Full text

 

Voorz.: M. Granata

Pleit.: Mrs. Dhaenens, Dekoninck, Keulers en De Becker

Federatie voor verzekerings- en financiële tussenper-

sonen t. nv ING Insurance Services en nv. ING België

 

Melding wordt gemaakt van de toepassing van de artikelen 2, 34, 36, 37 en 41 van de Wet van 15 juni 1935 op het gebruik der talen in gerechtszaken, gewij­zigd bij Wet van 10 oktober 1967, houdende het Ger. W.

De inleidende dagvaarding werd uitgebracht door de Federatie voor verzekerings- en financiële tussen­personen op 14 maart 2008.

De stukken van rechtspleging worden vermeld op de inventaris van het dossier van rechtspleging.

De zaak werd gedagsteld overeenkomstig artikel 747 § 1 Ger.W.

Op de zitting van 20 mei 2008 hebben partijen ge­pleit, waarna de zaak in beraad werd genomen.

 

— De vennootschap naar vreemd recht ING Insurance

Services nv (hierna aangeduid als «ING NL») is als

Nederlandse verzekeraar, na machtiging van de Belgi-

sche toezichthouder inzake verzekeringen (d.i. de Commissie voor het Bank-, Financie- en Assurantie­wezen (hierna aangeduid als «C.B.F.A.»), actief in de verzekeringstakken Ola, 02, 03, 10a, 17 en 18, en meer specifiek biedt zij de verzekeringspolissen B.A., Auto (tak 10) en Omnium Auto (tak 03) aan.

De Federatie voor verzekerings- en financiële tus­senpersonen (hierna aangeduid als «F.V.F.») is een erkende beroepsvereniging van professionele tussen­personen in verzekeringen (cf. publicatie van de statu­ten in bijlagen bij het B.S. d.d. 1 1 juli 1968 onder nr. 382). Bij beslissing d.d. 7 oktober 2005 van de Raad van State werd de akte houdende wijziging van de statuten van de beroepsvereniging F.V.F. bekrach­tigd.

— De verzekeringspolissen B.A., Auto (tak 10) en Omnium Auto (tak 03) (hierna aangeduid als «ING Auto.be») werd bij het publiek bekendgemaakt door ING B door het voeren van een uitgebreide reclame­campagne bestaande uit reclamespots, televisiespots, verspreiding van folders en reclamepanelen. In de fol­ders werd als hoofdboodschap de volgende slogan ge­voerd:

«STOP de dure autoverzekering!

Profiteer van ING Auto. be

ING Auto. be is in 75 % van de gevallen goedkoper dan andere autoverzekeringen».

De potentiële klant wordt uitgenodigd om een online prijssimulatie uit te voeren op de website

 

www.ingauto.be. Door middel van deze simulator kan een prijsofferte voor ING Auto.be worden verkregen. Na kennisname van het aanbod (waar in het gedeelte van de beoordeling zal worden ingegaan op de te vol­gen weg op de site) kan de potentiële klant hetzij online een verzekering afsluiten (via www.ingauto.beof via de Home Bank-module van ING B), hetzij zich met het aanbod wenden tot een lokaal ING B-kantoor. ING B is geregistreerd als verzekeringsmakelaar onder het nummer 012381 A.

— F.V.F. is de mening toegedaan dat hetzij ING B hetzij ING NL, hetzij beiden door het aanbieden van ING Auto.be in haar huidige vorm en door het voeren van de hierboven beschreven reclame en in het kader van werving van klanten, inbreuken plegen op de be­palingen inzake overeenkomsten op afstand, de W.H.P.C., de Wet van 25 juni 1992 op de landverzeke­ringsovereenkomsten, en het K.B. van 22 februari 1991 houdende algemeen reglement betreffende de controle op verzekeringsondernemingen en dat op ba­sis van vermeende inbreuken de staking conform de W.H.P.C. dient te worden uitgesproken.

III. Vorderingen

— De vordering van F.V.F. strekt in hoofdzaak tot:

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

— Alle partijen vorderen als rechtsplegingvergoe­ding het basisbedrag.

IV. Toelaatbaarheid

IVC. Belang in hoofde van F.

— Voor de toelaatbaarheid van de stakingsvordering van een beroepsvereniging in de zin van artikel 98 § 1, 3° Ger. W. is niet vereist dat de vereniging een be­lang aantoont in de zin van artikelen 17 en 18 Ger. W. Het volstaat dat de beroepsvereniging optreedt voor de verdediging van haar statutair omschreven collectieve belangen, zelfs indien deze impliciet zouden zijn opge­nomen in de statuten (cf. R. Steennoot en S. Dejonghe, Handboek Consumentenbescherming en Handelsprak­tijken, Antwerpen, Intersentia, 2007, 306).

