Moje prawa jako ofiary przestępstwa

Jakie informacje uzyskam od odpowiedniego organu (np. policji, prokuratury) w okresie między popełnieniem przestępstwa a złożeniem przeze mnie zawiadomienia o tym przestępstwie?

Policja poucza ofiarę bez zbędnej zwłoki o przysługującym jej prawie do uzyskania informacji dotyczących:

  1. komisariatu lub posterunku policji, na którym może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa;
  2. rodzajów wsparcia, jakie ofiara może otrzymać, oraz podmiotów uprawnionych do jego udzielania, w tym – w stosownych przypadkach – podstawowych informacji na temat dostępu do wsparcia medycznego, wszelkiego wsparcia specjalistycznego, w tym wsparcia psychologicznego, oraz zakwaterowania zastępczego;
  3. sposobów oraz przesłanek udzielania ochrony, w tym stosowania środków ochrony;
  4. sposobów oraz przesłanek dochodzenia odszkodowania;
  5. sposobów oraz przesłanek otrzymania zwrotu kosztów poniesionych w związku z uczestnictwem w postępowaniu karnym;
  6. sposobów oraz przesłanek korzystania z usług tłumaczy ustnych i pisemnych;
  7. procedur wnoszenia skarg na czynności organu, który naruszył prawa ofiary;
  8. danych kontaktowych funkcjonariusza policji prowadzącego sprawę – do celów komunikacji.

Nie mieszkam w państwie UE, w którym popełniono przestępstwo (w przypadku obywateli UE i obywateli państw trzecich). Jak chronione są moje prawa?

Jeżeli ofiara zamieszkuje w innym państwie członkowskim, policja cypryjska odbiera od niej zeznania bezpośrednio po złożeniu przez nią zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, aby ograniczyć organizacyjne trudności proceduralne.

Jeżeli przestępstwo popełniono w Republice Cypryjskiej, a ofiara zamieszkuje w innym państwie członkowskim, może je zgłosić właściwym organom w państwie członkowskim, w którym zamieszkuje, jeżeli nie może lub – w przypadku zbrodni – nie chce złożyć zawiadomienia na Cyprze.

W przypadku złożenia na policji cypryjskiej zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa w innym państwie członkowskim UE policja cypryjska ma obowiązek przekazania zawiadomienia właściwemu organowi państwa członkowskiego, w którym popełniono przestępstwo, jeżeli nie jest właściwa do wszczęcia postępowania.

Jakie informacje uzyskam, jeżeli złożę zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa?

Po złożeniu na policji zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ofiara uzyska następujące informacje, w zależności od etapu rozpatrywania złożonego zawiadomienia:

  1. dane funkcjonariusza policji prowadzącego sprawę;
  2. informacje o wydaniu uzasadnionego postanowienia o odmowie wszczęcia lub umorzeniu postępowania przygotowawczego bądź o niewniesieniu do sądu aktu oskarżenia;
  3. informacje o terminie i miejscu rozprawy oraz o charakterze zarzutów przedstawionych oskarżonemu;
  4. informacje umożliwiające zapoznanie się z przebiegiem postępowania karnego. W wyjątkowych okolicznościach, jeżeli ujawnienie takich informacji może uniemożliwić właściwe rozpatrzenie sprawy, Prokurator Generalny Republiki Cypryjskiej może wydać uzasadnione postanowienie o odmowie ich udzielenia;
  5. pouczenie o prawie do uzyskania informacji w przypadku zwolnienia lub ucieczki osoby tymczasowo aresztowanej, ściganej lub skazanej za przestępstwo popełnione na szkodę ofiary. Organ może odmówić udzielenia ofierze powyższych informacji w przypadku zaistnienia potencjalnego lub potwierdzonego ryzyka wyrządzenia szkody sprawcy.

Czy mam prawo skorzystać z bezpłatnego tłumaczenia pisemnego lub ustnego (na potrzeby kontaktów z policją bądź innymi organami, w trakcie śledztwa/dochodzenia lub w czasie procesu)?

Jeżeli ofiara chce złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, lecz nie włada językiem greckim lub nie rozumie tego języka, może złożyć zawiadomienie w języku, którym się posługuje, korzystając z niezbędnej pomocy językowej.

Ponadto policja musi zapewnić ofierze:

  • nieodpłatną pomoc tłumacza ustnego w toku postępowania przygotowawczego, jeżeli ofiara nie włada językiem greckim lub nie rozumie tego języka;
  • nieodpłatne tłumaczenie pisemne wszystkich informacji zgromadzonych w toku postępowania przygotowawczego – na pisemny wniosek ofiary – w zakresie, w jakim tego rodzaju informacje są niezbędne do wykonywania przez ofiarę przysługujących jej praw.

W jaki sposób organ zajmujący się sprawą dopilnuje, żebym zrozumiał, co się dzieje oraz by właściwie mnie zrozumiano (jeżeli jestem dzieckiem; jeżeli jestem osobą niepełnosprawną)?

  • W kontaktach z ofiarą policja posługuje się prostym i zrozumiałym językiem, uwzględniając sytuację osobistą ofiary, w tym wszelką niepełnosprawność, która może wpłynąć na jej zdolność rozumienia lub bycia rozumianą. Komunikacja – zarówno ustna, jak i pisemna – odbywa się w formie dostępnej dla osób niepełnosprawnych, w tym w stosownych przypadkach w języku Braille'a lub języku migowym.
  • Jeżeli ofiara jest osobą małoletnią poniżej 18. roku życia, jej wiek, stopień dojrzałości, poglądy, potrzeby i obawy zostaną uwzględnione, aby zapewnić jej możliwość rozumienia i bycia rozumianą. Rodzic, opiekun lub inny przedstawiciel ustawowy ofiary zostanie pouczony o wszelkich prawach, które mogą przysługiwać ofierze.
  • Podczas pierwszego kontaktu z policją ofierze może towarzyszyć wskazana przez nią osoba, chyba że obecność takiej osoby może niekorzystnie wpłynąć na dobro ofiary lub na przebieg postępowania. Jeżeli ofiara jest osobą niepełnosprawną, wskazana przez nią osoba może jej towarzyszyć przez cały czas trwania postępowania przygotowawczego.

