Ποιας χώρας το δικαστήριο είναι αρμόδιο;

1 Πρέπει να απευθυνθώ στα τακτικά πολιτικά δικαστήρια ή σε κάποιο ειδικό δικαστήριο (για παράδειγμα εργατοδικείο);

Τα δύο κύρια πολιτικά δικαστήρια της Σκωτίας είναι το Sheriff Court (συμπεριλαμβανομένου του Sheriff Appeal Court) και το Court of Session. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα ειδικευμένα δικαστήρια με αρμοδιότητα αποκλειστικά για συγκεκριμένα είδη απαιτήσεων. Στα δικαστήρια αυτά περιλαμβάνονται: το Court of the Lord Lyon, το Court of Exchequer (ειδικό δικαστήριο φορολογικών υποθέσεων), το Election Petition Court (εκλογοδικείο), το Sheriff Personal Injury Court (δικαστήριο για υποθέσεις σωματικής βλάβης, που υπάγεται στο Sheriff Court) και το Scottish Land Court (δικαστήριο γεωτεμαχίων της Σκωτίας). Λειτουργούν επίσης διάφορα ειδικά δικαστήρια τα οποία έχουν συσταθεί με νόμο.

Ειδικά δικαστήρια

Με τον νόμο περί δικαστηρίων και αναγκαστικής εκτέλεσης του 2007 (Tribunals Courts and Enforcement Act 2007) δημιουργήθηκε ενιαία δομή για τα περισσότερα ειδικά δικαστήρια ολόκληρου του Ηνωμένου Βασιλείου, διακρίνοντάς τα σε First-tier (πρωτοβάθμια ειδικά δικαστήρια) και σε Upper Tribunal (ανώτερα ειδικά δικαστήρια). Τόσο το First-tier Tribunal όσο και το Upper Tribunal αποτελούνται από χωριστά τμήματα, καθένα από τα οποία είναι αρμόδιο για διαφορετικό αντικείμενο και εκδικάζει παρόμοιες μεταξύ τους κατηγορίες υποθέσεων. Αναλυτικά στοιχεία των ειδικών δικαστηρίων διατίθενται στον ιστότοπο Her Majesty’s Courts and Tribunals Service (Δικαστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου).

Υπάρχουν επίσης ορισμένα εξειδικευμένα δικαστήρια ειδικά για τη Σκωτία. Στα περισσότερα ειδικά δικαστήρια προεδρεύει χωριστός πρόεδρος ή προεδρεύων και καθένα έχει διαφορετικές εκτελεστικές εξουσίες. Η δικαιοδοσία τους καλύπτει ευρύ φάσμα υποθέσεων, από προσφυγές κατά προστίμων για παράνομη στάθμευση μέχρι την επιβολή υποχρεωτικής θεραπείας και τον περιορισμό ασθενών με σοβαρές ψυχικές ασθένειες. Οι εφέσεις κατά των αποφάσεων των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας εκδικάζονται από τα πολιτικά δικαστήρια της Σκωτίας και, επομένως, υπάγονται στη δικαιοδοσία του Sheriff Court και του Court of Session.

Ο νόμος Tribunals (Scotland) Act 2014 (νόμος του 2014 περί των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας) θεσπίζει ένα First-tier Tribunal της Σκωτίας και ένα Upper Tribunal της Σκωτίας για τα δικαστήρια των οποίων η αρμοδιότητα έχει μεταφερθεί στη Σκωτία. Ο ανώτατος δικαστής της Σκωτίας, ο Lord President (Λόρδος Πρόεδρος), είναι επικεφαλής των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας και έχει αναθέσει διάφορες αρμοδιότητες στον πρόεδρο των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας, που είναι παρόμοιες με το μοντέλο του Ηνωμένου Βασιλείου που περιγράφηκε παραπάνω. Το Upper Tribunal της Σκωτίας αναλαμβάνει την εκδίκαση των περισσότερων ενδίκων μέσων κατά των αποφάσεων του First-tier Tribunal, αφαιρώντας τη σχετική αρμοδιότητα από την αρμοδιότητα των δικαστηρίων γενικής δικαιοδοσίας. Τα πρώτα ειδικά δικαστήρια μεταφέρθηκαν στη νέα δομή τον Δεκέμβριο του 2016. Η διοίκηση του First-tier Tribunal της Σκωτίας και του Upper Tribunal της Σκωτίας ασκείται από τη Δικαστική Υπηρεσία της Σκωτίας.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται στον ιστότοπο της Δικαστικής Υπηρεσίας της Σκωτίας (Scottish Courts and Tribunals Service) και της Κυβέρνησης της Σκωτίας (Scottish Government).

