Rechten van slachtoffers – per land

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen? (bv. rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Een slachtoffer kan schadevergoeding van de dader vorderen in een civiele procedure. Het slachtoffer kan ook schadevergoeding vorderen door zich te voegen in de strafrechtelijke procedure tegen de dader (voeging).

De rechter heeft de dader ertoe veroordeeld mij schadevergoeding te betalen. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

Als de dader de door de rechter opgelegde verplichting om schadevergoeding te betalen opzettelijk niet nakomt, kan de persoon met de vordering (het slachtoffer) de rechter verzoeken om gedwongen tenuitvoerlegging van de verplichting. Daarnaast treedt er op 1 januari 2018 een wet in werking die slachtoffers van misdrijven het recht geeft om de staat te verzoeken hun schadevergoeding te betalen uit het geldbedrag dat de staat van de dader ontvangt in de vorm van vermogensstraffen.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten? Onder welke voorwaarden?

Tsjechië betaalt geen voorschotten voor prestaties die voortkomen uit de verplichting van de dader om schadevergoeding te betalen voor schade die het gevolg is van het misdrijf. In het Tsjechische rechtsstelsel wordt een strikt onderscheid gemaakt tussen het recht van het slachtoffer op vergoeding van door de dader veroorzaakte schade, dat wordt beschouwd als aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad, en het recht op financiële ondersteuning overeenkomstig Wet nr. 45/2013 inzake slachtoffers van misdrijven, dat wordt beschouwd als een financiële bijdrage van de staat om de maatschappelijke gevolgen van het slachtofferschap te beperken.

Heb ik recht op een schadevergoeding van de staat?

Zoals hierboven vermeld, betaalt de staat geen schadevergoeding in strikte zin (de staat treedt niet in de financiële verplichtingen van de dader; hij neemt deze verplichtingen niet over) maar biedt hij slachtoffers van misdrijven wel financiële ondersteuning. Overeenkomstig Wet nr. 45/2013 inzake slachtoffers van misdrijven kan er financiële ondersteuning worden verleend aan slachtoffers die ten minste de wettelijk vastgestelde gezondheidsschade hebben geleden als gevolg van een misdrijf, aan slachtoffers van zedenmisdrijven tegen de menselijke waardigheid, aan gemartelde kinderen en aan nabestaanden van (een in de wet omschreven categorie) personen die als gevolg van een misdrijf zijn overleden. Het bedrag aan ondersteuning dat wordt uitgekeerd ligt doorgaans tussen 10 000 CZK (ongeveer 370 EUR) en 200 000 CZK (ongeveer 7 400 EUR) en wordt berekend aan de hand van een vast wettelijk percentage of komt overeen met het onderbouwde bedrag aan gederfde inkomsten en de kosten van de behandeling of, indien van toepassing, de kosten van een gespecialiseerde therapie om de immateriële schade die het slachtoffer heeft geleden te beperken. Het ministerie van Justitie besluit over verzoeken om financiële ondersteuning. Zulke verzoeken moeten worden ingediend binnen twee jaar na de datum waarop het slachtoffer bekend werd met de door het misdrijf veroorzaakte schade en uiterlijk vijf jaar na de datum waarop het misdrijf is gepleegd.

Heb ik recht op schadevergoeding als de dader niet veroordeeld is?

Er kan geen vergoeding worden gevorderd voor schade die is veroorzaakt door een dader (d.w.z. aansprakelijkheid uit onrechtmatige daad) als de dader niet is veroordeeld eenvoudigweg omdat zijn of haar identiteit niet bekend is, d.w.z. als er geen aansprakelijke is, of als zijn of haar onrechtmatige daad niet is bewezen, of als de dader niet strafrechtelijk aansprakelijk is voor zijn of haar handelen, d.w.z. als de verdachte niet aansprakelijk kan worden gehouden voor schade als gevolg van feiten die hij of zij niet heeft gepleegd, die niet als misdrijf kunnen worden gekwalificeerd of waarvoor de verdachte niet aansprakelijk is. Daar staat tegenover dat iemand zelfs voordat de dader is veroordeeld recht kan hebben op financiële ondersteuning van de staat (zie boven). Het slachtoffer heeft dat recht zelfs als de identiteit van de dader niet bekend is of als de dader niet strafrechtelijk aansprakelijk is voor zijn of haar handelen, mits er geen twijfel over bestaat dat het slachtoffer schade heeft geleden als gevolg van feiten die als misdrijf kunnen worden gekwalificeerd (of dat een familielid van het slachtoffer als gevolg daarvan is overleden).

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

Op grond van Wet nr. 45/2013 inzake slachtoffers van misdrijven mag het ministerie van Justitie geen voorschotten uitkeren op financiële ondersteuning waarover nog geen beslissing is genomen. In de dringende levensbehoeften van slachtoffers wordt op een andere manier voorzien, namelijk via het stelsel van maatschappelijke zorg en hulpverlening.