Artikel 2 van de statuten van F.V.F. geeft als doel aan «de studie, de bescherming, de ontwikkeling van de beroepsbelangen van de aangesloten leden, t. t.z. de aangesloten organismen en hun leden».

Het feit dat F.V.F. pas in zogenaamde «tweede orde» een belang heeft, doet niets van dit belang af. F.V.F. vertegenwoordigt middels de aangesloten beroepsver­enigingen meer dan 1000 kantoren en de bescherming van hun belangen (dit zijn de leden van de aangesloten organismen (beroepsverenigingen)) wordt expliciet weergegeven in de statuten.

 

V. Beoordeling

V.A. Overeenkomsten op afstand

1) Algemeen

 

De informatieplicht rust zowel op de aanbieder (d.i. ING NL, als uiteindelijke contractspartij van de consu­ment) alsmede op de verkoper (d.i. ING B die optreedt in naam van en/of voor rekening van ING NL), zodat de vorderingen toelaatbaar kunnen worden ingesteld tegen zowel ING B als ING NL.

2) Artikel 83quinquies § 1 W.H.P.C. (contractsvoor­waarden)

 

 

W.H.P.C. niet worden nageleefd, rekening houdend met het feit dat juist in deze Bijzondere Voorwaarden voor het eerst blijkt wat de gevolgen van een schade­geval zijn op de premie.

— Ter beoordeling van deze rechtsvraag is het op­portuun de werking van de website van ING B te be­studeren.

Na het ingeven van het internetadres «www.ingau­to.be» komt de gebruiker/consument op de thuispagina van ING B. Op deze thuispagina neemt de interface «start uw simulatie» een prominente plaats in. Rechts onderaan onder de titel «FAQ Autoverzekeringen» wordt de volgende vraag weergegeven: «Stijgt mijn premie na een ongeval in fout?» Aangezien deze vraag tot de top 5 behoort van de meest gestelde vragen, wordt deze, volgens ING B, weergegeven op de thuis­pagina. Bij het aanklikken van deze vraag, wordt de ge­bruiker doorverzonden naar volgende antwoordpagina:

Een schadegeval in fout kan uiteraard een belang­rijke impact op de premie hebben. Dat is bij elke ver­zekeraar het geval.

Waar moet u echter zeker op letten:

ING geeft u meer krediet voor een lange periode zonder schade. Ons systeem van «schadevrije jaren» is immers onbegrensd. De premie blijft dus jaar na jaar dalen.

Rijdt u 5 jaar schadevrij? Met de waarborg Premie­bescherming na schade neutraliseert u volledig de im­pact van een ongeval in fout op uw premie.

Stijgt uw premie toch na schade? In het ING-sys­teem zal de premie ook weer sneller dalen. Als u uw re­kening maakt na enkele jaren, bent u nog steeds goed­koper af

In de bijzondere voorwaarden van uw ING-polis vindt u een gedetailleerde premievoorspelling voor uw persoonlijke situatie. Zo leest u af hoeveel u zal beta­len als u na 1 jaar 0, 1, 2 of 3 schades hebt gehad.

Een voorbeeld:

Man, 45 jaar, B.M. = 0, middenklasse auto (18.000 euro), benzine, 0 jaar oud, postcode 6560, zonder pre­miebescherming, 20.000 km per jaar.

Zonder bescherming klassieke bonus malus/Premie­bescherming bij ING

 

met klassieke bonus-malus (in euro)

ING

(in euro)

ING t.o.v. klassiek (in %)

jaar 1 (B.M. 0)

345,92

194,92

58 %

jaar 2

345,92

190,78

55 %

jaar 3

345,92

187,72

54 %

jaar 4

(na een ongeval, naar B.M. 4)

384,35

502,48

131 % (bij klassieke B.M., stijging met 11%)

jaar 5

(naar B.M. 3)

385,15

403,05

110 % (bij klassieke B.M., daling met 5%)

kostprijs overvijf jaar

1787,26

1478,93

83 %

 

Indien de gebruiker verkiest de simulatie uit te voe­ren, wordt hij doorheen een bepaald traject geleid tij­dens hetwelke hij verschillende gegevens dient in te

geven. Vóór het effectief afsluiten van de overeen­komst dient de gebruiker volgende verklaring aan te vinken:

«Ik bevestig dat ik het verzekeringsvoorstel, de pro­ductiefiche en de Algemene Voorwaarden van de ING Autoverzekeringen heb afgedrukt of op een voor mij beschikbare en toegankelijke duurzame drager (bv. op een harde schijf) heb bewaard, dat ik er kennis van heb genomen en deze aanvaard»

(de onderlijnde woorden betreffen aan te klikken in­terfaces).

