strafrechtelijke procedure in een zo vroeg mogelijk stadium burgerlijke partij stellen (bij voorkeur wanneer het misdrijf bij de politie wordt aangegeven). Nadat bij de bevoegde rechtbank vervolging is ingesteld, kunt u uw verklaring ook officieel laten opnemen door de bevoegde openbaar aanklager of deze schriftelijk indienen zonder vormvereisten. Tijdens het proces moet de verklaring worden ingediend voordat alle bewijzen zijn verzameld. Dat is tevens de laatste gelegenheid om de hoogte van de vordering tot schadevergoeding op te geven.

De rechter heeft de dader veroordeeld tot betaling van een schadevergoeding. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

Als de veroordeelde partij zich niet houdt aan de verplichting het toegekende bedrag te betalen, kan de schuldeiser, d.w.z. het slachtoffer aan wie de schadevergoeding is toegekend, met hulp van de rechter dwangmaatregelen nemen. Daartoe moet een schriftelijk of mondeling verzoek (verzoek om tenuitvoerlegging (Exekutionsantrag)) worden ingediend bij de bevoegde districtsrechtbank. U hebt dertig jaar de tijd om uw aanspraak op een bij een juridisch bindende rechterlijke beslissing toegewezen schadevergoeding te doen gelden. Daarna is de aanspraak verjaard.

Bij verbeurdverklaring van vermogensbestanddelen van de veroordeelde partij kunnen slachtoffers verzoeken om betaling van de toegekende schadevergoeding uit de vermogensbestanddelen waarop de staat beslag heeft gelegd.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten? Onder welke voorwaarden?

Een voorschot kan alleen worden goedgekeurd als betaling niet mogelijk is doordat de veroordeelde een staf ondergaat. Dat is bijvoorbeeld het geval als de dader een vrijheidsstraf uitzit en daardoor geen inkomen kan verdienen, of een boete heeft betaald en daardoor geen geld heeft. Om in aanmerking te komen voor een dergelijk voorschot, moet bij een juridisch bindende rechterlijke uitspraak aan de burgerlijke partij een schadevergoeding zijn toegewezen wegens overlijden, lichamelijk letsel, gezondheidsschade of financieel verlies. In bepaalde situaties is de mogelijkheid van een voorschot uitgesloten (bijvoorbeeld als er andere aanspraken op betalingen door de staat zijn, of als het letsel het gevolg is van betrokkenheid bij ongeregeldheden of in geval van grove nalatigheid).

Het verzoek om een voorschot moet worden ingediend bij de bevoegde strafrechter.

Heb ik recht op een schadevergoeding van de staat?

Slachtoffers van een misdrijf kunnen een financiële schadevergoeding van de staat krijgen als

  • zij hun beroep niet hebben kunnen uitoefenen als gevolg van ziekte of een vervolgbehandeling enz. en bijgevolg inkomensverlies hebben geleden;
  • zij psychotherapie, crisisinterventie of een andere behandeling hebben moeten ondergaan om hun gezondheid te verbeteren;
  • er orthopedische behandelingen nodig zijn;
  • er brillen of tandprothesen zijn beschadigd;
  • revalidatie nodig is;
  • zij verzorging nodig hebben (in dat geval kan er een zorguitkering worden betaald);
  • zij blind zijn (in dat geval kan een blindenuitkering worden betaald).

Slachtoffers die na 31 mei 2009 ernstig lichamelijk letsel hebben opgelopen, komen in aanmerking voor een vaste vergoeding voor pijn en lijden.

Nabestaanden van slachtoffers van een misdrijf ontvangen

  • een vergoeding voor hun verlies van bestaansmiddelen (als het slachtoffer is overleden en de echtgeno(o)t(e) en/of kinderen de voor hun levensonderhoud benodigde financiële steun hebben verloren);
  • therapeutische zorg (bijvoorbeeld psychotherapie) en orthopedische zorg;
  • een vergoeding van de begrafeniskosten tot een bepaald bedrag.

Heb ik recht op schadevergoeding als de dader niet is veroordeeld?

Als de dader niet is veroordeeld, wordt het slachtoffer verwezen naar de burgerlijke rechtbank en kan hij of zij daar een schadevergoeding vorderen.

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

Nee.

