Rechten van slachtoffers – per land

Italy

Content provided by:
Italy

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, officier van justitie) na het misdrijf, maar nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

Het openbaar ministerie en de Criminele Inlichtingendienst (CID) moeten, zodra zij van het misdrijf in kennis zijn gesteld, u erop wijzen dat u als benadeelde partij het recht hebt een raadsman aan te wijzen om uw rechten uit te oefenen en dat u in aanmerking komt voor gratis rechtsbijstand (artikel 101 van het Italiaanse Wetboek van Strafvordering (Codice di procedura penale of c.p.p.)).

Na het eerste contact met de vervolgende instanties krijgt u, in een taal die u begrijpt, informatie over:

  • de procedures voor het doen van aangifte of het indienen van een klacht, uw rol in het onderzoek en het proces, uw recht om op de hoogte te worden gesteld van de datum en locatie van het proces en de tenlastelegging, en als u zich als civiele partij in de procedure hebt gevoegd, uw recht om een kennisgeving van de uitspraak te ontvangen, ook als samenvatting;
  • uw recht op gratis juridisch advies en rechtsbijstand;
  • hoe u gebruik kunt maken van uw recht op vertolking en vertaling van processtukken;
  • eventuele beschermingsmaatregelen die voor u beschikbaar kunnen zijn;
  • uw wettelijke rechten als u in een andere EU-lidstaat woont dan waar het misdrijf is gepleegd;
  • hoe onkosten in verband met deelname aan een strafprocedure worden vergoed;
  • de mogelijkheid om schadevergoeding te vorderen voor lichamelijk letsel of materiële schade als gevolg van het misdrijf;
  • de mogelijkheid om de procedure te schikken door intrekking van de klacht of via bemiddeling;
  • uw rechten in procedures waarbij de verdachte om schorsing van de procedure met probatievoorwaarden verzoekt of in procedures waarin de dader niet wordt gestraft vanwege de onbeduidende aard van het delict;
  • zorginstellingen in de nabije omgeving, woonvoorzieningen, opvanghuizen en toevluchtsoorden.

(artikel 90 bis c.p.p.)

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf is gepleegd (EU-burgers en niet-EU-burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

Als u geen Italiaans spreekt of verstaat, hebt u het recht om een taal te gebruiken die u beheerst wanneer u aangifte doet of een klacht indient bij het parket van de districtsrechtbank van eerste aanleg (tribunale). U hebt tevens het recht om op verzoek de ontvangstbevestiging van uw aangifte of klacht te laten vertalen in een taal die u beheerst (artikel 107 ter van de Richtsnoeren voor de tenuitvoerlegging van het Wetboek van Strafvordering (Disposizioni di Attuazione del Codice di Procedura Penale of disp.att.)).

Als u in Italië woont of verblijft, stuurt de openbare aanklager aangiften of klachten met betrekking tot in andere lidstaten van de Europese Unie gepleegde misdrijven naar de procureur-generaal bij het Hof van Beroep (Corte di appello). Deze stuurt ze vervolgens door naar de bevoegde rechterlijke instantie (artikel 108 ter disp.att.).

Zie ook:

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

Na het eerste contact met de vervolgende instanties krijgt u, in een taal die u begrijpt, informatie over:

  • uw recht om informatie te ontvangen over de stand van de procedure en de gegevens in het Officiële register van aangiften van misdrijven;
  • uw recht om te worden geïnformeerd over een verzoek om beëindiging van de procedure;
  • hoe u bezwaar kunt maken tegen schendingen van uw rechten;
  • de autoriteiten waar u informatie over uw zaak kunt verkrijgen;
  • hoe onkosten in verband met deelname aan een strafprocedure worden vergoed.

In een procedure wegens geweldsmisdrijven tegen personen wordt u desgewenst via de CID onmiddellijk geïnformeerd over voorbereidingen voor invrijheidstelling of voor beëindiging van een vrijheidsbenemende maatregel. Ook wordt u op dezelfde wijze tijdig op de hoogte gesteld wanneer de verdachte zich aan de voorlopige hechtenis of gevangenisstraf onttrekt en wanneer hij zich opzettelijk niet aan een vrijheidsbenemende maatregel houdt, tenzij de dader hierdoor daadwerkelijk gevaar zou lopen (artikel 90 ter c.p.p.).