Ponadto jeżeli ofiara jest osobą małoletnią, informacji udzielają jej służby opieki społecznej (w stosownych przypadkach za pośrednictwem tłumacza ustnego) w języku, którym się posługuje, oraz przy należytym uwzględnieniu jej wieku i stopnia dojrzałości. Jeżeli ofiara jest osobą niepełnosprawną, informacje zostaną jej udzielone w zrozumiały dla niej sposób (np. w języku migowym).

Usługi wsparcia dla ofiar przestępstw

Usługi wsparcia na rzecz ofiar świadczą następujące organizacje:

  • służby medyczne;
  • służby opieki społecznej;
  • służby opieki psychiatrycznej;
  • służby psychologii wychowawczej przy Ministerstwie Edukacji i Kultury;
  • organizacje pozarządowe.

Służby opieki społecznej – działające w ramach Ministerstwa Pracy, Spraw Społecznych i Zabezpieczenia Społecznego – udzielają wsparcia grupom społecznie wrażliwym, w tym ofiarom przestępstw, przez:

  • udzielanie pomocy rodzinie, by umożliwić jej członkom skuteczne pełnienie ich ról i wykonywanie obowiązków; pomoc w rozwiązywaniu sporów rodzinnych zagrażających jedności rodziny; ochronę bezpieczeństwa i dobra dzieci; zapobieganie przestępczości nieletnich i przemocy domowej, a także wspieranie resocjalizacji osób dopuszczających się zachowań antyspołecznych i przestępczych;
  • wspieranie grup społecznie wrażliwych;
  • pomoc społecznościom lokalnym w określaniu i zaspokajaniu specjalnych potrzeb grup społecznie wrażliwych;
  • pomoc ofierze w nawiązaniu kontaktu z innymi właściwymi organami i organizacjami pozarządowymi, które mogą zapewnić dodatkowe usługi i wsparcie.

Czy policja skieruje mnie automatycznie do podmiotu udzielającego wsparcia ofiarom przestępstw?

Policja skieruje ofiarę do służb rządowych lub innych służb udzielających wsparcia i pomocy, jeżeli uzna to za konieczne, oraz poinformuje ofiarę o istniejących służbach, o których mowa powyżej.

Jak chroni się moją prywatność?

Funkcjonariusze policji muszą spełniać wymogi określone w konstytucji, obowiązujących przepisach oraz policyjnym kodeksie postępowania, które zapewniają poszanowanie prywatności i życia rodzinnego ofiary oraz odpowiednią ochronę jej danych osobowych.

Zgodnie z prawem imię i nazwisko ofiary oraz treść złożonych przez nią zeznań nie mogą w żadnym wypadku zostać podane do wiadomości publicznej ani w jakikolwiek sposób ujawnione.

Przetwarzanie danych jest uregulowane w przepisach szczególnych, które zapewniają ochronę danych osobowych ofiary.

Czy muszę złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przed uzyskaniem dostępu do wsparcia dla ofiar przestępstw?

Tak. Po złożeniu przez ofiarę na policji zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa służby opieki społecznej zapewniają ofierze dostęp do nieodpłatnych usług wsparcia, w zależności od jej potrzeb, w tym usług świadczonych przez organizacje pozarządowe, które mogą udzielić szczególnego wsparcia.

Środki ochrony osobistej, jeżeli znajduję się w niebezpieczeństwie

Policja podejmie wszelkie konieczne kroki w celu ochrony bezpieczeństwa ofiary, w szczególności jeżeli stwierdzone zostanie, iż ofiara posiada szczególne potrzeby w zakresie ochrony. W zależności od charakteru przestępstwa / okoliczności jego popełnienia, sytuacji osobistej ofiary oraz wszelkich szczególnych potrzeb w zakresie ochrony na poszczególnych etapach postępowania karnego można zatem zastosować następujące szczególne środki ochrony:

1) Objęcie ofiary programem ochrony świadków – pod nadzorem i kontrolą Prokuratora Generalnego

Decyzją Prokuratora Generalnego ofiara może zostać objęta programem ochrony świadków, który obejmuje środki policyjne mające na celu ochronę bezpieczeństwa osobistego oraz – w stosownych przypadkach – bezpieczeństwa rodziny ofiary.

2) Ochrona ofiary w toku postępowania przygotowawczego

W toku postępowania przygotowawczego:

  • ofiara zostanie przesłuchana przez policję bez zbędnej zwłoki bezpośrednio po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa;
  • liczbę przesłuchań ogranicza się do minimum, przy czym przesłuchania przeprowadza się wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne do celów postępowania przygotowawczego;
  • ofierze może towarzyszyć przedstawiciel ustawowy lub wskazana osoba, chyba że wydano uzasadnione postanowienie o odmowie przeprowadzenia przesłuchania w obecności jednej z tych osób lub obydwu z nich;
  • liczbę badań lekarskich ogranicza się do minimum, przy czym badania przeprowadza się wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne do celów postępowania karnego.

