Ποια είναι η διαδικασία

Πρόκειται για αίτημα που υποβάλλει δικαστική αρχή ενός κράτους μέλους της ΕΕ για τη σύλληψη προσώπου σε άλλο κράτος μέλος και την παράδοση του εν λόγω προσώπου προς τον σκοπό της εναντίον του άσκησης ποινικής δίωξης ή της εκτέλεσης ποινής ή μέτρου στερητικού της ελευθερίας που έχει διαταχθεί στο πρώτο παραπάνω κράτος μέλος. Ο μηχανισμός βασίζεται στην αρχή της αμοιβαίας αναγνώρισης των δικαστικών αποφάσεων. Το ΕΕΣ εφαρμόζεται σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Εφαρμόζεται μέσω απευθείας επαφών μεταξύ των δικαστικών αρχών.

Κατά την εκτέλεση του ΕΕΣ, οι αρχές υποχρεούνται να σέβονται τα δικονομικά δικαιώματα των υπόπτων ή των κατηγορουμένων – όπως το δικαίωμα ενημέρωσης, το δικαίωμα να έχουν δικηγόρο και διερμηνέα και το δικαίωμα σε νομική συνδρομή (ευεργέτημα πενίας), κατά τα οριζόμενα στη νομοθεσία του κράτους στο οποίο συλλαμβάνονται.

Σε τι διαφέρει το ΕΕΣ από την παραδοσιακή διαδικασία έκδοσης;

1. Αυστηρές προθεσμίες
   Το κράτος στο οποίο συλλαμβάνεται κάποιος υποχρεούται να λάβει οριστική απόφαση για την εκτέλεση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης εντός 60 ημερών από τη σύλληψη.
   Εάν το πρόσωπο συγκατατίθεται στην παράδοσή του, η απόφαση παράδοσης πρέπει να ληφθεί εντός 10 ημερών.
   Ο καταζητούμενος πρέπει να παραδοθεί το ταχύτερο δυνατόν, σε ημερομηνία που συμφωνείται μεταξύ των ενδιαφερόμενων αρχών και το αργότερο 10 ημέρες αφότου εκδόθηκε η οριστική απόφαση για την εκτέλεση του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης.
2. Έλεγχος του διττού αξιοποίνου – δεν απαιτείται πλέον για 32 κατηγορίες αδικημάτων
   Για 32 κατηγορίες αδικημάτων, δεν ελέγχεται αν η πράξη χαρακτηρίζεται ως ποινικό αδίκημα σε αμφότερες τις χώρες. Η μόνη απαίτηση που τίθεται είναι η πράξη να τιμωρείται με φυλάκιση ανώτατης διάρκειας τουλάχιστον 3 ετών στο κράτος μέλος έκδοσης του εντάλματος.
   Για τα λοιπά αδικήματα, η παράδοση μπορεί να εξαρτηθεί από την προϋπόθεση ότι η πράξη χαρακτηρίζεται ως ποινικό αδίκημα στο κράτος μέλος εκτέλεσης του εντάλματος.
3. Δεν υπάρχει πολιτική ανάμειξη
   Οι αποφάσεις λαμβάνονται αποκλειστικά από δικαστικές αρχές, χωρίς να υπεισέρχονται πολιτικές σκοπιμότητες.
4. Παράδοση υπηκόων
   Τα κράτη μέλη της ΕΕ δεν μπορούν πλέον να αρνούνται την παράδοση δικών τους υπηκόων, εκτός εάν αναλαμβάνουν τα ίδια την εκτέλεση της ποινής φυλάκισης του καταζητουμένου.
5. Εγγυήσεις
   Το κράτος που εκτελεί το ΕΕΣ μπορεί να ζητήσει εγγυήσεις περί του ότι:
   α) Αν η επιβληθείσα ποινή είναι ισόβια κάθειρξη ή στέρηση της ελευθερίας εφ’ όρου ζωής, το πρόσωπο θα έχει, έπειτα από ορισμένο χρονικό διάστημα, το δικαίωμα να ζητήσει την επανεξέταση της ποινής.
   β) Το καταζητούμενο πρόσωπο θα μπορεί να εκτίσει την ποινή που θα απαγγελθεί εναντίον του στο κράτος εκτέλεσης, εφόσον το εν λόγω πρόσωπο είναι υπήκοος ή κάτοικος του κράτους αυτού.

Περιορισμένοι λόγοι άρνησης
Κράτος μπορεί να αρνηθεί να παραδώσει το καταζητούμενο πρόσωπο μόνον εάν συντρέχει κάποιος από τους λόγους προαιρετικής ή υποχρεωτικής άρνησης:
Υποχρεωτικοί λόγοι:

• το πρόσωπο έχει ήδη δικασθεί για το ίδιο αδίκημα (ne bis in idem)
• ανηλικότητα (το πρόσωπο δεν έχει συμπληρώσει την απαιτούμενη ελάχιστη ηλικία για να θεωρείται ποινικώς υπεύθυνο στο κράτος εκτέλεσης)
• αμνηστία (το κράτος εκτέλεσης θα μπορούσε να είχε ασκήσει δίωξη για τη σχετική αξιόποινη πράξη και η αξιόποινη πράξη καλύπτεται από αμνηστία στο εν λόγω κράτος).

