Zawieszenie/umorzenie postępowania (1)

Postępowanie karne może zostać zawieszone lub umorzone (Einstellung) na każdym etapie - przez prokuratora lub, już po wniesieniu aktu oskarżenia, przez sąd. Istnieją różne przyczyny zawieszenia/umorzenia postępowania. Poniżej opisano najpowszechniejsze.

Postępowanie może zostać zawieszone, np. kiedy jesteś nieobecny przez dłuższy czas. Postępowanie może też zostać zawieszone, jeśli dochodzenie nie dostarczy dostatecznego uzasadnienia dla wniesienia zarzutów. W takim przypadku prokurator może w każdej chwili podjąć postępowanie (z zachowaniem określonych terminów przedawnienia), np. jeżeli pojawi się nowy materiał dowodowy.

Postępowanie może również zostać umorzone. Jest to możliwe w sprawach o przestępstwa, w których stopień winy sprawcy jest niewielki oraz nie ma powodów, by uznać, że oskarżenie leży w interesie publicznym. Postępowanie może również zostać umorzone warunkowo, na przykład pod warunkiem, że zapłacisz grzywnę lub wypełnisz nałożony obowiązek, np. odbycia kursu bezpieczeństwa w ruchu drogowym.

Postępowanie nakazowe (2)

Po zakończeniu dochodzenia w sprawie o drobne wykroczenie (Vergehen) prokurator, zamiast wnosić oskarżenie, może zwrócić się do sądu o wydanie wyroku nakazowego (Strafbefehl). Sąd może wydać wyrok nakazowy, jeśli uzna dowody z dokumentów za wystarczające. Wyrok nakazowy zawiera zwięzły opis wykroczenia oraz wymiar kary. Jeśli nie wniesiesz sprzeciwu od wyroku nakazowego, wówczas ma on taki sam skutek jak prawomocny wyrok.

Wyrok nakazowy wywołuje ograniczone skutki prawne. W drodze wyroku nakazowego zwykle nakłada się grzywnę. Można również nałożyć zakaz prowadzenia pojazdów. Jeśli posiadasz obrońcę, to w drodze wyroku nakazowego możesz zostać skazany na karę pozbawienia wolności nie dłuższą niż jeden rok, ale koniecznie z zawieszeniem jej wykonania.

Jeśli chcesz wnieść sprzeciw, masz dwie możliwości:

W przypadku kary grzywny możesz wnieść sprzeciw w przedmiocie stawki dziennej zastosowanej w celu naliczenia wysokości grzywny. Jeśli ty i prokurator wyrazicie zgodę, sąd może wydać orzeczenie bez przeprowadzania pełnej rozprawy.

Jeśli nie zawęzisz zakresu sprzeciwu, sprawa trafi na rozprawę. Nie musisz stawiać się na niej osobiście. Możesz być reprezentowany przez adwokata. Świadkowie również nie muszą się stawiać osobiście. Jeśli jesteś obecny na rozprawie, to za twoją zgodą mogą zostać odczytane protokoły przesłuchań świadków.

Na końcu rozprawy sąd wydaje wyrok. Wydając wyrok, sąd nie jest związany treścią wyroku nakazowego: może również nałożyć surowszą karę, mieszczącą się w ustawowych granicach zagrożenia karą.

Postępowanie przyspieszone (3)

Jeśli okoliczności faktyczne są jednoznaczne, a materiał dowodowy nie budzi wątpliwości, prokurator może również wystąpić do sądu o rozpoznanie sprawy w postępowaniu przyspieszonym (beschleunigtes Verfahren). Ten tryb postępowania można zastosować, jeżeli np. nie jesteś rezydentem w Niemczech, a istnieją powody, by przypuszczać, że nie stawisz się na późniejszej rozprawie przed sądem.

Jeśli prokurator wystąpi o zastosowanie procedury przyspieszonej, rozprawa odbędzie się bezzwłocznie lub w krótkim terminie. Nie jest wymagane postanowienie sądu o dopuszczeniu do rozprawy, jak w przypadku zwykłego trybu postępowania, nie ma bowiem etapu postępowania przejściowego.

W postępowaniu przyspieszonym obowiązują prostsze reguły oddalania wniosków dowodowych.

Równie ograniczony jest też zakres orzekania. Sąd może wymierzyć tylko karę grzywny bądź karę pozbawienia wolności na okres nie dłuższy niż jeden rok. Może również odebrać ci prawo jazdy.

Obrońca z urzędu (4)

W przypadku gdy jesteś podejrzany o popełnienie poważniejszego przestępstwa (Verbrechen) albo jeśli w razie skazania grozi ci kara powyżej jednego roku pozbawienia wolności, bądź też zostałeś tymczasowo aresztowany lub nie jesteś w stanie bronić się sam z innych względów, sąd musi wyznaczyć ci obrońcę z urzędu, jeżeli nie jesteś reprezentowany przez swojego adwokata. W postępowaniu przyspieszonym obrońca zostanie ci wyznaczony z urzędu, jeśli grozi ci kara powyżej sześciu miesięcy pozbawienia wolności. Obowiązek wyznaczenia adwokata przez sąd nie jest zależny od twojego statusu majątkowego.