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

De vervolgende instantie wijst een vertaler aan wanneer een document moet worden vertaald in een vreemde taal of in een dialect dat lastig te begrijpen is, of een tolk wanneer u een verklaring wilt of moet afleggen en u geen Italiaans spreekt. De verklaring kan ook schriftelijk worden afgelegd en in de aangifte worden opgenomen, samen met de door een vertaler gemaakte vertaling.

De instantie wijst, waar passend ambtshalve, een tolk aan als u geen Italiaans spreekt of verstaat en u moet worden gehoord, en wanneer u aan een zitting wilt deelnemen en om bijstand van een tolk hebt verzocht.

Waar mogelijk kan de bijstand van een tolk ook worden verleend via technologieën voor communicatie op afstand, mits de tolk niet fysiek aanwezig hoeft te zijn om u in staat te stellen uw rechten naar behoren uit te oefenen of de procedure volledig te begrijpen.

Als u geen Italiaans spreekt of verstaat, hebt u recht op gratis vertaling van stukken of delen ervan die informatie bevatten over de uitoefening van uw rechten. Een vertaling kan worden verstrekt in woordelijke vorm of in de vorm van een samenvatting wanneer de vervolgende instantie van oordeel is dat dit geen afbreuk doet aan uw rechten (artikel 143 bis c.p.p.).

Als u geen Italiaans spreekt of verstaat, hebt u het recht een taal te gebruiken die u beheerst bij het doen van aangifte of het indienen van een klacht bij het parket van de districtsrechtbank van eerste aanleg. U hebt tevens het recht om op verzoek de ontvangstbevestiging van uw aangifte of klacht te laten vertalen in een taal die u beheerst (artikel 107 ter disp.att).

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik gehandicapt ben)?

De vervolgende instantie wijst een vertaler aan wanneer een document moet worden vertaald in een vreemde taal of in een dialect dat lastig te begrijpen is, of een tolk wanneer u een verklaring wilt of moet afleggen en u geen Italiaans spreekt. 
Als u minderjarig bent, kan de rechter - eventueel ambtshalve - een deskundigenrapport laten opstellen in geval van onzekerheid over uw leeftijd (met dien verstande dat u in geval van twijfel wordt geacht minderjarig te zijn voor de toepassing van de procedurele richtsnoeren). Hetzelfde deskundigenrapport kan ook worden gebruikt om te bepalen of u een handicap hebt.

Artikel 351, lid 1 ter, c.p.p.

In procedures met betrekking tot misdrijven in de zin van de artikelen 572, 600, 600 bis, 600 ter, 600 quater, 600 quater.1, 600 quinquies, 601, 602, 609 bis, 609 quater, 609 quinquies, 609 octies, 609 undecies en 612 bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht moet de CID als deze een getuigenverklaring van minderjarigen verlangt, zich laten bijstaan door een gekwalificeerde psycholoog of kinderpsychiater die daartoe door het openbaar ministerie is aangewezen. Hetzelfde geldt wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd van meerderjarigen die in een bijzonder kwetsbare positie verkeren. In elk specifiek geval wordt gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, bijzonder kwetsbare personen geen contact hebben met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en niet steeds opnieuw een verklaring hoeven af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek.

Artikel 362, lid 1 bis, c.p.p.

In procedures met betrekking tot misdrijven in de zin van artikel 351, lid 1 ter, moet het openbaar ministerie zich bij het verhoren van minderjarigen laten bijstaan door een deskundige op het gebied van psychologie of kinderpsychiatrie. Hetzelfde geldt wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd van meerderjarigen die in een bijzonder kwetsbare positie verkeren. In elk specifiek geval wordt gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, bijzonder kwetsbare personen geen contact hebben met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en niet steeds opnieuw een verklaring hoeven af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek.

Artikel 498, lid 4 tot en met 4 quater, c.p.p.

4. Het verhoor van minderjarigen als getuigen, waaronder de vragen en bezwaren van de partijen, wordt afgenomen door de voorzitter. Tijdens het verhoor kan de voorzitter zich laten bijstaan door een familielid van de minderjarige of een gekwalificeerde kinderpsycholoog. Als de voorzitter na het horen van de partijen van mening is dat rechtstreekse ondervraging voor de minderjarige niet belastend is, zal hij gelasten dat het verhoor plaatsvindt zoals hierboven is beschreven. Het bevel kan tijdens de ondervraging worden ingetrokken.

