Δικαιώματα των θυμάτων - ανά χώρα

Ποια είναι η διαδικασία για την αξίωση αποζημίωσης από τον δράστη; (π.χ. δικαστική προσφυγή, αστική αγωγή, παράσταση πολιτικής αγωγής);

Το θύμα μπορεί να αξιώσει αποζημίωση για τη ζημία που υπέστη από τον δράστη στο πλαίσιο πολιτικής δίκης το θύμα μπορεί επίσης να αξιώσει αποζημίωση στο πλαίσιο της ποινικής δίκης του δράστη («παράσταση πολιτικής αγωγής»).

Το δικαστήριο διέταξε τον δράστη να μου καταβάλει αποζημίωση/αποκατάσταση. Πώς μπορώ να διασφαλίσω ότι ο δράστης θα καταβάλει την αποζημίωση/αποκατάσταση;

Αν ο δράστης εκ προθέσεως δεν εκπληρώνει την υποχρέωση καταβολής αποζημίωσης για ζημία που του επέβαλε το δικαστήριο, ο έχων την αξίωση (το θύμα) έχει το δικαίωμα να ζητήσει από το δικαστήριο την εκτέλεση της υποχρέωσης. Νόμος, ο οποίος θα αρχίσει να ισχύει την 1η Ιανουαρίου 2018, παρέχει επίσης στα θύματα αξιόποινων πράξεων το δικαίωμα να ζητήσουν την ικανοποίηση της αξίωσής τους για αποζημίωση από το κράτος από τους πόρους που έχει ανακτήσει από τον δράστη ως περιουσιακές κυρώσεις.

Εάν ο δράστης δεν πληρώσει, μπορεί το κράτος να μου καταβάλει προκαταβολή; Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Η Τσεχική Δημοκρατία δεν προκαταβάλλει τυχόν χρηματικά ποσά που προκύπτουν από την υποχρέωση του δράστη να καταβάλει αποζημίωση για ζημία που προκλήθηκε από την αξιόποινη πράξη. Το τσεχικό νομικό σύστημα κάνει σαφή διαχωρισμό μεταξύ του δικαιώματος του θύματος για αποκατάσταση της ζημίας που προκλήθηκε από τον δράστη, το οποίο θεωρείται αδικοπρακτική ευθύνη, και της χρηματικής συνδρομής σύμφωνα με τον νόμο αριθ. 45/2013 για τα θύματα αξιόποινων πράξεων, η οποία συνιστά παροχή σε χρήμα από το κράτος, που παρέχεται για την ελάφρυνση των κοινωνικών επιπτώσεων της θυματοποίησης.

Δικαιούμαι να λάβω αποζημίωση από το κράτος;

Όπως προαναφέρθηκε, το κράτος δεν καταβάλλει αποζημίωση υπό τη στενή έννοια του όρου (δεν παρεμβαίνει στις περιουσιακές υποχρεώσεις του παραβάτη, δεν τις αναλαμβάνει), αλλά προσφέρει στα θύματα αξιόποινων πράξεων χρηματική συνδρομή. Σύμφωνα με τον νόμο αριθ. 45/2013 για τα θύματα αξιόποινων πράξεων, μπορεί να χορηγηθεί χρηματική συνδρομή στα θύματα που έχουν υποστεί ελάχιστη αναγνωρισμένη από τον νόμο βλάβη της υγείας τους λόγω αξιόποινης πράξης, στα θύματα σεξουαλικών εγκλημάτων κατά της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στα παιδιά που υπήρξαν θύματα βασανιστηρίων και στους επιζώντες (από ομάδα που ορίζεται από τον νόμο) ατόμων που πέθαναν συνεπεία αξιόποινης πράξης. Η συνδρομή αυτή παρέχεται συνήθως σε ποσά που κυμαίνονται από 10 000 CZK (περίπου 370 EUR) έως 200 000 CZK (περίπου 7 400 EUR) και υπολογίζεται είτε με νόμιμο κατ’ αποκοπή ποσό είτε αντιστοιχεί στο ποσό των αποδεδειγμένων διαφυγόντων κερδών και εξόδων θεραπείας ή, κατά περίπτωση, στο κόστος εξειδικευμένης θεραπείας που απαιτήθηκε για την ανακούφιση του θύματος από την ηθική βλάβη που υπέστη. Το Υπουργείο Δικαιοσύνης αποφασίζει σχετικά με τις αιτήσεις πληρωμής της χρηματικής συνδρομής, οι οποίες πρέπει να υποβληθούν εντός 2 ετών από την ημερομηνία κατά την οποία το θύμα έλαβε γνώση της ζημίας που προκλήθηκε από την αξιόποινη πράξη και το αργότερο εντός 5 ετών από την ημερομηνία τέλεσης της αξιόποινης πράξης.

Δικαιούμαι αποζημίωση αν ο δράστης δεν καταδικαστεί;

Η αποζημίωση για ζημία που προκλήθηκε από δράστη (π.χ. αδικοπρακτική ευθύνη) δεν μπορεί να διεκδικηθεί αν ο δράστης δεν καταδικάστηκε απλώς και μόνο επειδή είναι άγνωστος, δηλαδή δεν υπάρχει υπόχρεο πρόσωπο ή δεν έχει αποδειχθεί η αδικοπραξία του, ή ο δράστης δεν φέρει ποινική ευθύνη για τις πράξεις του, δηλαδή ο κατηγορούμενος δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνος για οποιαδήποτε ζημία που προκλήθηκε από πράξεις τις οποίες δεν διέπραξε, οι οποίες δεν είχαν χαρακτήρα αξιόποινων πράξεων ή για τις οποίες ο κατηγορούμενος δεν ευθύνεται. Αντιστρόφως, ωστόσο, ένα άτομο μπορεί να δικαιούται χρηματική συνδρομή από το κράτος (βλ. ανωτέρω) ακόμη και πριν από την καταδίκη του δράστη το θύμα έχει αυτό το δικαίωμα ακόμη και αν ο δράστης είναι άγνωστος ή δεν φέρει ποινική ευθύνη για τις πράξεις του, υπό τον όρο ότι δεν υπάρχει αμφιβολία ότι το θύμα υπέστη ζημία από τις πράξεις που έχουν χαρακτήρα αξιόποινων πράξεων (ή ότι ο συγγενής του θύματος πέθανε συνεπεία αυτών).

Δικαιούμαι πληρωμή έκτακτης ανάγκης εν αναμονή της απόφασης σχετικά με την αίτησή μου για αποζημίωση;

Ο νόμος αριθ. 45/2013 για τα θύματα αξιόποινων πράξεων δεν επιτρέπει στο Υπουργείο Δικαιοσύνης να χορηγεί προκαταβολές χρηματικής συνδρομής για την οποία εκκρεμεί η έκδοση σχετικής απόφασης οι επείγουσες βιοτικές ανάγκες των θυμάτων αντιμετωπίζονται με άλλον τρόπο από το σύστημα κρατικής κοινωνικής μέριμνας ή υποστήριξης.