More and more disputes are being brought to court. As a result, this has meant not only longer waiting periods for disputes to be resolved, but it has also pushed up legal costs to such levels that they can often be disproportionate to the value of the dispute.

Mediation is in most cases faster and, therefore, usually cheaper than ordinary court proceedings. This is especially true in countries where the court system has substantial backlogs and the average court proceeding takes several years.

This is why, despite the diversity in areas and methods of mediation throughout the European Union, there is an increasing interest for in this means of resolving disputes as an alternative to judicial decisions.

Please select the relevant country's flag to obtain detailed national information.

Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej . Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.

Mediacja w państwach UE - Belgia

Zamiast wnosić powództwo można rozwiązać spór w drodze mediacji. Jest to alternatywny sposób rozwiązywania sporów, w którym mediator pomaga stronom dojść do ugody. Rząd i specjaliści w Belgii doceniają zalety mediacji.

Z kim należy się kontaktować?

Federalna Komisja ds. Mediacji (Commission fédérale de médiation).

Mimo że federalna komisja sama nie prowadzi żadnych mediacji, reguluje zawód mediatora i prowadzi aktualny wykaz upoważnionych mediatorów.

Sekretariat komisji udziela informacji w języku niderlandzkim i francuskim. Z komisją można się skontaktować za pomocą poczty elektronicznej oraz pod następującym adresem:

SPF Justice

1000 Bruxelles

Tel.: (+32) 2 224 99 01

Faks: (+32) 2 224 99 07

Federalna Komisja ds. Mediacji gwarantuje (dzięki procedurze wydawania upoważnienia mediatorom) jakość i rozwój mediacji.

Wykaz mediatorów jest dostępny w języku niderlandzkim i francuskim.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediację dopuszcza się w następujących dziedzinach:

• prawo cywilne (w tym spory rodzinne);
• prawo handlowe;
• prawo pracy;
• istnieje również mediacja w postępowaniu karnym i mediacja naprawcza, ale dziedziny te nie wchodzą w zakres kompetencji Federalnej Komisji ds. Mediacji.

Najbardziej rozpowszechnioną dziedziną mediacji jest prawo cywilne, w szczególności sprawy rodzinne.

Do jakich reguł należy się stosować?

Skorzystanie z mediacji jest dobrowolnym wyborem stron i nie podlega sankcjom w przypadku niepowodzenia.

Zgodnie z niedawno przyjętymi przepisami z zakresu prawa rodzinnego sędzia ma obowiązek poinformować strony o istnieniu i możliwościach mediacji.

Istnieje „Kodeks postępowania” mediatorów dostępny w języku niderlandzkim i francuskim.

Informacje i szkolenia

Wiele informacji jest dostępnych na stronie internetowej w języku niderlandzkim i francuskim. Dotyczą one różnych aspektów mediacji (jej przebiegu, kosztów, adresów itd.).

Miejsce dla zawodowych mediatorów

Ta część strony internetowej zawiera informacje dotyczące kryteriów wydawania upoważnienia mediatorom i warunków ich szkolenia.

Federalna Komisja ds. Mediacji uregulowała zasady szkolenia mediatorów, ale samo szkolenie zapewnia sektor prywatny.

Program obejmuje 60-godzinny program podstawowy, który składa się z co najmniej 25 godzin szkolenia teoretycznego i co najmniej 25 godzin szkolenia praktycznego.

• Program podstawowy obejmuje ogólne zasady mediacji (etykę/filozofię), naukę różnych alternatywnych sposobów rozwiązywania sporów, prawo właściwe, aspekty socjologiczne, psychologiczne i proces mediacji.
• Ćwiczenia praktyczne obejmują przedmioty programowe i rozwijają – poprzez odgrywanie ról – umiejętność negocjacji i komunikacji.

Oprócz programu podstawowego istnieją programy właściwe dla każdego rodzaju mediacji (co najmniej 30 godzin, które rozdzielane są na dowolnie na czas trwania szkolenia teoretycznego i praktycznego).

Istnieją programy szczególne w zakresie mediacji w sprawach rodzinnych, cywilnych i handlowych oraz w społecznych.

Kryteria wydawania upoważniania mediatorom

• kryteria wydawania upoważnienia mediatorom,
• wytyczne dotyczące składania wniosków w celu uzyskania statusu upoważnionego mediatora określone na podstawie ustawy z dnia 21 lutego 2005 r.,
• wykaz wniosków o uznanie statusu mediatora (Word).

Kryteria dotyczące szkolenia/kształcenie ustawiczne

Szkolenie podstawowe

• La Décision du 1er février 2007 fixant les conditions et procédures d’agrément des centres de formation et des formations de médiateurs agréés (decyzja z dnia 1 lutego 2007 r. określająca warunki i procedury zatwierdzania ośrodków szkolenia i uznawania szkoleń upoważnionych mediatorów) (PDF)
• instytucje zajmujące się szkoleniem mediatorów zatwierdzone przez Federalną Komisję ds. Mediacji

Kształcenie ustawiczne

• Décision du 18 décembre 2008 définissant les obligations des médiateurs agréés en matière de formation continue et les critères d’agrément des programmes en cette materie (decyzja z dnia 18 grudnia 2008 r. określająca obowiązki upoważnionych mediatorów w zakresie kształcenia ustawicznego i kryteria uznawania programów w tym zakresie)

Kodeks dobrego postępowania

• Le Code de bonne conduite du médiateur agréé (Kodeks dobrego postępowania upoważnionego mediatora) (Word)

Rozpatrywanie skarg

• La Décision relative à la procédure de retrait d’agrément, à la détermination des sanctions qui découlent du code de bonne conduite et à la procédure d’application de ces sanctions (decyzja dotycząca procedury cofania upoważnienia, określania sankcji wynikających z kodeksu dobrego postępowania i procedury stosowania tych sankcji)

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna. Wynagrodzenie mediatora jest uzgadniane między prywatnym mediatorem a stronami. Prawo nie reguluje wynagrodzeń. Zasadniczo każda ze stron płaci połowę wynagrodzenia.

Strona może otrzymać pomoc w celu zapłaty wynagrodzenia mediatora, jeżeli posiada niskie dochody i pod warunkiem, że mediator poosiada upoważnienie.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z europejską dyrektywą 2008/52/WE możliwe jest wystąpienie z wnioskiem o wykonanie pisemnej ugody wynikającej z umowy. Państwa członkowskie informują, które sądy lub inne organy są organami właściwymi do rozpatrywania takich wniosków. Belgia nie przekazała jeszcze takiej informacji.

Zgodnie z art. 1733 i 1736 kodeksu postępowania cywilnego możliwe jest jednak uznanie ugody zawartej w wyniku mediacji przez sędziego, przez co stanie się ona urzędowo ważna i wykonalna. Jeżeli chodzi o formę, to ugoda zostaje wyrażona w formie orzeczenia sądu.

Istnieje inna możliwość niż uznanie mediacji. Możliwe jest spisanie ugody zawieranej w wyniku mediacji jako aktu notarialnego w obecności notariusza. W ten sposób ugoda również staje się urzędowo ważna i wykonalna bez konieczności zwracania się do sądu. Taka możliwość istnieje jedynie, jeżeli zgadzają się na nią wszystkie strony.

Ciekawe strony

Service Public Fédéral Justice (Federalny wymiar sprawiedliwości)

Commission fédérale de médiation (Federalna Komisja ds. Mediacji)

Z kim należy się skontaktować?

Ministerstwo Sprawiedliwości Bułgarii utworzyło rejestr mediatorów, który stanowi część centralnego rejestru nienastawionych na zysk osób prawnych oferujących usługi użyteczności publicznej.

Strona internetowa Ministerstwa Sprawiedliwości zapewnia dostęp do:

• wykazu mediatorów,
• prywatnych organizacji prowadzących szkolenia dla mediatorów.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Korzystanie z mediacji dopuszcza się w wielu dziedzinach prawa. Dziedziny te nie są jednak uregulowane ani ograniczone przez przepisy. Do tej pory większość zarejestrowanych mediatorów specjalizowała się w mediacji gospodarczej i biznesowej.

Czy istnieją szczególne zasady, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne. Chociaż stanowi ona alternatywny sposób rozstrzygnięcia sporu bez wnoszenia sprawy do sądu, nie jest warunkiem koniecznym wszczęcia postępowania sądowego.

Nie obowiązuje żaden szczególny kodeks postępowania dla mediatorów. Przepisy dotyczące standardów etycznych są jednak zawarte w ustawie o mediacji oraz w rozporządzeniu nr 2 z dnia 15 marca 2007 r. w sprawie warunków i procedury zatwierdzania organizacji prowadzących szkolenia dla mediatorów.

Informacje i szkolenia

Organizacje oferujące szkolenia dla mediatorów należą do sektora prywatnego.

Tematy szkoleń obejmują postępowanie sądowe oraz etyczne zasady postępowania dla mediatorów, jak również procedurę określoną w ustawie o mediacji oraz rozporządzeniu nr 2 z dnia 15 marca 2007 r.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna; opłatę ustala się w drodze umowy między mediatorem a stronami sporu.

Czy umowa zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z dyrektywą 2008/52/WE (zachęcanie do mediacji i ułatwianie jej jako alternatywnej formy rozwiązywania sporów transgranicznych w UE) należy zapewnić możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji.

Przepisy dyrektywy 2008/52/WE dotyczące wykonalności ugód zawartych w drodze mediacji transponowano ustawą o mediacji.

Państwa członkowskie powiadamiają o tym sądy i inne organy właściwe do przyjmowania takich wniosków.

Z kim należy się skontaktować?

Służba kuratorska i mediacyjna Republiki Czeskiej (Probační a mediační služby ČR) jest centralnym organem ds. mediacji jako środka służącego rozwiązywaniu problemów związanych z konsekwencjami przestępstw między sprawcą a ofiarą w postępowaniu karnym. Służba ta podlega Ministerstwu Sprawiedliwości Republiki Czeskiej.

W celu skorzystania z mediacji w sprawach cywilnych istnieje możliwość zwrócenia się do jednego z mediatorów świadczących dane usługi. Dane kontaktowe mediatorów prowadzących działalność w Republice Czeskiej znaleźć można na różnych stronach internetowych, wpisując termin „mediacja”.

Listę mediatorów można znaleźć np. na stronach internetowych Czeskiego Stowarzyszenia Mediatorów, Czeskiej Rady Adwokackiej oraz Unii ds. Procedur Pojednawczych i Mediacyjnych Republiki Czeskiej. Dane kontaktowe służby kuratorskiej i mediacyjnej Republiki Czeskiej działającej w obszarze kompetencji właściwych sądów rejonowych można znaleźć na stronie internetowej służby.

Wykaz mediatorów zarejestrowanych zgodnie z ustawą nr 202/2012 o mediacji sporządzany przez Ministerstwo Sprawiedliwości jest dostępny tutaj.

Działalność w zakresie mediacji prowadzi wiele organizacji pozarządowych (NGO) oraz innych podmiotów.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub w jakich jest najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja jest dopuszczalna w każdej dziedzinie prawa z wyjątkiem przypadków, gdy jest ona wyłączona na mocy ustawy. Dotyczy to prawa rodzinnego, prawa handlowego i prawa karnego. Zgodnie z czeskim kodeksem postępowania cywilnego, przewodniczący składu sędziowskiego może – w razie potrzeby i w odpowiednich przypadkach – zobowiązać strony postępowania do odbycia wstępnego trzygodzinnego spotkania z mediatorem. W takich przypadkach postępowanie może zostać zawieszone na okres do trzech miesięcy.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Tak, mediacja podlega ustawie nr 202/2012 o mediacji oraz – w zakresie postępowań karnych – ustawie nr 257/2000 o służbie kuratorskiej i mediacyjnej Republiki Czeskiej.

Informacje i szkolenia

Zarejestrowany mediator prowadzący działalność zgodnie z ustawą nr 202/2012 o mediacji musi złożyć egzamin zawodowy przed komisją wyznaczaną przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Mediator prowadzący działalność w zakresie kompetencji służby kuratorskiej i mediacyjnej zgodnie z ustawą nr 257/2000 o służbie kuratorskiej i mediacyjnej Republiki Czeskiej musi złożyć egzamin kwalifikacyjny.

Szkolenia mediatorów prowadzących działalność w zakresie sądownictwa karnego zapewnia służba kuratorska i mediacyjna. Szkolenia w zakresie mediacji w sprawach niemających charakteru karnego oferuje natomiast duża liczba podmiotów i instytucji oświatowych.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja świadczona przez służbę kuratorską i mediacyjną jest bezpłatna, bądź jej koszty ponosi państwo.

Jeżeli sąd zawiesi postępowanie w sprawie cywilnej i zobowiąże strony do odbycia wstępnego spotkania z mediatorem, to koszty pierwszych trzech godzin spotkania mediacyjnego opiewają na kwotę ustaloną w przepisach wykonawczych (400 CZK za każdą rozpoczętą godzinę) i są ponoszone po równo przez obydwie strony (jeżeli któraś ze stron jest zwolniona z opłat sądowych, ponosi je państwo). Jeżeli mediacja zostanie przedłużona ponad te trzy godziny, to dalsze koszty będą dalej ponoszone po równo przez każdą ze stron, aż do kwoty uzgodnionej między mediatorem a stronami mediacji (tj. postępowania).

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE zezwala na wnoszenie przez strony sporu wniosku o nadanie pisemnej ugodzie zawartej w wyniku mediacji klauzuli wykonalności. Ugodę zawartą między stronami mediacji w sprawie cywilnej można przedłożyć sądowi w celu uznania w kontekście dalszego postępowania. Wyniki mediacji prowadzonej w kontekście postępowania karnego przez służbę kuratorską i mediacyjną mogą zostać uwzględnione przez prokuratora oraz sąd podczas podejmowania decyzji w danej sprawie.

Mediacja w sprawach cywilnych

Rozdział 27 ustawy o wymiarze sprawiedliwości określa zasady mediacji sądowej w sprawach cywilnych, które toczą się przed sądem rejonowym, sądem okręgowym lub Sądem Morskim i Gospodarczym.

Na wniosek stron sąd może powołać mediatora sądowego, aby pomóc stronom samodzielnie osiągnąć możliwą do zaakceptowania przez obie strony ugodę w sporze między stronami (mediacja sądowa).

Celem tej procedury jest umożliwienie stronom, w sprawach toczących się przed sądami, o ile sobie tego życzą, poszukiwanie rozstrzygnięcia sporu w inny sposób niż za pośrednictwem tradycyjnego postępowania pojednawczego w sądzie, opartego na przepisach obowiązującego prawa lub poprzez wyrok sądu. Mediacja sądowa może dać okazję do osiągnięcia akceptowanej przez obie strony ugody w sporze; Postrzega się ją jako sposób bardziej satysfakcjonujący dla obu stron, gdyż ugoda mediacyjna może dać im większy wpływ na rozwój spraw i uwzględniać ich interesy, potrzeby i przyszłość.

Mediatorem może być sędzią lub urzędnikiem sądowym danego sądu, który został wyznaczony na mediatora, albo adwokat zatwierdzony przez sąd administracyjny, aby służyć jako mediator w danym okręgu objętym właściwością miejscową sądu okręgowego.

Mediator określa przebieg mediacji w porozumieniu ze stronami. Za zgodą stron mediator może odbywać z nimi indywidualne spotkania.

Każda strona ponosi własne koszty mediacji sądowej, o ile strony nie umówiły się inaczej.

Jeśli mediacja prowadzi do akceptowanej przez obie strony ugody, można sporządzić jej oficjalny protokół, po którym sprawa może zostać oddalona.

Zgodnie z § 478 ust.1 pkt 2 ustawy o wymiarze sprawiedliwości można nakazać egzekucję w oparciu o ugodę osiągniętą przed sądem lub innym organem władzy, w przypadku którego prawo dopuszcza wykonywania egzekucji decyzji sądu.

Zgodnie z § 478 ust.1 pkt 4 egzekucję można wykonać także na podstawie pisemnej pozasądowej ugody dotyczącej niezapłaconych długów, jeżeli ugoda wyraźnie przewiduje, że może stanowić podstawę egzekucji.

Ustawa o wymiarze sprawiedliwości znajduje się na stronie internetowej informacji prawnej.

Mediacja w sprawach karnych

Ustawa nr 467 z dnia 12 czerwca 2009 r. w sprawie rad rozstrzygających spory w związku z przestępstwami, która weszła w życia dnia 1 stycznia 2010 r., wprowadza stały ogólnokrajowy system rozstrzygania sporów w sprawach karnych.

Komisarz policji powołuje dla każdego rejonu radę ds. rozstrzygania sporów, która umożliwia pokrzywdzonemu i przestępcy spotkanie się po przestępstwie z neutralnym mediatorem.

Mediacja w ramach rady ds. rozstrzygania sporów może odbyć się tylko w przypadku zgody stron na udział. Natomiast dzieci i młodzież do lat 18 mogą w niej uczestniczyć jedynie pod warunkiem otrzymania zgody prawnego opiekuna. Mediacja w ramach rady ds. rozstrzygania sporów może odbyć się tylko w przypadku, jeżeli przestępca zasadniczo przyznał się do popełnienie przestępstwa.

