

Wyszukaj informacje według regionu
Sądami właściwymi do rozpoznawania spraw cywilnych są sądy rejonowe (maakohus). Sądy rejonowe rozpoznają sprawy cywilne w pierwszej instancji. Sprawy cywilne dotyczą kwestii z wielu różnych dziedzin i obejmują spory wynikające z różnych umów i zobowiązań, kwestie rodzinne i spadkowe, spory dotyczące praw rzeczowych, kwestie związane z działalnością przedsiębiorstw i organizacji non-profit oraz zarządzaniem nimi oraz kwestie związane z upadłością i prawem pracy. Aby wszcząć postępowanie cywilne, należy wnieść pozew do sądu rejonowego. W pozwie wnoszonym do sądu należy wskazać osobę, przeciwko której wytaczane jest powództwo, żądanie pozwu, uzasadnienie żądania (tj. wskazanie podstawy prawnej) oraz dowody na poparcie powództwa.
Powództwo przeciwko innej osobie o zapłatę określonej kwoty, które wynika ze stosunku prywatnoprawnego, może również zostać rozpoznane na wniosek złożony w uproszczonym postępowaniu nakazowym. Aby wszcząć uproszczone postępowanie nakazowe w związku z roszczeniem alimentacyjnym lub roszczeniem o zwrot długu, można skorzystać ze strony internetowej https://www.e-toimik.ee/ w celu skontaktowania się z wydziałem ds. nakazów zapłaty sądu rejonowego. Uproszczone postępowanie nakazowe nie ma zastosowania do roszczeń o zwrot długu przekraczających 6400 EUR; kwota ta obejmuje zarówno roszczenie główne, jak i roszczenie o świadczenia uboczne. Postępowania uproszczonego nie stosuje się również wówczas, jeżeli kwota dochodzonych świadczeń alimentacyjnych przekracza 200 EUR miesięcznie. Uproszczone postępowanie nakazowe nie ma zastosowania, jeżeli dłużnik nie jest wskazany w akcie urodzenia dziecka jako jego rodzic. Uproszczone postępowanie nakazowe przeprowadza się w ośrodku zamiejscowym w Haapsalu Sądu Rejonowego dla prowincji Pärnu (Pärnu Maakohtu Haapsalu kohtumaja).
Przed skorzystaniem z prawa do wniesienia sprawy do sądu niektóre spory można skierować do komisji pozasądowych. Na przykład rozstrzyganiem sporów pracowniczych zajmuje się Komisja ds. Sporów Pracowniczych (töövaidluskomisjon). Komisja ds. Sporów Pracowniczych to niezależny organ zajmujący się prowadzeniem postępowań przedsądowych w sprawach dotyczących indywidualnych sporów pracowniczych. Prawo zwrócenia się do Komisji przysługuje zarówno pracownikom, jak i pracodawcom, przy czym nie wiąże się to z koniecznością uiszczenia opłaty skarbowej. Do Komisji ds. Sporów Pracowniczych można zwrócić się o rozstrzygnięcie wszelkich sporów powstałych na gruncie stosunków pracy. Przy korzystaniu z prawa do wniesienia sprawy do rozpoznania przez Komisję ds. Sporów Pracowniczych należy pamiętać, że Komisja rozpoznaje roszczenia pieniężne, których wartość nie przekracza 10 000 EUR. Roszczenia, których wartość przekracza 10 000 EUR, rozpoznaje sąd. We wniosku skierowanym do Komisji ds. Sporów Pracowniczych należy wskazać okoliczności istotne dla sporu. Na przykład w przypadku zaskarżenia rozwiązania umowy o pracę należy wskazać datę i przyczynę rozwiązania tej umowy. Należy też opisać charakter sporu między stronami, tj. określić działania, których pracownik lub pracodawca nie podjął lub które podjął niezgodnie z prawem. Wszelkie oświadczenia i twierdzenia muszą zostać uzasadnione, dlatego też należy przedstawić wszelkie okoliczności, które są poparte dowodami z dokumentów (umowa o pracę, wzajemne uzgodnienia lub korespondencja między pracodawcą a pracownikiem itp.), lub odniesienia do wszelkich innych dowodów i dane świadków. Takie dowody z dokumentów, które uzasadniają roszczenie pracownika lub pracodawcy, należy załączyć do wniosku w momencie jego składania. Jeżeli wnioskodawca uzna, że w postępowaniu powinien wziąć udział świadek, we wniosku należy podać imię i nazwisko oraz adres świadka.