4 bis Op verzoek van een van de partijen of als de voorzitter dit nodig acht, worden de in artikel 398, lid 5 bis, beschreven procedures toegepast.

4 ter In procedures met betrekking tot misdrijven in de zin van de artikelen 572, 600, 600 bis, 600 ter, 600 quater, 600 quinquies, 601, 602, 609 bis, 609 ter, 609 quater, 609 octies en 612 bis van het Italiaanse Wetboek van Strafrecht worden minderjarige slachtoffers van de misdrijven en meerderjarige slachtoffers met een psychische aandoening op eigen verzoek of op verzoek van hun raadsman achter gespiegeld glas en via een intercomsysteem ondervraagd.

4 quater. Als de benadeelde partij in een bijzonder kwetsbare positie verkeert en moet worden ondervraagd, kan de rechter onverminderd het hierboven vermelde op verzoek van het slachtoffer of diens raadsman beschermende maatregelen gelasten.

Artikel 398, lid 5 quater, c.p.p.
Als de benadeelde partij in een bijzonder kwetsbare positie verkeert en moet worden ondervraagd, zijn ongeacht lid 5 ter de bepalingen van artikel 498, lid 4 quater, van toepassing.

Opvang slachtoffers

Wie biedt slachtofferhulp?

Aan slachtoffers van een misdrijf wordt hulp geboden door de zorginstellingen in de regio en door woonvoorzieningen, opvanghuizen, toevluchtsoorden en andere voorzieningen die worden beheerd door lokale en regionale organisaties. In het algemeen hebben veel regio's een netwerk van verenigingen van lokale organisaties, openbaar ministeries, districtsrechtbanken en gezondheidsdiensten die kosteloos hulp bieden aan slachtoffers van welk misdrijf dan ook.

Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?

Ja. Met name als u slachtoffer bent van bepaalde soorten misdrijven (bijvoorbeeld mensenhandel, misbruik binnen het gezin of seksueel geweld), zijn er gerenommeerde organisaties die contact onderhouden met wetshandhavingsdiensten en die u informatie verstrekken over opvanghuizen of woonvoorzieningen die zich over u kunnen ontfermen.

Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?

Als u bijzonder kwetsbaar bent, wordt in elk specifiek geval gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, u geen contact hebt met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en u niet steeds opnieuw een verklaring hoeft af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek.

Daarnaast bevat Wetgevingsbesluit nr. 196 van 30 juni 2003 (Wet inzake de bescherming van persoonsgegevens) specifieke regels voor de verwerking van justitiële gegevens om de vertrouwelijkheid en veiligheid ervan te beschermen. Afgezien daarvan moet u zodra u als slachtoffer de status van benadeelde partij in een strafprocedure krijgt, voor de rechter getuigen. De wet bevat regels die bepalen hoe dit moet gebeuren en die voorkomen dat u uw verklaring meerdere keren moet herhalen (voorbereidende hoorzitting - incidente probatorio) en regels ter bescherming van uw recht als slachtoffer om geen contact te hebben met de partij waartegen een onderzoek loopt/de verdachte. Wanneer u als slachtoffer jonger dan 18 jaar bent, mag uw foto niet in kranten worden gepubliceerd, evenmin als uw naam. Dit laatste geldt ook voor slachtoffers die 18 jaar of ouder zijn. Zo moet worden voorkomen dat uw persoonlijke gegevens bekend worden en dat informatie wordt verspreid waarmee uw identiteit kan worden vastgesteld.

Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang krijg tot slachtofferhulp?

Om in aanmerking te komen voor slachtofferhulp hoeft u geen aangifte te hebben gedaan.

Persoonlijke bescherming als ik in gevaar verkeer

Welke vormen van bescherming worden geboden?

Onder bepaalde bij wet vastgestelde omstandigheden (de artikelen 273 en 274 c.p.p.) kunnen de rechterlijke instanties de dader onder toezicht laten stellen. Dit is onder meer het geval wanneer u als benadeelde partij in een gevaarlijke situatie verkeert, met name doordat de dader zich mogelijk op onrechtmatige wijze blijft gedragen. Zo kan hij bijvoorbeeld onmiddellijk uit de gezinssituatie worden verwijderd. Ook kan hem een verbod worden opgelegd om zich op te houden op plaatsen waar u vaak komt en om op bepaalde plaatsen te wonen. Als alternatief kan hij onder huisarrest worden geplaatst of in voorlopige hechtenis worden genomen.