Po przedyskutowaniu tego ze stronami mediator ustala postępowanie rady ds. rozstrzygania sporów. Podczas rozstrzygania konfliktu mediator będzie wspierał strony w omawianiu przestępstwa, a następnie może im pomóc sformułować porozumienia, które zamierzają zawrzeć.

Mediacja w ramach rady ds. rozstrzygania sporów nie zastępuje kary ani innego rodzaju prawnego skutku popełnienia przestępstwa.

Ustawa w sprawie rad rozstrzygających spory w związku z przestępstwami znajduje się na stronie internetowej informacji prawnej.

Z kim się kontaktować?

W sprawach cywilnych należy zwracać się do sądu prowadzącego daną sprawę. Adres i numer telefony i inne dane danego sądu można znaleźć na stronie internetowej Domstolsstyrelsen (administracja sądowa).

W sprawach karnych należy zwracać się do jednostki policji prowadzącej daną sprawę. Adres i numer telefony i inne dane danej jednostki policji można znaleźć na stronie internetowej duńska policja krajowa.

W jakich dziedzinach można stosować mediację/mediacja jest najczęściej wykorzystywana?

Zobacz wyżej.

Czy są jakieś określone zasady, według których należy postępować?

Zobacz wyżej.

Informacje i szkolenia

Zobacz wyżej.

Koszty mediacji

Zobacz wyżej.

Czy możliwe jest wykonanie zawartego porozumienia w kontekście mediacji?

Zobacz wyżej.

Z kim należy się skontaktować?

Usługi mediacyjne świadczone są przez liczne organizacje. Poniżej przedstawiono niepełny wykaz największych stowarzyszeń:

• Federalne Stowarzyszenie Mediacji Rodzinnej (Bundes-Arbeitsgemeinschaft für Familien-Mediation e.V., BAFM: Fritschestraße 22, 10585 Berlin, Niemcy)
• Federalne Stowarzyszenie Mediacji (Bundesverband Mediation e.V., BM: Wittestraße 30K, 13509 Berlin, Niemcy)
• Federalne Stowarzyszenie Mediacji w dziedzinie Gospodarki i Pracy (Bundesverband Mediation in Wirtschaft und Arbeitswelt e.V., BMWA: Prinzregentenstr. 1, 86150 Augsburg, Niemcy)
• Centrum Mediacji (Centrale für Mediation GmbH & Co. KG, CfM: Gustav-Heinemann-Ufer 58, 50968 Köln, Niemcy)
• Niemiecka Izba Adwokacka – grupa robocza ds. mediacji w Niemieckiej Izbie Adwokackiej, (Arbeitsgemeinschaft Mediation im Deutschen Anwaltverein, Littenstraße 11, 10179 Berlin, Niemcy)
• Niemieckie Stowarzyszenie Mediacyjne (Deutsche Gesellschaft für Mediation – DGM, Friedrich-Ebert-Straße 10, 59425 Unna, Niemcy)
• Niemieckie Forum Mediacyjne (Deutsches Forum für Mediation – DFfM, Hohe Straße 11, 04107 Leipzig, Niemcy)
• Międzynarodowe Centrum Mediacji ds. Konfliktów Rodzinnych i Uprowadzenia Dziecka (Internationales Mediationszentrum für Familienkonflikte und Kindesentführung e.V. – MiKK, Fasanenstraße 12, 10623 Berlin, Niemcy)

Stowarzyszenia te pomagają znaleźć odpowiedniego mediatora stronom, które chcą skorzystać z mediacji.

W jakich dziedzinach korzystanie z mediacji jest dopuszczalne lub najbardziej rozpowszechnione?

Ogólnie rzecz ujmując, jeśli nie ma formalnych wymogów, żeby szczególny rodzaj sporu lub sprawy rozstrzygany był w sądzie, mediacja jest zawsze dozwolona. Najczęstszymi dziedzinami, w których korzysta się z mediacji, są prawo rodzinne, prawo spadkowe i prawo handlowe.

Czy istnieją szczególne przepisy, do których należy się stosować?

26 lipca 2012 r. w Niemczech weszła w życie ustawa o mediacji (Mediationsgesetz) (art. 1 ustawy o propagowaniu mediacji i innych procedur pozasądowego rozstrzygania sporów z dnia 21 lipca 2012 r., federalny dziennik ustaw I – Bundesgesetzblatt I, s. 1577). Był to pierwszy akt prawny formalnie regulujący w Niemczech usługi mediacyjne. Ustawa ta transponuje również do niemieckiego porządku prawnego europejską dyrektywę mediacyjną (dyrektywa 2008/52/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych, Dz.U. L 136 z 24.5.2008, s. 3). Zakres niemieckiej ustawy o mediacji wykracza jednak poza wymogi zawarte w tej dyrektywie. W dyrektywie ustalono jedynie zasady rozwiązywania transgranicznych sporów cywilnych i handlowych, podczas gdy niemiecka ustawa o mediacji obejmuje swoim zakresem wszystkie rodzaje mediacji w Niemczech, bez względu na formę sporu lub miejsce pobytu stron sporu.

Jako że mediatorzy i strony sporu potrzebują podczas mediacji znacznego pola manewru, niemiecka ustawa o mediacji ustanawia jedynie ogólne wytyczne. W ustawie zdefiniowano przede wszystkim terminy „mediacja” i „mediator”, aby odróżnić mediację od innych sposobów rozstrzygania sporów. Według ustawy mediacja jest ustrukturyzowanym procesem, w którym zaangażowane strony z własnej woli i samodzielnie szukają sposobu polubownego rozstrzygnięcia sporu z pomocą jednego mediatora lub ich większej liczby. Mediatorzy są niezależnymi i bezstronnymi osobami bez uprawnień decyzyjnych, które pomagają spierającym się stronom w procesie mediacyjnym. W treści ustawy świadomie unika się określania dokładnego sposobu postępowania w procesie mediacyjnym. Ustanawia się jednak kilka związanych z tą działalnością ograniczeń i obowiązków dotyczących ujawniania, mających na celu ochronę niezależności i bezstronności zawodu mediatora. Przepisy ustawy stanowią ponadto, że mediatorzy zobowiązani są do zachowania względem swoich klientów ścisłej poufności.

Ustawa wprowadza również do oficjalnych przepisów procesowych (np. kodeksu postępowania cywilnego – Zivilprozessordnung) różne zachęty do wspólnego rozstrzygania sporów. Od wejścia w życie ustawy, jeśli przykładowo strony wniosą sprawę do sądu cywilnego, mają obowiązek oświadczyć, czy próbowały już rozwiązać spór za pomocą środków pozaprocesowych, takich jak mediacja, a także czy jest jakiś szczególny powód, aby nie brać pod uwagę takiego rozwiązania. Sąd może ponadto zasugerować, aby strony spróbowały rozstrzygnąć spór w drodze mediacji lub za pomocą innych środków pozaprocesowych. Jeśli strony wyrażą na to zgodę, sąd może zarządzić zawieszenie postępowania. Obecnie nie przewiduje się przyznawania pomocy prawnej na mediację. Zgodnie z § 278 ust. 5 kodeksu postępowania cywilnego sąd może, na potrzeby postępowania pojednawczego (Güteverhandlung) i dalszych czynności zmierzających do polubownego rozwiązania sporu, skierować strony do wyznaczonego konkretnie do tego celu sędziego pojednawczego (Güterichter), który nie ma uprawnień decyzyjnych. Sędzia pojednawczy może zastosować wszelkie metody rozwiązywania sporów, w tym mediację.

Sprawozdaniem z dnia 20 lipca 2017 r. rząd federalny wypełnił swoje zobowiązanie prawne do złożenia Bundestagowi pięć lat po wejściu w życie ustawy sprawozdania z jej skutków. Sprawozdanie jest dostępne tutaj. Wynika z niego, że w Niemczech mediacji nie wykorzystuje się jeszcze jako alternatywnej metody rozwiązywania sporów wystarczająco często. Nie ma jednak, zgodnie ze sprawozdaniem, pilnej potrzeby przyjęcia niezbędnych środków ustawowych w tym zakresie. Na podstawie ustaleń zawartych w sprawozdaniu rząd federalny zbada jednak, jak można w większym stopniu osiągnąć cel ustawy o mediacji, jakim jest propagowanie mediacji.

Informacje i szkolenia

Ogólne informacje można znaleźć na stronie internetowej Federalnego Ministerstwa Sprawiedliwości (Bundesministerium der Justiz).

Nie obowiązują żadne przepisy określające profil zawodowy mediatora. Nie przewidziano również ograniczeń w dostępie do tego zawodu. Mediatorzy sami odpowiadają za dopilnowanie, aby mieć niezbędną wiedzę i doświadczenie (poprzez odpowiednie szkolenie i kursy doskonalenia zawodowego), by w godny zaufania sposób móc doradzać stronom w toku postępowania mediacyjnego. W ustawie określono, jaką wiedzę oraz jakie kompetencje i metody powinno zasadniczo obejmować takie szkolenie. Każdy, kto spełnia te kryteria, może pracować jako mediator. Nie określono minimalnego wieku, nie ma również przykładowo wymogów co do ewentualnej konieczności odbycia studiów wyższych.

Jeżeli strony chcą uzyskać gwarancję, że ich mediator odbył odpowiednie szkolenie oraz dysponuje wystarczającym doświadczeniem zawodowym w dziedzinie mediacji, mogą wybrać certyfikowanego mediatora („zertifizierter” Mediator). W tym celu Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości skorzystało ze swojego uprawnienia do wydawania aktów normatywnych, przyjmując rozporządzenie w sprawie wykształcenia i dalszego szkolenia certyfikowanych mediatorów (Verordnung über die Aus- und Fortbildung von zertifizierten Mediatoren), ustanawiając tym samym ściślejsze warunki wykształcenia wymaganego do zostania certyfikowanym mediatorem oraz dalszego szkolenia w tym zawodzie, a także wymogi w odniesieniu do placówek prowadzących takie kształcenie i szkolenia.

Nie przewidziano przy tym żadnego oficjalnego postępowania.

Kształcenie w zakresie mediacji oferują obecnie stowarzyszenia, organizacje, uniwersytety, przedsiębiorstwa i osoby fizyczne.

Jaki jest koszt mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna; wynagrodzenie zależy od umowy pomiędzy prywatnym mediatorem a zainteresowanymi stronami.

Nie ma przepisów, które regulowałyby opłaty za mediację, nie istnieją też statystyki dotyczące kosztów takich usług. Realistycznie można przyjąć, że wysokość stawek godzinowych wynosi pomiędzy 80 a 250 euro.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Co do zasady ugodzie zawartej w drodze mediacji z pomocą adwokata (Anwaltsvergleich) lub notariusza (w postaci aktu notarialnego, §§ 796a–796c i § 794 ust. 1 pkt 5 kodeksu postępowania cywilnego) można nadać tytuł wykonawczy.

Powiązane strony

Federalne Stowarzyszenie Mediacji Rodzinnej

Federalne Stowarzyszenie Mediacji

Federalne Stowarzyszenie Mediacji w dziedzinie Gospodarki i Pracy

Centrum Mediacji

Niemiecka Izba Adwokacka

Z kim należy się skontaktować?

Postępowanie pojednawcze oznacza czynności prowadzone przez rozjemcę lub organ pojednawczy w sprawach cywilnych. Regulują je przepisy ustawy o postępowaniu pojednawczym. Ustawa o postępowaniu pojednawczym została opracowana w celu transpozycji do prawa estońskiego dyrektywy 2008/52/WE w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych.

Zgodnie z przepisami tej ustawy rozjemcą może być każda osoba fizyczna, do której strony zwróciły się z prośbą o występowanie w tym charakterze. Adwokaci i notariusze również mogą pełnić funkcję rozjemcy. Zgodnie z przepisami ustawy rolę rozjemcy można powierzyć także organowi władzy państwowej lub lokalnej.

Wykaz notariuszy można znaleźć na stronie internetowej Izby Notarialnej.

Wykaz adwokatów występujących w charakterze rozjemcy można znaleźć na stronie internetowej Estońskiej Izby Adwokackiej.

Można zwrócić się do następujących organizacji pozarządowych:

• Estońskie Stowarzyszenie Mediatorów udziela informacji w języku estońskim i angielskim.
• Estońska Unia na rzecz Dobra Dziecka jest stowarzyszeniem nienastawionym na zysk działającym na rzecz ochrony praw dziecka. Do jej zadań należy m.in. udzielanie porad rodzicom, którzy zamierzają uzyskać separację lub rozwód, i zachęcenie ich do skorzystania z usług rozjemców w celu ochrony interesów ich dzieci. Unia organizuje szkolenia w dziedzinie mediacji rodzinnej.
• Estońskie Stowarzyszenie Ubezpieczycieli powołało mediatora ubezpieczeniowego, który zajmuje się rozpatrywaniem sporów pomiędzy ubezpieczonymi a ubezpieczycielami lub pośrednikami ubezpieczeniowymi.

Komitet ds. Prawa Autorskiego, ustanowiony przy Ministerstwie Sprawiedliwości, jest organem pojednawczym w rozumieniu § 19 ustawy o postępowaniu pojednawczym. Komitet ten rozpatruje wnioski dotyczące środków, które należy zastosować, aby umożliwić swobodne korzystanie, w określonych przypadkach, z utworu chronionego prawami autorskimi lub przedmiotu praw pokrewnych.

Zgodnie z ustawą o rozwiązywaniu sporów zbiorowych pracy w przypadku powstania sporu zbiorowego (dotyczącego warunków układu zbiorowego pracy) strony mają prawo zwrócić się do Rozjemcy Publicznego. Rozjemca Publiczny jest bezstronnym specjalistą, który pomaga stronom sporu osiągnąć kompromis. Rozjemcą Publicznym do spraw sporów zbiorowych pracy jest Meelis Virkebau – e-mail: meelis.virkebau@riikliklepitaja.ee. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Rozjemcy Publicznego.

W niektórych przypadkach mediatorem może być Kanclerz Sprawiedliwości. Wprawdzie w ustawie o Kanclerzu Sprawiedliwości nie używa się terminu „rzecznik praw obywatelskich”, jednak faktycznie Kanclerz Sprawiedliwości pełni również funkcję rzecznika praw obywatelskich, monitoruje bowiem przestrzeganie przez instytucje rządowe podstawowych praw i wolności człowieka, a także zasad dobrych rządów. Monitoruje on również działalność władz lokalnych, osób prawnych prawa publicznego oraz podmiotów prywatnych wykonujących funkcje publiczne. Począwszy od 2011 r., na mocy art. 4 Konwencji o prawach dziecka, Kanclerz Sprawiedliwości pełni także funkcję rzecznika praw dziecka i rolę rozjemcy w sporach dotyczących dyskryminacji. Więcej informacji można znaleźć na stronie internetowej Urzędu Kanclerza Sprawiedliwości.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Procedura pojednawcza przewidziana w ustawie o postępowaniu pojednawczym może być zasadniczo stosowana do rozstrzygania wszelkich sporów cywilnych obejmujących treść pojednawczą.Istnieje procedura pojednawcza w sprawach cywilnych, w których spór dotyczy stosunku z zakresu prawa prywatnego i jest rozpoznawany przez sąd rejonowy. Wprawdzie brak jest porównawczych danych statystycznych, ale najprawdopodobniej z mediacji najczęściej korzysta się w dziedzinie prawa rodzinnego.

Kanclerz Sprawiedliwości rozstrzyga spory dotyczące dyskryminacji, w których osoba zainteresowana składa oświadczenie, że była dyskryminowana ze względu na płeć, rasę, narodowość (pochodzenie etniczne), kolor skóry, język, pochodzenie, wyznanie, przekonania polityczne lub inne przekonania, status finansowy lub społeczny, wiek, niepełnosprawność, orientację seksualną lub z innych względów określonych przepisami prawa. Mediatorzy mogą również prowadzić czynności w przypadku naruszenia praw podstawowych.

Rozjemca Publiczny występuje w charakterze rozjemcy w sporach zbiorowych pracy.

Czy istnieją szczególne zasady, do których należy się stosować?

Zgodnie z prawem estońskim korzystanie z mediacji jest co do zasady dobrowolne. Przepisy regulujące postępowanie pojednawcze i warunki wykonania zawartej w jego wyniku ugody określono w ustawie o postępowaniu pojednawczym.

Estoński kodeks postępowania cywilnego zawiera szczególny przepis, który przewiduje prowadzenie postępowania pojednawczego przez sędziego w sytuacji, gdy któreś z rodziców narusza orzeczenie dotyczące kontaktów z dzieckiem. Zgodnie z art. 563 kodeksu na wniosek jednego z rodziców sąd może wezwać oboje rodziców w celu rozstrzygnięcia sporu w drodze ugody. Sąd wzywa rodziców do osobistego stawiennictwa i informuje ich o potencjalnych konsekwencjach prawnych (grzywna lub pozbawienie wolności) grożących w przypadku niestawiennictwa.

Kodeks postępowania cywilnego stanowi również, że w wypadku gdy sąd uzna to za konieczne w celu rozstrzygnięcia sporu z uwagi na okoliczności sprawy oraz dotychczasowy przebieg postępowania, może on nakazać stronom uczestnictwo w procedurze pojednawczej przewidzianej w ustawie o postępowaniu pojednawczym.

Regulamin postępowania przed rozjemcą ubezpieczeniowym powołanym przez Estońskie Stowarzyszenie Ubezpieczycieli jest dostępny na stronie internetowej stowarzyszenia.

Postępowanie pojednawcze prowadzone za pośrednictwem Kanclerza Sprawiedliwości regulują przepisy ustawy o Kanclerzu Sprawiedliwości. Rozstrzyganie sporów zbiorowych pracy, czynności Rozjemcy Publicznego oraz prawa i obowiązki stron uczestniczących w postępowaniu regulują przepisy ustawy o rozstrzyganiu sporów zbiorowych pracy.

Konkretne cechy postępowania pojednawczego prowadzonego przez Komitet ds. Prawa Autorskiego określono w ustawie o prawie autorskim.

Informacje i szkolenia

Informacje na temat rozjemców prowadzących działalność na podstawie ustawy o postępowaniu pojednawczym, w tym notariuszy i adwokatów, można znaleźć na stronach internetowych tych spośród nich, którzy występują w charakterze rozjemców. Wykaz notariuszy można znaleźć na stronie internetowej Izby Notarialnej. Wykaz adwokatów występujących w charakterze rozjemcy można znaleźć na stronie internetowej Estońskiej Izby Adwokackiej.

Informacje o czynnościach podejmowanych przez Kanclerza Sprawiedliwości w charakterze rzecznika praw dziecka można znaleźć na stronie internetowej Kanclerza Sprawiedliwości. Informacje o czynnościach podejmowanych przez Kanclerza Sprawiedliwości w charakterze rozjemcy w sporach dotyczących dyskryminacji można znaleźć na stronie internetowej Kanclerza Sprawiedliwości.

Informacje o czynnościach podejmowanych przez Rozjemcę Publicznego działającego w charakterze rozjemcy można znaleźć na stronie internetowej Rozjemcy Publicznego.

Szkolenia dla mediatorów prowadzą podmioty sektora prywatnego (np. Stowarzyszenie Mediatorów). Nie istnieją żadne szczególne uregulowania dotyczące szkoleń dla mediatorów.

Jakie są koszty mediacji?

Zgodnie z ustawą o postępowaniu pojednawczym postępowanie to nie jest nieodpłatne. Jego koszt określa się w umowie zawartej między rozjemcą a stronami postępowania.

W sprawach, w których sąd zaproponował stronom zwrócenie się do rozjemcy lub nakazał im udział w postępowaniu pojednawczym określonym w ustawie o postępowaniu pojednawczym, strona, która nie jest w stanie pokryć kosztów takiego postępowania lub jest w stanie je pokryć tylko częściowo lub płacąc w ratach, może złożyć wniosek o częściowe lub całkowite zwolnienie z kosztów postępowania pojednawczego w ramach pomocy prawnej. Koszty takie pokrywa wówczas Republika Estonii.

W przypadku gdy w charakterze rozjemcy występuje Kanclerz Sprawiedliwości, nie pobiera się żadnej opłaty. Z procedurą pojednawczą mogą jednak wiązać się dodatkowe koszty. O tym, kto ma pokryć tego rodzaju koszty, decyduje Kanclerz Sprawiedliwości.

Rozstrzyganie sporów zbiorowych pracy przez Rozjemcę Publicznego jest również nieodpłatne. Koszty wynikłe z rozstrzygnięcia sporu zbiorowego pracy ponosi strona uznana za winną lub są one dzielone między strony za obopólną zgodą.

Organ pojednawczy Estońskiego Stowarzyszenia Ubezpieczycieli pobiera opłatę administracyjną w wysokości 50 euro, natomiast wynagrodzenie rozjemcy ubezpieczeniowego wynosi maksymalnie 160 euro. Wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczeniem od utraty pracy jest to łącznie 214,08 euro. Jeśli postępowanie pojednawcze nie doprowadzi do zakończenia sporu, wówczas rozjemca ubezpieczeniowy pobiera połowę stawki wyjściowej.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z ustawą o postępowaniu pojednawczym ugoda zawarta w wyniku postępowania pojednawczego podlega wykonaniu po przeprowadzeniu, na wniosek, odpowiedniej procedury nadania jej klauzuli wykonalności (§ 627¹ lub § 627² kodeksu postępowania cywilnego). Również notariusz może nadać klauzulę wykonalności ugodzie zawartej w wyniku postępowania pojednawczego przeprowadzonego przez notariusza lub adwokata zgodnie z przepisami ustawy o notariacie. Przepisy szczególne dotyczące wykonalności umów w sprawie kontaktów z dzieckiem określono w § 563 kodeksu postępowania cywilnego.

Każda ugoda zawarta w wyniku postępowania pojednawczego i zatwierdzona przez Kanclerza Sprawiedliwości może być wyegzekwowana na drodze prawnej.

Porozumienie osiągnięte za pośrednictwem Rozjemcy Publicznego w sporze zbiorowym pracy jest wiążące dla obu stron i obowiązuje od dnia podpisania, o ile nie uzgodniono innego terminu jego wejścia w życie. Tego rodzaju porozumienie nie stanowi jednak tytułu wykonawczego.

Ustawa o mediacji z 2017 r. weszła w życie 1 stycznia 2018 r.  Przewidziano w niej kompleksowe ramy ustawowe służące propagowaniu rozstrzygania sporów w drodze mediacji jako alternatywy dla postępowania sądowego. Głównym celem ustawy jest propagowanie mediacji jako realnej, skutecznej i efektywnej alternatywy dla postępowania sądowego, co pozwala na ograniczenie kosztów sądowych, szybsze rozstrzyganie sporów oraz zmniejszenie poziomu stresu i animozji, jakie często towarzyszą postępowaniom sądowym.

Ustawa:

• zawiera przepisy ogólne regulujące kwestie związane z przeprowadzaniem mediacji przez wykwalifikowanych mediatorów – art. 6–8;
• przewiduje wprowadzenie kodeksów dobrych praktyk w zakresie prowadzenia mediacji przez wykwalifikowanych mediatorów – art. 9;
• stanowi, że informacje wymieniane między stronami postępowania mediacyjnego są poufne – art. 10;
• przewiduje możliwość powołania w przyszłości Rady ds. Mediacji, która będzie nadzorowała rozwój sektora – art. 12;
• nakłada na prawników (solicitors i barristers) obowiązek rekomendowania stronom mediacji jako metody rozstrzygania sporów – art. 14 i 15;
• przewiduje, że sąd może – z urzędu lub na wniosek stron – pouczyć strony o możliwości skorzystania z mediacji jako metody rozstrzygnięcia sporu – art. 16;
• przewiduje możliwość wpływu postępowania mediacyjnego na bieg terminu przedawnienia i terminów zawitych – art. 18;
• przewiduje, że sąd może – przy zasądzaniu kosztów postępowania, o którym mowa w art. 16 – uwzględnić fakt, że strona postępowania bez uzasadnionej przyczyny odmówiła lub nie rozważyła udziału w mediacji lub bez uzasadnionej przyczyny nie stawiła się na posiedzeniu mediacyjnym mimo pouczenia udzielonego przez sąd na podstawie art. 16 ustawy – art. 20 i 21.

Ustawa ma zastosowanie do wszystkich postępowań cywilnych, które mogą zostać wszczęte przed sądem, poza określonymi wyjątkami przewidzianymi w art. 3 ustawy.

Z kim należy się skontaktować?

Usługi mediacji w Grecji świadczą następujące organy:

• Zgodnie z ustawą nr 4640/2019 (Dziennik Urzędowy z 2019 r. seria I nr 190) transponującą dyrektywę 2008/52/WE mediatorem może być wyłącznie: a) absolwent studiów wyższych lub posiadacz równoważnego dyplomu wydanego przez renomowaną instytucję na szczeblu międzynarodowym, b) który odbył szkolenie dla mediatorów przeprowadzone przez organizatora szkoleń uznanego przez Centralną Radę ds. Mediacji lub który jest posiadaczem akredytacji wydanej przez organy innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej i c) który został akredytowany przez Centralną Radę ds. Mediacji oraz wpisany do rejestrów mediatorów. Osoba, która uzyskała stopień naukowy doktora lub równoważny zagraniczny dyplom w dziedzinie mediacji, nie musi odbywać dodatkowego szkolenia dla mediatorów prowadzonego przez organizatora szkoleń, aby uzyskać akredytację, i może przystąpić bezpośrednio do egzaminów akredytacyjnych. Osoby pełniące funkcję urzędników publicznych, urzędników na szczeblu samorządowym i urzędników sądowych lub pracowników podmiotów i instytucji prawnych podlegających przepisom prawa publicznego, a także czynni funkcjonariusze wymiaru sprawiedliwości lub urzędnicy publiczni nie mogą wykonywać zawodu mediatora. Urzędnicy publiczni i pracownicy podmiotów prawnych podlegających przepisom prawa publicznego mogą pełnić funkcję akredytowanych mediatorów wyłącznie w kontekście wykonywanej przez nich pracy i w celach związanych z tą pracą.
• Kandydaci na mediatorów są egzaminowani przynajmniej dwa razy w roku przez komisję egzaminacyjną, której członków powołuje Centralna Rada ds. Mediacji. Egzaminy składają się z testów pisemnych i ustnych i obejmują również ocenę opartą na symulacjach.
• Komisja egzaminacyjna decyduje o tym, gdzie, kiedy i w jaki sposób zostaną przeprowadzone egzaminy. Komisja przekazuje swoją decyzję licencjonowanym organizatorom szkoleń i publikuje ją na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości z co najmniej 30-dniowym wyprzedzeniem.
• Centralna Rada ds. Mediacji sporządza i prowadzi rejestry mediatorów w formie elektronicznej i publikuje następujące rejestry na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości: a) ogólny rejestr mediatorów, w którym figurują akredytowani mediatorzy z całego kraju wymieni w porządku alfabetycznym oraz b) szczegółowy rejestr mediatorów, w którym figurują akredytowani mediatorzy z rejonu właściwego dla danego sądu pierwszej instancji.
• Po egzaminach Centralna Rada ds. Mediacji akredytuje mediatorów i wpisuje ich do rejestrów mediatorów. Mediatorzy, którzy posiadali już akredytację w chwili wejścia w życie ustawy nr 4640/2019, zachowują ją.
• Ministerstwo Pracy, Zabezpieczenia Społecznego i Dobrobytu świadczy usługi publiczne, dzięki którym pracownik może zażądać przeprowadzenia urzędowego wysłuchania w sporze dotyczącym zatrudnienia. Stosowne postępowanie prowadzi inspekcja pracy (Επιθεώρηση Εργασίας). Inspektor mający wiedzę specjalistyczną w danym zakresie wyznacza termin wysłuchania pracodawcy w celu wyjaśnienia jego stanowiska. Wysłuchanie takie jest niezależne od postępowania sądowego.
• Rzecznik Praw Konsumentów (Συνήγορος του Καταναλωτή) jest niezależnym organem podlegającym Ministerstwu Rozwoju Regionalnego i Konkurencyjności. Rzecznik jest organem pozasądowym, który rozstrzyga polubownie spory konsumenckie oraz organem doradczym współpracującym z rządem w celu rozwiązywania problemów w dziedzinach objętych jego kompetencjami. Rzecznik nadzoruje również rady ds. polubownego rozstrzygania sporów (Επιτροπές Φιλικού Διακανονισμού) lokalnych rad prefektury (Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις), które mogą podjąć działania, jeżeli nie toczy się równoległe postępowanie sądowe.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Procedura mediacji może obejmować aktualne lub przyszłe spory cywilne i gospodarcze o charakterze krajowym lub transgranicznym, o ile zainteresowane strony są uprawnione do rozstrzygnięcia kwestii będącej przedmiotem sporu zgodnie z przepisami prawa materialnego.

Ponadto następujące spory prywatne rozstrzyga się w toku postępowania mediacyjnego pod rygorem niedopuszczalności wytoczenia powództwa:

1. spory między właścicielami pięter lub lokali wynikające ze stosunków własności do poszczególnych pięter, spory wynikające z charakteru prostych i złożonych stosunków własności do nieruchomości wielopiętrowych, spory między osobami zarządzającymi nieruchomościami jedno- i wielopiętrowymi a właścicielami poszczególnych pięter, lokali i nieruchomości wielopiętrowych, a także spory wchodzące w zakres przepisów art. 1003–1031 kodeksu cywilnego;
2. spory dotyczące roszczeń odszkodowawczych z tytułu wszelkiego rodzaju uszkodzeń samochodów między osobami uprawnionymi do dochodzenia odszkodowania lub ich następcami prawnymi a osobami odpowiedzialnymi za szkodę lub ich następcami prawnymi, a także spory dotyczące roszczeń w ramach umowy ubezpieczenia samochodu między zakładami ubezpieczeń a ubezpieczającymi lub ich następcami prawnymi, chyba że zdarzenie wywołujące szkodę doprowadziło do śmierci lub uszczerbku na zdrowiu;
3. spory dotyczące opłat, o których mowa w art. 622A kodeksu postępowania cywilnego;
4. spory rodzinne, z wyjątkiem sporów, o których mowa w art. 592 ust. 1 lit. a), b) i c) kodeksu postępowania cywilnego;
5. spory dotyczące roszczeń odszkodowawczych zgłaszanych przez pacjentów lub ich bliskich przeciwko lekarzom z tytułu szkód wyrządzonych w toku wykonywania zawodu lekarza;
6. spory z tytułu naruszenia praw do znaków towarowych, praw patentowych oraz praw do wzorów lub modeli przemysłowych;
7. spory wynikające z umów dotyczących transakcji giełdowych.

• W dziedzinie prawa pracy i w celu rozstrzygnięcia sporów konsumenckich, co opisano powyżej.
• W sprawach, których stroną są ofiary przemocy domowej (ustawa nr 3500/2006).
• w przypadku pewnych przestępstw określonych w ustawie nr 3094/2010.

Czy istnieją szczególne zasady, do których należy się zastosować?

- W sporach, o których mowa w ustawie nr 4640/2019, mediację uznaje się za dopuszczalną w następujących przypadkach:

1. jeżeli strony zdecydują się na przeprowadzenie postępowania mediacyjnego po wystąpieniu sporu;
2. jeżeli strony zostaną wezwane do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego i wyrażą zgodę na udział w takim postępowaniu;
3. jeżeli organ sądowy innego państwa członkowskiego nakazał przeprowadzenie postępowania mediacyjnego, a skorzystanie z mediacji w danym przypadku pozostaje bez uszczerbku dla moralności i porządku publicznego;
4. jeżeli przeprowadzenie mediacji jest wymagane na mocy obowiązujących przepisów;
5. jeżeli w umowie pisemnej zawartej między stronami przewidziano klauzulę dotyczącą mediacji.

– Sąd rozpoznający spór prywatny, w przypadku którego dopuszcza się możliwość przeprowadzenia mediacji, może – na dowolnym etapie postępowania i w stosownych przypadkach – dokonać swobodnej oceny wszystkich okoliczności sprawy, wezwać strony do udziału w postępowaniu mediacyjnym i rozstrzygnąć spór. Jeżeli strony wyrażą na to zgodę, odpowiednią umowę pisemną załącza się do protokołu rozprawy sądowej. W takim przypadku sąd jest zobowiązany odroczyć rozprawę do dnia przypadającego po upływie co najmniej trzech miesięcy i nie więcej niż sześciu miesięcy od pierwotnego terminu rozprawy, nie wliczając okresu przerwy wakacyjnej. Wywołuje to takie same skutki jak w pozostałych przypadkach przystąpienia do mediacji w sytuacji, gdy postępowanie było już w toku. Jeżeli strony lub jedna ze stron są reprezentowane przed sądem przez zastępcę procesowego, udzielone przez nie pełnomocnictwo obejmuje również zgodę na poddanie sporu mediacji.

– Objęcie sporu na gruncie prawa prywatnego postępowaniem mediacyjnym nie wyklucza możliwości zastosowania środka tymczasowego w odniesieniu do tego sporu zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego. Sędzia wydający postanowienie o zastosowaniu środka tymczasowego może – zgodnie z art. 693 ust. 1 kodeksu postępowania cywilnego – wyznaczyć termin na wytoczenie powództwa w sprawie głównej, który nie może być jednak krótszy niż trzy miesiące.

– Prokurator działający przy sądzie pierwszej instancji (Εισαγγελέας Πρωτοδικών), w ramach pełnionych przez siebie obowiązków i zgodnie z art. 25 ust. 4 lit. a) ustawy nr 1756/1988 (Dziennik Urzędowy z 1988 r. seria I nr 35), jest uprawniony do zalecenia stronom, aby w miarę możliwości skorzystały z mediacji.

– Strony są zobowiązane wyrazić zgodę na przeprowadzenie postępowania mediacyjnego zgodnie z przepisami materialnego prawa zobowiązań oraz opisać kwestię będącą przedmiotem tego postępowania.

– Strony uczestniczą w postępowaniu mediacyjnymi wspólnie ze swoimi pełnomocnikami procesowymi, z wyjątkiem sporów konsumenckich i drobnych sporów, w przypadku których dopuszcza się możliwość osobistego udziału stron w mediacji. Za zgodą stron i mediatora w postępowaniu może również uczestniczyć osoba trzecia, jeżeli zostanie to uznane za konieczne.

– Mediatora wyznaczają strony lub osoba trzecia wybrana przez wszystkich uczestników postępowania mediacyjnego, uwzględniając centra mediacji. Postępowanie mediacyjne odbywa się z udziałem jednego mediatora, chyba że strony uzgodnią na piśmie, że ma w nim uczestniczyć więcej niż jeden mediator.

– O terminie, miejscu i innych szczegółach przebiegu postępowania mediacyjnego decyduje mediator w porozumieniu ze stronami. Jeżeli obydwie strony i mediator nie mogą stawić się osobiście w tym samym miejscu i czasie, mediację można przeprowadzić w drodze telekonferencji, korzystając z komputera lub innego systemu telekonferencyjnego dostępnego dla pozostałych uczestników sporu.

– Przy wykonywaniu powierzonych im obowiązków mediatorzy komunikują się z każdą ze stron postępowania i spotykają się z każdą z nich z osobna albo z obydwiema łącznie. Mediator nie może przekazywać informacji uzyskanych podczas spotkań z jedną stroną drugiej stronie bez zgody strony, która przekazała te informacje.

– Postępowanie mediacyjne ma co zasady charakter poufny, nie sporządza się z niego żadnych protokołów i należy je przeprowadzać przy zapewnieniu zachowania jego poufności, chyba że strony postanowią inaczej. Przed wszczęciem postępowania mediacyjnego wszystkie zaangażowane strony są zobowiązane potwierdzić na piśmie, że zachowają przebieg postępowania w poufności. Ten sam obowiązek spoczywa również na wszystkich osobach trzecich biorących udział w postępowaniu. Jeżeli strony wyrażą taką wolę, mogą zobowiązać się na piśmie do zachowania poufności treści potencjalnej ugody wypracowanej w toku mediacji, chyba że ujawnienie ugody jest konieczne w celu jej wykonania zgodnie z art. 8 ust. 4 lub jest podyktowane względami porządku publicznego.

– W przypadku wniesienia sporu do sądu lub poddanie go pod rozstrzygnięcie sądu polubownego mediator, strony, ich pełnomocnicy procesowi oraz osoby, które w jakikolwiek sposób uczestniczyły w postępowaniu mediacyjnym, nie będą przesłuchiwane w charakterze świadków i nie będą mogły ujawniać informacji uzyskanych w toku postępowania mediacyjnego ani informacji związanych z tym postępowaniem, a w szczególności powoływać się na treść dyskusji prowadzonych przez strony, składanych przez nie oświadczeń i wnoszonych przez nie wniosków, jak również poglądów mediatora, chyba że będzie to konieczne ze względów porządku publicznego, przede wszystkim w celu zapewnienia ochrony małoletnich lub zapobieżenia jakiemukolwiek ryzyku naruszenia integralności cielesnej osoby lub ryzyku wywarcia niekorzystnego wpływu na jej zdrowie psychiczne.

– Podczas wykonywania swoich obowiązków mediatorzy ponoszą odpowiedzialność cywilną wyłącznie z tytułu umyślnego naruszenia przepisów.

Praktyczne zastosowanie alternatywnych metod rozstrzygania sporów (ADR)

Jedyną metodą alternatywnego rozstrzygania sporów uznaną w Grecji za funkcjonującą jest arbitraż:

Zgodnie z art. 99 i nast. greckiego kodeksu postępowania upadłościowego mediatora można wskazać do celów postępowania dotyczącego transakcji na wniosek osoby fizycznej lub prawnej złożony w sądzie ds. upadłości (πτωχευτικό δικαστήριο).

Sąd ds. upadłości stwierdza ważność wniosku i może wyznaczyć mediatora wybranego z listy biegłych. Zadaniem mediatora jest doprowadzenie do zawarcia ugody pomiędzy dłużnikiem a (określoną prawnie) większością wierzycieli w celu zapewnienia dalszego funkcjonowania spółki dłużnika.

Mediator może zwrócić się do instytucji kredytowej lub finansowej o jakiekolwiek informacje dotyczące działalności gospodarczej dłużnika, co może być korzystne, by postępowanie mediacyjne zakończyło się powodzeniem.

Jeżeli nie uda się zawrzeć ugody, mediator niezwłocznie informuje o tym prezesa sądu, który wszczyna postępowanie w sądzie ds. upadłości. Rola mediatora kończy się na tym etapie.

Informacje i kształcenie

Centralna Rada ds. Mediacji odpowiada za rozpatrywanie wszelkich kwestii związanych z funkcjonowaniem instytucji mediacji.

W razie potrzeby Centralna Rada ds. Mediacji może ustanawiać komisje w celu sprawnego rozstrzygania i badania kwestii wynikających z stosowania ustawy nr 4640/2019. W skład wymienionych wyżej komisji wchodzą członkowie Centralnej Rady ds. Mediacji, przy czym nie wprowadzono żadnych ograniczeń dotyczących zasiadania w więcej niż jednej komisji. Komisje te mają wyraźne upoważnienie Centralnej Rady ds. Mediacji do podejmowania ostatecznych decyzji w powierzanych ich sprawach, chyba że przepisy ustawy nr 4640/2019 wyraźnie stanowią, że ostateczną decyzję w tych sprawach podejmuje Centralna Rada ds. Mediacji na sesji plenarnej.

W każdym przypadku Centralna Rada ds. Mediacji musi składać się z czterech komisji wybieranych na dwuletnią kadencję, które mają następujące obowiązki:

1. Komisja ds. Rejestru Mediatorów odpowiada za prowadzenie rejestrów mediatorów, za wszelkie istotne kwestie związane z prowadzonymi rejestrami lub wydawanie dotyczących ich aktów, a także za gromadzenie rocznych sprawozdań z działalności;
2. Komisja ds. Etyki i Kontroli Dyscyplinarnej odpowiada za wywiązywanie się przez mediatorów z obowiązków wynikających z ustawy nr 4640/2019 oraz za stosowanie przepisów dyscyplinarnych i nakładanie kar;
3. Komisja ds. Kontroli Organizatorów Szkoleń odpowiada za wszelkie kwestie dotyczące organów prowadzących szkolenia dla mediatorów;
4. Komisja Egzaminacyjna odpowiada za przeprowadzanie egzaminów pisemnych i ustnych oraz ocenę mediatorów w celu przyznania akredytacji.

Organizatorem szkoleń („organizator”) dla mediatorów, działającym na podstawie licencji wydanej w drodze specjalnej, uzasadnionej decyzji Centralnej Rady ds. Mediacji, jest:

Organizatorem szkoleń („organizator”) dla mediatorów, działającym na podstawie licencji wydanej w drodze specjalnej, uzasadnionej decyzji Centralnej Rady ds. Mediacji, jest:

A. osoba prawna podlegająca przepisom prawa prywatnego, którą może ustanowić:

1. jedna izba adwokacka lub wspólnie ich większa liczba,
2. jedna izba adwokacka lub ich większa liczba w ramach partnerstwa z organami lub izbami naukowymi, edukacyjnymi lub zawodowymi.

W przypadkach a) i b) możliwe jest partnerstwo z wiarygodnym i uznanym na poziomie międzynarodowym zagranicznym organizatorem szkoleń posiadającym doświadczenie w dziedzinie szkoleń w zakresie mediacji oraz, bardziej ogólnie, alternatywnych metod rozstrzygania sporów lub prowadzenia mediacji;

B. ośrodek edukacji i uczenia się przez całe życie (KEDIVIM) w ramach instytucji szkolnictwa wyższego realizujący odpowiedni program nauczania, którego działalność regulują wyłącznie obowiązujące przepisy dotyczące działalności instytucji szkolnictwa wyższego, pod warunkiem spełnienia wszystkich wymogów ustawy nr 4640/2019 w odniesieniu do kwalifikacji osób prowadzących szkolenia w zakresie mediacji oraz minimalnej liczby osób prowadzących szkolenia i uczestników;

C. osoba fizyczna lub osoba prawna ustanowiona zgodnie z obowiązującym prawem greckim lub prawem państwa członkowskiego, której główna działalność polega na organizowaniu szkoleń w zakresie mediacji i innych alternatywnych metod rozstrzygania sporów.

Jakie są koszty mediacji?

1. Wynagrodzenie mediatora ustala się dowolnie w drodze pisemnej umowy między mediatorem a stronami.
2. W przypadku braku pisemnej umowy wysokość wynagrodzenia mediatora ustala się w następujący sposób: a) jeżeli mediacja jest obowiązkowa, strona występująca o przeprowadzenie mediacji wypłaca mediatorowi z góry kwotę 50,00 euro tytułem opłaty za obowiązkową sesję wstępną. Strony ponoszą tę opłatę w równych częściach. W przypadku wytoczenia powództwa przed sąd strona postępowania, która nie stawiła się na mediację pomimo otrzymania wiążącego wezwania lub która nie uiściła kwoty należnej mediatorowi z tytułu obowiązkowej sesji wstępnej, ma obowiązek – na podstawie art. 176 i nast. kodeksu postępowania cywilnego – zapłaty pełnej kwoty uiszczonej przez stronę występującą o przeprowadzenie mediacji za obowiązkową sesję wstępną. Kwotę tę uznaje się za koszty sądowe niezależnie od wyniku postępowania sądowego; b) minimalna opłata za każdą godzinę mediacji po odbyciu obowiązkowej sesji wstępnej wynosi 80,00 euro, przy czym stron ponoszą tę opłatę w równych częściach. Mediator ma obowiązek przedstawić stronom pełne informacje na temat sposobu, w jaki jest wynagradzany.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Po postępowaniu mediacyjnym protokół z mediacji jest podpisywany przez mediatora, strony i ich pełnomocników. Jeżeli postępowanie mediacyjne nie zakończy się ugodą, protokół z mediacji może być podpisany tylko przez mediatora. Każda ze stron może w dowolnej chwili złożyć protokół ugody w sekretariacie sądu właściwego rzeczowo lub miejscowo i w którym toczy się lub ma zostać wszczęte postępowanie w sprawie. Po złożeniu w sądzie protokołu z mediacji pozew dotyczący tego samego sporu jest niedopuszczalny w zakresie, w jakim jego przedmiot jest objęty ugodą między stronami, a wszelkie toczące się postępowania sądowe zostaną zakończone.

Z chwilą złożenia w sekretariacie właściwego sądu protokół z mediacji staje się tytułem wykonawczym, jak przewidziano w art. 904 ust. 2 lit. c) kodeksu postępowania cywilnego, jeżeli ugoda podlega wykonaniu w drodze egzekucji. Sędzia lub prezes właściwego sądu wydaje nieodpłatnie odpis tego dokumentu.

Jeżeli zamieszczona w protokole z mediacji ugoda zawiera również postanowienia odnoszące się do czynności prawnych, które z mocy prawa wymagają formy aktu notarialnego, konieczne będzie sporządzenie odpowiednich aktów notarialnych. W tym przypadku zastosowanie mają przepisy regulujące sporządzanie takich aktów notarialnych i ich transkrypcji.

Zgodnie z art. 293 ust. 1 lit. c) kodeksu postępowania cywilnego protokół z mediacji, po jego złożeniu w sekretariacie właściwego sądu, może posłużyć jako akt prawny na potrzeby wpisania lub wykreślenia hipoteki.

Pisemne zawiadomienie stron przez mediatora o obowiązkowej sesji wstępnej lub wyrażenie zgody na dobrowolne skorzystanie z postępowania mediacyjnego przewidzianego w art. 5 zawiesza bieg terminów zawitych i terminów przedawnienia dotyczących dochodzenia roszczeń i praw, jeżeli bieg takich terminów już się rozpoczął zgodnie z przepisami prawa materialnego, a także terminów procesowych określonych w art. 237 i 238 Kodeksu postępowania cywilnego na czas trwania postępowania mediacyjnego.

Nie naruszając przepisów art. 261, 262 i 263 kodeksu cywilnego, bieg zawieszonych terminów zawitych i terminów przedawnienia dotyczących dochodzenia roszczeń i praw na mocy prawa materialnego wznawia się w dniu następującym po sporządzeniu protokołu o niemożności podpisania ugody lub w dniu następującym po dacie doręczenia przez jedną ze stron stronie przeciwnej lub mediatorowi oświadczenia o wycofaniu się z mediacji, lub w dniu następującym po zakończeniu postępowania mediacyjnego lub jego umorzeniu w jakikolwiek sposób.

Powiązane strony

Izba Adwokacka w Atenach

Ministerstwo Pracy i Spraw Socjalnych

Rzecznik Praw Konsumentów

Ministerstwo Sprawiedliwości

Greckie Centrum Mediacji i Arbitrażu

Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki:

Mediacja w państwach UE - Hiszpania

Jednym ze czynników, które w ostatnich latach wpłynęły na wymiar sprawiedliwości w Hiszpanii, jest wzrost liczby rozpatrywanych spraw, co niekorzystnie odbija się na efektywności funkcjonowania systemu sądownictwa.

Z tego powodu poszukuje się alternatywnych sposobów rozwiązywania konfliktów, które byłyby bardziej skuteczne niż obecnie obowiązujący model.

Jednym z tych sposobów, obok arbitrażu i postępowania pojednawczego, jest mediacja.

Z kim należy się skontaktować?

Informacje dostępne w zakładce „Jak znaleźć mediatora w Hiszpanii?”.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Ustawa nr 5/2012 z dnia 6 lipca 2012 r. o mediacji w sprawach cywilnych i handlowych wprowadza do hiszpańskiego porządku prawnego dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. Ustawa przewiduje minimalne ramy prawne świadczenia usług mediacji bez naruszania przepisów przyjętych przez wspólnoty autonomiczne.

Mediacja z zakresu prawa pracy

Mediacja jest bardzo rozpowszechniona w sporach z zakresu prawa pracy. Czasami istnieje obowiązek skorzystania z mediacji przed skierowaniem sprawy do sądu. Spory zbiorowe zazwyczaj podlegają mediacji, a w niektórych wspólnotach autonomicznych mediacją są objęte również spory indywidualne.

We wspólnotach autonomicznych funkcjonują organy zajmujące się mediacją w sprawach z zakresu prawa pracy, które specjalizują się w tej tematyce. Na poziomie państwa Międzyzwiązkowa Służba Mediacji i Arbitrażu (Servicio Interconfederal de Mediación y Arbitraje – SIMA) oferuje bezpłatne usługi mediacyjne w przypadku sporów, które wykraczają poza kompetencje wspólnot autonomicznych.

Ustawa nr 36/2011 regulująca funkcjonowanie sądów pracy wprowadziła nowatorskie rozwiązanie poprzez ustanowienie ogólnej zasady, zgodnie z którą do wszystkich pozwów musi być dołączone zaświadczenie o uprzednim podjęciu próby pojednania lub mediacji przed odpowiednim organem administracji, Służbą ds. Mediacji, Arbitrażu i Postępowania Pojednawczego (SMAC) lub przed organami pełniącymi takie funkcje na podstawie układu zbiorowego pracy. Należy jednak zauważyć, że w następnym artykule wymieniono postępowania nieobjęte tym wymogiem.

Ustawa nr 36/2011 zawiera wyraźne odwołanie do mediacji – nie tylko w postępowaniu pojednawczym przed rozpoczęciem postępowania sądowego, ale również w jego toku.

Mediacja w zakresie prawa cywilnego i rodzinnego

Ustawa nr 5/2012 o mediacji w sprawach cywilnych i handlowych przewiduje możliwość poinformowania stron na posiedzeniu wstępnym o tym, że mogą skorzystać z mediacji, aby rozwiązać spór, przy czym biorąc pod uwagę cel postępowania sądowego, sąd może zwrócić się do stron o zawarcie ugody, która zakończyłaby postępowanie lub pozwolić stronom złożyć wniosek o zawieszenie postępowania, by mogły one rozpocząć postępowanie mediacyjne lub arbitrażowe.

Ustawa nr 5/2012 znacząco zmieniła regulacje prawne w tym zakresie, mianowicie wprowadziła do hiszpańskiego kodeksu postępowania cywilnego wyraźne odesłanie do mediacji jako jednej z pozasądowych metod zakończenia postępowania.

Jeżeli chodzi o hiszpański system prawny, postępowanie mediacyjne w prawie rodzinnym jest najbardziej ustrukturyzowanym procesem. Jest to również najbardziej prężnie rozwijająca się dziedzina.

W odniesieniu do regulacji na szczeblu rządu centralnego ustawa nr 15/2005 stanowi ogromny krok naprzód, ponieważ uznaje mediację za dobrowolną alternatywną metodę rozwiązywania sporów w sprawach rodzinnych, przy czym stwierdza, że wolność jest jedną z najważniejszych wartości hiszpańskiego systemu prawnego. Jednocześnie ustawa ta przewiduje, że strony mogą w dowolnym momencie wnieść o zawieszenie postępowania, tak by mogły przeprowadzić mediację rodzinną oraz spróbować zawrzeć ugodę co do kwestii spornych w danej sprawie.

Ponadto hiszpański kodeks postępowania cywilnego przewiduje, że strony, za wzajemnym porozumieniem, mogą wnieść o zawieszenie postępowania, aby wziąć udział w mediacji, przy czym w przepisach nie wymaga się, by sąd zawiesił postępowanie ab initio w celu skierowania stron na spotkanie informacyjne, ani nie sugeruje się takiego rozwiązania.