Roszczenia wynikające z umowy zawartej między konsumentem a przedsiębiorcą może rozpoznawać Komisja ds. Skarg Konsumentów (tarbijakaebuste komisjon). Komisja ds. Skarg Konsumentów jest właściwa do rozstrzygania sporów wynikających z umów zawartych między konsumentami a przedsiębiorcami, jeżeli stronom nie udało się rozstrzygnąć sporu w drodze porozumienia i jeżeli wartość towarów lub usług będących przedmiotem sporu wynosi co najmniej 20 EUR. Komisja nie jest właściwa do rozpoznawania roszczeń dotyczących śmierci, urazu fizycznego lub uszczerbku na zdrowiu, dlatego też takie roszczenia należy kierować do sądu.
Komisja nie rozstrzyga sporów dotyczących świadczenia usług zdrowotnych, usług prawnych czy przeniesienia prawa własności do nieruchomości lub budynków ani sporów, w odniesieniu do których w innych ustawach przewidziano postępowanie ugodowe. Spory tego rodzaju rozstrzyga właściwa instytucja lub sąd. Na przykład procedurę rozstrzygania sporów dotyczących najmu reguluje ustawa o rozstrzyganiu sporów dotyczących najmu (üürivaidluse lahendamise seadus).
Komisja ds. Skarg Konsumentów jest właściwa do rozstrzygania wszelkich sporów dotyczących szkód spowodowanych przez wadliwy produkt, pod warunkiem że szkodę można zidentyfikować. W przypadku ustalenia, że szkoda została wyrządzona, gdy jednocześnie niemożliwe jest dokładne oszacowanie wartości tej szkody, na przykład z uwagi na fakt, że ma ona charakter niepieniężny lub zostanie poniesiona w przyszłości, kwotę odszkodowania ustala sąd.
Aby ustalić, który sąd jest właściwy do rozpoznania sprawy, należy zapoznać się z zasadami ustalania właściwości. Wyróżnia się trzy rodzaje właściwości: 1) właściwość miejscową ogólną, która zależy od miejsca zamieszkania; 2) właściwość miejscową przemienną; 3) właściwość wyłączną (zob. pkt 2.2).
Sądy niższej i wyższej instancji są różne, ponieważ estoński system sądownictwa jest systemem trójinstancyjnym.
Sądy rejonowe (maakohus) rozpoznają wszystkie sprawy cywilne jako sądy pierwszej instancji. Ustawa może przewidywać, że określone rodzaje spraw mają rozpoznawać wyłącznie określone sądy rejonowe, jeżeli przyspieszy to rozpoznawanie spraw lub w inny sposób usprawni ten proces.
Sąd okręgowy (ringkonnakohus) rozpatruje odwołania od orzeczeń wydanych w sprawach cywilnych przez sądy rejonowe podlegające jego właściwości miejscowej na podstawie wniesionych zażaleń na postanowienia i apelacji od wyroków. Sąd okręgowy orzeka również w innych sprawach wchodzących w zakres jego właściwości na mocy prawa.
Sąd Najwyższy (Riigikohus) rozpatruje odwołania od orzeczeń wydanych w sprawach cywilnych przez sądy okręgowe na podstawie skarg kasacyjnych i zażaleń na postanowienia. Sąd Najwyższy rozpoznaje również wnioski o przeprowadzenie kontroli sądowej prawomocnych orzeczeń sądowych, w przypadkach przewidzianych prawem wyznacza sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy oraz orzeka we wszystkich innych sprawach, do rozpoznania których jest właściwy na mocy prawa.