Court of the Lord Lyon

Ο Lord Lyon King of Arms είναι ένας από τους αξιωματούχους του Βασιλείου της Σκωτίας (Officers of State of the Kingdom of Scotland) και σύμβουλος της Βασίλισσας με αρμοδιότητες σε εραλδικά, γενεαλογικά και τελετουργικά ζητήματα. Ασκεί την πλήρη αρμοδιότητα του Στέμματος σε ζητήματα εραλδικής, επιβάλλει τον νόμο περί οικοσήμων και αποφαίνεται σε ζητήματα καταγωγής, οικογενειακής εκπροσώπησης και ιεραρχίας.

Court of Exchequer (Ειδικό δικαστήριο φορολογικών υποθέσεων)

Το Court of Session εκδικάζει φορολογικές υποθέσεις ως Court of Exchequer της Σκωτίας. Στη δικαιοδοσία του υπάγονται κυρίως προσφυγές επί νομικών θεμάτων επί αποφάσεων των Ειδικών Επιτρόπων για θέματα Φορολογίας Εισοδήματος σε ζητήματα φορολογικών υποχρεώσεων.

Election Petition Court (Εκλογοδικείο)

Το εν λόγω δικαστήριο συντίθεται από δύο δικαστές του Court of Session και επιλαμβάνεται αιτήσεων που στρέφονται κατά της εκλογής μελών του Κοινοβουλίου και μελών του Κοινοβουλίου της Σκωτίας λόγω παρανομίας ή αθέμιτων πρακτικών.

Το Scottish Land Court (Το δικαστήριο γεωτεμαχίων της Σκωτίας)

Το εν λόγω δικαστήριο επιλαμβάνεται κυρίως διαφορών που αφορούν αγρομισθώσεις και μικροεκμεταλλεύσεις (μορφή κατοχής γεωργικής εκμετάλλευσης).  Ο πρόεδρος και ο αναπληρωτής πρόεδρος του δικαστηρίου αυτού είναι νομικοί, ενώ τα άλλα δύο μέλη είναι γεωργοί.  Μπορεί να του ζητηθεί να ορίσει το μίσθωμα για αγρομισθώσεις και μικροεκμεταλλεύσεις και επιλαμβάνεται προσφυγών από το όργανο που ρυθμίζει τις μικροεκμεταλλεύσεις. Επιλαμβάνεται επίσης ενδίκων μέσων κατά αποφάσεων της κυβέρνησης της Σκωτίας περί επιβολής κυρώσεων σε γεωργούς λόγω είσπραξης πληρωμών στο πλαίσιο του καθεστώτος κοινής γεωργικής πολιτικής της ΕΕ, καθώς και προσφυγών που αφορούν ορισμένα περιβαλλοντικά ζητήματα.

Το Lands Tribunal for Scotland (Το ειδικό δικαστήριο γεωτεμαχίων της Σκωτίας)

Το εν λόγω ειδικό δικαστήριο απαρτίζεται από τον πρόεδρο και τρία μέλη εγνωσμένης πείρας στους τομείς της νομικής επιστήμης και της τοπογραφίας.  Ο πρόεδρος αυτού του ειδικού δικαστηρίου είναι επίσης πρόεδρος του Scottish Land Court.