Sąd wyznacza ci obrońcę. Musi jednak pozwolić ci wybrać adwokata samodzielnie, jeśli tego chcesz, oraz powołać go jako obrońcę z urzędu. Jeśli nie wskażesz adwokata, sąd wyznaczy go sam.

Obrońcę z urzędu można zmienić tylko w nadzwyczajnych przypadkach. Możesz również powołać innego adwokata według własnego uznania, ale w takim przypadku sąd zwykle wycofuje wyznaczonego obrońcę z urzędu. Jeśli sam wybierzesz adwokata, to pokrywasz jego koszty samodzielnie, z zastrzeżeniem, że w razie uniewinnienia koszty te ponosi państwo.

Dane dotyczące dochodzeń/zarzutów/wyroków skazujących (5)

Jakie dane są przechowywane?

Policja prowadzi własne bazy danych zawierające informacje pozyskane w toku dochodzenia.

Prokuratura również przechowuje dane w trakcie dochodzenia i po jego zakończeniu. Informacje pozyskane w toku dochodzenia są również przechowywane w centralnym rejestrze informacji kryminalnej. Istnieją określone prawem terminy przechowywania informacji. Po upływie takiego terminu informacje należy usunąć.

Rejestr skazanych w sprawach karnych znajduje się w Federalnym Centralnym Rejestrze Karnym (Bundeszentralregister). Rejestrowanie danych jest niezależne od twojej zgody. Wpisy o wyrokach skazujących usuwa się po upływie określonego terminu, o ile nie pojawią się nowe wyroki skazujące daną osobę. Okres przechowywania tych danych zależy od wymierzonej kary.

Jakie dane są sprawdzane w toku postępowania karnego i kiedy?

Policja i prokuratura mają stały wgląd do swoich baz danych. Organy te nie mają bezpośredniego dostępu do Federalnego Centralnego Rejestru Karnego. W trakcie przygotowywania rozprawy sąd występuje o wypis z tego rejestru.

Czy dane z rejestrów mają znaczenie na etapie dochodzenia?

Jeżeli istnieją wpisy dotyczące poprzednich dochodzeń, prokuratura ma obowiązek je uwzględnić, jeśli np. rozważa możliwość umorzenia postępowania na mocy § 153 lub § 153a Kodeksu postępowania karnego.

Czy dane z rejestrów mają znaczenie na etapie rozprawy?

Przepisy prawa dopuszczają uwzględnienie podczas rozprawy poprzednich wyroków skazujących, które figurują w rejestrze karnym. Jeśli stwierdzono, że byłeś już skazany, może to wpłynąć niekorzystnie na twój wyrok. Podczas orzekania nie wolno uwzględniać danych, które figurują jedynie w bazach danych prokuratury lub policji.

Jak mogę dowiedzieć się o przechowywanych o mnie informacjach i co mogę zrobić w związku z tym?

Możesz dowiedzieć się, jakie informacje o tobie są przechowywane, występując z wnioskiem do właściwych organów prowadzących rejestry.

Możesz wystąpić o usunięcie danych przez dany organ. W przypadku odmowy możesz zaskarżyć decyzję odmowną do sądu.

Dalsze informacje

Funkcjonowanie Centralnego Rejestru Karnego reguluje ustawa o Federalnym Centralnym Rejestrze Karnym. Dane przechowywane przez prokuraturę regulują przepisy § 483 i nast. Kodeksu postępowania karnego; organizację i prowadzenie centralnego rejestru informacji kryminalnej regulują przepisy § 492 ust. 1 Kodeksu postępowania karnego, a przepisy szczegółowe w tym względzie zawarte są w rozporządzeniu; funkcjonowanie policyjnych baz danych regulują przepisy ustawy o Federalnym Biurze ds. Zapobiegania Przestępczości oraz przepisy prawne dotyczące policji poszczególnych krajów związkowych.

Środki odwoławcze w toku dochodzenia (6)

Masz prawo zaskarżyć czynności podejmowane w toku dochodzenia. Do przysługujących ci środków odwoławczych należą skarga na czynności policji lub wniosek o rozstrzygnięcie danej kwestii przez sąd.

Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie (Beschwerde).

Jeśli policja lub prokuratura podjęły daną czynność bez uprzedniego polecenia sądu, możesz wystąpić o zbadanie jej przez sąd ze skutkiem wstecznym. Jeśli złożysz zażalenie na postanowienie o zatrzymaniu rzeczy, sprawa automatycznie trafi do sądu. Nie musisz składać osobnego wniosku do sądu.