Προαιρετικοί λόγοι, για παράδειγμα:

• έλλειψη διττού αξιοποίνου για τα αδικήματα πέραν των 32 που απαριθμούνται στο άρθρο 2 παράγραφος 2 της απόφασης-πλαισίου για το ΕΕΣ
• δικαιοδοσία βάσει του τόπου τέλεσης της πράξης
• εκκρεμής ποινική διαδικασία στο κράτος εκτέλεσης
• παραγραφή κ.λπ.

Εγχειρίδιο για τον τρόπο έκδοσης και εκτέλεσης του ΕΕΣ

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε Εγχειρίδιο για τον τρόπο έκδοσης και εκτέλεσης του ευρωπαϊκού εντάλματος σύλληψης   (2002 Kb)  προκειμένου να διευκολύνει και να απλουστεύσει το καθημερινό έργο των οικείων δικαστικών αρχών. Το εγχειρίδιο παρέχει λεπτομερή καθοδήγηση σχετικά με τα διαδικαστικά βήματα για την έκδοση και την εκτέλεση ΕΕΣ. Επιπλέον, το εγχειρίδιο παρέχει αναλυτική επεξήγηση της κύριας νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την οποία ερμηνεύονται επιμέρους διατάξεις της απόφασης-πλαισίου για το ΕΕΣ.

Το εγχειρίδιο σε όλες τις γλώσσες διατίθεται εδώ: BG  (2700 Kb) , CS  (1854 Kb) , DA  (1766 Kb) , DE  (1659 Kb) , ET  (1783 Kb) , EL  (2439 Kb) , ES  (1649 Kb) , FR  (1892 Kb) , HR  (1789 Kb) , IT  (2141 Kb) , LV  (2158 Kb) , LT  (1865 Kb) , HU  (1908 Kb) , MT  (2560 Kb) , NL  (2047 Kb) , PL  (2200 Kb) , PT  (1968 Kb) , RO  (1926 Kb) , SL  (1797 Kb) , SK  (1977 Kb) , FI  (2172 Kb) , SV  (1591 Kb) .

Στατιστικά στοιχεία σχετικά με τη χρήση του ΕΕΣ

Το 2017, κατά μέσο όρο, οι καταζητούμενοι παραδίδονταν:

• με τη συγκατάθεσή τους – σε 15 ημέρες
• χωρίς τη συγκατάθεσή τους – σε 40 ημέρες

Απαντήσεις σε ερωτηματολόγιο για το ΕΕΣ: 2014 | 2015 | 2016 | 2017

Δεν υπάρχουν διαθέσιμα δεδομένα για όλες τις χώρες· ωστόσο, τα δεδομένα για τα εκδοθέντα ΕΕΣ είναι πλήρη για τα έτη 2015, 2016 και 2017.

	2005	2006	2007	2008	2009	2010	2011	2012	2013	2014	2015	2016	2017
Εκδοθέντα ΕΕΣ	6.894	6.889	10.883	14.910	15.827	13.891	9.784	10.665	13.142	14.948	16.144	16.636	17.491
Εκτελεσθέντα ΕΕΣ	836	1.223	2.221	3.078	4.431	4.293	3.153	3.652	3.467	5.535	5.304	5.812	6.317

Έργα που χρηματοδοτούνται στο πλαίσιο του προγράμματος «Δικαιοσύνη»

Το ερευνητικό έργο InAbsentiEAW αποτελεί συγκριτική νομική μελέτη με αντικείμενο τα ευρωπαϊκά εντάλματα σύλληψης (ΕΕΣ) που αφορούν πρόσωπα τα οποία δεν ήταν παρόντα στη διαδικασία που οδήγησε στην καταδίκη τους (δίκες ερήμην). Η πράξη δείχνει ότι συχνά ανακύπτουν προβλήματα κατά την έκδοση και την εκτέλεση των εν λόγω ΕΕΣ. Στόχος του ερευνητικού έργου ήταν να αναλύσει τα αίτια των εν λόγω προβλημάτων και να διατυπώσει κοινά πρότυπα για την έκδοση των εν λόγω ΕΕΣ, προκειμένου να διασφαλίζεται η ομαλή και δίκαιη εκτέλεσή τους. Η έρευνα διεξήχθη μέσω περιπτωσιολογικών μελετών από το Βέλγιο, την Ουγγαρία, την Ιρλανδία, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία και τη Ρουμανία.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Απόφαση-πλαίσιο για το ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης