Hoe werkt het?

Het gaat om een verzoek van een rechterlijke autoriteit van een EU-lidstaat om een persoon in een andere EU‑lidstaat aan te houden en over te leveren aan eerstbedoelde lidstaat met het oog op vervolging of tenuitvoerlegging van een vrijheidsstraf of een tot vrijheidsbeneming strekkende maatregel. Dit instrument is gebaseerd op het beginsel van wederzijdse erkenning van rechterlijke beslissingen. Het wordt gebruikt in alle EU-landen.

Het functioneert via rechtstreekse contacten tussen rechterlijke autoriteiten.

Bij de toepassing van het EAB moeten de autoriteiten de procedurele rechten van verdachten of beklaagden eerbiedigen - zoals het recht op informatie, het recht op een advocaat en op een tolk en het recht op rechtsbijstand, zoals vastgesteld in de wetgeving van het land waar zij zijn aangehouden.

Wat zijn de verschillen met de traditionele uitlevering?

1. Strikte termijnen
   Het land waar de persoon is aangehouden moet de definitieve beslissing over de tenuitvoerlegging van het Europees aanhoudingsbevel nemen binnen zestig dagen na de aanhouding van die persoon.
   Indien de persoon instemt met de overlevering, moet de beslissing over de overlevering worden genomen binnen tien dagen.
   De gezochte persoon moet zo spoedig mogelijk worden overgeleverd, op een datum die de betrokken autoriteiten in onderlinge overeenstemming vaststellen en uiterlijk tien dagen na de definitieve beslissing betreffende de tenuitvoerlegging van het Europees aanhoudingsbevel.
2. Toetsing van dubbele strafbaarheid - niet langer vereist voor 32 categorieën strafbare feiten
   Voor 32 categorieën strafbare feiten wordt niet meer geverifieerd of het feit strafbaar is in beide landen. Het enige vereiste is dat het feit in de uitvaardigende lidstaat strafbaar is gesteld met een gevangenisstraf met een maximum van ten minste drie jaar.
   Ten aanzien van andere strafbare feiten kan overlevering afhankelijk worden gesteld van de voorwaarde dat het feit naar het recht van de uitvoerende lidstaat een strafbaar feit is.
3. Geen betrokkenheid van de politiek
   Beslissingen worden uitsluitend door de rechterlijke autoriteiten genomen, zonder dat daarbij politieke overwegingen een rol spelen.
4. Overlevering van onderdanen
   De EU-landen kunnen niet langer weigeren hun eigen onderdanen over te leveren, tenzij zij de tenuitvoerlegging van de gevangenisstraf van de betrokkene zelf ter hand nemen.
5. Garanties
   Het land dat het EAB ten uitvoer legt, kan de volgende garanties verlangen:
   a. de betrokkene heeft na een bepaalde periode het recht om om herziening te verzoeken, indien de opgelegde straf een levenslange gevangenisstraf is;
   b. de gezochte persoon kan zijn daaruit voortvloeiende gevangenisstraf uitzitten in het uitvoerende land, indien hij een onderdaan of ingezetene van dat land is.
6. Beperkte gronden tot weigering
   Een land kan de overlevering van de gezochte persoon alleen weigeren indien een van de verplichte of facultatieve weigeringsgronden van toepassing is.
   
   Verplichte gronden
   – de persoon is al veroordeeld voor hetzelfde strafbare feit (ne bis in idem);
   – minderjarigen (een persoon heeft in het uitvoerende land nog niet de leeftijd bereikt waarop hij strafrechtelijk verantwoordelijk kan worden gesteld voor de betrokken feiten);
   – amnestie (het uitvoerende land had de persoon kunnen vervolgen, doch het strafbare feit valt in die staat onder een amnestie).
   
   Facultatieve gronden – zoals:
   – ontbreken van dubbele strafbaarheid voor andere strafbare feiten dan die welke in artikel 2, lid 2, van het kaderbesluit betreffende het EAB worden genoemd;
   – territoriale rechtsmacht;
   – lopende strafvervolging in het uitvoerende land;
   – verjaring enz.

Europees handboek voor het uitvaardigen van een Europees aanhoudingsbevel

De Europese Commissie heeft een Europees handboek voor het uitvaardigen van een Europees aanhoudingsbevel   (2002 Kb)  gepubliceerd om het dagelijkse werk van de betrokken rechterlijke autoriteiten te vergemakkelijken en te vereenvoudigen. Het handboek bevat gedetailleerde richtsnoeren over de procedurele stappen voor het uitvaardigen en ten uitvoer leggen van een EAB. Het handboek bevat ook een volledige toelichting bij de belangrijkste jurisprudentie van het Hof van Justitie van de Europese Unie inzake de uitlegging van specifieke bepalingen van het kaderbesluit betreffende het EAB.

Het handboek in alle talen vindt u hier: BG   (2700 Kb) , CS   (1854 Kb) , DA   (1766 Kb) , DE   (1659 Kb) , ET   (1783 Kb) , EL   (2439 Kb) , ES   (1649 Kb) , FR   (1892 Kb) , HR   (1789 Kb) , IT   (2141 Kb) , LV   (2158 Kb) , LT   (1865 Kb) , HU   (1908 Kb) , MT   (2560 Kb) , NL   (2047 Kb) , PL   (2200 Kb) , PT   (1968 Kb) , RO   (1926 Kb) , SL   (1797 Kb) , SK   (1977 Kb) , FI   (2172 Kb) , SV   (1591 Kb) .

Statistieken over het gebruik van het EAB

In 2015 werd de gezochte persoon gemiddeld overgeleverd:

• met instemming - binnen 14 dagen (ongeveer 50% van alle overleveringen)
• zonder instemming - binnen 2 maanden.

Antwoorden op vragenlijst over het EAB 2014   (1582 Kb) 

Antwoorden op vragenlijst over het EAB 2015   (1479 Kb) 

Er zijn niet voor alle landen gegevens beschikbaar, maar uit de onderstaande tabel blijkt hoe vaak het EAB wordt gebruikt.

Links

Kaderbesluit betreffende het Europees aanhoudingsbevel