U hebt het recht te worden geïnformeerd over verzoeken tot intrekking of vervanging van de toezichtmaatregelen die aan de dader zijn opgelegd, om binnen twee dagen een verweerschrift in te dienen en om uw standpunt kenbaar te maken (artikel 299 c.p.p.). U hebt ook het recht om te worden geïnformeerd over rechterlijke beslissingen om de toezichtmaatregelen tegen de verdachte te wijzigen, in te trekken of te vervangen.

Met name wanneer u bijzonder kwetsbaar, minderjarig of slachtoffer van bepaalde misdrijven bent, kunnen nadere procedurele voorzorgsmaatregelen worden gelast. Daarbij gaat het in het bijzonder om de hieronder vermelde maatregelen.

  • Als u bijzonder kwetsbaar bent, wordt in elk specifiek geval gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, u geen contact hebt met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en u niet steeds opnieuw een verklaring hoeft af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is.
  • Als u minderjarig bent en de CID een getuigenverklaring van u verlangt, moet deze zich laten bijstaan door een gekwalificeerde psycholoog of kinderpsychiater die door het openbaar ministerie is aangewezen (artikel 351, lid 1 ter, c.p.p.).
  • Als u minderjarig bent en het openbaar ministerie van u verlangt dat u getuigt, moet het zich laten bijstaan door een gekwalificeerde psycholoog of kinderpsychiater. Als u bijzonder kwetsbaar bent, wordt in elk specifiek geval gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, u geen contact hebt met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en u niet steeds opnieuw een verklaring hoeft af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek (artikel 362, lid 1 bis, c.p.p.).
  • Het verhoor van minderjarigen als getuigen wordt afgenomen door de voorzitter, die zich daarbij kan laten bijstaan door een familielid van de minderjarige of een gekwalificeerde kinderpsycholoog (artikel 498 c.p.p.).
  • Wanneer een van de partijen die moeten getuigen minderjarig is, kan de rechtbank op verzoek van een van de partijen of als de voorzitter dit nodig acht de plaats, tijd en bepaalde procedures voor de voorbereidende hoorzitting vaststellen wanneer dit nodig en passend is om de betrokkenen te beschermen. De hoorzitting kan op een andere locatie plaatsvinden dan bij de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank kan gebruikmaken van gespecialiseerde voorzieningen of, als deze niet beschikbaar zijn, van de woning van de getuige.
  • Verklaringen van getuigen moeten in hun geheel worden opgenomen met behulp van fonografische of audiovisuele media. Als er geen opnameapparatuur of technisch personeel beschikbaar is, worden deskundigenrapporten of technisch advies verstrekt.
  • In zaken die met geweldsmisdrijven verband houden, worden minderjarige slachtoffers van die misdrijven en meerderjarige slachtoffers met een psychische aandoening op eigen verzoek of op verzoek van hun raadsman achter gespiegeld glas en via een intercomsysteem ondervraagd.

Wie kan mij bescherming bieden?

(Zie hierboven.)

Is er iemand die het risico beoordeelt dat de dader mij verdere schade toebrengt?

Als er speciale bescherming nodig is, moeten slachtoffers van misdrijven volgens de wet individueel worden beoordeeld om te bepalen of en in hoeverre zij gebaat zouden zijn bij speciale maatregelen tijdens de procedure. Daaraan zal met name bijzondere aandacht worden besteed als u minderjarig en/of bijzonder kwetsbaar bent. Het is aan de rechter om te bepalen of u passende bescherming krijgt gedurende de strafprocedure. Tijdens het onderzoek moet u worden gehoord op een geschikte locatie en moeten de verhoren worden afgenomen door gekwalificeerde professionals. Als onder de slachtoffers ook minderjarigen zijn, moet de kinderrechter op de hoogte worden gesteld om de situatie en de beschermingsmaatregelen te beoordelen. Om u tegen verdere misdrijven te beschermen, kan de rechtbank van eerste aanleg de vrijheid van de dader beperken (detentie, verbod om zich op te houden op plaatsen waar u vaak komt, verwijdering uit de gezinssituatie). Als deze maatregelen worden toegepast, moet dat aan u worden meegedeeld (artikel 282 quater c.p.p.). Wanneer de rechter gelast om de dader uit de gezinssituatie te verwijderen, of in een later stadium, kunt u de rechter verzoeken de dader ook te veroordelen tot betaling van een onderhoudsuitkering (artikel 282 bis c.p.p.). De betrokken provinciale hoofdbureaus van politie (Questura) hebben een bureau dat over soortgelijke bevoegdheden beschikt.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?

Slachtoffers van geweldsmisdrijven die minderjarig zijn of in een bijzonder kwetsbare positie verkeren, hebben recht op bescherming tijdens het afleggen van hun getuigenis. Er kunnen met name afspraken worden gemaakt om te voorkomen dat u tijdens het onderzoek of het proces in contact komt met de dader. Als u bijzonder kwetsbaar bent, is het bovendien mogelijk om uw verklaringen audiovisueel te laten opnemen, ook wanneer dat niet absoluut noodzakelijk is.

Richtsnoeren voor verwijzing 
(artikel 413 c.p.p.): Aanvraag door de persoon tegen wie een onderzoek loopt of door het slachtoffer van het misdrijf

  1. De persoon tegen wie een onderzoek loopt of het slachtoffer van het misdrijf kan bij de procureur-generaal een verwijzingsbeschikking op grond van artikel 412, lid 1, aanvragen (als het openbaar ministerie niet binnen de wettelijke termijn of de door de rechter verlengde termijn tot vervolging overgaat of om sluiting van de zaak verzoekt).
  2. Indien verwijzing wordt gelast, zal de procureur-generaal het noodzakelijke vooronderzoek verrichten en alle verzoeken indienen binnen dertig dagen na indiening van de aanvraag, zoals bepaald in artikel 412, lid 1.

Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?

Een bijzonder kwetsbare positie van het slachtoffer kan niet alleen worden afgeleid uit de leeftijd en een eventuele fysieke of psychologische beperking, maar ook uit het soort misdrijf en de procedures en omstandigheden van de zaak. Om de kwetsbaarheid te beoordelen, wordt onderzocht of er sprake is van een geweldsmisdrijf tegen personen of een racistisch haatmisdrijf, of er een verband is met georganiseerde misdaad of terrorisme, ook op internationaal niveau, of met mensenhandel, dan wel of discriminatie de aanleiding was en of het slachtoffer emotioneel, psychologisch of economisch afhankelijk is van de dader (artikel 90 quater c.p.p.).

Als u bijzonder kwetsbaar bent, zijn audiovisuele opnamen van uw verklaringen altijd toegestaan, ook wanneer dat niet absoluut noodzakelijk is.

EISEN AAN DE GETUIGENVERKLARING IN SPECIFIEKE GEVALLEN In zaken met betrekking tot mishandeling van gezinsleden en partners, in slavernij brengen of houden, kinderprostitutie, kinderpornografie, virtuele pornografie, toeristische initiatieven om kinderprostitutie te bedrijven, mensenhandel, koop en verkoop van slaven, seksueel geweld, misdrijven met verzwarende omstandigheden, seksuele handelingen met een minderjarige, groepsverkrachting, kinderlokkerij en stalking, als u in een bijzonder kwetsbare positie verkeert en u wordt verzocht te getuigen, als u al verklaringen hebt afgelegd tijdens de voorbereidende zitting of in een kruisverhoor met de persoon tegen wie deze verklaringen worden gebruikt of als uw verklaringen schriftelijk zijn vastgelegd, hoeft u alleen te getuigen over feiten en omstandigheden die verschillen van die in uw eerdere verklaringen, of als de rechter of een van de partijen dat nodig acht op basis van specifieke eisen.

GETUIGENVERKLARING Als de CID een getuigenverklaring verlangt van slachtoffers die in een bijzonder kwetsbare positie verkeren, ook als zij ouder dan 18 jaar zijn, moet de dienst zich laten bijstaan door een gekwalificeerde psycholoog of kinderpsychiater die door het openbaar ministerie is aangewezen. In elk specifiek geval wordt gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, bijzonder kwetsbare personen geen contact hebben met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en niet steeds opnieuw een verklaring hoeven af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek (artikel 351, lid 1 ter).

BEWIJSVERGARING Als het openbaar ministerie een getuigenverklaring verlangt van slachtoffers die in een bijzonder kwetsbare positie verkeren, ook als zij ouder dan 18 jaar zijn, moet het zich laten bijstaan door een gekwalificeerde psycholoog of kinderpsychiater. In elk specifiek geval wordt gewaarborgd dat wanneer een getuigenverklaring wordt verlangd, bijzonder kwetsbare personen geen contact hebben met de persoon tegen wie een onderzoek loopt en niet steeds opnieuw een verklaring hoeven af te leggen, tenzij dit absoluut noodzakelijk is voor het onderzoek (artikel 362, lid 1 bis).

VERHOOR VAN GETUIGEN Uw verhoor, waaronder de vragen en tegenvorderingen van de partijen, wordt afgenomen door de voorzitter. Bij het verhoren van getuigen kan de voorzitter zich laten bijstaan door een van uw familieleden of een gekwalificeerde kinderpsycholoog. Als de voorzitter na het horen van de partijen van mening is dat rechtstreekse ondervraging niet belastend voor u is, zal hij gelasten dat het verhoor plaatsvindt zoals hierboven is beschreven. Het bevel kan tijdens de ondervraging worden ingetrokken (artikel 498 c.p.p.).

Op verzoek van een van de partijen of als de voorzitter dit nodig acht, worden de in artikel 398, lid 5 bis, beschreven procedures toegepast (voorbereidende hoorzitting, zie hieronder).

VOORBEREIDENDE HOORZITTING (artikel 398, lid 5 bis) Op verzoek van een van de partijen of als de voorzitter dit nodig acht, worden de volgende procedures toegepast: bij onderzoeken met betrekking tot mishandeling van gezinsleden of partners, in slavernij brengen of houden, kinderprostitutie, kinderpornografie, virtuele pornografie, toeristische initiatieven om kinderprostitutie te bedrijven, mensenhandel, koop en verkoop van slaven, seksueel geweld, misdrijven met verzwarende omstandigheden, seksuele handelingen met een minderjarige, groepsverkrachting, kinderlokkerij of stalking kan de rechter, als er zich onder de getuigen meerderjarigen in een bijzonder kwetsbare positie bevinden, de plaats, tijd en bepaalde procedures voor de zitting vaststellen wanneer dit nodig en passend is om de betrokkenen te beschermen. De zitting kan op een andere locatie plaatsvinden dan bij de rechtbank van eerste aanleg en de rechtbank kan gebruikmaken van gespecialiseerde voorzieningen of, als deze niet beschikbaar zijn, van de woning van de getuige. Getuigenverklaringen moeten in hun geheel worden opgenomen met behulp van fonografische of audiovisuele media. Als er geen opnameapparatuur of technisch personeel beschikbaar is, worden deskundigenrapporten of technisch advies verstrekt. Er wordt ook een schriftelijk verslag van het verhoor opgesteld in de vorm van een samenvatting. Een transcriptie van de opname wordt alleen op verzoek van de partijen beschikbaar gesteld.

Als u in een bijzonder kwetsbare positie verkeert en u moet worden ondervraagd, zal de rechter op uw verzoek of op verzoek van uw raadsman beschermende maatregelen gelasten (artikel 498, lid 4 quater, c.p.p.).

In procedures met betrekking tot de bovengenoemde misdrijven kan het openbaar ministerie, ook op uw verzoek of op verzoek van de persoon tegen wie een onderzoek loopt, verlangen dat u tijdens de voorbereidende zitting een getuigenverklaring aflegt, ook in gevallen waarin dat niet verplicht is. Als u in een bijzonder kwetsbare positie verkeert, kan het openbaar ministerie, ook op uw verzoek of op verzoek van de persoon tegen wie een onderzoek loopt, verlangen dat u tijdens de voorbereidende zitting een verklaring aflegt (artikel 392 c.p.p.).

Wanneer bij het verzamelen van bewijs slachtoffers moeten worden betrokken die in een bijzonder kwetsbare positie verkeren, kan gebruik worden gemaakt van de vertrouwde procedure van een voorbereidende hoorzitting. Dit instrument is er onder meer op gericht te voorkomen dat u verdere schade lijdt (secundair slachtofferschap) doordat u voortdurend bij de procedure wordt betrokken.