Usługi mediacji w sprawach rodzinnych są bardzo zróżnicowane w poszczególnych wspólnotach autonomicznych, a nawet wewnątrz samej wspólnoty różnią się w zależności od miasta. W niektórych wspólnotach autonomicznych to wspólnota świadczy te usługi (jak na przykład w Katalonii), podczas gdy w innych wspólnotach usługi w zakresie mediacji rodzinnej świadczą władze lokalne (Ayuntamientos).

Rada Generalna Sądownictwa (Consejo General del Poder Judicial) wspiera i nadzoruje inicjatywy mediacyjne w różnych sądach w Hiszpanii przy wsparciu wspólnot autonomicznych, uniwersytetów, władz lokalnych czy stowarzyszeń.

Mediacja w zakresie prawa karnego

Celem mediacji w zakresie prawa karnego jest, z jednej strony, działanie na rzecz resocjalizacji sprawcy, a z drugiej strony, naprawienie szkody na rzecz ofiary przestępstwa.

W wymiarze sprawiedliwości dla nieletnich (od 14 do 18 roku życia) mediację wskazuje się wyraźnie jako środek ich resocjalizacji. Postępowanie mediacyjne przeprowadza zespół wspierający służby ds. ścigania nieletnich (Fiscalía de Menores), jednak mediację mogą również prowadzić organizacje ze wspólnot autonomicznych lub inne takie jednostki lub stowarzyszenia.

W wymiarze sprawiedliwości dla osób pełnoletnich nie przewidziano postępowania mediacyjnego, chociaż w praktyce prowadzi się je w niektórych prowincjach na podstawie kodeksów karnych i kodeksów postępowania karnego, które pozwalają na dobrowolne poddane się karze oraz obniżenie wymiaru kary poprzez naprawienie szkody. Rozwiązanie to stosuje się również na podstawie obowiązujących przepisów międzynarodowych.

Zazwyczaj mediacja jest prowadzona w przypadku mniej poważnych przestępstw, takich jak wykroczenia, chociaż jest to również możliwe w przypadku bardziej poważnych przestępstw w zależności od okoliczności.

W przypadku przemocy domowej prawo organiczne nr 1/2004 dotyczące ogólnych środków zapobiegających przemocy ze względu na płeć wyraźnie zakazuje mediacji w sprawach, w których doszło do przemocy ze względu na płeć. Coraz więcej osób jest jednak zwolennikami wprowadzenia do tej dziedziny prawa postępowania mediacyjnego, ponieważ umożliwiłoby to analizę poszczególnych spraw, aby stwierdzić, czy mediacja jest właściwym rozwiązaniem w danym przypadku. W tym kontekście Rada Generalna Sądownictwa w sprawozdaniu z 2001 r. dotyczącym przemocy domowej ze względu na płeć podkreśliła, że drobniejsze przestępstwa lub przestępstwa obejmujące przemoc domową powinny być kierowane do sądów cywilnych.

Rada Generalna Sądownictwa (Consejo General del Poder Judicial) wspiera i nadzoruje inicjatywy z zakresu mediacji w miejscowych sądach śledczych (Juzgados de Instrucción), sądach karnych (Juzgados de lo Penal) oraz sądach prowincji (Audiencias Provinciales). Jak dotąd najliczniejsze doświadczenia w tym zakresie zebrano w Katalonii i kraju Basków.

Mediacja w sprawach spornych z zakresu prawa administracyjnego

Ustawa dotycząca postępowania spornego z zakresu prawa administracyjnego nie przewiduje wyraźnie możliwości skorzystania z alternatywnych metod rozwiązywania sporów przy pomocy strony trzeciej, chociaż nie zakazuje takich metod.

Ustawa przewiduje również możliwość kontroli legalności czynności organów administracji innymi środkami, które uzupełniają środki sądowe, by zapobiec podejmowaniu niepotrzebnych czynności przez sąd oraz zapewnić niedrogie i szybkie metody rozwiązywania licznych sporów.

Strona internetowa poświęcona wymiarowi sprawiedliwości zawiera informacje o organach sądowych świadczących usługi mediacji sądowej z zakresu prawa cywilnego, handlowego, karnego, rodzinnego i prawa pracy, jak również o różnych profesjonalnych stowarzyszeniach świadczących różne usługi z zakresu mediacji pozasądowej.

Czy istnieją szczególne zasady, do których należy się zastosować?

Postępowanie mediacyjne jest co do zasady prowadzone przez bezstronną stronę trzecią związaną obowiązkiem zachowania poufności.

Strony, z pomocą prawników, mogą zdecydować się na postępowanie mediacyjne i zawiadomić o tym sąd, z kolei sąd może się zwrócić do stron, jeżeli uzna, że ich sprawa powinna być rozstrzygnięta w drodze mediacji.

W sprawach karnych w celu rozpoczęcia mediacji na ogół najpierw nawiązuje się kontakt ze sprawcą, a kiedy ten się zgodzi – z ofiarą.

Informacje i szkolenia

Ustawa nr 5/2012 o mediacji w sprawach cywilnych i handlowych przewiduje, że mediator musi mieć tytuł uniwersytecki lub ukończone szkolenie zawodowe na zaawansowanym poziomie oraz ukończone specjalistyczne szkolenie z zakresu wykonywania zawodu mediatora, wymagające uczestnictwa w jednym lub szeregu specjalnych kursów prowadzonych przez oficjalnie akredytowane instytucje, które jest uznawane w całym kraju.

Jedynie niektóre ustawy i rozporządzenia niektórych wspólnot autonomicznych wskazują szkolenia, które trzeba ukończyć, by zostać mediatorem rodzinnym. Od mediatora wymaga się co do zasady kwalifikacji na poziomie uniwersyteckim (poświadczonych dyplomem) oraz 100–300 godzin głównie praktycznych ćwiczeń, w szczególności z mediacji.

Specjalistyczne szkolenia z zakresu mediacji oferują na ogół uniwersytety i samorządy zawodowe, takie jak te, które zrzeszają psychologów czy prawników.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja prowadzona przy sądzie jest co do zasady bezpłatna.

W dziedzinie prawa pracy usługi wspólnot autonomicznych oraz Międzyzwiązkowej Służby Mediacji i Arbitrażu w tym zakresie są bezpłatne.

W dziedzinie prawa rodzinnego usługi świadczone przez podmioty, które współpracują z sądem, są na ogół bezpłatne. W Katalonii ustalono cenę postępowania mediacyjnego dla osób, którym nie przysługuje pomoc prawna.

W sprawach karnych mediacja świadczona przez organy publiczne jest bezpłatna.

Poza mediacją sądową strony mogą korzystać z usług dowolnego mediatora i pokrywać uzgodnione z nim opłaty. Jeżeli chodzi o koszt mediacji, ustawa nr 5/2012 wyraźnie przewiduje, że niezależnie od wyniku mediacji, jej koszt zostanie podzielony równo między strony, chyba że ustalono inaczej.

Mając na celu zachęcanie do zawierania pozasądowych ugód, ustawa nr 10/2012 regulująca pewne opłaty dotyczące wymiaru sprawiedliwości i Krajowego Instytutu Toksykologii i Nauk Sądowych przewiduje zwrot kwoty opłaty, jeżeli ugoda pozasądowa obniży niektóre koszty świadczonych usług.

Czy umowa zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Ustawa nr 5/2012 przewiduje, że jeżeli strony zawrą ugodę w postępowaniu mediacyjnym, mogą ją urzędowo zarejestrować.

Jeżeli ugoda zawarta w drodze mediacji ma być wykonywana w innym państwie, oprócz urzędowej rejestracji, należy spełnić wymogi międzynarodowych konwencji, których stroną jest Hiszpania (jeżeli takie istnieją), oraz przepisów Unii Europejskiej.

W przypadku gdy ugoda została zawarta w postępowaniu mediacyjnym po rozpoczęciu postępowania sądowego, strony muszą zwrócić się do sądu o zatwierdzenie ugody zgodnie z przepisami hiszpańskiego kodeksu postępowania cywilnego.

Możliwość egzekwowania ugody zawartej w postępowaniu mediacyjnym zależy od swobody stron wynikającej z przedmiotu ugody.

Powiązane strony

MIĘDZYZWIĄZKOWA SŁUŻBA MEDIACJI I ARBITRAŻU W HISZPANII

Z kim należy się skontaktować?

We Francji nie istnieje centralny ani rządowy organ odpowiedzialny za regulację zawodu mediatora.

Obecnie francuskie prawo nie przewiduje żadnego szczególnego programu kształcenia umożliwiającego prowadzenie mediacji, z wyjątkiem spraw z zakresu prawa rodzinnego. Zagadnieniu mediacji poświęcono jednak oddzielną sekcję na portalu www.justice.fr i na stronie internetowej publicznych służb Rzecznika Praw Przedsiębiorców lub strona internetowa service-public.fr w przypadku mediacji w sprawach administracyjnych.

Każdy sąd apelacyjny publikuje wykazy mediatorów w sprawach cywilnych, społecznych i gospodarczych. Wykazy te ustanowiono na mocy art. 8 ustawy nr 2016-1547 z dnia 18 listopada 2016 r. o modernizacji systemu wymiaru sprawiedliwości na miarę XXI w. Wykazy te mają służyć przede wszystkim sędziom, ale można je również udostępniać stronom postępowania w dowolny sposób. Są one dostępne na stronach internetowych właściwych sądów apelacyjnych.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Strony mogą korzystać z mediacji w dowolnym czasie i we wszystkich dziedzinach prawa, z wyjątkiem dziedzin objętych tzw. normami ogólnymi porządku publicznego.«» Na przykład nie można zastosować mediacji, by obejść bezwzględnie obowiązujące przepisy dotyczące zawierania małżeństw lub rozwodu.

Mediację stosuje się w różnych dziedzinach, na przykład:

• w sporach sąsiedzkich,
• w sporach między wynajmującymi a najemcami,
• w sporach rodzinnych,
• w sporach wewnątrzorganizacyjnych w kwestiach kadrowych,
• w sporach między przedsiębiorstwami dotyczących wykonania umowy lub innego konfliktu,
• w sporach między przedsiębiorstwami a instytucjami bankowymi,
• w sporach związanych z zamówieniami publicznymi lub w sporach z organami administracji państwowej, przedsiębiorstwami publicznymi lub władzami lokalnymi.

Do jakich zasad należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji

Do francuskiego prawa mediację wprowadzono ustawą nr 95-125 z dnia 8 lutego 1995 r. o organizacji sądów i postępowania cywilnego, karnego i administracyjnego.

Rozporządzeniem nr 2011-1540 z dnia 16 listopada 2011 r. wprowadzono do krajowego porządku prawnego unijną dyrektywę 2008/52/WE. W dyrektywie tej określono ramy sprzyjające polubownemu rozstrzyganiu sporów przez strony przy wsparciu osoby trzeciej, czyli mediatora. Rozporządzeniem rozszerzono zakres stosowania tej dyrektywy, aby miała ona zastosowanie nie tylko do mediacji transgranicznych, ale również do mediacji wewnętrznych, z wyjątkiem sporów dotyczących umowy o pracę, jak również z dziedziny krajowego prawa administracyjnego.

Co więcej, rozporządzeniem z dnia 16 listopada 2011 r. zmieniono ustawę z dnia 8 lutego 1995 r. w celu ustanowienia ogólnych ram mediacji. W akcie tym zawarto definicję terminu „mediacja”, doprecyzowano cechy, którymi musi się wykazać mediator, i podkreślono zasadę poufności mediacji – niezbędną, by proces ten zakończył się powodzeniem.

Od 2010 r. publiczne i prywatne zainteresowane strony mogą korzystać z nieodpłatnej usługi mediacji świadczonej z zapewnieniem poufności przez Rzecznika Praw Przedsiębiorców powoływanego w drodze dekretu Prezydenta Republiki Francuskiej i podlegającego Ministrowi Gospodarki, Finansów i Odbudowy. W ten sposób Rzecznik przyczynia się do osiągnięcia celu leżącego w interesie publicznym, jakim jest rozwój alternatywnych metod rozwiązywania sporów. Udział Rzecznika może być pożądany w sporach między przedsiębiorcami, w sporach dotyczących wykonania umowy lub innego konfliktu, w sporach związanych z zamówieniami publicznymi lub w sporach z organami administracji państwowej, przedsiębiorstwami publicznymi lub władzami lokalnymi.

Kodeks postępowania administracyjnego zawiera część poświęconą mediacji w sprawach administracyjnych na wniosek stron lub sądu (zob. art. L. 213-1 i nast.).

Mediacja w drodze porozumienia

Strony mogą z własnej inicjatywy uzgodnić, że zwrócą się do mediatora. W tym celu nie muszą występować na drogę sądową.

Strony, które wytoczyły powództwo przed sąd, w dalszym ciągu mogą jednak uzgodnić, że zwrócą się do mediatora, aby rozstrzygnąć spór ugodowo.

Mediacja sądowa

W przypadku wytoczenia powództwa: „sędzia rozpatrujący daną sprawę, może – po wyrażeniu zgody przez strony – wyznaczyć osobę trzecią w celu wysłuchania stron i skonfrontowania ich punktów widzenia, by umożliwić im rozwiązanie dzielącego ich konfliktu” (art. 131-1 kodeksu postępowania cywilnego).

W sprawach rodzinnych sędzia może również nakazać stronom, w ograniczonym zakresie dotyczącym odpowiedzialności rodzicielskiej lub nakładania środków tymczasowych w sprawach o rozwód, udział w bezpłatnym spotkaniu informacyjnym o mediacji. Odmowa uczestnictwa w takim spotkaniu nie pociąga za sobą żadnych sankcji (art. 255 i 373-2-10 kodeksu cywilnego).

Ustawą nr 2019-222 z dnia 23 marca 2019 r. o programowaniu na lata 2018–2022 i reformie systemu wymiaru sprawiedliwości wprowadzono mediację prowadzoną po wydaniu orzeczenia w art. 373-2-10 kodeksu cywilnego:

„W przypadku braku porozumienia między stronami sąd podejmuje próbę ich pojednania.

Aby pomóc rodzicom osiągnąć porozumienie w sprawie wykonywania odpowiedzialności rodzicielskiej, sąd może im zaproponować mediację, chyba że podniesiono zarzuty, że matka lub ojciec stosuje przemoc wobec drugiego z rodziców lub dziecka. Jeżeli rodzice zgadzają się na mediację, sąd może w tym celu wyznaczyć mediatora rodzinnego, w tym w kończącym postępowanie orzeczeniu w sprawie sposobu wykonywania odpowiedzialności rodzicielskiej.

Jeżeli nie podniesiono zarzutów, że matka lub ojciec stosuje przemoc wobec drugiego z rodziców lub dziecka, sąd może również skierować rodziców na spotkanie z mediatorem rodzinnym, który poinformuje ich o celu i przebiegu mediacji”.

Ponadto sąd może zaproponować skorzystanie z mediacji w sprawach administracyjnych: „w toku rozpatrywania sprawy przez sąd administracyjny lub administracyjny sąd apelacyjny przewodniczący składu sędziowskiego może, za zgodą stron, zarządzić, aby strony podjęły próbę osiągnięcia porozumienia w drodze mediacji” (art. L. 213-1 kodeksu postępowania administracyjnego). Te same zasady obowiązują w przypadku spraw toczących się przed Radą Stanu, czyli najwyższym sądem administracyjnym (art. L. 114-1 kodeksu postępowania administracyjnego).

Skierowanie do mediacji z urzędu

W postępowaniu sądowym, jeżeli strony nie wyrażają zgody na mediację, „sąd może nakazać stronom, aby spotkały się z mediatorem, który poinformuje je o celu i przebiegu mediacji w terminie wyznaczonym przez sąd (...)” (art. 127-1 kodeksu postępowania cywilnego).

Mediacja obowiązkowa

W wyniku najnowszych zmian w przepisach mediacja jest obowiązkowa, zgodnie z francuskim prawem, w określonych okolicznościach.

W art. 7 ustawy nr 2016-1547 z dnia 18 listopada 2016 r. o modernizacji systemu wymiaru sprawiedliwości na miarę XXI w. na zasadzie eksperymentu w 11 sądach wprowadzono wymóg podjęcia próby mediacji rodzinnej przed wniesieniem sprawy do sądu. Początkowo eksperyment ten miał trwać do końca 2019 r., ale przedłużono go do 31 grudnia 2020 r., a następnie do 31 grudnia 2022 r.

Każdy, kto wnosi o zmianę orzeczenia sądu rodzinnego lub postanowienia ugody zatwierdzonej przez sąd, musi najpierw podjąć próbę mediacji rodzinnej, zanim sprawa trafi ponownie do sądu. Bez podjęcia takiej próby wniosek o zmianę będzie niedopuszczalny.

Dotyczy to wniosków w sprawie:

• miejsca zwykłego pobytu dziecka;
• prawa do odwiedzin i zabierania dziecka do swojego miejsca zamieszkania;
• łożenia na edukację i utrzymanie małoletniego dziecka orzeczeń dotyczących wykonywania odpowiedzialności rodzicielskiej.