3) Prawo do ochrony ofiar o szczególnych potrzebach w zakresie ochrony w toku postępowania karnego

Jeżeli stwierdzono, że ofiara posiada szczególne potrzeby w zakresie ochrony, istnieją następujące możliwości:

  • prowadzenie wszystkich przesłuchań w pomieszczeniach do tego przeznaczonych lub dostosowanych;
  • prowadzenie wszystkich przesłuchań przez odpowiednio przeszkolonych specjalistów;
  • prowadzenie wszystkich przesłuchań przez tę samą osobę, chyba że naruszałoby to prawidłowy przebieg postępowania oraz
  • w przypadku ofiar przemocy seksualnej, przemocy ze względu na płeć lub przemocy w bliskich związkach – prowadzenie przesłuchań, na wniosek ofiary, przez osobę tej samej płci, pod warunkiem że pozostanie to bez uszczerbku dla przebiegu postępowania przygotowawczego.

W szczególności:

w przypadku ofiar przemocy domowej:

  • niedopuszczalne jest ujawnianie danych osobowych zawartych w zeznaniach ofiary;
  • ofiara może zostać umieszczona w schronisku prowadzonym przez Stowarzyszenie na rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Pomocy Ofiarom Takiej Przemocy;
  • sąd może zastosować środek zapobiegawczy w postaci tymczasowego aresztowania domniemanego sprawcy do chwili rozpoczęcia procesu bądź postanowić o jego zwolnieniu, pod warunkiem że będzie on przestrzegał zakazu zbliżania się do członków rodziny ofiary oraz ich nękania w jakikolwiek sposób;

w przypadku małoletnich ofiar niegodziwego traktowania w celach seksualnych:

  • niedopuszczalne jest ujawnianie danych osobowych zawartych w zeznaniach ofiary;
  • służby opieki społecznej – działające w ramach Ministerstwa Pracy, Spraw Społecznych i Zabezpieczenia Społecznego – podejmą wszelkie niezbędne działania w celu ochrony bezpieczeństwa ofiary w przypadku zaistnienia konfliktu interesów między ofiarą a jej rodzicami;

w przypadku ofiar przestępstw handlu ludźmi lub ich wykorzystywania:

  • niedopuszczalne jest ujawnianie danych osobowych zawartych w zeznaniach ofiary;
  • każdy urzędnik państwowy, który posiada informacje na temat sytuacji ofiary, ma obowiązek zgłosić sprawę służbom opieki społecznej, które muszą poinformować ofiarę o przysługujących jej prawach;
  • ofiara ma prawo do uzyskania ochrony bez dyskryminacji, niezależnie od jej statusu prawnego i podjęcia lub niepodjęcia współpracy z policją.

Kto może mi zapewnić ochronę?

Organem, który w pierwszej kolejności powinien zapewniać ochronę ofierze, jest policja. W stosownych przypadkach policja podejmuje współpracę z innymi właściwymi organami sektora publicznego lub prywatnego w celu zapewnienia ofierze skutecznej ochrony.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony sprawcy?

Policja dokona oceny sprawy dotyczącej ofiary, aby:

a) określić wszelkie szczególne potrzeby w zakresie ochrony oraz

b) ustalić, czy i w jakim zakresie ofiara powinna korzystać ze szczególnych środków w toku postępowania karnego w związku z jej szczególnym narażeniem na wtórną wiktymizację oraz ponowną wiktymizację, zastraszanie i odwet.

Należy przeprowadzić indywidualną ocenę w ścisłej współpracy z ofiarą i uwzględnić oczekiwania ofiary, w tym jej wniosek o niestosowanie środków szczególnych.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony systemu wymiaru sprawiedliwości (w trakcie dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu)?

Indywidualna ocena obejmuje ocenę stopnia narażenia ofiary na wtórną i ponowną wiktymizację, tak by wykluczyć wszelką możliwość doświadczenia wtórnej lub ponownej wiktymizacji ze strony organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych.

Jakie środki ochrony są dostępne dla najbardziej bezbronnych ofiar przestępstw?

Najbardziej bezbronnym ofiarom zapewnia się następujące rodzaje ochrony:

1) Objęcie ofiary programem ochrony świadków – pod nadzorem i kontrolą Prokuratora Generalnego

Decyzją Prokuratora Generalnego ofiara może zostać objęta programem ochrony świadków, który obejmuje środki policyjne mające na celu ochronę bezpieczeństwa osobistego oraz – w stosownych przypadkach – bezpieczeństwa rodziny ofiary.

2) Ochrona ofiary w toku postępowania przygotowawczego

W toku postępowania przygotowawczego:

  • ofiara zostanie przesłuchana przez policję bez zbędnej zwłoki bezpośrednio po złożeniu zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa;
  • liczbę przesłuchań ogranicza się do minimum, przy czym przesłuchania przeprowadza się wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne do celów postępowania przygotowawczego;
  • ofierze może towarzyszyć przedstawiciel ustawowy lub wskazana osoba, chyba że wydano uzasadnione postanowienie o odmowie przeprowadzenia przesłuchania w obecności jednej z tych osób lub obydwu z nich;
  • liczbę wymaganych badań lekarskich ogranicza się do minimum, przy czym badania przeprowadza się wyłącznie wówczas, gdy jest to konieczne do celów postępowania karnego.

3) Ochrona ofiar o szczególnych potrzebach w zakresie ochrony w toku postępowania karnego

Jeżeli stwierdzono, że ofiara posiada szczególne potrzeby w zakresie ochrony, istnieją następujące możliwości:

  • prowadzenie wszystkich przesłuchań w pomieszczeniach do tego przeznaczonych lub dostosowanych;
  • prowadzenie wszystkich przesłuchań przez odpowiednio przeszkolonych specjalistów;
  • prowadzenie wszystkich przesłuchań przez tę samą osobę, chyba że naruszałoby to prawidłowy przebieg postępowania oraz
  • w przypadku ofiar przemocy seksualnej, przemocy ze względu na płeć lub przemocy w bliskich związkach – prowadzenie przesłuchań, na wniosek ofiary, przez osobę tej samej płci, pod warunkiem że pozostanie to bez uszczerbku dla przebiegu postępowania przygotowawczego.