Στις κύριες αρμοδιότητές του εμπίπτουν:

• η άρση ή τροποποίηση τίτλων κτήσης
• τα δικαιώματα των μισθωτών να αγοράζουν τις κοινωνικές κατοικίες που τους έχουν παραχωρηθεί
• η αμφισβητούμενη αποζημίωση για την υποχρεωτική αγορά γης ή για την απώλεια αξίας γης λόγω δημόσιων έργων
• οι εκτιμήσεις για την αποτίμηση των μη οικιακών εγκαταστάσεων
• οι προσφυγές κατά των αποφάσεων του προϊσταμένου του Κτηματολογίου της Σκωτίας (Keeper of the Registers of Scotland)
• οι προσφυγές αναφορικά με την εκτίμηση της αξίας γης σε αγορά με δικαίωμα προαίρεσης
• οι υποθέσεις που παραπέμπονται σ’ αυτό εκουσίως ή λόγω συνεκδίκασης στις οποίες το εν λόγω ειδικό δικαστήριο έχει τη θέση διαιτητή

Το Sheriff Personal Injury Court (δικαστήριο για θέματα σωματικής βλάβης)

Το Sheriff Personal Injury Court αποτελεί το εθνικό κέντρο εμπειρογνωσίας σε υποθέσεις σωματικής βλάβης. Οι υποθέσεις σωματικής βλάβης μπορούν να εισαχθούν ενώπιον του ειδικευμένου δικαστηρίου για σωματικές βλάβες στο Εδιμβούργο, αν το ποσό που αξιώνεται υπερβαίνει τις 5.000£ (λίρες Αγγλίας). Οι διάδικοι έχουν επίσης τη δυνατότητα να ασκήσουν αγωγή για σωματική βλάβη, ανεξαρτήτως της αξίας της διαφοράς, ενώπιον του τοπικού Sheriff Court. Ειδική ρύθμιση υπάρχει για τις περιπτώσεις σωματικής βλάβης που οφείλονται σε εργατικά ατυχήματα: οι αγωγές για ποσό άνω των 1.000£ μπορούν να ασκηθούν απευθείας ενώπιον του Sheriff Personal Injury Court, ενώ οι αγωγές από εργατικό ατύχημα για ποσό κάτω από 1.000£ μπορούν να παραπεμφθούν στο εν λόγω δικαστήριο, αν ο Sheriff (δικαστής) του τοπικού δικαστηρίου κρίνει ότι είναι αρκούντως σημαντικές ή πολύπλοκες. Το Court of Session δεν εκδικάζει πλέον αγωγές από σωματική βλάβη για ποσό κάτω των 100.000£.

2 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα τακτικά πολιτικά δικαστήρια (δηλαδή αυτά τα δικαστήρια είναι αρμόδια για τις εν λόγω υποθέσεις), πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

2.1 Υπάρχει διαφοροποίηση μεταξύ κατωτέρων και ανωτέρων τακτικών πολιτικών δικαστηρίων (για παράδειγμα τα πρωτοδικεία ως κατώτερα δικαστήρια και τα περιφερειακά δικαστήρια ως ανώτερα δικαστήρια) και αν ναι, ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου;

Στη Σκωτία τόσο το Sheriff Court (κατώτερο δικαστήριο) όσο και το Outer House of the Court of Session (ανώτερο δικαστήριο) ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια στην αστική διαδικασία.

Η καθ’ ύλην αρμοδιότητα του Sheriff Court στις αστικές υποθέσεις είναι ευρεία και καταλαμβάνει όλες τις αγωγές από οφειλή ή τις αγωγές αποζημίωσης χωρίς ανώτατο οικονομικό όριο. Οι αγωγές με αξία αντικειμένου έως 100.000£, μη υπολογιζόμενων των τόκων και δαπανών, ασκούνται ενώπιον του Sheriff Court. Από τον Σεπτέμβριο του 2015 η αποκλειστική αρμοδιότητα του Sheriff Court αυξήθηκε από 5.000£ σε 100.000£.

Οι υποθέσεις που εξαιρούνται από την αρμοδιότητα του Sheriff και επιφυλάσσονται στην αρμοδιότητα του Court of Session είναι ο δικαστικός έλεγχος των διοικητικών αποφάσεων, οι καταψηφιστικές αγωγές (για τη σύσταση εμπράγματου δικαιώματος επί περιουσιακού στοιχείου), οι αγωγές περιορισμού του αντικειμένου (μόνον όμως σε συνάρτηση με την ακύρωση των έννομων αποτελεσμάτων μιας διαταγής) και οι αιτήσεις για τη λύση εταιρειών με καταβεβλημένο μετοχικό κεφάλαιο άνω των 120.000£. Οι διαφορές που ανακύπτουν στο πλαίσιο της σύμβασης για τα αστικά θέματα της διεθνούς απαγωγής παιδιών εκδικάζονται από το Court of Session.