Podjęcie próby mediacji rodzinnej przed skierowaniem sprawy do sądu nie jest obowiązkowe, jeżeli:

• jedno z rodziców stosuje przemoc wobec drugiego z rodziców lub dziecka, wniosek dotyczy zatwierdzenia przez sąd ugody zawartej między stronami lub
• w ocenie sądu istnieje inny uzasadniony powód, dla którego od stron nie należy wymagać podjęcia próby mediacji przed skierowaniem sprawy do sądu.

W ustawie nr 2019-222 z dnia 23 marca 2019 r. o programowaniu na lata 2018–2022 i reformie systemu wymiaru sprawiedliwości wprowadzono wymóg zastosowania jednej z alternatywnych metod rozwiązywania sporów, w tym mediacji, w przypadku wniosków dotyczących sporów sąsiedzkich lub nadmiernego zakłócenia porządku sąsiedzkiego o wartości przedmiotu sporu nieprzekraczającej 5000 euro. Przed wytoczeniem takiego powództwa przed sąd strony muszą z własnej inicjatywy podjąć próbę pojednania, za której przebieg odpowiada rozjemca sądowy (conciliateur de justice), próbę mediacji lub próbę przeprowadzenia postępowania mającego na celu rozstrzygnięcie sporu wyłącznie przez strony reprezentowane przez adwokatów, bez udziału osób trzecich (procédure participative). W przypadku niepodjęcia takiej próby sąd może z urzędu oddalić powództwo jako niedopuszczalne. W przepisach przewidziano jednak pięć wyjątków:

• jeżeli co najmniej jedna ze stron zwraca się do sądu o zatwierdzenie ugody;
• jeżeli przed wniesieniem sprawy do sądu należy odwołać się do organu, który wydał orzeczenie;
• jeżeli z uzasadnionego powodu możliwość skorzystania z jednej z metod polubownego rozstrzygania sporów, o których mowa w akapicie pierwszym, jest niedostępna, w szczególności jeżeli rozjemcy sądowi są niedostępni w rozsądnym terminie lub
• jeżeli obowiązuje przepis szczegółowy, zgodnie z którym sąd lub organ administracji musi podjąć próbę pojednania;
• jeżeli wierzyciel bezskutecznie wszczął uproszczone postępowanie w sprawie drobnych roszczeń.

Nieodpłatna mediacja poprzedzająca postępowanie może stanowić wymóg w sprawach toczących się przed sądem administracyjnym. W takim przypadku wyznacza się mediatora w odniesieniu do każdego rodzaju sporu. Obecnie mediacja poprzedzająca postępowanie stanowi wymóg w przypadku sporów dotyczących decyzji Pôle emploi i niektórych decyzji określonych urzędników państwowych (zob. dekret nr 2022-433 z dnia 25 marca 2022 r. o obowiązkowej mediacji poprzedzającej postępowanie w niektórych sporach dotyczących służby cywilnej i w niektórych sporach społecznych).

Mediacja w sprawach karnych

Zgodnie z art. 41-1 kodeksu postępowania karnego przed wszczęciem postępowania z oskarżenia publicznego prokurator może – bezpośrednio lub za pośrednictwem mediatora prokuratora Republiki (médiateur du procureur de la République) – zorganizować mediację z udziałem sprawcy i pokrzywdzonego na wniosek pokrzywdzonego lub za jego zgodą, jeżeli prokurator uzna, że środek taki może zapewnić odszkodowanie dla pokrzywdzonego z tytułu poniesionej przez niego szkody lub przyczynić się do naprawienia szkody wyrządzonej wskutek popełnionego czynu zabronionego lub do resocjalizacji sprawcy.

W przypadku mediacji w sprawach karnych pokrzywdzony i sprawca mogą czynnie uczestniczyć w rozwiązywaniu kwestii wynikających z czynu zabronionego w celu naprawienia wszelkiego rodzaju szkód poniesionych w wyniku jego popełnienia. Procesem tym kieruje mediator do spraw karnych wyznaczony przez prokuratora. Mediator musi zapewnić pokrzywdzonemu możliwość swobodnego wypowiedzenia się, zrelacjonowania stanu faktycznego i przedstawienia jego oczekiwań odnośnie do poniesionej szkody i pożądanego sposobu jej naprawienia. Bezpośrednia konfrontacja z ofiarą ma sprawić, że sprawca uświadomi sobie swoje czyny i ich skutki, co ma zapobiec ich powtórnemu popełnieniu.

Jeżeli nie przeprowadzono mediacji w sprawie karnej ze względu na zachowanie sprawcy, prokurator może wszcząć postępowanie, chyba że pojawią się nowe dowody w sprawie. Mediacja jest zakazana w sprawach karnych dotyczących przemocy ze strony partnera na mocy art. 132-80 kodeksu karnego od czasu przyjęcia ustawy nr 2020-936 z dnia 30 lipca 2020 r. mającej na celu ochronę ofiar przemocy domowej.

Regulacje dotyczące mediacji

Na poziomie krajowym obowiązuje kodeks etyki zawodowej mediatorów przyjęty przez UE.

Rzecznik Praw Przedsiębiorców również działa w oparciu o regulamin postępowania, który jest jawny.

Instytucje korzystające z akredytowanych usług mediacji rodzinnej – tj. usług finansowanych ze środków publicznych z kasy świadczeń rodzinnych, rolniczej kasy wzajemnych ubezpieczeń społecznych i przez Ministerstwo Sprawiedliwości – zobowiązały się do przestrzegania określonych norm dotyczących świadczenia i jakości tych usług. Normy te określono w krajowym ramach odniesienia.

Jeżeli chodzi o mediację w sprawach administracyjnych, w 2017 r. przyjęto kartę etyki zawodowej mediatorów w sprawach administracyjnych.

Ponadto w dekrecie nr 2017-1457 z dnia 9 października 2017 r. w sprawie wykazów mediatorów prowadzonych przez sądy apelacyjne określono przesłanki, które trzeba spełnić, aby zostać wpisanym do takiego wykazu. Zgodnie z tymi przesłankami:

1. wyciąg z rejestru karnego (tzw. bulletin n°2) kandydata na mediatora nie może zawierać wpisów dotyczących wyroków skazujących, stwierdzenia niezdolności do wykonywania określonych zawodów ani pozbawienia praw;
2. mediatorami nie mogą być osoby, które dopuściły się w przeszłości działań niehonorowych, nieuczciwych i niemoralnych, wskutek których nałożono na nie sankcje dyscyplinarne lub administracyjne polegające na zwolnieniu z pracy, zawieszeniu, usunięciu ze stanowiska, cofnięciu zgody lub cofnięciu zezwolenia;
3. mediatorami mogą być osoby, które przedłożą zaświadczenie o odbyciu szkolenia lub dysponowaniu doświadczeniem potwierdzającym ich umiejętności w dziedzinie mediacji – dotyczy to zarówno osób fizycznych, jak i osób prawnych: każda osoba fizyczna będąca członkiem osoby prawnej i prowadząca mediacje musi spełniać warunki określone dla osób fizycznych.

Informacje i szkolenia

Obecnie francuskie prawo nie przewiduje żadnego szczególnego programu kształcenia umożliwiającego prowadzenie mediacji.

Istnieje możliwość uzyskania państwowego dyplomu mediatora rodzinnego (DEMF). Uzyskanie tego dyplomu nie jest warunkiem koniecznym prowadzenia mediacji rodzinnej, lecz jest on wymagany przy zatrudnieniu w akredytowanej służbie mediacji rodzinnej.

W sprawach karnych do pełnienia funkcji mediacyjnych w okręgach właściwości sądów powszechnych pierwszej instancji (tribunal judiciaire) oraz sądów apelacyjnych uprawnione są osoby fizyczne oraz należycie zgłoszone stowarzyszenia na warunkach przewidzianych w art. R. 15-33-30 kodeksu postępowania karnego. Mediatorom zapewnia się co najmniej 35-godzinne szkolenie wprowadzające, jak również kursy doszkalające przez cały okres aktywności zawodowej.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja pozasądowa lub sądowa jest płatna, a jej koszty ponoszą osoby, które skorzystały z tego alternatywnego sposobu rozstrzygania sporów.

Mediacja jest nieodpłatna w przypadku korzystania z jednej z wielu publicznych usług mediacyjnych lub jeśli została zarządzona w sprawach karnych. Ta sama zasada dotyczy sytuacji, w których mediacja jest obowiązkowym warunkiem wstępnym wniesienia środka zaskarżenia do sądu administracyjnego.

Wynagrodzenie mediatora może wchodzić w zakres pomocy prawnej, jak przewidziano w art. 118-9 i nast. dekretu nr 91-1266 z dnia 19 grudnia 1991 r. Nie może ono jednak przekraczać kwoty 256 euro w przypadku jednej strony lub 512 euro w przypadku wszystkich stron.

W przypadku mediacji sądowej wynagrodzenie jest ustalane przez urzędnika sądowego odpowiedzialnego za obliczenie opłat po wykonaniu zadania i przedstawieniu rachunku lub wykazu kosztów (art. 119 dekretu nr 91-1266 z dnia 19 grudnia 1991 r.). Sędzia ustala wartość depozytu i wynagrodzenia (art. 131-6 i 131-13 kodeksu postępowania cywilnego). Z powodu braku jasno określonego w przepisach wykazu stawek koszt jednostkowy usług mediacji rodzinnej jest zmienny.

Instytucje świadczące usługi mediacji finansowane ze środków publicznych zobowiązują się przestrzegać krajowego wykazu stawek zmiennych przy obliczaniu udziału finansowego w kosztach ponoszonego przez rodziny. Udział finansowy każdej ze stron w przeliczeniu na sesję mediacyjną i osobę wynosi od 2 euro do 131 euro w zależności od dochodów stron.

Czy ugoda zawarta w następstwie mediacji może podlegać egzekucji?

Gdy strony dojdą do porozumienia, jest ono dla nich wiążące jak każda inna umowa.

Jeżeli strony wyrażają taką wolę, wykonanie ugody może nastąpić w drodze przedłożenia jej do zatwierdzenia przez sąd właściwy (zob. art. 1565 kodeksu postępowania cywilnego; art. L. 213-4 kodeksu postępowania administracyjnego) lub, zgodnie z ustawą z dnia 22 grudnia 2021 r., przedłożenia dokumentu sporządzonego przez adwokata do zatwierdzenia przez sekretariat sądu.

W przypadku mediacji sądowej art. 131-12 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje, że sędzia, który rozpoznaje sprawę, zatwierdza przedłożoną mu ugodę na wniosek stron.

Art. L111-3 pkt 1 kodeksu postępowania cywilnego przewiduje, że ugody zawarte w ramach mediacji sądowej lub pozasądowej stanowią tytuł egzekucyjny, o ile sąd powszechny lub administracyjny nadał im klauzulę wykonalności.

W odniesieniu do mediacji w sprawach karnych art. 41-1 pkt 5 postępowania karnego stanowi, że jeśli sprawca zobowiązał się do wypłaty ofierze odszkodowania, ofiara może – w świetle tego zobowiązania – żądać odszkodowania w trybie procedury wydania nakazu zapłaty, zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego.

1. Z kim należy się skontaktować?

System mediacji w sprawach cywilnych i gospodarczych, mający na celu rozstrzyganie sporów dotyczących uprawnień, którymi strony mogą dowolnie rozporządzać (diritti disponibili), wprowadzono we Włoszech dekretem legislacyjnym nr 28/2010.

Do świadczenia usług mediacji upoważnione są podmioty zajmujące się mediacją, które mogą mieć charakter publiczny lub prywatny, wpisane do rejestru podmiotów zajmujących się mediacją (registro degli organismi di mediazione) prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Wszelkie informacje na temat mediacji można znaleźć na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rejestr akredytowanych podmiotów zajmujących się mediacją jest opublikowany na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rejestr ten ma umożliwić osobom zainteresowanym nawiązanie kontaktu z wybranym podmiotem zajmującym się mediacją i skorzystanie z usług mediatorów, którzy są jego członkami. Szczegółowe informacje można uzyskać, kontaktując się bezpośrednio z konkretnym podmiotem.

2. W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Podmioty zajmujące się mediacją świadczą pomoc w zawarciu ugody pozasądowej w każdym sporze cywilnym lub gospodarczym, który dotyczy uprawnień, którymi strony mogą swobodnie rozporządzać. We Włoszech skorzystanie z mediacji jest warunkiem wstępnym wszczęcia postępowania w przypadku sporów dotyczących współwłasności, praw rzeczowych, podziału, dziedziczenia, umów rodzinnych, najmu/dzierżawy, umów użyczenia (comodato), wynajmu przedsiębiorstw (affitto di aziende), odszkodowania za szkody wynikające z odpowiedzialności za błędy medyczne i odpowiedzialności placówek opieki zdrowotnej oraz zniesławienia za pośrednictwem prasy lub innych środków masowego przekazu, a także umów ubezpieczenia, umów bankowych i umów finansowych. W takich sprawach przewidziano przymus adwokacki. Mediacja może mieć również charakter fakultatywny – przeprowadza się ja na wniosek sądu lub na podstawie zobowiązania zaciągniętego w umowie przez strony.

3. Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Zasady regulujące mediację w sprawach cywilnych i gospodarczych określono obecnie w dekrecie legislacyjnym nr 28/2010 (zmienionym dekretem z mocą ustawy nr 69 z dnia 21 czerwca 2013 r., przekształconym w ustawę nr 98 z dnia 9 sierpnia 2013 r., a następnie dekretem z mocą ustawy nr 132 z dnia 12 września 2014 r., przekształconym, ze zmianami, w ustawę nr 162 z dnia 10 listopada 2014 r., i dekretem legislacyjnym nr 130 z dnia 6 sierpnia 2015 r.) oraz w dekrecie ministerialnym nr 180/2010.

4. Szkolenie

kandydat na mediatora musi w szczególności mieć stopień naukowy lub dyplom odpowiadający co najmniej dyplomowi uniwersyteckiemu uzyskiwanemu po trzech latach nauki lub też być członkiem stowarzyszenia branżowego lub organizacji branżowej oraz ukończyć co najmniej dwuletni kurs doskonalenia zawodowego organizowany przez ośrodek szkoleniowy akredytowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości, przy czym w trakcie trwania takiego kursu jest zobowiązany uczestniczyć w przynajmniej dwudziestu mediacjach w charakterze stażysty.

Ośrodki szkoleniowe, które wydają świadectwa ukończenia przez mediatorów niezbędnych szkoleń, to podmioty publiczne lub prywatne, które uzyskały akredytację Ministerstwa Sprawiedliwości pod warunkiem spełnienia określonych wymogów.

5. Jaki jest koszt mediacji?

Kryteria ustalania wysokości opłaty za mediację (indennità di mediazione), która obejmuje opłatę za wszczęcie postępowania oraz opłatę za konkretne czynności podejmowane w ramach mediacji, określa art. 16 dekretu ministerialnego nr 180/2010.

Konkretne kwoty wskazano w tabeli A stanowiącej załącznik do tego dekretu. Kwoty te zależą od wartości przedmiotu sporu.

6. Czy ugoda zawarta w następstwie mediacji może podlegać egzekucji?

Art. 12 dekretu legislacyjnego nr 28/2010 stanowi, że w przypadku gdy wszystkie strony biorące udział w mediacji są wspierane przez adwokata, ugoda podpisana przez strony i samych adwokatów stanowi tytuł wykonawczy uprawniający do przymusowego wywłaszczenia (espropriazione forzata), przeniesienia faktycznego władztwa nad ruchomością lub nieruchomością z osoby aktualnie wykonującej takie władztwo na osobę uprawnioną do jego wykonywania (esecuzione per consegna e rilascio), wyegzekwowania zobowiązania do działania lub zaniechania (esecuzione degli obblighi di fare e non fare) oraz wpisu hipoteki przymusowej (ipoteca giudiziale). Adwokaci poświadczają i potwierdzają, że ugoda jest zgodna z przepisami bezwzględnie obowiązującymi i porządkiem publicznym. W pozostałych przypadkach ugodę załączoną do protokołu zatwierdza się, na wniosek strony, zarządzeniem prezesa sądu, po stwierdzeniu jej formalnej poprawności oraz zgodności z przepisami bezwzględnie obowiązującymi i wymogami porządku publicznego. W przypadku sporu transgranicznego, o którym mowa w art. 2 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r., protokół zatwierdza prezes sądu, w którego okręgu ugoda ma zostać wykonana.

7. Czy dostęp do baz zawierających dane o mediatorach jest bezpłatny?

Obecnie Ministerstwo Sprawiedliwości regularnie publikuje na swojej stronie internetowej wykaz podmiotów zajmujących się mediacją oraz mediatorów zarejestrowanych w każdym z tych podmiotów.

To jest link, o którym mowa w sekcji 1; dostęp do strony jest nieograniczony i nieodpłatny.

Z kim należy się skontaktować?

Aby uzyskać informacje o mediacji na Cyprze, należy skontaktować się z Ministerstwem Sprawiedliwości i Porządku Publicznego (Ypourgeío Dikaiosýnis kai Dimosías Táxeos), Cypryjską Izbą Adwokacką (Pankýprios Dikigorikós Sýllogos), Cypryjską Izbą Handlowo-Przemysłową (Kypriako Emporikó kai Viomichanikó Epimelitírio) lub Cypryjską Izbą Nauki i Techniki (Epistimonikó Technikó Epimelitírio Kýprou).