Jestem małoletni - czy przysługują mi szczególne prawa?

Jeżeli ofiara jest małoletnia, chronione jest jej dobro, które ocenia się w każdym przypadku z osobna, uwzględniając wiek ofiary, stopień dojrzałości, poglądy, potrzeby i obawy.

Małoletniej ofierze przysługują określone dodatkowe prawa:

  • prawo do obecności – przez cały czas trwania postępowania – rodziców ofiary lub funkcjonariusza służb opieki społecznej, jeżeli ofiara znajduje się pod opieką służb opieki społecznej;
  • jeżeli chodzi o ofiary przemocy domowej, zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa może złożyć w imieniu ofiary dyrektor ds. społecznych służb opieki społecznej, przy czym zastosować można wszelkie środki konieczne do zapewnienia ofierze bezpieczeństwa;
  • jeżeli chodzi o ofiary niegodziwego traktowania w celach seksualnych, zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa może złożyć w imieniu ofiary dowolny urzędnik państwowy, przy czym zastosować można wszelkie środki konieczne do zapewnienia ofierze bezpieczeństwa;
  • jeżeli ofiara jest pozbawiona opieki, zostanie umieszczona pod opieką dyrektora służb opieki społecznej i będzie mogła korzystać z przysługujących jej praw, np. z prawa do nauki, opieki zdrowotnej itd., jak również z prawa do łączenia rodzin;
  • prawo do prywatności – policja zastosuje wszelkie zgodne z prawem środki konieczne do zapobieżenia publicznemu rozpowszechnianiu wszelkich informacji, które mogłyby doprowadzić do ujawnienia tożsamości ofiary;
  • szczególne potrzeby w zakresie ochrony – policja:
    • musi zapewnić, by postępowanie przygotowawcze i postępowanie sądowe były prowadzone niezależnie od tego, czy ofiara lub jej pełnomocnik złożyli formalne zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, oraz by postępowanie karne mogło być kontynuowane nawet w przypadku wycofania zeznań przez ofiarę;
    • kontynuuje postępowanie nawet po osiągnięciu pełnoletności przez ofiarę;
    • może rejestrować przesłuchania prowadzone w toku postępowania przygotowawczego.

Podczas przesłuchań ofierze może towarzyszyć przedstawiciel ustawowy lub wskazana osoba pełnoletnia, chyba że wydano uzasadnione postanowienie o odmowie przeprowadzenia przesłuchania w obecności tej osoby.

Przesłuchania przeprowadza się:

  • bez zbędnej zwłoki, od momentu zgłoszenia zdarzenia policji;
  • w stosownych przypadkach – w pomieszczeniach do tego przeznaczonych lub dostosowanych;
  • w stosownych przypadkach – przez odpowiednio wyszkolonego specjalistę lub z jego pomocą;
  • wyłącznie do celów postępowania przygotowawczego/sądowego, przy czym liczbę przesłuchań ogranicza się do minimum;
  • w przypadku niegodziwego traktowania w celach seksualnych przesłuchania prowadzą wyszkoleni specjaliści tej samej płci co dziecko.

W wyniku przestępstwa zmarł członek mojej rodziny – jakie prawa mi przysługują?

Ofiara może zwrócić się o pomoc do następujących służb udzielających wsparcia ofiarom przestępstw:

  • państwowych służb medycznych;
  • służby opieki psychiatrycznej;
  • służby opieki społecznej;
  • służb psychologii wychowawczej (w przypadku małoletniego);
  • Stowarzyszenia na rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Pomocy Osobom Takiej Przemocy, które prowadzi specjalną linię interwencyjną (1440) (dla ofiar przemocy domowej);
  • organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz pomocy ofiarom.

Przepisy uprawniają ofiarę do wytoczenia powództwa odszkodowawczego przeciwko sprawcy. Ofiara może się również zwrócić do służb opieki społecznej w celu uzyskania informacji na temat przysługującego jej prawa do wytoczenia powództwa odszkodowawczego.

W wyniku przestępstwa zmarł członek mojej rodziny – jakie prawa mi przysługują?

Ofiara może zwrócić się o pomoc do następujących służb udzielających wsparcia ofiarom przestępstw:

  • państwowych służb medycznych;
  • służby opieki psychiatrycznej;
  • służby opieki społecznej;
  • służb psychologii wychowawczej (w przypadku małoletniego);
  • Stowarzyszenia na rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Pomocy Osobom Takiej Przemocy, które prowadzi specjalną linię interwencyjną (1440) (dla ofiar przemocy domowej);
  • organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz pomocy ofiarom.
    • Przepisy uprawniają ofiarę do wytoczenia powództwa odszkodowawczego przeciwko sprawcy. Ofiara może się również zwrócić do służb opieki społecznej w celu uzyskania informacji na temat przysługującego jej prawa do wytoczenia powództwa odszkodowawczego.

Członek mojej rodziny jest ofiarą przestępstwa – jakie prawa mi przysługują?

Ofiara może zwrócić się o pomoc do następujących służb udzielających wsparcia ofiarom przestępstw:

  • państwowych służb medycznych;
  • służby opieki psychiatrycznej;
  • służby opieki społecznej;
  • służb psychologii wychowawczej (w przypadku małoletniego);
  • Stowarzyszenia na rzecz Przeciwdziałania Przemocy w Rodzinie i Pomocy Osobom Takiej Przemocy, które prowadzi specjalną linię interwencyjną (1440) (dla ofiar przemocy domowej);
  • organizacji pozarządowych zaangażowanych w działania na rzecz pomocy ofiarom.

Czy mogę uzyskać dostęp do mediacji? Na jakich warunkach korzysta się z mediacji? Czy w trakcie mediacji będę bezpieczny/bezpieczna?