Laatste update: 10/12/2018

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.

The language version you are now viewing is currently being prepared by our translators.
Please note that the following languages: GermanEnglish have already been translated.

5 - Mijn rechten op ondersteuning en bijstand

Met wie moet ik als slachtoffer van een misdrijf contact opnemen voor ondersteuning en bijstand?

Op grond van artikel 66, lid 2, van het wetboek van strafvordering (Strafprozessordnung, StPO) is het bondsministerie van Justitie overeenkomsten aangegaan met specifieke organisaties om slachtoffers rechtshulp te verlenen na te hebben vastgesteld dat aan de wettelijke voorwaarden is voldaan. Klik voor een overzicht van deze organisaties per deelstaat op de volgende link: Rechtshulporganisaties

Hotline voor opvang slachtoffers

Federaal bureau voor maatschappelijk welzijn (Sozialministeriumservice): 0043 158 831 en het algemene noodnummer voor slachtoffers: 0800 112 112 (ook bereikbaar via 116 006, het Europese algemene noodnummer voor slachtoffers).

Is slachtofferhulp gratis?

Ja.

Wat voor steun kunnen overheidsdiensten of autoriteiten mij bieden?

Slachtoffers van een misdrijf ontvangen een financiële vergoeding op grond van de Wet slachtoffers van misdrijven (Verbrechensopfergesetz (VOG)), Oostenrijks staatsblad (BGBl) 288/1972.

Volgens de VOG geldt dezelfde procedure voor alle aanvragers (Oostenrijkers en buitenlanders). Dit is een administratieve procedure die door de autoriteiten wordt doorlopen om de desbetreffende feiten vast te stellen en te beslissen over de aangevraagde hulp. De aanvrager wordt geacht mee te werken aan de procedure en de benodigde informatie te verstrekken (onder andere om de schade vast te stellen).

Aanvragen uit hoofde van de VOG moeten worden ingediend bij het Federaal bureau voor maatschappelijk welzijn, dat er tevens over beslist.

Wat voor steun kunnen niet-gouvernementele organisaties mij bieden?

Voor psychosociale en juridische hulp komen in aanmerking:

    slachtoffers van een geweldsmisdrijf, zedenmisdrijf of gevaarlijke dreiging, of slachtoffers bij wie mogelijk misbruik is gemaakt van de persoonlijke afhankelijkheid bij het plegen van een opzettelijk misdrijf;
  • de echtgeno(o)t(e), levensgezel, verwanten in rechte lijn, broer of zus en andere personen ten laste van iemand die is overleden door een misdrijf, of andere familieleden die getuige zijn geweest van het misdrijf, evenals andere naasten die getuige zijn geweest van de dood van het familielid;
  • slachtoffers van terroristische misdrijven.

Op verzoek moet aan deze slachtoffers psychosociale en juridische hulp worden gegeven, mits die nodig is om hun procedurele rechten te beschermen, waarbij voor zover mogelijk rekening wordt gehouden met hun persoonlijke betrokkenheid. De rechtshulporganisaties zijn zelf verantwoordelijk voor de beoordeling of die hulp “nodig” is. Slachtoffers van een zedenmisdrijf die jonger zijn dan 14 jaar, hebben altijd recht op psychosociale hulp.

Psychosociale hulp

In het kader van psychosociale hulp worden slachtoffers voorbereid op de psychische belasting van de procedure, geholpen bij het verwerken van wat zij hebben doorgemaakt (angst, wanhoop, verdriet of woede) en vergezeld tijdens verhoren in het kader van het onderzoek of proces.

Juridische hulp

Juridische hulp is bedoeld om slachtoffers bij te staan bij het uitoefenen van hun rechten in het kader van strafrechtelijke procedures. Die hulp is met name nuttig en nodig als bepaalde omstandigheden reden geven tot bezorgdheid over de vraag of de rechten van het slachtoffer wel voldoende zullen worden gerespecteerd tijdens de procedure. Als er bij het slachtoffer sprake is van immateriële of andere schade als gevolg van het misdrijf, dan kan de advocaat een vergoeding eisen voor het slachtoffer, bijvoorbeeld in de vorm van smartengeld, als het slachtoffer de status van burgerlijke partij heeft.

Laatste update: 10/12/2018

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.