Υποθέσεις μπορούν να παραπεμφθούν στο Court of Session από το Sheriff Court με αίτηση διαδίκου, όταν ο Sheriff (δικαστής του κατώτερου δικαστηρίου) κρίνει ότι είναι πρόσφορη η παραπομπή λόγω της σπουδαιότητας ή της δυσκολίας της υπόθεσης. Το Court of Session μπορεί με τη σειρά του να επιτρέψει την παραπομπή της δίκης κατόπιν αιτιολόγησης.

Ομοίως, ορισμένες υποθέσεις μπορούν να παραπεμφθούν στο Sheriff Court από το Court of Session.

2.2 Κατά τόπον αρμοδιότητα (είναι αρμόδιο για την υπόθεση μου το δικαστήριο της πόλης Α ή το δικαστήριο της πόλης Β;)

2.2.1 Ο βασικός κανόνας της κατά τόπον αρμοδιότητας

Στις περισσότερες κατηγορίες αστικών δικών, τα ζητήματα της δικαιοδοσίας διέπονται από τον νόμο περί αστικής δικαιοδοσίας και αποφάσεων του 1982 (Civil Jurisdiction and Judgments Act 1982). Βασική αρχή των κανόνων δικαιοδοσίας της Σκωτίας είναι ότι κάθε πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, ενάγεται στα δικαστήρια του τόπου κατοικίας του.

2.2.2 Εξαιρέσεις στον βασικό κανόνα

2.2.2.1 Πότε μπορώ να επιλέξω ανάμεσα στο δικαστήριο του τόπου κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα) και κάποιο άλλο δικαστήριο;

Εκτός από τον παραπάνω βασικό κανόνα, επιτρέπεται επίσης η επιλογή του δικαστηρίου στο οποίο θα εισαχθεί η δίκη.

Για παράδειγμα:

Σύμβαση

Αγωγή μπορεί επίσης να ασκηθεί στα δικαστήρια του τόπου εκτέλεσης της επίδικης ενοχής.

Αδικοπραξία και οιονεί αδικοπραξία

Αγωγή μπορεί επίσης να ασκηθεί στα δικαστήρια του τόπου όπου επήλθε ή ενδέχεται να επέλθει η άδικη πράξη.

Διατροφή

Αρμόδιο δικαστήριο σε υποθέσεις διατροφής είναι το δικαστήριο του τόπου κατοικίας ή συνήθους διαμονής του υπόχρεου σε διατροφή ή το δικαστήριο στο οποίο η αγωγή διατροφής ασκείται παρεμπιπτόντως στο πλαίσιο δίκης που αφορά την προσωπική κατάσταση προσώπου και είναι αρμόδιο για την εκδίκαση αυτής.

Διαφορά από τη λειτουργία παραρτήματος, αντιπροσωπείας ή άλλης εγκατάστασης

Εν προκειμένω, αρμόδια είναι τα δικαστήρια του τόπου όπου βρίσκεται το παράρτημα / η αντιπροσωπεία.

Οικογενειακό δίκαιο

Διαφορές για θέματα όπως το διαζύγιο, η επικοινωνία με τα τέκνα, η διαμονή των τέκνων, η γονική μέριμνα και τα δικαιώματα γονέα διέπονται κατά κανόνα από τους κανόνες τοπικής αρμοδιότητας στη Σκωτία, δηλαδή η διαφορά εκδικάζεται στον τόπο κατοικίας του τέκνου, συνήθως στο Sheriff Court.  Ωστόσο επιτρέπονται εξαιρέσεις, ιδίως αν ένας ή και οι δύο διάδικοι έχουν δεσμούς με άλλη δικαιοδοσία εκτός της Σκωτίας. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να εξετάσετε το ενδεχόμενο να λάβετε νομική συμβουλή για τέτοια ζητήματα δικαιοδοσίας, εφόσον θεωρείτε ότι συντρέχει σχετικός λόγος.

