Α. Έχω δικαίωμα να ασκήσω έφεση κατά δικαστικής απόφασης;

Ναι, μπορείτε να ασκήσετε έφεση κατά απόφασης πρωτοβάθμιου δικαστηρίου· η έφεση έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα. Έφεση μπορεί να ασκηθεί κατά απόφασης με την οποία το δικαστήριο επικύρωσε συμφωνία για την ενοχή και την επιβολή ποινής μόνον εάν η απόφαση αυτή δεν συνάδει με τη συμφωνία που υπέβαλε ο εισαγγελέας στο δικαστήριο προς έγκριση.

Στην έφεσή σας μπορείτε να ισχυρίζεστε ότι τα τμήματα του διατακτικού που σας αφορούν άμεσα είναι εσφαλμένα, εκτός εάν πρόκειται για ετυμηγορία σχετικά με την ενοχή στον βαθμό που το δικαστήριο έχει δεχθεί τη δήλωση ενοχής σας. Η έφεση πρέπει να ασκηθεί στο δικαστήριο που εξέδωσε την προσβαλλόμενη απόφαση εντός οκτώ ημερών από την επίδοση αντιγράφου της απόφασης.

Β. Ποια άλλα ένδικα μέσα έχω στη διάθεσή μου;

Στην ποινική διαδικασία μπορείτε να ασκήσετε τακτικά ένδικα μέσα (εφέσεις, προσφυγές, δηλώσεις αντιρρήσεων) και έκτακτα ένδικα μέσα (αιτήσεις αναίρεσης, αιτήσεις αναθεώρησης) και μπορείτε επίσης να προτείνετε την υποβολή προσφυγής για παράβαση του νόμου.

Η προσφυγή αποτελεί ένδικο μέσο κατά δικαστικής διαταγής (απόφασης) και πρέπει να υποβάλλεται στην αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη διαταγή (απόφαση) εντός τριών ημερών από την κοινοποίηση της τελευταίας. Οι διαταγές (αποφάσεις) που εκδίδονται από το δικαστήριο (και από τον εισαγγελέα) μπορούν να προσβληθούν με προσφυγή μόνο στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τον νόμο. Μια διαταγή (απόφαση) μπορεί να προσβληθεί λόγω σφάλματος σε οποιοδήποτε από τα σημεία του διατακτικού της ή λόγω παράβασης διάταξης που διέπει τη διαδικασία που προηγείται της διαταγής (απόφασης), εάν η παράβαση θα μπορούσε να οδηγήσει σε σφάλμα σε οποιοδήποτε από τα σημεία του διατακτικού της. Η προσφυγή έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα μόνον εφόσον αυτό προβλέπεται ρητώς από τον νόμο.

Μπορείτε να υποβάλετε δήλωση αντιρρήσεων κατά ποινικής διάταξης στο δικαστήριο που την εξέδωσε έως οκτώ ημέρες μετά την επίδοση της διάταξης. Εάν έχει υποβληθεί δήλωση αντιρρήσεων κατά ποινικής διάταξης εντός της ταχθείσας προθεσμίας, η ποινική διάταξη ακυρώνεται αυτομάτως και ο μόνος δικαστής διατάσσει τη διεξαγωγή δίκης για την υπόθεση.

Αίτηση αναίρεσης (αναίρεση·για νομικό ζήτημα· στην τσεχική γλώσσα: dovolání) μπορεί να ασκηθεί μόνο κατά εν τοις πράγμασι τελεσίδικης απόφασης δευτεροβάθμιου δικαστηρίου στις περιπτώσεις που αυτό επιτρέπεται από τον νόμο. Μπορείτε να υποβάλετε αίτηση αναίρεσης για τον λόγο ότι ένα μέρος του διατακτικού της δικαστικής απόφασης το οποίο σας επηρεάζει άμεσα είναι εσφαλμένο, αλλά μόνον εάν συντρέχει ένας από τους λόγους αναιρετικού ελέγχου που προβλέπονται από τον νόμο. Πρέπει πάντα να καταθέτετε την εν λόγω αίτηση μέσω συνηγόρου υπεράσπισης —του δικηγόρου σας. Η αίτηση πρέπει να κατατεθεί στο πρωτοβάθμιο δικαστήριο που εξέδωσε την απόφαση εν τοις πράγμασι, εντός δύο μηνών από την επίδοση της προσβαλλόμενης απόφασης. Η αίτηση αναίρεσης δεν έχει ανασταλτικό αποτέλεσμα, εκτός εάν το Ανώτατο Δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά.

