Verdachten (in strafzaken)

Czechia

Content provided by:
Czechia

A. Waar wordt het proces gehouden?

Naargelang de ernst van het strafbare feit vindt de procedure in eerste aanleg plaats voor de districtsrechtbank of de regionale rechtbank in wier rechtsgebied het strafbare feit is gepleegd. Als niet kan worden vastgesteld waar het strafbare feit is gepleegd of als het strafbare feit in het buitenland is gepleegd, wordt de procedure gevoerd door de rechtbank in het district waarin u woont, werkt of verblijft; als deze plaatsen niet kunnen worden vastgesteld of buiten Tsjechisch grondgebied liggen, wordt de procedure gevoerd door de rechtbank in het district waarin het strafbare feit is geconstateerd.

B. Kan de aanklacht nog worden aangepast? Zo ja, wat is in dit verband mijn recht op informatie?

De procedure wordt alleen gehouden om te beslissen over het in de tenlastelegging beschreven feit. Nadat de tenlastelegging is ingediend, kan de openbare aanklager haar niet meer wijzigen maar alleen intrekken.

Als uit de uitkomst van de procedure blijkt dat de omstandigheden van de zaak substantieel zijn gewijzigd, of als aanvullend onderzoek nodig is om meer duidelijkheid in de zaak te krijgen, of als blijkt dat u een ander strafbaar feit hebt gepleegd en de openbare aanklager verzoekt de zaak terug te verwijzen voor gezamenlijke beoordeling, zal de rechter de zaak terugverwijzen naar de fase van het voorbereidend onderzoek. De openbare aanklager zal dan een nieuwe tenlastelegging indienen die overeenstemt met de wijzigingen. Aan u en uw advocaat wordt altijd een kopie van de gewijzigde tenlastelegging verstrekt, uiterlijk bij de oproeping voor de procedure of bij de in verband met het proces verstrekte informatie. Bij de verstrekking van een kopie van de tenlastelegging wijst de president van de kamer u op uw recht binnen een door hem gestelde termijn opmerkingen in te dienen over de in de tenlastelegging uiteengezette feiten, en daarbij met name aan te geven

  • of u zich onschuldig of schuldig acht aan het (de) in de tenlastelegging genoemde feit(en) en op welke gronden,
  • of u met de openbare aanklager een transactie wilt overeenkomen dan wel of u uw schuld tijdens de procedure wilt erkennen,
  • of u het eens bent met de beschrijving en de juridische kwalificatie van het feit, en met de voorgestelde straf of beschermende maatregel, indien van toepassing, en
  • welke feiten volgens u onweerlegbaar zijn.

Daarnaast zal de president van de kamer u wijzen op de gevolgen van dergelijke verklaringen en u uitleggen dat uw advocaat namens u een verklaring over de tenlastelegging mag afleggen, als het althans niet gaat om een bekentenis of een schulderkenning.

Verder zal de president van de kamer u verzoeken de rechtbank tijdig te informeren over uw voorstellen voor het inbrengen van aanvullende bewijsmiddelen in de procedure en daarbij aan te geven welke omstandigheden u met die bewijsmiddelen wilt verduidelijken.

De rechter is niet verplicht de juridische kwalificatie van het strafbare feit in de tenlastelegging te volgen maar kan het beoordelen als een ander (meer of minder ernstig) feit of concluderen dat het geen strafbaar feit is maar slechts een overtreding. Als de rechter oordeelt dat voor het feit een zwaardere straf op zijn plaats is dan het ten laste gelegde feit, moet hij u van die wijziging in kennis stellen en erop toezien dat u de gelegenheid krijgt om in het kader van uw verdediging te reageren op de wijziging en dat u voldoende tijd hebt om uw verweer aan te passen.

