Rechten van slachtoffers – per land

Hoe geef ik een misdrijf aan?

U kunt schriftelijk, mondeling door middel van een proces-verbaal of digitaal aangifte doen van een misdrijf bij alle politiekorpsen en openbare aanklagers. In de aangifte moet u bewijs leveren van de feiten die volgens u een strafbaar feit opleveren.

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Indien u hier in de aangifte om verzoekt, moet de bevoegde instantie u binnen een maand na de aangifte informeren over de maatregelen die zijn genomen. Als slachtoffer bent u, in beginsel, de benadeelde partij en als zodanig hebt u het recht om het dossier in te zien. U kunt ook verzoeken om informatie over de voortgang van de procedure. Deze informatie moet aan u worden verstrekt door de bevoegde instantie; dit geldt echter niet als zulke informatie het doel van de strafrechtelijke procedure zou kunnen schaden.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

Ja. U kunt al rechtsbijstand krijgen voordat de strafrechtelijke procedure is begonnen en u kunt rechtsbijstand blijven ontvangen tijdens de procedure en nadat deze is afgelopen. Rechtsbijstand wordt verleend door advocaten. Bijzonder kwetsbare slachtoffers kunnen in een strafrechtelijke procedure gratis rechtsbijstand krijgen. Daarnaast kan rechtsbijstand gratis of tegen een gereduceerd tarief worden verleend aan een slachtoffer dat ernstige schade heeft geleden ten gevolge van een opzettelijk misdrijf, of aan de nabestaanden van een slachtoffer dat is overleden ten gevolge van een misdrijf. Deze personen moeten aantonen dat zij beschikken over onvoldoende middelen. Overige slachtoffers hebben recht op rechtsbijstand tegen een vergoeding.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Als u in een strafrechtelijke procedure de benadeelde partij bent en vergoeding van (immateriële) schade of terugbetaling vanwege ongerechtvaardigde verrijking vordert en deze vordering geheel of gedeeltelijk wordt toegewezen, is de veroordeelde verplicht de onkosten aan u te vergoeden die u redelijkerwijs hebt moeten maken om deze vordering in de procedure in te stellen. Als u een verzoek om een dergelijke vergoeding indient, kan de rechter deze alsnog toewijzen ook als uw vordering is afgewezen.

Als u getuige bent, hebt u recht op een getuigenvergoeding. U moet binnen drie dagen na het afleggen van uw verklaring aanspraak maken op deze vergoeding.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

U kunt hiertegen beroep instellen door een klacht in te dienen. De klacht is een middel om beroep in te stellen tegen beslissingen van de politie en tegen bepaalde beslissingen van de openbare aanklager in de procedure die aan het strafproces voorafgaat, die de vorm hebben van een besluit. Op deze manier kunt u als benadeelde partij bijvoorbeeld beroep instellen tegen het besluit om de zaak te seponeren en het besluit om de vervolging te staken.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Ja. U wordt (als benadeelde partij) door de rechtbank geïnformeerd over het tijdstip waarop de hoofdprocedure zal plaatsvinden.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

In het Tsjechische rechtsstelsel wordt een onderscheid gemaakt tussen de begrippen "slachtoffer" en "benadeelde partij". Een benadeelde partij is een van de partijen in de strafrechtelijke procedure. In beginsel omvat het begrip alle slachtoffers, met uitzondering van mensen die slachtoffer zijn vanwege een familieband met iemand die als gevolg van een misdrijf is overleden.

In het Tsjechische rechtsstelsel bent u dus slachtoffer en benadeelde partij (en daarmee partij in de strafrechtelijke procedure; behalve in het hierboven vermelde geval). Als slachtoffer kunt u vergoeding van (immateriële) schade of terugbetaling vanwege ongerechtvaardigde verrijking vorderen. In beginsel bent u ook getuige. Het Tsjechische rechtsstelsel kent geen particuliere vervolging; u kunt dus niet optreden als particuliere aanklager.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

De rechten van slachtoffers zijn met name vastgelegd in de Wet inzake slachtoffers van misdrijven en worden omschreven in andere antwoorden.

Op grond van Wet nr. 141/1961, Wetboek van Strafvordering, heeft de benadeelde partij een aantal rechten, waaronder de mogelijkheid om vergoeding van door een strafbaar feit veroorzaakte (immateriële) schade of terugbetaling vanwege ongerechtvaardigde verrijking te vorderen en de mogelijkheid om beroep in te stellen tegen het dictum van een beslissing over de vergoeding van (immateriële) schade of terugbetaling vanwege ongerechtvaardigde verrijking. Ook heeft de benadeelde partij het recht een verzoek om aanvullend bewijs in te dienen, het dossier in te zien, de zitting bij te wonen, de openbare zitting in hoger beroep bij te wonen, voor het einde van de procedure zijn of haar mening te geven over de zaak, deel te nemen aan onderhandelingen over de overeenkomst waarin schuld en strafmaat worden vastgelegd en de openbare zitting bij te wonen waarin deze wordt goedgekeurd, het recht om zich te laten vertegenwoordigen en het recht om in bepaalde gevallen een beroeps- of verzoekschrift in te dienen.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

Ja, u kunt in elke fase van de strafrechtelijke procedure zowel mondeling als schriftelijk een verklaring afleggen over de gevolgen die het misdrijf voor uw leven heeft gehad. Als slachtoffer, d.w.z. als een van de procespartijen, kunt u bewijs verzamelen, aanvoeren en overleggen.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

Op uw verzoek wordt u geïnformeerd over het volgende:

• het feit dat er geen strafrechtelijke procedure wordt gestart;
• de voortgang van de strafrechtelijke procedure;
• de kwalificatie van het feit dat aan de verdachte ten laste wordt gelegd;
• het tijdstip en de plaats van de openbare behandeling van de zaak voor de rechtbank.

Ook ontvangt u na afloop van de procedure de einduitspraak.

Heb ik toegang tot de procesdossiers?

Ja, als benadeelde partij hebt u het recht om het dossier in te zien. Wel kan de openbare aanklager of de politie bepalen dat u dit recht om zwaarwegende redenen niet kun uitoefenen in de procedure die aan het strafproces voorafgaat.