Έχετε επίσης το δικαίωμα να υποβάλετε αίτηση αναθεώρησης. Γενικά, η αναθεώρηση της διαδικασίας που περατώθηκε με τελεσίδικη απόφαση ή ποινική διάταξη επιτρέπεται εάν προκύψουν πραγματικά περιστατικά ή αποδεικτικά στοιχεία που ήταν προηγουμένως άγνωστα στο δικαστήριο και τα εν λόγω πραγματικά περιστατικά ή αποδεικτικά στοιχεία —είτε μόνα τους είτε σε συνδυασμό με τα ήδη γνωστά πραγματικά περιστατικά και αποδεικτικά στοιχεία— θα μπορούσαν να δικαιολογήσουν διαφορετική απόφαση για την ενοχή ή η ποινή που επιβλήθηκε αρχικά θα ήταν προφανώς δυσανάλογη προς τη φύση και τη σοβαρότητα του εγκλήματος ή προς τις προσωπικές, οικογενειακές ή οικονομικές και άλλες περιστάσεις ή εάν το είδος της ποινής δεν ανταποκρίνεται στον σκοπό της ποινής. Αίτηση αναθεώρησης διαδικασίας που περατώθηκε με τελεσίδικη απόφαση ή ποινική διάταξη εκδικάζεται από το δικαστήριο που αποφάνθηκε σε πρώτο βαθμό. Ο νόμος δεν προβλέπει προθεσμία για την υποβολή αίτησης αναθεώρησης υπέρ σας.

Επιπλέον, μπορείτε να προτείνετε την υποβολή προσφυγής για παράβαση του νόμου· ωστόσο, αυτό το έκτακτο ένδικο μέσο μπορεί να ασκηθεί μόνον από τον υπουργό Δικαιοσύνης και σ’ αυτόν εναπόκειται να αποφασίσει αν πρέπει ή όχι να υποβληθεί τέτοια προσφυγή. Μπορεί να ασκηθεί προσφυγή για παράβαση του νόμου κατά κάθε τελεσίδικης δικαστικής απόφασης (πλην των αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστηρίου) και κάθε απόφασης του εισαγγελέα, εάν η απόφαση παραβιάζει τον νόμο ή εκδόθηκε βάσει διαδικασίας που πάσχει από ελάττωμα. Ο νόμος δεν προβλέπει προθεσμία για την υποβολή της εν λόγω προσφυγής.

Γ. Ποιες είναι οι συνέπειες της καταδικαστικής απόφασης;

Η διαδικασία εκτέλεσης αρχίζει μόλις τεθεί σε νομική ισχύ η καταδικαστική απόφαση για έγκλημα· σε αυτό το στάδιο, εκτελείται η ποινή ή το προληπτικό μέτρο και πραγματοποιούνται οι σχετικές πράξεις.

Εάν έχετε καταδικαστεί για αξιόποινη πράξη με τελεσίδικη απόφαση, δεν μπορείτε να δικαστείτε ξανά για το ίδιο αδίκημα (ούτε καν σε άλλο κράτος μέλος), εκτός εάν επιτρέπεται αναθεώρηση.

Η καταδικαστική απόφαση καταχωρίζεται στο ποινικό μητρώο και εμφανίζεται σε κάθε απόσπασμα του ποινικού μητρώου μέχρι την άρση των συνεπειών της καταδικαστικής απόφασης. Αυτό μπορεί να επηρεάσει την ικανότητά σας να ασκήσετε ένα συγκεκριμένο επάγγελμα, να αποκτήσετε συγκεκριμένη άδεια ή έγκριση ή να έχετε στην κατοχή σας όπλο κ.λπ.