C. Wat zijn mijn rechten in de rechtszaal?

In de praktijk hebt u het recht:

  • door de bij de strafprocedure betrokken instanties te worden gewezen op uw rechten en die volledig te kunnen uitoefenen;
  • schuld te bekennen, schuldig te pleiten of, voordat de bewijsmiddelen worden onderzocht, een transactievoorstel in te dienen;
  • commentaar te geven op de beschuldigingen tegen u;
  • te weigeren te verklaren;
  • de dossiers te raadplegen, er uittreksels en aantekeningen van te maken en voor eigen rekening kopieën van (delen van) de dossiers te maken;
  • deel te nemen aan het onderzoek van de zaak tijdens de procedure en de openbare zittingen;
  • een slotverklaring af te leggen tijdens de procedure en op de openbare zitting in hoger beroep;
  • als laatste iets te zeggen tijdens de procedure;
  • feiten te presenteren en bewijs te leveren voor uw verweer;
  • commentaar te geven op de diverse vergaarde bewijsmiddelen en de wijze waarop zij zijn vergaard, aan te vechten;
  • vragen te stellen aan de ondervraagden;
  • verzoeken en voorstellen in te dienen (met betrekking tot het overleggen van bewijs en de wijze van beslissen);
  • rechtsmiddelen in te stellen (zowel gewone, d.w.z. klacht, beroep, verzet, als buitengewone, d.w.z. herziening, beroep) of een klacht in te dienen wegens schending van de wet;
  • een advocaat te kiezen (als u dat niet zelf doet, kan bijvoorbeeld een gezins- of familielid dat voor u doen) en hem om advies te vragen, ook bij handelingen van de bij de strafprocedure betrokken instantie zelf;
  • met uw advocaat te spreken zonder dat anderen daarbij aanwezig zijn;
  • te eisen dat uw ondervraging plaatsvindt in het bijzijn van uw advocaat en dat uw advocaat deelneemt aan de diverse handelingen van de strafprocedure;
  • uw moedertaal of een andere taal die u machtig bent, te gebruiken tegenover de bij de strafprocedure betrokken instanties als u verklaart de Tsjechische taal niet machtig te zijn.

i. Ben ik verplicht om mijn proces bij te wonen? Onder welke voorwaarden mag ik wegblijven?

De procedure kan alleen plaatsvinden in uw afwezigheid als volgens de rechter de zaak betrouwbaar kan worden behandeld en het doel van de strafprocedure ook kan worden bereikt zonder dat u aanwezig bent; voorwaarde daarbij is

  • dat de tenlastelegging op de juiste wijze aan u is overhandigd en dat u op de juiste wijze en tijdig bent opgeroepen voor de procedure; en
  • dat u al door een bij de strafprocedure betrokken instantie bent ondervraagd over het in de tenlastelegging beschreven feit, dat de bepalingen over de instelling van strafvervolging zijn nageleefd en dat u in kennis bent gesteld van de mogelijkheid uw dossier te bestuderen en voorstellen te doen ter aanvulling van het onderzoek.

In de oproeping moet u erop worden gewezen wat de gevolgen zijn als u het proces niet bijwoont.

De procedure kan dus plaatsvinden in uw afwezigheid, tenzij:

  • u in voorlopige hechtenis bent genomen of in verzekering bent gesteld;
  • u een gevangenisstraf uitzit;
  • het in de zaak gaat om een strafbaar feit waarop een gevangenisstraf van meer dan vijf jaar staat.

U bent echter ook in die gevallen niet verplicht te verschijnen als u de rechter uitdrukkelijk verzoekt de zaak in uw afwezigheid te behandelen en het volgens de rechter niet onontbeerlijk is dat u persoonlijk aanwezig bent.

In gevallen waarin verdediging verplicht is, kan de zaak niet worden behandeld zonder dat uw advocaat daarbij aanwezig is.

ii. Heb ik recht op een tolk en op vertaling van de stukken? In welke mate?

Als u aangeeft het Tsjechisch niet machtig te zijn, mag u tegenover de bij de strafprocedure betrokken instanties gebruikmaken van uw moedertaal of een andere taal die u verklaart te beheersen.