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Jeżeli strony sporu wyrażą na to zgodę, drogą mediacji można rozstrzygać wszelkie spory cywilne – niezależnie od tego, czy mają one charakter transgraniczny czy krajowy – w tym spory gospodarcze. Nie dotyczy to sporów rodzinnych ani sporów pracowniczych, które nie zaliczają się do kategorii sporów transgranicznych.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Zgodnie z przepisami ustawy o niektórych kwestiach dotyczących mediacji w sporach cywilnych z 2012 r. [ustawa 159(I)/2012] strony wyznaczają mediatora za obopólną zgodą. Procedura ta nie jest sformalizowana. Strony w porozumieniu z mediatorem ustalają sposób prowadzenia postępowania, czas jego trwania, obowiązek zachowania poufności postępowania, honorarium mediatora i warunki płatności oraz wszelkie inne kwestie, jakie uznają za konieczne.

Jakie są koszty mediacji?

Zgodnie z przepisami ustawy przed rozpoczęciem postępowania mediacyjnego strony w porozumieniu z mediatorem ustalają szereg kwestii, w tym sposób obliczania honorarium mediatora i warunki jego wypłaty oraz wszelkie inne koszty postępowania. W związku z tym w przypadku mediacji nie obowiązują koszty stałe; wysokość kosztów zależy zwykle od stopnia złożoności sprawy.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Jeżeli strony osiągną porozumienie, mediator sporządza ugodę na piśmie, przy czym obie strony wspólnie – albo jedna ze stron za wyraźną zgodą strony przeciwnej – mogą złożyć w sądzie wniosek o nadanie tej ugodzie klauzuli wykonalności. W takim przypadku ugoda powinna być egzekwowana w taki sam sposób jak orzeczenie sądu.

Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej . Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.

Mediacja w państwach UE - Łotwa

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w ramach której mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy działający w wymiarze sprawiedliwości na Łotwie są świadomi korzyści płynących z mediacji.

Z kim należy się skontaktować?

Na Łotwie korzystanie z mediacji w ramach rozstrzygania sporów cywilnych dopiero się rozwija. Nie istnieje centralny organ rządowy odpowiedzialny za regulowanie zawodu mediatora.

Rada Mediacyjna

Rada Mediacyjna (Mediācijas padome) to stowarzyszenie utworzone 25 lipca 2011 r. Zrzesza ono szereg łotewskich stowarzyszeń prowadzących działalność w obszarze mediacji. Jego celem jest opracowanie wspólnych standardów szkolenia mediatorów, wprowadzenie certyfikacji dla programów szkoleniowych, opracowanie i przyjęcie kodeksu postępowania dla certyfikowanych mediatorów, jak również reprezentowanie certyfikowanych mediatorów oraz przedstawianie ich poglądów władzom krajowym, organom lokalnym, innym organom oraz urzędnikom, a także opiniowanie kwestii związanych z ustawodawstwem oraz praktyką prawną dotyczącą mediacji.

Rada Mediacyjna została powołana przez następujące stowarzyszenia:

• Mediacja i ADR (Mediācija un ADR);
• Zintegrowana Mediacja na Łotwie (Integrētā mediācija Latvijā);
• Integracja dla Społeczeństwa (Centrum Wsparcia dla Ofiar) (Integrācija sabiedrībai (Cietušo atbalsta centrs));
• Stowarzyszenie Mediatorów Handlowych (Komercmediatoru asociācija).

Mediacja i ADR

Stowarzyszenie Mediacja i ADR (Mediācija un ADR) zostało utworzone 7 kwietnia 2005 r. Do jego zadań należy:

• promowanie stopniowego wprowadzania i stosowania alternatywnych metod rozwiązywania sporów (mediacji, koncyliacji, bezstronnej analizy faktów, ekspertyz, arbitrażu itp.) na Łotwie;
• uczestnictwo w procesie podejmowania decyzji politycznych, np. w ramach grup roboczych ustanowionych przez organy publiczne;
• promowanie podnoszenia standardów kwalifikacji zawodowych wśród członków oraz świadczenia usług mediacji i alternatywnych metod rozwiązywania sporów na najwyższym poziomie;
• umożliwianie kontaktów między osobami zawodowo zajmującymi się świadczeniem usług w zakresie alternatywnego rozwiązywania sporów w imię realizacji wspólnych celów;
• współpraca z organizacjami międzynarodowymi oraz z innymi osobami fizycznymi i prawnymi.

Stowarzyszenie doradza stronom uczestniczącym w sporze i ich przedstawicielom w zakresie wyboru specjalisty, jak również prowadzi wykłady i seminaria na temat mediacji oraz metod alternatywnego rozwiązywania sporów. Wielu jego członków to praktykujący mediatorzy specjalizujący się w sprawach cywilnych i karnych. Członkowie stowarzyszenia nabywają umiejętności w zakresie negocjacji i mediacji na Łotwie i za granicą poprzez uczestnictwo w kursach z udziałem doświadczonych mediatorów i osób zajmujących się rozwiązywaniem konfliktów ze Stanów Zjednoczonych, Zjednoczonego Królestwa, Niemiec i z innych krajów.

Zintegrowana Mediacja na Łotwie

Stowarzyszenie Zintegrowana Mediacja na Łotwie (Integrētā mediācija Latvijā — IMLV) powstało 10 sierpnia 2007 r. Wizją przyświecającą temu stowarzyszeniu jest stworzenie społeczeństwa, w którym z powodzeniem udaje się rozstrzygać spory, interesy wszystkich stron są jednakowo reprezentowane, zaś proces rozstrzygania sporu uwzględnia aspekt humanitarny, jest sprawiedliwy i oparty na współpracy. IMLV ustanowiono w ścisłej współpracy z niemiecką organizacją pod nazwą Integrierte Mediation. Planowana jest współpraca w dziedzinie kształcenia, szkoleń dodatkowych, nadzoru, wprowadzania usług mediacji i przyjmowania dobrych praktyk.

Celem IMLV jest promowanie rozwoju mediacji na szczeblu regionalnym, krajowym i międzynarodowym poprzez włączenie mediacji w proces rozstrzygania sporów w instytucjach i organizacjach, a także uwzględnienie jej w działalności profesjonalistów i ogółu społeczeństwa.

Aby osiągnąć ten cel stowarzyszenie IMLV podjęło się realizacji następujących zadań:

• promowanie i rozwijanie idei zintegrowanej mediacji na Łotwie jako nowoczesnego i charakteryzującego się wysoką jakością sposobu rozstrzygania sporów;
• promowanie współpracy między profesjonalistami, organizacjami i instytucjami;
• definiowanie koncepcji zintegrowanej mediacji i korzyści z niej płynących, a także ich promowanie;
• informowanie i edukowanie społeczeństwa w zakresie koncepcji zintegrowanej mediacji oraz związanych z nią możliwości;
• upowszechnianie informacji dotyczących przykładów udanych rozstrzygnięć uzyskanych za pomocą zintegrowanej mediacji;
• organizowanie szkoleń w dziedzinie mediacji i zwiększenie jej potencjału na potrzeby wykorzystania tej metody w różnych dziedzinach;
• prowadzenie analiz i sondaży.

IMLV skupia przedstawicieli różnych zawodów – w tym mediatorów praktyków – umożliwiając im zastosowanie umiejętności w dziedzinie mediacji w pracy oraz kształtując w świadomości społecznej przekonanie, że mediacja daje rzeczywistą możliwość rozwiązania sporu.

Integracja dla Społeczeństwa (Ośrodek Wsparcia dla Ofiar)

Ośrodek Wsparcia dla Ofiar utworzony przez stowarzyszenie Integracja dla Społeczeństwa rozpoczął działalność w 2003 r. Jego głównym celem jest udzielanie pomocy ofiarom przestępstw. Od 2004 r. ośrodek zatrudnia 20 mediatorów posiadających fachową wiedzę w zakresie postępowania mediacyjnego i potrafiących ją wykorzystać w rozstrzyganiu sporów z zakresu prawa cywilnego i administracyjnego.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Korzystanie z mediacji dopuszcza się wielu dziedzinach. Wydaje się, że mediacja jest najbardziej rozpowszechniona w sporach cywilnych na gruncie prawa rodzinnego i handlowego.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne.

Przeprowadzenie mediacji nie stanowi warunku niezbędnego do wszczęcia lub prowadzenia niektórych rodzajów postępowań sądowych.

Mediacja na Łotwie nie jest uregulowana żadnymi zewnętrznymi przepisami.

Informacje i szkolenia

Strona internetowa poświęcona mediacji: http://www.mediacija.lv.

Stowarzyszenia Mediacja i ADR oraz Integracja dla Społeczeństwa współpracują z trenerami, którzy oferują podstawowy kurs mediacji przeznaczony dla przyszłych mediatorów oraz kurs poświęcony podstawowym umiejętnościom w zakresie rozwiązywania konfliktów do wykorzystania w sytuacjach o charakterze zawodowym i osobistym.

Jakie są koszty mediacji?

Rozstrzyganie sporów cywilnych w drodze mediacji nie jest bezpłatne. Koszty mediacji zależą od szeregu czynników: kwalifikacji i doświadczenia mediatora, stopnia złożoności sporu, liczby wymaganych spotkań mediacyjnych oraz innych okoliczności.

Jednak w sprawach dotyczących interesów i praw dzieci, Rada Spraw Zagranicznych i Koncyliacji przy Sądzie Rodzinnym w Rydze (Rīgas Bāriņtiesas Ārlietu un samierināšanas pārvalde) świadczy bezpłatne usługi dla mieszkańców miasta Rygi. Spory dotyczą głownie alimentów, ustalenia miejsca zamieszkania dziecka, prawa do kontaktów z dzieckiem, opieki nad dzieckiem i wychowania.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE przewiduje, że strony sporu mogą wystąpić z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie informują Komisję o tym, które sądy lub inne organy są właściwe do rozpatrywania takich wniosków.

Łotwa nie przekazała jeszcze tych informacji.

Powiązane strony

Mediācija.lv

Z kim należy się skontaktować?

Nie istnieje organ centralny ani rządowy zajmujący się kwestiami mediacji (tarpininkavimas) i Litwa nie planuje ich utworzenia.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

W celu polubownego rozwiązania sporu (taikinamasis tarpininkavimas) można skorzystać z mediacji w sporach cywilnych (tj. w sporach rozpoznawanych w ramach postępowania cywilnego przez sąd o właściwości ogólnej).

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Mediacja regulowana jest ustawą o polubownej mediacji w sporach cywilnych (Civilinių ginčų taikinamojo tarpininkavimo įstatymas). W ramach wyznaczonych przez tę ustawę korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne. Nie istnieją szczególne uregulowania, takie jak kodeks postępowania dla mediatorów.

Informacje i szkolenia

Nie wprowadzono jak dotąd żadnego krajowego programu szkoleń. Szkolenia prowadzą jednak ośrodek szkoleniowy Ministerstwa Sprawiedliwości (Teisingumo ministerija) oraz instytucje prywatne. Działalność instytucji prywatnych nie jest regulowana.

Jakie są koszty mediacji?

Zgodnie z ustawą o polubownej mediacji w sporach cywilnych, świadczenie polubownej mediacji może być odpłatne lub bezpłatne. Kiedy mediacja prowadzona jest odpłatnie, postępowanie może się rozpocząć jedynie wtedy, gdy mediator uzgodni kwotę, która ma być wypłacona, jak również sposób płatności z obiema stronami sporu, w formie pisemnej.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE stwarza stronom sporu możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie powiadomią o tym sądy i inne organy właściwe do składania takich wniosków.

Zgodnie ustawą o polubownej mediacji w sporach cywilnych strony sporu wybierają sąd właściwy. Może to być sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania lub dla siedziby jednej ze stron sporu.

Z kim należy się skontaktować?

Nie istnieje centralny organ odpowiedzialny za regulację zawodu mediatora.

Poza mediacją w konkretnych sektorach (bankowość, ubezpieczenia itp.), a także oprócz rzecznika praw obywatelskich, który odpowiada za mediację w sprawach administracyjnych, i Komitetu Obrony Praw Dziecka (Ombudskommittee fir t’Rechter vun de Kanner), istnieją stowarzyszenia prawnicze, które prowadzą działalność w zakresie mediacji. Są to:

• Luksemburskie Stowarzyszenie Mediacji i Uprawnionych Mediatorów (ALMA asbl – stowarzyszenie o charakterze niezarobkowym);
• Centrum Mediacji w Sprawach Cywilnych i Handlowych (CMCC);
• Centrum Mediacji (asbl – stowarzyszenie o charakterze niezarobkowym);
• Centrum Mediacji Społecznej i Rodzinnej (prowadzone przez fundację Pro Familia);

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja jest dopuszczalna głównie w:

• sprawach administracyjnych,
• sprawach karnych,
• sprawach rodzinnych,
• sprawach gospodarczych,
• sporach sąsiedzkich.

Podstawowe cechy mediacji w sprawach cywilnych i handlowych to ugodowość, poufność procesu, a także udział niezależnego, bezstronnego i kompetentnego mediatora. Mediacja może odnosić się do całego sporu lub jego części. Dotyczy to zarówno mediacji umownej, jak i mediacji sądowej, ze szczególnym uwzględnieniem mediacji rodzinnej.

W ramach mediacji umownej każda ze stron może zaproponować mediację drugiej stronie lub pozostałym stronom na każdym etapie postępowania sądowego, tak długo, jak nie zapadł wyrok w danej sprawie, niezależnie od postępowania sądowego lub arbitrażowego.

W ramach mediacji sądowej sąd rozpatruje już spór w sprawie cywilnej, handlowej lub rodzinnej i w dowolnym momencie postępowania może zastosować mediację sądową, tak długo, jak nie zapadł wyrok w sprawie. Wyjątkiem są sprawy przed Sądem Kasacyjnym i sprawy, w których wydano zarządzenia tymczasowe. Sąd może wezwać strony z własnej inicjatywy lub na wspólny wniosek stron mediacji, lecz w każdym przypadku strony muszą wyrazić zgodę. Jeżeli sąd rozpatruje spór, który dotyczy problemu z zakresu prawa rodzinnego, przy czym przypadki te stanowią katalog zamknięty, może zaproponować stronom mediację i zarządzić nieodpłatne spotkanie informacyjne, na którym wyjaśnia się zasady, procedurę i skutki mediacji.

W sprawach karnych prokurator (procureur d'Etat) może, pod pewnymi warunkami i przed podjęciem decyzji o ściganiu z urzędu, postanowić o zastosowaniu mediacji, jeżeli:

• przyczyni się to do zadośćuczynienia lub naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu lub
• położy to kres zakłóceniu wynikającemu z danego czynu lub
• przyczyni się do resocjalizacji sprawcy czynu.

Zastosowanie mediacji nie stanowi przeszkody dla późniejszego podjęcia decyzji o wszczęciu postępowania sądowego, zwłaszcza jeżeli warunki mediacji nie są przestrzegane.

Czy istnieją szczegółowe przepisy, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne.

Mediacja w sprawach administracyjnych i karnych, a także tzw. mediacja «sektorowa», są regulowane szczegółowymi przepisami.

Informacje i kształcenie

Mediator w sprawach karnych

System mediacji w sprawach karnych wprowadzono ustawą z dnia 6 maja 1999 r. i rozporządzeniem wielkoksiążęcym z dnia 31 maja 1999 r. Przed podjęciem decyzji o ściganiu z urzędu prokurator może zastosować mediację, jeżeli wydaje mu się, że przyczyni się to do zadośćuczynienia lub naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu lub położy kres zakłóceniu wynikającym z danego czynu bądź też przyczyni się do resocjalizacji sprawcy czynu. Jeżeli prokurator podejmie decyzję o zastosowaniu mediacji w sprawie karnej, może wyznaczyć na mediatora dowolną osobę posiadającą stosowne uprawnienia.

Uzyskanie uprawnień:

Osoba, która chce uzyskać uprawnienia do występowania jako mediator w sprawach karnych, składa wniosek do Ministerstwa Sprawiedliwości, które rozpatruje wniosek po uzyskaniu opinii prokuratora generalnego (Procureur général d'Etat).

Mediator w sprawach cywilnych i handlowych

Krajowe ramy ustawodawcze dotyczące mediacji w sprawach cywilnych i handlowych w formie nowego kodeksu postępowania cywilnego nakreśla ustawa z dnia 24 lutego 2012 r. Za pomocą tej ustawy Luksemburg dokonał transpozycji dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/52/WE z dnia 21 maja 2008 r. w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych, przejmując określone w niej zasady dotyczące sporów transgranicznych również w odniesieniu do sporów krajowych. Ustawę uzupełnia rozporządzenie wielkoksiążęce z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie procedury nadawania uprawnień mediatorom sądowym i rodzinnym, specjalnego kształcenia z zakresu mediacji i nieodpłatnego spotkania informacyjnego.

Mediator jest osobą trzecią, której zadanie polega na wysłuchaniu stron razem, a w stosownym przypadku – osobno, tak aby znalazły rozwiązanie dzielącego je sporu. Mediator nie narzuca stronom rozwiązań, lecz zachęca je do uzgodnienia rozwiązania w drodze negocjacji i w sposób polubowny.