Σωματική βλάβη

Από τον Σεπτέμβριο του 2015 ισχύουν νέοι κανόνες δικαιοδοσίας ως προς το Sheriff Personal Injury Court, το Sheriff Court και το Court of Session. Για αναλυτικά στοιχεία βλ. τις απαντήσεις σε άλλες ερωτήσεις στο παρόν ενημερωτικό δελτίο.

2.2.2.2 Σε ποιες περιπτώσεις υποχρεούμαι να επιλέξω δικαστήριο άλλο από αυτό της κατοικίας του εναγομένου (το δικαστήριο του βασικού κανόνα);

Σε ορισμένα είδη διαδικασιών τα δικαστήρια έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα ανεξάρτητα από την κατοικία ή άλλον κανόνα δικαιοδοσίας. Τα εν λόγω δικαστήρια είναι τα εξής:

• Σε διαδικασίες με αντικείμενο εμπράγματο δικαίωμα ή μισθώσεις ακινήτου, αποκλειστική δικαιοδοσία έχουν τα δικαστήρια του τόπου του ακινήτου. Εντούτοις, όταν η μίσθωση αφορά προσωρινή ιδιωτική χρήση για διάστημα έξι μηνών κατ’ ανώτατο όριο, τα δικαστήρια του τόπου κατοικίας του εναγομένου έχουν συντρέχουσα αρμοδιότητα, αν ο εκμισθωτής και ο μισθωτής είναι φυσικά πρόσωπα που κατοικούν στην ίδια χώρα.
• Σε διαδικασίες που αφορούν το κύρος της σύστασης, την ακυρότητα ή λύση εταιρειών ή λοιπών νομικών προσώπων ή σωματείων/ενώσεων φυσικών ή νομικών προσώπων, αποκλειστική αρμοδιότητα έχουν τα δικαστήρια της έδρας της εταιρείας, του νομικού προσώπου ή του σωματείου.
• Σε διαδικασίες με αντικείμενο το κύρος των εγγραφών σε δημόσια βιβλία, αποκλειστική αρμοδιότητα έχουν τα δικαστήρια του τόπου τήρησης του σχετικού μητρώου.
• Σε διαδικασίες εκτέλεσης αποφάσεων, αποκλειστική αρμοδιότητα έχουν τα δικαστήρια του τόπου όπου εκτελέστηκε ή πρόκειται να εκτελεστεί η απόφαση.

2.2.2.3 Μπορούν οι διάδικοι να αναθέσουν αρμοδιότητα σε δικαστήριο που άλλως δεν θα είχε αρμοδιότητα;

Παρέκταση αρμοδιότητας χωρεί όταν ένα πρόσωπο υπάγεται στην αρμοδιότητα ενός δικαστηρίου ή όταν εμφανίζεται στο δικαστήριο με ρητή συμφωνία ή σε απάντηση κλήσης χωρίς να προβάλει ένσταση αναρμοδιότητας.

3 Όταν έχουν αρμοδιότητα τα ειδικά δικαστήρια, πώς μπορώ να βρω σε ποιο πρέπει να απευθυνθώ;

Τα ειδικευμένα δικαστήρια της Σκωτίας έχουν ιδιαίτερα περιορισμένη αρμοδιότητα και στην απάντηση της ερώτησης 1 παρατίθενται αναλυτικά τα είδη των υποθέσεων που διεκπεραιώνουν.  Σε πολλές περιπτώσεις μια υπόθεση αστικής φύσης εκδικάζεται είτε από το Sheriff Court είτε από το Court of Session.  Σε κάθε περίπτωση, κρίνεται σκόπιμη η παροχή νομικής συμβουλής για τη δικαστική επιδίωξη μιας απαίτησης, καθώς και για τη δυνατότητα υπαγωγής της σε ειδικευμένο δικαστήριο.

Γενικές πληροφορίες για τα δικαστήρια της Σκωτίας διατίθενται στον δικτυακό τόπο της Δικαστικής Υπηρεσίας της Σκωτίας (Scottish Courts and Tribunals Service).

Σχετικοί σύνδεσμοι

Δικαστική Υπηρεσία της Σκωτίας (Scottish Courts and Tribunals Service)