 

Aangezien het niet noodzakelijk is dat de consu­ment alle informatie wordt verstrekt die hij nodig heeft om de prijs volledig zelfstandig te kunnen berekenen (cf. M.v.T., Parl. St. Kamer 2004-05, Doc. 51, 1775/001, 24) en aangezien F.V.F. onvoldoende naar recht be­wijst dat dergelijke informatie essentieel is bij het af­sluiten van een autoverzekering, wordt het concreet cijfervoorbeeld niet beschouwd als een essentieel ken­merk van de financiële dienst.

 

 

 

 

2) Artikel 83sexies W.H.P.C. (verzakingsrecht)

— Artikel 83sexies W.H.P.C. voorziet in een recht voor de consument om af te zien van de overeenkomst op afstand betreffende financiële diensten. De consument beschikt over een termijn van 14 kalenderdagen om zonder betaling van een boete en zonder opgave van een reden aan de overeenkomst te verzaken.

 

Het verzakingrecht dient niet in de overeenkomst te zijn opgenomen, doch conform artikel 83ter § 1, 3°, a) en d) W.H.P.C. dient de consument te gelegener tijd (voordat de consument gebonden is door een overeen­komst of door een aanbod) «ondubbelzinnig, op een heldere en begrijpelijke wijze» ervan ingelicht te wor­den.

ING B/NL bewijzen voldoende naar recht dat de consument geïnformeerd werd omtrent het verzakings­recht en dit door te verwijzen naar volgende elementen (die conform bovenstaande weergave van het te vol­gen traject door de consument dient aangevinkt te wor­den als gelezen/bewaard/aanvaard):

 

 

 

V.B. Misleidende reclame (art. 94/2, 1° en 4° W.H.P.C.) en Omissie (art. 94/7 W.H.P.C.)

— ING B zou door het voeren van de slagzin «In 75 % van de gevallen goedkoper» een inbreuk plegen op de bepalingen van artikel 94/2, 1° en 4° W.H.P.C. Het be­treft niet zozeer het gebruik van superlatieven doch wel het poneren van «een uitspraak waarvan de juist­heid niet naar genoegen van recht kan aangetoond worden». De reclame misleidt volgens het F.V.F. aan­gezien deze kenmerken van het product bevat (cf. art. 94/2, 1° W.H.P.C.) en essentiële elementen worden weggelaten (art. 94/2, 4° W.H.P.C.) met de bedoeling te misleiden.

Concreet wordt door F.V.F. verwezen naar het ont­breken van informatie omtrent de premiestijgingen.

 

Het begrip misleidende reclame in de zin van artikel 94/2 W.H.P.C. impliceert dat dient te worden geoordeeld of de reclame, rekening houdend met een gemiddeld onderscheidingsvermogen, behorend tot de door de reclame aangesproken doelgroep, in die mate kan misleiden dat zijn koopgedrag wordt beïnvloed. Geoordeeld wordt dat de desbetreffende reclame niet bij machte is de economische gedraging van de consu­ment te beïnvloeden gezien de aard van het product (hetgeen geen consumptiegoed betreft). Het eerste op-

zet van de reclame bestaat erin de potentiële verzeker­de te leiden naar de website www.ingauto.beom daar kennis te nemen van de aangeboden ING autopolis. Hierboven werd reeds aangegeven dat de website vol­doende informatie weergeeft omtrent de evolutie van de premie na een schadegeval via het hoofdstuk FAQ (waarbij de vraag omtrent premiestijging prominent aanwezig is en een interface vormt).

Verder wordt geoordeeld dat in het kader van de ini­tiële reclame (d.i. de reclame op radio, televisie en in verdeelde folders) het onmogelijk is voor ING B om alle contractsvoorwaarden weer te geven. De reclame heeft tot doel de aandacht te vestigen op de website www.ingauto.be(en zodoende kennis te nemen van de concrete voorwaarden) alsmede op ING Auto.be en hoeft niet alle modaliteiten of aspecten van het product te bevatten.

 

Andermaal wordt verwezen naar het gegeven dat de consument door de reclame wordt aangezet om kennis te nemen van ING Auto.be via de website van ING en deze consument over voldoende middelen beschikt om kennis te nemen van de premie-evoluties na schadege­val.