Na Cyprze nie istnieją ramy prawne regulujące usługi w zakresie mediacji.

Gdzie mogę znaleźć przepisy, w których określono moje prawa?

Przepisy regulujące prawa ofiar obejmują:

  • ustawę z lat 2000–2015 o przemocy domowej (zapobieganie przemocy i ochrona ofiar);
  • ustawę z 2014 r. o zapobieganiu i przeciwdziałaniu niegodziwemu traktowaniu w celach seksualnych, niegodziwemu traktowaniu dzieci w celach seksualnych i pornografii dziecięcej.

Ofiara może uzyskać dostęp do przepisów regulujących przysługujące jej prawa na stronie internetowej Cypryjskiej Izby Adwokackiej:Link otworzy się w nowym okniehttp://www.cylaw.org/

Ostatnia aktualizacja: 31/10/2019

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.

Składanie zawiadomienia o przestępstwie oraz moje prawa podczas dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu

Jak złożyć zawiadomienie o przestępstwie?

Ofiara może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa na dowolnym komisariacie policji. Policja zbada sprawę bezzwłocznie po złożeniu przez ofiarę formalnego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i po sporządzeniu protokołu jej przesłuchania.

W jaki sposób mogę uzyskać informacje o przebiegu sprawy?

Ofiara może uzyskać informacje na temat przebiegu postępowania od funkcjonariusza policji (śledczego), któremu przydzielono sprawę. Po wniesieniu do sądu aktu oskarżenia ofiara może uzyskać informacje na temat przebiegu postępowania od urzędnika Biura Prawnego (Νομικής Υπηρεσίας) zajmującego się jej sprawą w sądzie.

Czy przysługuje mi pomoc prawna (w toku dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu)? Na jakich warunkach?

Ofiara może uzyskać nieodpłatną pomoc prawną na potrzeby postępowań przewidzianych w ustawie o świadczeniu nieodpłatnej pomocy prawnej w przypadku uczestnictwa w postępowaniu w przedmiocie określonych rodzajów naruszeń praw człowieka.

„Postępowanie w przedmiocie określonych rodzajów naruszeń praw człowieka” oznacza dowolne:

a) postępowanie cywilne toczące się przed sądem, na dowolnym etapie, wszczęte przeciwko Republice Cypryjskiej w związku ze szkodą lub z krzywdą wyrządzoną osobie w wyniku określonych naruszeń praw człowieka lub

b) postępowanie karne wszczęte na wniosek dowolnej osoby, jeżeli zarzuty dotyczą określonych rodzajów naruszeń praw człowieka.

Pomoc prawna dostępna zgodnie z wyżej wymienioną ustawą:

a) obejmuje udzielanie porad i pomocy oraz pełnomocnictwo procesowe w postępowaniach cywilnych wszczętych na terytorium Republiki Cypryjskiej lub w postępowaniach karnych oraz

b) obejmuje wyłącznie udzielanie porad w postępowaniach cywilnych wszczętych poza terytorium Republiki Cypryjskiej.

Prawa człowieka chronione na mocy wyżej wymienionej ustawy obejmują prawa człowieka zagwarantowane na mocy:

a) części II konstytucji Republiki Cypryjskiej;

b) ustawy z 1962 r. ratyfikującej europejską konwencję praw człowieka;

c) ustaw z lat 1967–1995 ratyfikujących Międzynarodową konwencję w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji rasowej;

d) ustawy z 1969 r. ratyfikującej Międzynarodowe pakty (praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych oraz praw obywatelskich i politycznych);

e) ustawy z 1989 r. ratyfikującej Europejską konwencję o zapobieganiu torturom oraz nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu;

f) ustaw z lat 1990 i 1993 ratyfikujących Konwencję w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania;

g) ustawy z 1985 r. ratyfikującej Konwencję ONZ w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet;

h) ustawy z 1990 r. ratyfikującej Konwencję o prawach dziecka.

Prawo do nieodpłatnej pomocy prawnej posiada:

  • każda osoba będąca ofiarą handlu ludźmi w kontekście toczącego się przed sądem rejonowym (Επαρχιακά Δικαστήρια) postępowania o zasądzenie odszkodowania/zadośćuczynienia na mocy ustawy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu handlowi ludźmi i wykorzystywaniu ludzi oraz o ochronie ofiar;
  • każda osoba małoletnia będąca ofiarą handlu ludźmi w kontekście toczącego się przed sądem rejonowym postępowania o zasądzenie odszkodowania/zadośćuczynienia na mocy ustawy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu handlowi ludźmi i wykorzystywaniu ludzi oraz o ochronie ofiar;
  • każda osoba małoletnia będąca ofiarą nagabywania w celach seksualnych, seksualnego wykorzystywania lub niegodziwego traktowania w celach seksualnych w kontekście toczącego się przed sądem rejonowym postępowania o zasądzenie odszkodowania/zadośćuczynienia na mocy ustawy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu niegodziwemu traktowaniu w celach seksualnych, przemocy seksualnej wobec dzieci i pornografii dziecięcej.

Ponadto każde dziecko będące ofiarą przestępstw określonych w ustawie o zapobieganiu i przeciwdziałaniu niegodziwemu traktowaniu w celach seksualnych, przemocy seksualnej wobec dzieci i pornografii dziecięcej, niezależnie od tego, czy jest skłonne do współpracy z organami ścigania do celów dochodzenia, śledztwa lub postępowania sądowego, posiada bezpośredni dostęp do nieodpłatnych porad na mocy ustawy o adwokaturze na każdym etapie postępowania, jak również do nieodpłatnej pomocy prawnej, jeżeli nie posiada wystarczających środków finansowych, niezależnie od przepisów ustawy o pomocy prawnej.