Sprawa jest najpierw rozpoznawana w pierwszej instancji przez sąd rejonowy, który wydaje wyrok. Jeżeli strona wnosząca sprawę nie jest zadowolona z wyroku, może skorzystać z przysługującego jej prawa do wniesienia apelacji do sądu wyższej instancji, tj. do sądu okręgowego. Sądy okręgowe są sądami drugiej instancji i w związku z tym rozpatrują odwołania od orzeczeń sądów rejonowych i sądów administracyjnych na podstawie apelacji od wyroków i zażaleń na postanowienia. Sąd okręgowy orzeka w sprawach cywilnych kolegialnie – rozpatruje odwołania w składzie trzech sędziów.
Sąd Najwyższy jest sądem najwyższej instancji i rozpatruje skargi kasacyjne oraz wnioski o przeprowadzenie kontroli orzeczeń sądowych. Skarga kasacyjna oznacza wniesienie odwołania od wyroku sądu, który jeszcze się nie uprawomocnił, jeżeli w sprawie występuje zagadnienie prawne, oraz poddanie tego wyroku kontroli przez sąd wyższej instancji bez przeprowadzenia ponownej oceny stanu faktycznego. Kontrola orzeczeń sądowych oznacza ponowne zbadanie postanowień i wyroków, które już się uprawomocniły, w przypadku gdy wystąpiły nowe okoliczności w sprawie oraz na podstawie wniosku złożonego przez stronę postępowania.
Prawo do wniesienia skargi kasacyjnej do Sądu Najwyższego przysługuje każdej stronie postępowania, która nie jest zadowolona z wyroku sądu niższej instancji. Skargę kasacyjną można wnieść wyłącznie przez upoważnionego pełnomocnika, a nie osobiście. Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną, jeżeli zarzuty podniesione w skardze dotyczą ustalenia, czy sąd niższej instancji zastosował przepisy prawa materialnego nieprawidłowo lub czy sąd poważnie naruszył prawo procesowe, co mogło doprowadzić do wydania niesprawiedliwego orzeczenia. Ponadto Sąd Najwyższy przyjmie sprawę, jeżeli rozpoznanie skargi kasacyjnej będzie miało kluczowe znaczenie dla zapewnienia pewności prawa oraz dla kształtowania jednolitej praktyki sądowej bądź dla dalszego rozwoju prawa.
Właściwość oznacza prawo i obowiązek wykonania praw procesowych określonej osoby przed określonym sądem. Wyróżnia się właściwość ogólną, przemienną i wyłączną.
Właściwość miejscowa ogólna wskazuje sąd, przed który można wytoczyć powództwo przeciwko danej osobie i przed którym można podjąć inne czynności procesowe w odniesieniu do tej osoby, chyba że odpowiednie przepisy stanowią, że powództwo można wytoczyć lub czynność można podjąć przed innym sądem.
Właściwość miejscowa przemienna wskazuje sąd, przed który można wytoczyć powództwo przeciwko danej osobie i przed którym można podjąć inne czynności procesowe w odniesieniu do tej osoby, poza sądem posiadającym właściwość miejscową ogólną w danej sprawie. Oznacza to, że powództwo o roszczenie majątkowe przeciwko osobie fizycznej można również wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca, w którym taka osoba fizyczna miała swoje miejsce zamieszkania przez dłuższy czas. Jeżeli taka osoba zamieszkuje w państwie trzecim, powód może również wystąpić przeciwko niej z powództwem o roszczenie majątkowe, wnosząc je do sądu właściwego dla miejsca położenia składnika majątku będącego przedmiotem powództwa lub do sądu właściwego dla miejsca położenia pozostałych składników majątku tej osoby.
Właściwość wyłączna wskazuje jedyny sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy cywilnej. W postępowaniach wszczynanych na wniosek właściwość jest zawsze wyłączna, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej. Właściwość wyłączną można oznaczyć na przykład na podstawie miejsca położenia nieruchomości, siedziby statutowej osoby prawnej itp.
Powództwo przeciwko osobie fizycznej można wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania tej osoby, natomiast powództwo przeciwko osobie prawnej można wytoczyć przed sąd właściwy dla jej siedziby głównej. Jeżeli miejsce zamieszkania osoby fizycznej nie jest znane, powództwo przeciwko takiej osobie można wytoczyć przed sąd właściwy dla ostatniego znanego miejsca zamieszkania tej osoby.
Powództwo przeciwko obywatelowi Republiki Estońskiej zamieszkującemu w państwie trzecim, w odniesieniu do którego stosuje się zasady eksterytorialności, lub przeciwko obywatelowi Republiki Estońskiej pracującemu w państwie trzecim jako urzędnik służby cywilnej można wytoczyć przed sąd właściwy dla ostatniego miejsca zamieszkania tego obywatela w Estonii. Jeżeli dana osoba nie zamieszkiwała w Estonii, powództwo przeciwko niej można wytoczyć przed Sąd Rejonowy dla prowincji Harju (Harju Maakohus). Powództwo przeciwko organowi Republiki Estońskiej lub organowi samorządu terytorialnego można wytoczyć przed sąd właściwy dla siedziby takiego organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego. W przypadku braku możliwości ustalenia właściwego organu państwowego powództwo należy wytoczyć przed Sąd Rejonowy dla prowincji Harju. W przypadku braku możliwości ustalenia organu samorządu terytorialnego powództwo należy wytoczyć przed sąd właściwy miejscowo dla siedziby władz danej gminy wiejskiej lub miasta.
Powództwo przeciwko organowi Republiki Estońskiej lub organowi samorządu terytorialnego można wytoczyć przed sąd właściwy dla siedziby takiego organu państwowego lub organu samorządu terytorialnego.
W przypadku braku możliwości ustalenia właściwego organu państwowego powództwo należy wytoczyć przed Sąd Rejonowy dla prowincji Harju. W przypadku braku możliwości ustalenia organu samorządu terytorialnego powództwo należy wytoczyć przed sąd właściwy miejscowo dla siedziby władz danej gminy wiejskiej lub miasta. Powód może również wytoczyć powództwo przed sąd właściwy dla swojego miejsca zamieszkania.
W przypadkach wskazanych w odpowiednich przepisach istnieje możliwość wyboru sądu, przed który można wytoczyć powództwo i przed którym można podjąć inne czynności procesowe, poza sądem posiadającym właściwość miejscową ogólną w danej sprawie.
W przypadkach określonych w ustawie stosuje się zasadę właściwości wyłącznej. Właściwość ta wskazuje jedyny sąd właściwy do rozpoznania danej sprawy cywilnej. W postępowaniach wszczynanych na wniosek strony sąd zawsze posiada właściwość wyłączną, chyba że odpowiednie przepisy stanowią inaczej.
1) Właściwość ze względu na położenie nieruchomości – przed sąd właściwy dla położenia danej nieruchomości można wytoczyć powództwo obejmujące następujące kategorie roszczeń:
Powództwo dotyczące służebności gruntowej, obciążenia rzeczowego lub prawa pierwokupu wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca położenia danej nieruchomości służebnej lub obciążonej.
2) Roszczenie o zaprzestanie stosowania standardowych warunków umownych – powództwo o zaprzestanie stosowania niesprawiedliwego standardowego warunku umownego lub o odwołanie lub wycofanie zalecenia stosowania takiego warunku przez osobę zalecającą jego stosowanie (art. 45 ustawy prawo zobowiązań (võlaõigusseadus)) wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca prowadzenia działalności przez pozwanego lub, w przypadku braku takiego miejsca, przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby statutowej pozwanego. Jeżeli pozwany nie ma miejsca prowadzenia działalności, miejsca zamieszkania ani siedziby statutowej w Estonii, powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca, w którym stosowano taki standardowy warunek umowny.
3) Właściwość w sprawie o uchylenie decyzji organu osoby prawnej lub stwierdzenie jej nieważności – powództwo o uchylenie decyzji organu osoby prawnej lub o stwierdzenie jej nieważności wytacza się przed sąd właściwy dla siedziby statutowej danej osoby prawnej.