Μετά την άρση των συνεπειών της καταδικαστικής απόφασης, θα θεωρείται ότι δεν έχετε καταδικασθεί ποτέ. Ωστόσο, οι αρχές επιβολής του νόμου και ορισμένες άλλες αρχές έχουν πρόσβαση σε αυτό που είναι γνωστό ως «αντίγραφο» του ποινικού μητρώου· η καταδικαστική απόφαση σε βάρος σας καταγράφεται στο αντίγραφο ακόμα και μετά την άρση των συνεπειών της.

i. Έχοντας ποινικό μητρώο

Μόλις η καταδικαστική απόφαση καταστεί τελεσίδικη, καταχωρίζεται στο ποινικό μητρώο όπου τηρούνται αρχεία καταδικαστικών αποφάσεων και άλλων πραγματικών περιστατικών σχετικών με την ποινική διαδικασία. Οι πληροφορίες αυτές τηρούνται για 100 έτη από την ημερομηνία γέννησής σας, ανεξάρτητα από το αν συμφωνείτε με αυτό ή όχι. Εάν έχουν αρθεί οι συνέπειες της καταδικαστικής απόφασης σε βάρος σας, οι πληροφορίες δεν θα εμφανίζονται πλέον στο απόσπασμα του ποινικού μητρώου, αλλά θα εξακολουθήσουν να εμφανίζονται στο αντίγραφο του ποινικού μητρώου, όπως περιγράφεται ανωτέρω. Οι συνέπειες μιας καταδικαστικής απόφασης μπορούν να αρθούν εντός των προθεσμιών που προβλέπονται από τον ποινικό κώδικα, ανάλογα με τη σοβαρότητα της καταδικαστικής απόφασης. Οι προθεσμίες αυτές κυμαίνονται από ένα έως δεκαπέντε έτη από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της έκτισης της ποινής σας· για ορισμένες ποινές θεωρείται ότι δεν έχετε καταδικαστεί καθόλου μετά την έκτιση τους.

Εάν είστε υπήκοος άλλου κράτους μέλους της ΕΕ, οι πληροφορίες σχετικά με την καταδίκη σας θα τεθούν στη διάθεση της αρμόδιας αρχής του κράτους μέλους της ΕΕ του οποίου είστε πολίτης.

v. Έκτιση ποινής, μεταφορά κρατουμένων, ποινή υπό όρους και εναλλακτικές ποινές

Μόλις η καταδικαστική απόφαση καταστεί τελεσίδικη, ο πρόεδρος του τμήματος διατάσσει την εκτέλεσή της.

Εάν έχετε καταδικαστεί με νομική ισχύ σε περιοριστική της ελευθερίας ποινή χωρίς όρους, ο πρόεδρος θα αποστείλει διαταγή εκτέλεσης της ποινής στο αντίστοιχο σωφρονιστικό κατάστημα και, εάν δεν έχετε τεθεί υπό κράτηση, θα σας ζητηθεί να προσέλθετε στη φυλακή εντός της ταχθείσας προθεσμίας. Εάν προσπαθήσετε να αποφύγετε την έκτιση της ποινής σας, η τσεχική αστυνομία μπορεί να σας μεταφέρει στη φυλακή.

Εάν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει να αναβάλει την έκτιση της ποινής σας, να αλλάξει τον τρόπο έκτισης της ποινής σας, να αναστείλει την έκτιση της ποινής σας, να αποφασίσει την απόλυσή σας υπό όρους κ.λπ. Το δικαστήριο μπορεί επίσης να παραιτηθεί από την ποινή φυλάκισης ή το υπόλοιπο τμήμα της, εάν πρόκειται να εκδοθείτε σε ξένη χώρα ή να απελαθείτε.

Παρόμοια διαδικασία εφαρμόζεται σε περίπτωση που σας έχει επιβληθεί ιατρική περίθαλψη ή προληπτική κράτηση ασφαλείας που έχει διαταχθεί από το δικαστήριο, δηλαδή μόλις καταστεί εκτελεστή η απόφαση βάσει της οποίας πρόκειται να πραγματοποιηθεί η ιατρική περίθαλψη ή η προληπτική κράτηση ασφαλείας που έχει διαταχθεί από το δικαστήριο, ο πρόεδρος του τμήματος θα αποστείλει διαταγή εκτέλεσης σχετικά με την απόφαση στο αρμόδιο ιατρικό ίδρυμα ή στο αρμόδιο κατάστημα προληπτικής κράτησης ασφαλείας όπου πρόκειται να εκτελεστεί το προληπτικό μέτρο, και θα σας ζητήσει να παρουσιαστείτε στο εν λόγω κατάστημα/ίδρυμα. Εάν προσπαθήσετε να αποφύγετε το προληπτικό μέτρο, η τσεχική αστυνομία μπορεί να σας μεταφέρει στο σχετικό ίδρυμα.