Jeżeli małoletnia ofiara ma prawo do pełnomocnika, może uzyskać poradę prawną, a sąd może wyznaczyć kuratora procesowego działającego w jej imieniu w postępowaniu, w którym występuje lub mógłby wystąpić konflikt interesów między małoletnią ofiarą a osobami posiadającymi odpowiedzialność rodzicielską.

Każda osoba będąca ofiarą przestępstw określonych w ustawie o zapobieganiu i przeciwdziałaniu handlowi ludźmi, wykorzystywaniu ludzi oraz o ochronie ofiar, niezależnie od tego, czy jest skłonna do współpracy z organami ścigania do celów dochodzenia, śledztwa lub postępowania sądowego, posiada bezpośredni dostęp do nieodpłatnych porad na mocy ustawy o adwokaturze, jak również do nieodpłatnej pomocy prawnej, jeżeli nie posiada wystarczających środków finansowych, zgodnie z przepisami ustawy o pomocy prawnej.

Aby uzyskać nieodpłatną pomoc prawną, ofiara musi złożyć pisemny wniosek do sądu, przed którym toczy się postępowanie. Sąd może postanowić o przyznaniu nieodpłatnej pomoc prawnej na podstawie:

a) raportu społeczno-finansowego sporządzonego przez Urząd ds. Pomocy Społecznej, opisującego sytuację finansową ofiary i jej rodziny, regularne lub wszelkie inne dochody ofiary z tytułu zatrudnienia lub z innych źródeł, standardowe wydatki na utrzymanie ofiary i jej rodziny oraz wszelkie inne zobowiązania lub potrzeby ofiary;

b) powagi sytuacji lub wszelkich innych okoliczności, aby ustalić, czy w interesie wymiaru sprawiedliwości leży przyznanie ofierze nieodpłatnej pomocy prawnej do celów przygotowania i rozpatrzenia jej sprawy.

Osoby uprawnione do pomocy prawnej mają prawo do samodzielnego wyboru adwokata, który udzieli im nieodpłatnej pomocy prawnej, spośród osób świadczących tego rodzaju usługi zgodnie z obowiązującymi przepisami. Jeżeli uprawniony do pomocy prawnej nie wybierze samodzielnie adwokata, sąd wyznaczy jednego z adwokatów wpisanych na listę Cypryjskiej Izby Adwokackiej zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Czy mogę ubiegać się o zwrot kosztów (z tytułu uczestnictwa w dochodzeniu/śledztwie/procesie)? Na jakich warunkach?

Republika Cypryjska zwróci ofierze wszelkie koszty przewidziane w przepisach. Informacje dotyczące sposobów i przesłanek dochodzenia zwrotu kosztów można uzyskać w rejonowych wydziałach dochodzeniowo-śledczych policji.

Moja sprawa została umorzona, zanim trafiła do sądu. Czy mogę się odwołać?

Ofiara może zwrócić się do policji o wydanie uzasadnionego postanowienia o odmowie wszczęcia lub o umorzeniu postępowania przygotowawczego.

Czy mogę uczestniczyć w procesie?

Ofiara może uczestniczyć w procesie w charakterze świadka oskarżenia i zeznawać przed sądem rozpoznającym sprawę.

Jaka jest moja rola w systemie wymiaru sprawiedliwości? Czy jestem na przykład: ofiarą przestępstwa, świadkiem, powodem cywilnym, oskarżycielem prywatnym? Czy mogę wybrać swoją rolę?

W postępowaniu karnym ofiara występuje w charakterze świadka oskarżenia. W przypadku wytoczenia przez ofiarę powództwa odszkodowawczego przeciwko sprawcy występuje ona w charakterze powoda w postępowaniu cywilnym wszczętym z jej powództwa.

Jakie są moje prawa i obowiązki wynikające z tej roli?

Jako świadek oskarżenia ofiara ma obowiązek złożenia zeznań przed sądem rozpoznającym sprawę. Jeżeli ofiara wytoczyła powództwo odszkodowawcze, może uzyskać informacje na temat swoich praw i obowiązków od pełnomocnika prowadzącego jej sprawę przed sądem orzekającym w sprawach cywilnych.

Czy mogę składać oświadczenia przed sądem lub przedstawiać dowody? Na jakich warunkach?

W toku każdego postępowania, w którym ofiara występuje w charakterze świadka oskarżenia, może ona przeczytać i zatwierdzić treść protokołu przesłuchania przeprowadzonego przez policję lub przedstawić dowody przekazane policji podczas postępowania przygotowawczego. Jeżeli ofiara chce złożyć oświadczenie lub zeznanie uzupełniające pierwotne zeznanie lub materiał dowodowy przekazany policji, powinna zwrócić się do dyrektora Biura Prawnego zajmującego się jej sprawą w sądzie.

Jakie informacje uzyskam w czasie procesu?

W toku postępowania prokurator informuje ofiarę o terminach i miejscach rozpraw oraz o charakterze zarzutów przedstawionych oskarżonemu. Ofiara może się również zwrócić o informacje na temat wszelkich prawomocnych orzeczeń wydanych w postępowaniu.

Czy będę mieć dostęp do akt sądowych?

Ofierze nie przysługuje prawo dostępu do akt sprawy.

Ostatnia aktualizacja: 31/10/2019

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.

Moje prawa po zakończeniu procesu

Czy mogę zaskarżyć orzeczenie?

Ofierze nie przysługuje prawo odwołania się od orzeczenia wydanego przez sąd pierwszej instancji. Prawo wniesienia środka zaskarżenia przysługuje Prokuratorowi Generalnemu Republiki.

Jakie prawa przysługują mi po wydaniu wyroku?

Pełnomocnik ofiary może wykorzystać wyrok skazujący w celu wytoczenia powództwa odszkodowawczego przeciwko sprawcy.