RECHTSBIJSTAND Als u slachtoffer bent van misdrijven met betrekking tot misbruik van gezinsleden en partners, vrouwelijke genitale verminking, seksueel geweld, seksuele handelingen met een minderjarige, groepsverkrachting en stalking, hebt u altijd recht op gratis rechtsbijstand, ook wanneer uw inkomen hoger is dan de wettelijk vastgestelde grens om daarvoor in aanmerking te komen. Als u minderjarig bent, geldt hetzelfde als u het slachtoffer bent van slavernij of horigheid, kinderprostitutie, kinderpornografie, toeristische initiatieven om kinderprostitutie te bedrijven, mensenhandel, koop en verkoop van slaven en ontucht met minderjarigen.

Ik ben minderjarig. Heb ik bijzondere rechten?

(Zie hierboven.)

Een familielid is overleden ten gevolge van het misdrijf – wat zijn mijn rechten?

Als het slachtoffer van het misdrijf is overleden, worden de bij wet aan hem toegekende rechten uitgeoefend door zijn naaste verwanten

(artikel 90, lid 3, c.p.p.).

Een familielid is slachtoffer van een misdrijf – wat zijn mijn rechten?

(Zie hierboven.)

Heb ik toegang tot bemiddeling/mediation? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling/mediation?

Strafrechtelijke bemiddeling is gebaseerd op Wetsbesluit nr. 274/2000. Op grond daarvan kan een slachtoffer een rechtstreekse procedure tegen de dader aanspannen om schadevergoeding te vorderen voor zijn belangen die zijn geschaad. Van deze mogelijkheid kan alleen gebruik worden gemaakt met betrekking tot misdrijven waartegen u een klacht kunt indienen (minder ernstige misdrijven).

Om strafrechtelijke bemiddeling te starten en te verrichten, is de instemming van de partijen nodig om tot een bevredigende overeenkomst te komen. Gedurende de gehele procedure moet de vrederechter streven naar verzoening tussen de partijen voor zover dat mogelijk is. Misdrijven die onder de bevoegdheid van een vrederechter vallen en door hun aard geschikt zijn voor bemiddeling, zijn onder meer smaad, laster, mishandeling, geweldpleging, gering lichamelijk letsel en vandalisme.

Daarnaast kunnen de partijen in de strafprocedure of hun raadslieden zich rechtstreeks tot het Bemiddelingsbureau wenden op grond van de alternatieve definitie van een strafprocedure onder de bevoegdheid van een vrederechter zoals bepaald in artikel 35 van Wetsbesluit nr. 274/2000, of op grond van een uitspraak dat het misdrijf nietig is geworden door de compenserende maatregelen van de dader.

Voor misdrijven waarvoor u een klacht kunt indienen, kunt u een dagvaarding aanvragen waarin de verdachte van het misdrijf wordt opgeroepen om voor een vrederechter te verschijnen. De aanvraag moet door u als benadeelde partij, of door uw wettelijke vertegenwoordiger, en door uw raadsman worden ondertekend. Uw handtekening wordt door uw raadsman bekrachtigd. Als u minderjarig en jonger dan 14 jaar bent, een psychische aandoening hebt of wilsonbekwaam bent, moet de aanvraag worden ondertekend door een van uw ouders of door uw volledige voogd, beperkte voogd of bijzondere voogd. Het indienen van de aanvraag heeft dezelfde gevolgen als het indienen van een klacht (artikel 21).

Indiening van de aanvraag: de aanvraag moet vooraf aan het openbaar ministerie worden toegezonden door aflevering op het secretariaat en wordt vervolgens door de aanvrager binnen drie maanden na aangifte van het misdrijf, met bewijs van bovengenoemde aflevering, ingediend bij de griffie van het lokale vredegerecht. Als u al een klacht over hetzelfde incident hebt ingediend, moet u dat in de aanvraag vermelden en een kopie van de klacht bijvoegen. Een andere kopie dient u in bij het secretariaat van het openbaar ministerie. In dit geval zal de vrederechter de oorspronkelijke klacht laten opvragen (artikel 22).

Civiele partij in de procedure: als u zich als civiele partij in de procedure wilt voegen, moet u dat doen bij het indienen van de aanvraag omdat anders uw recht vervalt. Met een gemotiveerd verzoek om schadeloosstelling of schadevergoeding in de aanvraag voegt u zich als civiele partij in de procedure (artikel 23).