Wanneer een document, een verklaring of een andere processtuk moet worden vertaald, of als u verklaart het Tsjechisch niet machtig te zijn, zal een tolk-vertaler worden ingeschakeld om tijdens de strafprocedure te tolken en te vertalen. Op uw verzoek kan de toegewezen tolk u ook bijstaan tijdens het overleg dat u met uw advocaat voert in rechtstreeks verband met de procedure, en tijdens het overleg gedurende de procedurehandelingen.

In dat geval moeten de bij de strafprocedure betrokken instanties u een schriftelijke vertaling verstrekken van de in de wet vermelde documenten (bv. beslissing tot voorlopige hechtenis, vonnis, strafbeschikking, beslissing in beroep); u kunt afstand doen van het recht op vertaling.

U kunt de rechter verzoeken om een vertaling van ieder ander document dat met name van belang is voor de uitoefening van uw rechten van verweer.

iii. Heb ik recht op een advocaat?

  • Als u wordt beschuldigd van een strafbaar feit, hebt u recht op een advocaat. Als u niet zelf een advocaat kiest, kan bijvoorbeeld een gezins- of familielid dat voor u doen, of u kunt uw eigen verweer voeren. In bepaalde gevallen moet u echter een advocaat hebben (“verplichte verdediging”); in dat geval wijst de rechter u een advocaat toe als u er niet zelf een kiest binnen de gestelde termijn. In de volgende gevallen moet u een advocaat hebben tijdens de procedure voor de rechter tot het moment waarop de beslissing waarmee de procedure wordt afgesloten, definitief wordt:
    • u bent in voorlopige hechtenis genomen, u ondergaat een vrijheidsstraf, u bent het voorwerp van een beschermingsmaatregel waarbij u uw vrijheid is ontnomen, of u bent voor observatie in een instelling voor gezondheidszorg geplaatst;
    • u bent slechts beperkt in staat uw rechten te genieten (bv. vanwege een geestelijke stoornis);
    • er loopt een procedure tegen u als voortvluchtige (u bent gevlucht en de procedure wordt in uw afwezigheid gevoerd);
    • de procedure heeft betrekking op een strafbaar feit waarvoor in de wet een maximale vrijheidsstraf van meer dan vijf jaar is bepaald;
    • de openbare aanklager vindt het nodig dat u een advocaat hebt, omdat hij twijfelt of u uw eigen verweer wel naar behoren kunt voeren, gezien uw huidige toestand;
    • u bent een minderjarige in de leeftijd van 15-18 jaar;
    • u bent in verzekering gesteld;
    • in een procedure waarin wordt beslist tot het opleggen of wijzigen van een aanhouding of tot het opleggen of wijzigen van een medische beschermingsbehandeling, met uitzondering van een behandeling tegen alcoholproblemen.
  • In een executoriale procedure moet u een advocaat hebben als de rechter in openbare zitting uitspraak doet, indien
    • u maar beperkt gebruik kunt maken van uw rechten,
    • u zich in voorlopige hechtenis bevindt,
    • er twijfels zijn of u uw eigen verweer naar behoren kunt voeren.
  • In procedures over buitengewone rechtsmiddelen (klachten wegens schending van de wet, beroep en herziening) moet u een advocaat hebben in de volgende gevallen:
    • u bent in voorlopige hechtenis genomen, u ondergaat een vrijheidsstraf, u bent het voorwerp van een beschermingsmaatregel waarbij u uw vrijheid is ontnomen, of u bent voor observatie in een instelling voor gezondheidszorg geplaatst;
    • u kunt maar beperkt gebruik maken van uw rechten;
    • de procedure heeft betrekking op een strafbaar feit waarvoor in de wet een maximale vrijheidsstraf van meer dan vijf jaar is bepaald;
    • er zijn twijfels of u uw eigen verweer naar behoren kunt voeren.
  • Als de procedure betrekking heeft op een strafbaar feit waarvoor in de wet een maximale vrijheidsstraf van meer dan vijf jaar is bepaald, kunt u afzien van de advocaat, tenzij het gaat om een strafbaar feit waarvoor een uitzonderlijke straf (levenslange gevangenisstraf of een straf van meer dan twintig jaar en ten hoogste dertig jaar) kan worden opgelegd. U kunt ook afzien van uw advocaat als u in verzekering bent gesteld en het proces moet plaatsvinden.