4) Właściwość w sprawach małżeńskich
Za sprawy małżeńskie uznaje się sprawy cywilne, w których przedmiotem powództwa są kwestie związane z:
Sąd estoński jest właściwy do rozpoznania sprawy małżeńskiej, jeżeli:
Jeżeli sprawa małżeńska ma zostać rozpoznana przez sąd w Estonii, powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla wspólnego miejsca zamieszkania małżonków lub, w przypadku braku takiego wspólnego miejsca zamieszkania, przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Estonii, powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania wspólnego, małoletniego dziecka stron, a w przypadku braku takiego małoletniego dziecka – przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda.
Jeżeli ustanowiono pieczę nad majątkiem osoby nieobecnej, która zaginęła, lub jeżeli ustanowiono kuratelę dla osoby z uwagi na jej ograniczoną zdolność do czynności prawnych lub w przypadku osoby poddanej karze pozbawienia zdolności, powództwo rozwodowe przeciwko takiej osobie można również wytoczyć przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda.
5) Właściwość w sprawach o ustalenie ojcostwa i alimenty – sprawa o ustalenie ojcostwa to sprawa cywilna, w której rozpoznaje się powództwo o ustalenie lub zakwestionowanie wpisu dotyczącego rodzica w akcie urodzenia dziecka lub w aktach stanu cywilnego. Estoński sąd może rozpoznać sprawę o ustalenie ojcostwa, jeżeli co najmniej jedna ze stron postępowania jest obywatelem Republiki Estońskiej lub jeżeli co najmniej jedna ze stron postępowania ma swoje miejsce zamieszkania w Estonii. W sprawie o ustalenie ojcostwa rozpoznawanej przez sąd estoński powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania dziecka. Jeżeli dziecko nie ma miejsca zamieszkania w Estonii, powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego. Jeżeli pozwany nie ma miejsca zamieszkania w Estonii, powództwo wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania powoda.
Przepisy te mają również zastosowanie do spraw o alimenty. Sprawa o alimenty jest to sprawa cywilna, w której rozpoznaje się roszczenie o:
Jeżeli sprawa podlega właściwości kilku sądów estońskich jednocześnie, powodowi przysługuje prawo wyboru sądu, przed który chce wytoczyć powództwo. W takim przypadku sprawę rozpoznaje sąd, który otrzymał pozew jako pierwszy.
Jeżeli powództwo zostanie wytoczone przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby statutowej pozwanego lub przed sąd, który ma właściwość wyłączną, sprawa jest rozpoznawana przez ośrodek zamiejscowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby statutowej pozwanego lub dla miejsca, na podstawie którego ustalono właściwość wyłączną. Jeżeli kilka miejsc decydujących o właściwości sądu leży na obszarze objętym właściwością miejscową jednego sądu rejonowego, lecz podlegającym różnym ośrodkom zamiejscowym, powód może wybrać ośrodek zamiejscowy, w którym sprawa zostanie rozpoznana. Jeżeli powód nie dokona takiego wyboru, sąd wskaże ośrodek zamiejscowy właściwy do rozpoznania sprawy.
Kwestie wnoszone do sądu na wniosek są rozpoznawane przez ośrodek zamiejscowy właściwy miejscowo dla miejsca, na podstawie którego ustalono właściwość sądu. Jeżeli różne miejsca decydujące o właściwości sądu leżą na obszarze objętym właściwością miejscową jednego sądu rejonowego, lecz podlegającym różnym ośrodkom zamiejscowym, sąd wskazuje ośrodek zamiejscowy właściwy do rozpoznania danej sprawy.
Postępowanie uproszczone w sprawach o wydanie nakazu zapłaty przeprowadza się w ośrodku zamiejscowym w Haapsalu podlegającym Sądowi Rejonowemu dla prowincji Pärnu (Pärnu Maakohtu Haapsalu kohtumaja). Pozostałe sprawy cywilne podlegają wskazanym powyżej zasadom dotyczącym właściwości.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.