De aanvraag is niet-ontvankelijk:

  1. als hij te laat wordt ingediend;
  2. als hij wordt ingediend in andere dan de bedoelde gevallen;
  3. als hij niet de vereiste informatie bevat of niet is ondertekend;
  4. als de beschrijving van het incident of de vermelding van de bronnen van bewijs onvoldoende is;
  5. als er geen bewijs is dat het openbaar ministerie op de hoogte is gesteld.

Verzoeken van het openbaar ministerie (artikel 25): binnen tien dagen na indiening van de aanvraag dient het openbaar ministerie zijn verzoeken in bij de griffie van het vredegerecht. Als het de aanvraag niet-ontvankelijk of kennelijk ongegrond verklaart of als de aanvraag is ingediend bij een vrederechter die niet bevoegd is in de regio, zal het openbaar ministerie de dagvaarding niet aanvaarden of de tenlastelegging vermelden en de beschuldiging in het beroep bevestigen of wijzigen.

Na het verstrijken van de termijn zal de vrederechter de procedure voortzetten, ook als het openbaar ministerie geen verzoeken heeft ingediend. Als de vrederechter de aanvraag niet als niet-ontvankelijk of kennelijk ongegrond beschouwt en de aanvraag binnen zijn bevoegdheid valt, geeft hij binnen twintig dagen na indiening van de aanvraag een beschikking waarin de partijen worden opgeroepen voor een zitting.

Een door een van de benadeelde partijen ingediende aanvraag weerhoudt de anderen er niet van aan de procedure deel te nemen met bijstand van een raadsman en met dezelfde rechten als de hoofdaanvrager. De betrokken benadeelde partijen kunnen zich in de civiele procedure voegen voordat de zitting wordt geopend. Als de zitting niet wordt bijgewoond door de benadeelde partijen aan wie de beschikking naar behoren is betekend, wordt dit beschouwd als het afzien van het recht om een klacht in te dienen of als het intrekken van de klacht als deze al is ingediend.

Zitting voor de rechtbank: ten minste zeven dagen vóór de datum die voor de zitting is vastgesteld, dient het openbaar ministerie, of u als benadeelde partij, de dagvaarding in bij de griffie van het vredegerecht samen met de relevante kennisgevingen.

Bij een misdrijf waartegen een klacht kan worden ingediend, zal de rechter streven naar verzoening tussen de partijen. In dit geval kan de rechter, wanneer dat bevorderlijk is om tot verzoening te komen, de zitting maximaal twee maanden verdagen en waar nodig gebruikmaken van bemiddeling door publieke of particuliere centra en instellingen in de regio. In geen geval kunnen door de partijen in het kader van de verzoeningsprocedure afgelegde verklaringen op welke manier dan ook voor beraadslaging worden gebruikt (artikel 29).

Indien een schikking wordt getroffen, wordt een verslag opgesteld waarin wordt bevestigd dat de klacht is ingetrokken of dat wordt afgezien van de aanvraag en de aanvaarding daarvan. Het afzien van de aanvraag heeft dezelfde gevolgen als het intrekken van de klacht.

Bemiddeling kan ertoe leiden dat u de klacht intrekt. In dat geval volgt een verklaring dat de zaak is geseponeerd wegens het ontbreken van een grond. Verder kan een positieve uitkomst van de bemiddeling leiden tot vergoeding van de schade die door het misdrijf is veroorzaakt, en kan derhalve een beslissing worden gegeven dat het misdrijf nietig is geworden als gevolg van de schadevergoeding die door de dader voorafgaand aan de zitting is verstrekt of vanwege de geringe ernst van het delict.

Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgelegd?

Regels voor de bescherming van slachtoffers zijn te vinden in het Wetboek van Strafvordering, in Wetsbesluit nr. 212 van 15 december 2015 ter uitvoering van Richtlijn 2012/29/EU betreffende de rechten, de ondersteuning en de bescherming van slachtoffers van strafbare feiten, in Wetsbesluit nr. 204 van 9 november 2007, in Besluit nr. 222 van 23 december 2008 (ter uitvoering van Wetsbesluit nr. 204/2007), in artikel 11 van Wet nr. 122 van 7 juli 2016 (Europese wet van 2015/2016 inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven) en in een reeks andere regelgevende maatregelen met betrekking tot slachtoffers van bepaalde soorten misdrijven.

Laatste update: 13/10/2020

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.