Alle feitelijke omstandigheden in acht genomen (verwijzing naar website alsmede beperkingen van het communicatiemedium (radio, televisie en folders)), wordt geoordeeld dat F.V.F. onvoldoende naar recht bewijst dat ING B essentiële informatie heeft weggela­ten die de consument zou nodig hebben om een geïn­formeerd besluit over een transactie te nemen.

 

V.C. ING Auto.be 1) Inleidend

— Algemeen dient geoordeeld te worden dat de a prio­ri controle uitgevoerd door de C.B.F.A., F.V.F. ervan niet kan weerhouden om de rechtsgeldigheid van de hierna weergegeven bepalingen in vraag te stellen. De initiële argumentatie uitgaande van ING B/NL dat er geen sprake kan zijn van een overtreding gezien de C.F.B.A. in het kader van de a priori controle geen op­merkingen omtrent het aangehaalde artikel heeft ge­formuleerd, kan niet worden weerhouden. Het behoort aan de rechtbanken en hoven om de rechtsgeldigheid van de ingeroepen polisvoorwaarden te beoordelen.

2) Artikel 6 van de waarborg «bestuurdersverzeke­ring»: vermeende inbreuk op artikel 32, 18 W.H.P.C.

 

«Wanneer het noodzakelijk blijkt een beroep te doen op een medische expertise, verbinden de maatschappij en de verzekerde zich ertoe een medisch compromis te sluiten; de maatschappij en de verzekerde komen daarbij overeen gezamenlijk en onherroepelijk de

fy­sieke gevolgen van het schadegeval te bepalen door een geneesheer aangeduid door de verzekerde, een an­dere door de maatschappij, terwijl een derde deskun­dige wordt aangeduid door de eerste twee samen.»

F.V.F. stelt dat bovenstaande bepaling een beperking inhoudt van de door de consument aan te wenden be­wijsmiddelen (hetgeen een inbreuk inhoudt op art. 32, 18 W.H.P.C.), specifiek aangezien de consument wordt weerhouden om gebruik te maken van een gerechtelij­ke medische expertise.

 

 

3) Artikel 3b van de waarborg «rechtsbijstand»: vermeende inbreuk op artikel 92.1.1° W.H.P.C.

 

«De verzekerde is vrij in de keuze van een advocaat of van iedere andere persoon die de vereiste kwalifica­ties heeft krachtens de op de procedure toepasselijke wet om zijn belangen te verdedigen, te vertegenwoor­digen of te behartigen.

De vrije keuze mag uitgeoefend worden wanneer geen minnelijke regeling kan bereikt worden en een gerechtelijke procedure nodig wordt.

De vrije keuze geldt eveneens bij een belangencon­flict.

De maatschappij mag echter zelf de advocaat aan­wijzen wanneer de door haar uitgeoefende activiteit

met betrekking tot de verdediging of vertegenwoordi­ging van de verzekerde tegelijkertijd in haar belang wordt uitgeoefend.

...»

F.V.F. stelt dat bovenstaande bepaling, en meer spe­cifiek artikel 3b, 4° Waarborg Rechtsbijstand (weerge­geven in het vat) een inbreuk inhoudt op artikel 92 § 1, 1° van de Wet van 25 juni 1992 op de landverzeke­ringsovereenkomst (hierna aangeduid als «W.L.V.O.» (d.i. recht om zelf een advocaat aan te wijzen).

 

Gezien het bovenstaande is artikel 91 § 1, 1° W.L.V.O. niet van toepassing op artikel 3b) vierde lid Waarborg Rechtsbijstand. De louter semantische argu­mentatie, enkel weergegeven in pleidooien, omtrent het verschil tussen «verdediging of vertegenwoordi­ging» (als weergegeven in art. 3b) vierde lid Waarborg Rechtsbijstand) en «verdediging» (als weergegeven in art. 90, tweede lid W.L.V.O.) doet aan deze beoorde­ling niets af.

 

4) Artikel 36.2, c) en d) Algemene Voorwaarden: vermeende inbreuk op artikel 12 van het K.B. van 22 februari 1991

— F.V.F. stelt dat aangezien de verkoop van de verze­keringspolis ING Auto zich toespitst op zogenaamde «goede risico's» (d.i. bestuurders met een goede scha­destatistiek) door een premiesprong van meer dan 300 % na schadegeval, deze verkoop als een inbreuk op artikel 12 van het K.B. van 22 februari 1991 hou­dende algemeen reglement betreffende de controle op de verzekeringsondernemingen (hierna aangeduid als het «Controlereglement») dient beschouwd te worden. Vermeld artikel stelt dat de (voor het opstellen van de tarieven gebruikte) grondslagen en werkwijzen van die aard moeten zijn dat ze het evenwicht en de veiligheid van de verrichtingen niet in gevaar kunnen brengen en de billijkheid onder de verschillende categorieën van verzekerden eerbiedigen.