Czy mam prawo do ochrony po zakończeniu procesu? Przez jaki okres?

Ofiara jest uprawniona do wsparcia lub ochrony po zakończeniu postępowania przez rozsądny okres, w zależności od jej potrzeb w danym momencie.

Jakie informacje uzyskam, jeżeli sprawca zostanie skazany?

Na wniosek ofiara może uzyskać od policji informacje na temat wymiaru kary orzeczonej wobec sprawcy przez sąd.

Czy uzyskam informację o tym, że sprawca został zwolniony (w tym o wcześniejszym lub warunkowym zwolnieniu) lub że zbiegł z zakładu karnego?

Na wniosek ofiara może zostać poinformowana:

a) o zwolnieniu lub ucieczce osoby tymczasowo aresztowanej, ściganej lub skazanej za przestępstwo popełnione na szkodę ofiary;

b) o wszelkich odpowiednich środkach zastosowanych w celu ochrony ofiary w przypadku zwolnienia lub ucieczki osoby tymczasowo aresztowanej, ściganej lub skazanej za przestępstwo popełnione na szkodę ofiary.

Zaznacza się, że organ może odmówić udzielenia ofierze powyższych informacji w przypadku zaistnienia potencjalnego lub potwierdzonego ryzyka wyrządzenia szkody sprawcy.

Czy będę brać udział w wydaniu postanowienia o zwolnieniu lub warunkowym zwolnieniu? Czy mogę na przykład złożyć oświadczenie lub wnieść odwołanie?

Ofierze nie przysługuje prawo do uczestnictwa w postępowaniu w przedmiocie zwolnienia lub warunkowego przedterminowego zwolnienia sprawcy.

Ostatnia aktualizacja: 31/10/2019

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.

Odszkodowanie

W jaki sposób można dochodzić naprawienia szkody od sprawcy? (np. w czasie procesu, w drodze dochodzenia roszczenia cywilnego, w postępowaniu adhezyjnym)?

Ofierze przysługuje prawo do wytoczenia powództwa przed sąd przeciwko sprawcy przestępstwa popełnionego na szkodę ofiary. Ofiara może się również skontaktować ze służbami opieki społecznej w celu uzyskania informacji na temat przysługującego jej prawa do dochodzenia naprawienia szkody.

Małoletni poniżej 18. roku życia mają prawo do wytoczenia powództwa odszkodowawczego przeciwko każdej osobie winnej popełnienia przestępstwa, o którym mowa w ustawie o zapobieganiu i przeciwdziałaniu niegodziwemu traktowaniu w celach seksualnych, przemocy seksualnej wobec dzieci i pornografii dziecięcej, oraz przeciwko każdej osobie, która dopuściła się naruszeń praw człowieka. Sprawca ponosi odpowiedzialność cywilną za wypłatę odszkodowania z tytułu wszelkich szkód o charakterze ogólnym lub szczególnym poniesionych przez ofiarę lub ofiary.

Każda osoba będąca ofiarą w rozumieniu ustawy o zapobieganiu i przeciwdziałaniu handlowi ludźmi, wykorzystywaniu ludzi oraz o ochronie ofiar ma prawo do wytoczenia powództwa odszkodowawczego przeciwko każdej osobie winnej popełnienia przestępstwa na szkodę tej osoby zgodnie ze wspomnianą ustawą oraz przeciwko każdej osobie, która dopuściła się naruszeń praw człowieka. Sprawca ponosi odpowiedzialność cywilną za wypłatę odszkodowania z tytułu wszelkich szkód o charakterze ogólnym lub szczególnym poniesionych przez ofiarę (ofiary), w tym wszelkich zaległych płatności należnych ofierze (ofiarom) z tytułu wyzysku pracowników.

Sąd zobowiązał sprawcę do wypłacenia mi odszkodowania/zadośćuczynienia. Jak mam skłonić sprawcę do wypłaty odszkodowania?

Jeżeli sprawca nie wypłaci ofierze zasądzonego odszkodowania, ofiara może zwrócić się do sądu – za pośrednictwem swojego pełnomocnika – o wydanie nakazu zapłaty zasądzonej kwoty odszkodowania; jeżeli sprawca nie zastosuje się do nakazu, zostanie bezzwłocznie zatrzymany i pozbawiony wolności.

Jeżeli sprawca nie wypłaci mi odszkodowania, czy mogę uzyskać zaliczkę od Skarbu Państwa? Na jakich warunkach?

Prawo nie przewiduje możliwości wypłaty przez Skarb Państwa zaliczki na rzecz ofiary.

Czy mam prawo do odszkodowania od państwa?

Skarb Państwa może wypłacić kompensatę w formie określonej w ustawie z 1997 r. o kompensacie na rzecz ofiar przestępstw z użyciem przemocy (ustawa 51(I)/97) ofiarom przestępstw z użyciem przemocy lub osobom pozostającym na ich utrzymaniu, jeżeli:

a) ofiara lub osoby pozostające na jej utrzymaniu z jakiegokolwiek powodu nie mogą uzyskać odszkodowania od sprawcy oraz

b) nie istnieje możliwość uzyskania odszkodowania z jakiegokolwiek innego źródła lub kwota takiego odszkodowania jest niższa niż kwota przewidziana w wyżej wskazanej ustawie.

Kompensata przewidziana w tej ustawie jest wypłacana nawet w przypadku zaistnienia okoliczności wyłączających odpowiedzialność karną sprawcy.

Jeżeli kwota odszkodowania dostępna z innych źródeł jest niższa niż przewidziana we wspomnianej ustawie, Skarb Państwa wypłaca różnicę.

W przepisach wskazano również przesłanki odrzucenia wniosku o kompensatę oraz sprecyzowano, co obejmuje kwota należnej kompensaty.