iv. Welke andere rechten zou ik nog moeten kennen? (bv. de presentatie van de verdachten voor het gerecht)

Gedurende de gehele gerechtelijke procedure blijven de aanwezigen op hun plaats zitten. Vragen stellen en het woord nemen is alleen mogelijk met toestemming van de president van de kamer (alleensprekende rechter), die alleen staand kan worden toegesproken, ongeacht de duur van de interventie (de president van de kamer kan echter toestaan dat getuigen en sprekers blijven zitten als hun leeftijd of gezondheidstoestand dat rechtvaardigt). Alle aanwezigen staan op om het vonnis te horen wanneer de president van de kamer (alleensprekende rechter) hun dat vraagt. Medewerkers van de rechtbank en andere aanwezigen spreken elkaar aan met "mijnheer” of "mevrouw", samen met de functie of positie die de betrokkene in de procedure vervult (bv: mijnheer de president, mijnheer de adviseur, mijnheer de advocaat, mijnheer de arts, mevrouw de openbare aanklager, mijnheer de deskundige, mijnheer de getuige enz.). Het is verboden in de rechtszaal te praten, te eten, te drinken of te roken zonder toestemming van de president van de kamer (alleensprekende rechter), ook tijdens de pauzes. Degenen die aanwezig zijn in de rechtszaal, moeten zich onthouden van alles wat het goede en waardige verloop van de procedure zou kunnen verstoren, in het bijzonder uitingen van instemming of afkeuring van het verloop van de procedure, de getuigenverklaringen, de aangekondigde beslissingen enz. Verder moeten alle apparaten worden uitgezet die het goede en waardige verloop van de procedure zouden kunnen verstoren, in het bijzonder mobiele telefoons.

Het uitzenden per beeld- of geluidsverbinding en het maken van beeldopnamen tijdens de procedure is slechts toegestaan met voorafgaande toestemming van de president van de kamer of de alleensprekende rechter. Het maken van geluidsopnamen is toegestaan, mits de president van de kamer of de alleensprekende rechter daarvan op de hoogte is; de president van de kamer of de alleensprekende rechter kan de opnamen verbieden als het goede en waardige verloop van de procedure zou kunnen worden verstoord door de wijze waarop zij worden gemaakt.

Het is verboden de rechtszaal te betreden met een wapen.

D. Mogelijke straffen

  • verbod de woonplaats te verlaten,
  • taakstraf,
  • beslaglegging op vermogen,
  • boete,
  • verbeurdverklaring van een voorwerp,
  • beroepsverbod,
  • verbod op het houden en fokken van dieren,
  • verblijfsverbod,
  • verbod op toegang tot sport-, culturele en andere sociale evenementen,
  • verlies van eretitels of onderscheidingen,
  • verlies van militaire rang,
  • uitzetting.

Beschermende maatregelen zijn maatregelen van preventieve aard die, anders dan straffen, kunnen worden opgelegd voor bijvoorbeeld overigens strafbare feiten aan personen die wegens hun geestelijk onvermogen of gebrek aan oordeelsvermogen ontoerekeningsvatbaar zijn. Beschermende maatregelen kunnen afzonderlijk of in aanvulling op een straf worden opgelegd, mits wordt voldaan aan de wettelijke voorschriften. Beschermende maatregelen zijn:

  • medische beschermingsbehandeling,
  • hechtenis uit veiligheidsoverwegingen,
  • inbeslagneming van een voorwerp,
  • beslaglegging op een deel van het vermogen,
  • educatie in bescherming.
Laatste update: 21/03/2023

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.