F.V.F. stelt dat de premieverhoging in de ING Auto­verzekering een tariefspanning met zich brengt waar­door het evenwicht tussen de risicoklassen in gevaar komt, waarbij zij stelt dat een verzekering van een

 

«massarisico zoals de B.A. Auto slechts mogelijk (is) wanneer er een solidariteit bestaat tussen de verschil­lende verzekerden van dit risico». Nog volgens F.V.F. dient dergelijke solidariteit door de verzekeraars (waaronder ook ING NL) georganiseerd te worden en blijven, door het aantrekken van enkel risicovrije of ri­sicoarme verzekerden door ING NL, andere risicoklas­sen onverzekerd of kijken zij aan tegen onbetaalbare premies. De premieontwikkeling wordt weergegeven in artikel 36.2.c) en d) Algemene Voorwaarden (ver­plaatsingsmechanisme en premieontwikkeling).

 

Bij gebreke aan meer uitgebreide en concrete cijfer­gegevens en vergelijkingsmateriaal op het gebied van voorwaarden van andere marktspelers, dient te worden aangenomen dat de commerciële politiek die door ING NL wordt gevolgd, bestaande uit

 

 

 

 

 

 

5) Artikel 36.2.c) en d) Algemene Voorwaarden: vermeende inbreuk op artikel 14 van het K.B. van 22 februari 1991

— Artikel 36.2.c) en d) Algemene voorwaarden luidt als volgt:

«c. Verplaatsingsmechanisme

Het aantal schadevrije jaren wordt per geobser­veerde verzekeringsperiode onvoorwaardelijk ver­hoogd met 1 jaar. Ieder schadegeval per geobserveer­de verzekeringsperiode leidt op de eerstvolgende vervaldag tot een daling van het aantal schadevrije ja­ren met 5 jaar per schadegeval.

 

 

d. Premieontwikkeling

De bijzondere voorwaarden vermelden de impact op de premie voor de basiswaarborg Burgerlijke Aan­sprakelijkheid volgens het hierboven beschreven con­trolemechanisme».

In de bijzondere voorwaarden wordt gesteld dat bij schadegevallen in fout op de hoofdvervaldag het aan­tal schadevrije jaren wordt aangepast conform artikel 36.2 van de algemene voorwaarden.

F.V.F. stelt dat bovenstaande bepalingen een inbreuk inhouden op artikel 14 Controlereglement alsmede op artikel 31 § 4 W.H.P.C. omdat zij onduidelijk zouden zijn.

— In het kader van de vermelde beoordeling dient rekening te worden gehouden met een gemiddelde consument (d.i. gemiddeld geïnformeerde, omzichtige en oplettende consument) en niet met de minst aan­dachtige consument.

De onduidelijkheid in artikel 36.2.c) Algemene Voorwaarden zou volgens F.V.F. haar oorzaak vinden in het gegeven dat de consument onbekend is met het begrip «geobserveerde verzekeringsperiode». In dit kader toont ING B/NL voldoende naar recht aan dat het vermelde begrip in een verzekeringscontext, en

 

meer specifiek in deze van de autoverzekeringen, dui­delijk is, temeer indien het samengelezen wordt met artikel 36.2.b) Algemene Voorwaarden waarin bepaald wordt wanneer deze periode wordt afgesloten.

De onduidelijkheid van artikel 36.2.d) Algemene Voorwaarden kan evenmin worden weerhouden en dit gezien de toevoeging in de bijzondere voorwaarden van een concreet voorbeeld (toegepast op de situatie van de verzekerde). Het gegeven dat niet alle mogelij­ke situaties zijn opgenomen in het cijfervoorbeeld, wordt ingegeven door praktische onmogelijkheden alsmede dat op basis van het samengaan van de tekst met een praktisch voorbeeld de consument over vol­doende duidelijke informatie beschikt omtrent het ver­schuiving smechanisme.

— De vordering die haar basis vindt in de vermeen­de inbreuk op artikel 94/3 W.H.P.C. juncto artikel 14 Controlereglement wordt niet gegrond verklaard.

VI. Uitspraak

Verklaren deze doch de erin weergegeven vorderingen ongegrond.