Εάν πληρούνται οι νόμιμες προϋποθέσεις ή οι προϋποθέσεις που προβλέπονται σε διεθνή συνθήκη, μπορείτε να μεταφερθείτε στη χώρα σας ή σε άλλο κράτος για να εκτίσετε περιοριστική της ελευθερίας ποινή χωρίς όρους ή προληπτικό μέτρο, εάν το ζητήσετε και το οικείο κράτος συμφωνήσει. Σε καταδικαστική απόφαση μπορεί επίσης να επιβληθεί εναλλακτική ποινή. Κάθε ποινή που δεν συνεπάγεται άμεση φυλάκιση μπορεί να θεωρηθεί εναλλακτική ποινή. Μπορείτε επίσης να τεθείτε υπό την επιτήρηση υπαλλήλου επιτήρησης για την παρακολούθηση της εκπλήρωσης των υποχρεώσεων που σας έχουν επιβληθεί και για να σας βοηθήσει να επιστρέψετε στην κοινότητα και να ζήσετε μια ομαλή ζωή. Εάν σας έχει επιβληθεί επιτήρηση, πρέπει:

• να συνεργάζεστε με τον υπάλληλο επιτήρησης κατά τρόπο που καθορίζει ο ίδιος
  και να εφαρμόζετε το σχέδιο έκτισης ποινής υπό όρους με επιτήρηση·
• να εμφανίζεστε ενώπιον του υπαλλήλου επιτήρησης σε χρόνους που καθορίζει ο ίδιος·
• να ενημερώνετε τον υπάλληλο επιτήρησης σχετικά με τον τόπο στον οποίο βρίσκεστε, την απασχόλησή σας και τα μέσα διαβίωσής σας, τη συμμόρφωσή σας με τους περιορισμούς και τις υποχρεώσεις που έχουν επιβληθεί από το δικαστήριο, καθώς και σχετικά με κάθε άλλη σημαντική περίσταση όσον αφορά την επιτήρηση από τον υπάλληλο επιτήρησης·
• να επιτρέπετε στον υπάλληλο επιτήρησης να εισέρχεται στην κατοικία σας.

Εάν σας έχει επιβληθεί, ως αποτέλεσμα δικαστικής απόφασης, εύλογη υποχρέωση να συμμετάσχετε σε κατάλληλο πρόγραμμα κοινωνικής κατάρτισης και επανεκπαίδευσης ή να συμμετάσχετε σε κατάλληλα προγράμματα ψυχολογικής υποστήριξης, μπορείτε να συμμετάσχετε σε πρόγραμμα έκτισης ποινής υπό όρους και επανένταξης. Μπορείτε επίσης να συμμετάσχετε σε ένα τέτοιο πρόγραμμα εάν πληροίτε τα κριτήρια ένταξης που έχει ορίσει ο πάροχος του προγράμματος, χωρίς να υποχρεούστε να συμμετάσχετε στο πρόγραμμα βάσει δικαστικής απόφασης· στην περίπτωση αυτή, μπορεί να συναφθεί συμφωνία με τον υπάλληλο επιτήρησης σχετικά με τη συμμετοχή στο πρόγραμμα υπό τους όρους της επιτήρησης και η συμφωνία μπορεί να συμπεριληφθεί στο σχέδιο έκτισης ποινής υπό όρους με επιτήρηση. Εάν το πρόγραμμα εφαρμοστεί στο πλαίσιο της ποινής φυλάκισης, η συμμετοχή σας στο πρόγραμμα μπορεί να συμφωνηθεί με ειδικό που συνεργάζεται με την τσεχική σωφρονιστική υπηρεσία.

Μπορείτε επίσης να εκτίσετε ορισμένες από αυτές τις εναλλακτικές ποινές στη χώρα καταγωγής σας ή σε άλλο κράτος με το οποίο έχετε δεσμούς, υπό την προϋπόθεση ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο και οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από διεθνή συνθήκη και ότι η εκτέλεση των ποινών αυτών μπορεί να αποτελεί αντικείμενο επιτήρησης ή να ελέγχεται με άλλον τρόπο. Το πεδίο εφαρμογής αυτής της επιλογής διαφέρει ανάλογα με το αν η οικεία χώρα είναι κράτος μέλος της ΕΕ ή τρίτη χώρα (οι επιλογές είναι πιο περιορισμένες στην τελευταία περίπτωση).