„Przestępstwo z użyciem przemocy” oznacza każde przestępstwo umyślne popełnione w Republice Cypryjskiej, które wiąże się z zastosowaniem przemocy i którego bezpośrednim następstwem jest śmierć, ciężki uszczerbek na zdrowiu lub rozstrój zdrowia, w tym każde z poniżej wymienionych przestępstw, jeżeli wywołuje ono tego rodzaju skutki:

zabójstwo z zamiarem bezpośrednim przemyślanym (art. 203 i 204), usiłowanie zabójstwa (art. 214), zgwałcenie (art. 144), usiłowanie zgwałcenia (art. 146), uprowadzenie (art. 148), uprowadzenie małoletniej poniżej 16. roku życia (art. 149), czyny mające na celu spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 228), spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu (art. 231), usiłowanie spowodowania uszczerbku na zdrowiu poprzez użycie materiałów wybuchowych (art. 232), umyślne otrucie (art. 233), naruszenie czynności narządu ciała (art. 234), napaść skutkująca uszczerbkiem na zdrowiu (art. 243), innego rodzaju napaść (art. 244), przestępstwa przeciwko wolności osobistej (art. 245–254), podpalenie (art. 315).

Wniosek o kompensatę zgodnie ze wspomnianą ustawą należy złożyć do dyrektora służb zabezpieczenia społecznego w rozsądnym terminie, lecz nie później niż w ciągu dwóch lat od chwili, w której doszło do uszczerbku na zdrowiu / rozstroju zdrowia / śmierci – w zależności od przypadku.

Do wniosku należy dołączyć protokół policyjny, orzeczenie lekarskie oraz wszelkie inne dokumenty, które mogą być przydatne do jego rozpatrzenia. Dyrektor służb zabezpieczenia społecznego może wedle własnego uznania zażądać dodatkowych dowodów, które mogą się okazać konieczne, w tym dowodów potwierdzających, że ofiara nie otrzymała ani nie otrzyma odszkodowania z żadnych innych źródeł, obejmujących m.in. złożone pod przysięgą oświadczenie wnioskodawcy.

Czy przysługuje mi odszkodowanie, jeżeli sprawca nie został skazany?

Zasądzenie odszkodowania na rzecz ofiar nie jest uzależnione od skazania sprawcy. Sąd wydaje orzeczenie zasądzające odszkodowanie w postępowaniu wszczętym z powództwa odszkodowawczego, które jest całkowicie odrębne od wyniku postępowania karnego.

Czy mam prawo do uzyskania doraźnej płatności w czasie oczekiwania na orzeczenie w sprawie odszkodowania?

Ofiara nie może uzyskać doraźnej płatności, ponieważ prawo nie przewiduje takiej możliwości.

Ostatnia aktualizacja: 31/10/2019

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.

Moje prawa do wsparcia i pomocy

Jestem ofiarą przestępstwa. Z kim mam się skontaktować, aby uzyskać wsparcie i pomoc?

Policja………199/1460

Oddziały ratunkowe szpitali publicznych

Dystryktowe służby opieki społecznej

Służby psychologii wychowawczej

Służby opieki psychiatrycznej

Telefon zaufania dla ofiar przestępstw

Organizacje pozarządowe

W Republice Cypryjskiej działają następujące telefony zaufania:

1460 – obywatelska linia interwencyjna

1440 – telefon zaufania w sprawie przemocy domowej

1498 – infolinia ds. narkotyków i pomocy osobom uzależnionym

116111 – telefon zaufania dla dzieci i młodzieży

116000 – cypryjska linia interwencyjna w sprawie zaginionych dzieci

Czy wsparcie dla ofiar przestępstw jest udzielane bezpłatnie?

Wsparcie dla ofiar przestępstw udzielane przez służby państwowe i NGO jest nieodpłatne.

Jakiego rodzaju wsparcie mogę otrzymać od organów państwowych?

Ofiara może uzyskać następujące rodzaje wsparcia ze strony służb państwowych:

  • usługi medyczne świadczone przez służby medyczne;
  • wsparcie psychologiczne ze strony służb opieki psychiatrycznej i służb psychologii wychowawczej;
  • ochronę ze strony służb opieki społecznej – w zastosowaniu środków zabezpieczających orzeczonych wobec sprawcy lub środków ochrony orzeczonych wobec ofiary;
  • zastosowanie szczególnych środków przez policję w toku postępowania przygotowawczego w celu zapobieżenia ponownej wiktymizacji;
  • skuteczną ochronę policyjną w celu zapobieżenia zastraszaniu lub odwetowi ze strony sprawcy lub wszelkich innych osób;
  • zastosowanie odpowiednich środków przez sąd podczas przesłuchania w celu ochrony ofiar o szczególnych potrzebach w zakresie ochrony (np. dzieci, ofiar cierpiących na zaburzenia psychospołeczne).

Służby opieki społecznej udzielają ofiarom przemocy domowej, małoletnim ofiarom niegodziwego traktowania w celach seksualnych oraz ofiarom handlu ludźmi informacji na temat przysługujących im praw i zapewniają im wsparcie. Kontaktują również ofiarę z wszelkimi właściwymi służbami państwowymi i NGO, które zajmą się sprawą i udzielą wsparcia ofierze. W przypadku konfliktu interesów między ofiarą a jej rodzicami dyrektor służb opieki społecznej podejmie wszelkie niezbędne czynności w celu ochrony ofiary.

Jakiego rodzaju wsparcie mogę otrzymać od organizacji pozarządowych?

Ofiara może uzyskać następujące rodzaje wsparcia ze strony organizacji pozarządowych:

  • wsparcie psychologiczne;
  • zakwaterowanie w schroniskach dla ofiar przestępstw.
Ostatnia aktualizacja: 31/10/2019

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.