Mediacja sądowa i mediacja rodzinna może zostać powierzona mediatorowi posiadającemu uprawnienia lub mediatorowi bez uprawnień. Uprawnionym mediatorem jest osoba fizyczna posiadająca stosowne uprawnienia nadane przez ministra sprawiedliwości.

W przypadku mediacji umownej oraz w razie sporu transgranicznego strony mogą powołać mediatora bez uprawnień.

Uzyskanie uprawnień:

Kompetencje do nadawania uprawnień mediatorom posiada minister sprawiedliwości. W sprawach cywilnych i handlowych mediatorzy nie potrzebują uprawnień do mediacji umownej.

Każda osoba fizyczna może złożyć wniosek o nadanie uprawnień, jeżeli spełnia warunki przewidziane w ustawie z dnia 24 lutego 2012 r. o wprowadzeniu zagadnień dotyczących mediacji w sprawach cywilnych i handlowych do nowego kodeksu postępowania cywilnego, a także w rozporządzeniu wielkoksiążęcym z dnia 25 czerwca 2012 r. w sprawie procedury nadawania uprawnień mediatorom sądowym i rodzinnym, specjalnego programu kształcenia w zakresie mediacji i nieodpłatnego spotkania informacyjnego.

Na mocy ww. dyrektywy 2008/52/WE i art. 1251-3 ust. 1 akapit trzeci ustawy z dnia 24 lutego 2012 r. o mediacji osoba świadcząca usługi z zakresu mediacji, która spełnia równoważne lub w znacznym stopniu porównywalne warunki uzyskania uprawnień w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, jest zwolniona z konieczności uzyskania uprawnień w Wielkim Księstwie Luksemburga.

Uprawnienia nadaje się na czas nieokreślony.

W art. 1251-3 ust. 2 nowego kodeksu postępowania cywilnego i w rozporządzeniu wielkoksiążęcym z dnia 25 czerwca 2012 r., o którym mowa powyżej, określono wszystkie warunki, które musi spełniać osoba fizyczna wnioskująca o nadanie uprawnień.

1. Osoba taka musi cieszyć się nieposzlakowaną opinią oraz posiadać odpowiednie kompetencje, i wykształcenie, a także dawać gwarancje niezależności i bezstronności.
2. Wnioskodawca musi przedstawić wyciąg z luksemburskiego rejestru karnego lub podobny dokument wydany przez właściwe władze krajowe w miejscu pobytu, w którym wnioskodawca przebywał przez ostatnie pięć lat.
3. Wnioskodawca musi korzystać z praw obywatelskich i praw politycznych.
4. Osoba taka powinna posiadać specjalne przygotowanie z zakresu mediacji, potwierdzone:

• albo dyplomem magistra w dziedzinie mediacji wydanym przez Uniwersytet w Luksemburgu lub inny uniwersytet, inną placówkę szkolnictwa wyższego lub inną placówkę zapewniającą wykształcenie na tym samym poziomie, wyznaczoną zgodnie z przepisami ustawowymi, wykonawczymi lub administracyjnymi państwa członkowskiego Unii Europejskiej;
• albo trzyletnim doświadczeniem zawodowym uzupełnionym «specjalnym wykształceniem z zakresu mediacji» zgodnie z art. 2 ww. rozporządzenia wielkoksiążęcego z dnia 25 czerwca 2012 r.;
• albo wykształceniem z zakresu mediacji uznawanym w państwie członkowskim Unii.

Uniwersytet w Luksemburgu prowadzi specjalny program kształcenia (studia magisterskie) w zakresie mediacji.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja często jest bezpłatna. W przypadku gdy mediacja jest odpłatna, jest to zawsze wyraźnie zaznaczone.

W ramach mediacji umownej wynagrodzenie mediatorów jest ustalane w sposób dowolny. W tym przypadku strony ponoszą koszty wynagrodzenia w równych częściach, chyba że postanowią inaczej.

W ramach mediacji sądowej i rodzinnej, wysokość wynagrodzeń ustala rozporządzenie wielkoksiążęce.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Należy zauważyć, że ugody zawarte w drodze mediacji w sprawach cywilnych i handlowych mają taką samą moc dowodową co orzeczenie sądu. Ugody zawarte w drodze mediacji w innym państwie Unii Europejskiej lub na szczeblu krajowym są objęte klauzulą wykonalności w Unii Europejskiej na mocy dyrektywy 2008/52/WE, o której mowa powyżej. Ugoda, całkowita lub częściowa, staje się wykonalna po jej poświadczeniu przez właściwy sąd.

Ustawą z dnia 24 lutego 2012 r. dokonano transpozycji dyrektywy do prawa krajowego. Na mocy ustawy mediacja uzyskała ten sam status co obowiązujące postępowania sądowe.

Przydatne linki

Ministerstwo Sprawiedliwości;

Luksemburskie Stowarzyszenie Mediacji i Uprawnionych Mediatorów (ALMA asbl – stowarzyszenie o charakterze niezarobkowym);

Centrum Mediacji w Sprawach Cywilnych i Handlowych (CMCC);

Centrum Mediacji w Sprawach Cywilnych i Handlowych (CMCC asbl – stowarzyszenie o charakterze niezarobkowym);

Centrum Mediacji (asbl – stowarzyszenie o charakterze niezarobkowym);

Centrum Mediacji Społecznej i Rodzinnej

Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki:

Mediacja w państwach UE - Węgry

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów (alternatív vitarendezés),w ramach którego mediator (közvetítő) pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy zatrudnieni w wymiarze sprawiedliwości na Węgrzech są dobrze świadomi korzyści płynących z mediacji.

Z kim należy się skontaktować?

Zgodnie z węgierską ustawą nr LV z 2002 r. o mediacji (a közvetítői tevékenységről szóló 2002. évi LV. törvény), minister właściwy do spraw sprawiedliwości odpowiada za rejestrację mediatorów i osób prawnych zatrudniających mediatorów.

Rejestr mediatorów i osób prawnych zatrudniających mediatorów jest dostępny na stronie internetowej Ministerstwa Administracji Publicznej i Sprawiedliwości.

Strona ta zawiera ogólne informacje na ten temat i umożliwia przeszukiwanie rejestru mediatorów według nazwiska, obszaru specjalizacji, umiejętności językowych oraz kraju, w którym mieści się biuro mediatora. Wyszukiwanie osób prawnych jest możliwe według nazwy, państwa siedziby oraz skróconej wersji nazwy.

Na tej samej stronie internetowej znajdują się również formularze rejestracyjne dla mediatorów oraz osób prawnych zatrudniających mediatorów.

Do organizacji pozarządowych prowadzących działalność w dziedzinie mediacji należą między innymi:

• Krajowe Stowarzyszenie Mediacji (Országos Mediációs Egyesület) oraz
• Wydział Mediacji i Koordynacji Prawnej Izby Handlowej w Budapeszcie (Budapesti Kereskedelmi és Iparkamara Mediációs és Jogi Koordinációs Osztálya).

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Ustawa nr LV z 2002 r. o mediacji dotyczy mediacji w sporach cywilnych, z wyłączeniem mediacji w postępowaniu o zniesławienie, postępowaniu administracyjnym, postępowaniu w sprawie opieki i kurateli, postępowaniu w sprawie pozbawienia władzy rodzicielskiej, postępowaniu egzekucyjnym, postępowaniu w sprawie ustalenia ojcostwa lub pochodzenia oraz skarg konstytucyjnych.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest dobrowolne, ale daje pewne korzyści, przewidziane ustawą o opłatach (az illetékekről szóló törvény) i kodeksem postępowania cywilnego (polgári perrendtartás).

Jeżeli strony uczestniczą w mediacji po pierwszym posiedzeniu sądu i zawarta ugoda zostanie zatwierdzona przez przewodniczącego składu sędziowskiego, zapłacie podlega jedynie połowa mających zastosowanie opłat. Nawet honorarium należne mediatorowi + VAT (HÉA) (jednak nie więcej niż 50 000 HUF) można odliczyć od tej już obniżonej kwoty. Jedynym ograniczeniem jest to, że ostateczna kwota opłaty sądowej nie może wynosić mniej niż 30% pierwotnej kwoty. Zniżka ta nie ma zastosowania, gdy w niektórych przypadkach mediacja nie jest prawnie dozwolona.

Jeśli strony skorzystają z mediacji jeszcze przed rozpoczęciem postępowania przed sądem cywilnym, wówczas kwota należnej opłaty sądowej ulegnie zmniejszeniu o honorarium mediatora +VAT, które nie może jak przekroczyć 50 000 HUF, pod warunkiem, że faktycznie zapłacona kwota opłaty sądowej jest równa co najmniej 50% kwoty początkowej. Zniżki tej nie stosuje się jeżeli w danej sprawie prawo nie dopuszcza możliwości skorzystania z mediacji lub też jeśli strony zdecydują się wnieść sprawę do sądu pomimo przeprowadzenia mediacji zakończonej ugodą (przy czym wyjątkiem jest wniosek o wykonanie ugody w przypadku odmowy dobrowolnego podporządkowania się jej postanowieniom przez którąkolwiek ze stron).

Nie istnieje krajowy kodeks postępowania mediatorów, ale większość organizacji mediatorów przestrzega przepisów europejskiego kodeksu postępowania dla mediatorów (közvetítők európai magatartási kódexe).

Istnieje szczególny kodeks postępowania w sprawach sporów z zakresu prawa pracy, który został opracowany przez służbę ds. postępowań porozumiewawczych i mediacji w sprawach pracowniczych (Munkaügyi Közvetítői és Döntőbírói Szolgálat).

W niektórych sądach strony mogą nieodpłatnie korzystać z mediacji w ramach toczącego się postępowania. Szczegółowe zasady dotyczącego tego rozwiązania oraz wykaz stosujących go sądów znajdują się na stronie ogólnej poświęconej węgierskim sądom. (http://birosag.hu/allampolgaroknak/mediacio/birosagi-kozvetitoi-eljaras)

Informacje i szkolenia

Nie istnieje specjalna strona internetowa dotycząca mediacji dostępna w języku angielskim ani instytucja zajmująca się szkoleniem mediatorów na poziomie krajowym.

Strona internetowa poświęcona mediacji jest dostępna wyłącznie w języku węgierskim.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna; wysokość zapłaty strony uzgadniają z mediatorem.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Na podstawie przepisów dyrektywy 2008/52/WE strony, które zawarły pisemną ugodę w drodze mediacji, powinny mieć możliwość złożenia wniosku o nadanie ich ugodzie klauzuli wykonalności. Państwa członkowskie informują Komisję, które sądy lub inne organy są właściwe do przyjmowania tego rodzaju wniosków.

Strony mogą domagać się nadania klauzuli wykonalności ugodzie, którą zawarły w drodze mediacji. Mogą one zwrócić się do sądu lub do notariusza o uwzględnienie ugody w rozstrzygnięciu dokonanym przez sąd lub włączenie jej treści do oficjalnego dokumentu, który następnie stanie się wykonalny.

Ciekawe strony

Strona internetowa rejestru mediatorów węgierskich (A magyar közvetítők adatbázisának honlapja)

Z kim należy się skontaktować?

Organem rządowym odpowiedzialnym za mediację na Malcie jest Maltański Ośrodek Mediacji ustanowiony na mocy przepisów rozdziału 474 ustawy o mediacji z 2004 r. Ośrodek Mediacji stanowi forum, do którego strony sporu mogą się zwrócić lub zostać skierowane w celu rozstrzygnięcia sporu za pośrednictwem mediatora.

Z Maltańskim Ośrodkiem Mediacji można skontaktować się za pośrednictwem Sekretarza Ośrodka pod adresem 158 Triq il-Merkanti, Valletta VLT 1176.

Można również zadzwonić na numer +356 23279220 lub wysłać wiadomość e-mail na adres info@mediation.mt.

Ośrodek przekazuje zainteresowanym stronom listę mediatorów odpowiednio akredytowanych przez Ośrodek i prosi je o wybranie z tej listy mediatora, którego akceptują wszystkie strony. Jeżeli strony nie są w stanie dojść do porozumienia w sprawie wyboru mediatora, Ośrodek wyznacza kolejną osobę z listy zatwierdzonych mediatorów.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja jest dopuszczalna w sporach w sprawach cywilnych, rodzinnych, społecznych, gospodarczych i przemysłowych. Należy podkreślić, że mediacja rodzinna dotyczy niektórych sporów rodzinnych, takich jak spory spadkowe lub spory związane z prowadzeniem przedsiębiorstw rodzinnych. Mediacja taka nie obejmuje separacji ani rozwodu podlegających właściwości Wydziału Rodzinnego Sądu Cywilnego i regulowanych przepisami szczególnymi.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Udział w postępowaniu mediacyjnym jest dobrowolny. Strony każdego postępowania mogą jednak zwrócić się wspólnie do sądu z wnioskiem o zawieszenie postępowania na czas, w którym podejmą próbę rozwiązania przedmiotowego sporu drogą mediacji. Sąd może również z urzędu zawiesić postępowanie na czas postępowania mediacyjnego i nakazać stronom podjęcie próby rozwiązania przedmiotowego sporu drogą mediacji. Należy jednak podkreślić, że mediacja jest obowiązkowa w sprawach rodzinnych, w szczególności w sprawach dotyczących separacji, kontaktów z dziećmi, sprawowania opieki i pieczy nad dzieckiem oraz alimentów na rzecz dzieci lub małżonka.

Maltański Ośrodek Mediacji ma kodeks postępowania, którego mediatorzy mają obowiązek przestrzegać, prowadząc postępowanie mediacyjne.

W kodeksie przewidziano wewnętrzne środki kontroli służące zapewnieniu jego przestrzegania. Stanowi on na przykład, że Rada Zarządzająca Ośrodka jest uprawniona do zastosowania środków dyscyplinarnych wobec mediatora, którego postępowanie jest niezgodne z zasadami postępowania przewidzianymi w kodeksie lub który wykazuje niedociągnięcia w tym względzie. Mediator, w przypadku którego stwierdzono, że naruszył przepisy kodeksu lub zachował się niestosownie, zostaje skreślony z listy mediatorów na okres, jaki Rada uzna za odpowiedni.

Informacje i szkolenia

Zgodnie z kodeksem postępowania dla mediatorów mediatorzy powinni aktywnie śledzić pojawiające się co pewien czas możliwości kształcenia i szkolenia pozwalające na doskonalenie umiejętności mediacyjnych, a także wykorzystywać takie możliwości. Maltański Ośrodek Mediacji organizuje od czasu do czasu kursy szkoleniowe dla mediatorów. Pierwszy z takich kursów, poświęcony umiejętnościom mediacyjnym, zorganizowano w lipcu 2008 r. Kolejny kurs w zakresie umiejętności mediacyjnych ze szczególnym uwzględnieniem psychologicznych, społecznych i prawnych aspektów separacji odbył się w dniach 16–18 kwietnia 2009 r.

Jakie są koszty mediacji?

Taryfę opłat regulują rozporządzenia 2 i 4 do obwieszczenia nr 309 z 2008 r. zmienionego obwieszczeniem nr 365 z 2020 r. (zob. przepisy uzupełniające 474.01).

W przypadku mediacji w sprawie toczącej się przed sądem rodzinnym strony mogą, za obopólną zgodą, wybrać dowolnego mediatora z listy osób powołanych do tego celu przez Ministra Sprawiedliwości (w takim przypadku strony same ponoszą koszty mediacji) albo mediatora wyznacza sąd na zasadach rotacyjnych z listy osób wyznaczonych przez Ministra Sprawiedliwości do pełnienia funkcji mediatorów sądowych [wynagrodzenie mediatora wypłaca wówczas Sekretarz ds. Sądów Cywilnych (Registrar of Civil Courts and Tribunals)].

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z dyrektywą 2008/52/WE należy zapewnić możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Ustawę o mediacji z 2004 r. zmieniono ustawą IX z 2010 r. – głównie w celu transpozycji przepisów dyrektywy regulującej rozwiązywanie sporów transgranicznych – rozszerzając zakres jej stosowania również na sprawy krajowe.

Powiązane strony

Maltański Ośrodek Mediacji

Maltańska ustawa o mediacji z 2004 r.

Dyrektywa 2008/52/WE

Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej . Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.

Mediacja w państwach UE - Niderlandy

Mediacja polega na tym, że strony razem rozstrzygają spór pod kierunkiem niezależnego mediatora. Ten sposób pozasądowego rozstrzygania sporów niesie za sobą szereg korzyści. W wielu przypadkach mediacja jest konieczna tylko przez krótki czas i pozwala uniknąć długich i kosztownych postępowań sądowych. Mediacja pomaga również utrzymać stosunki między stronami, ponieważ wspólnie pracują one nad znalezieniem rozwiązania.

Z kim należy się skontaktować?

W Niderlandach funkcjonują różne rejestry mediatorów. Niderlandzka Federacja Mediatorów (Mediatorsfederatie Nederland) prowadzi rejestr mediatorów (wcześniej znany jako rejestr NMI). Niderlandzka Federacja Mediatorów reprezentuje największe stowarzyszenia mediatorów w Niderlandach. W prowadzonym przez federację rejestrze figurują wyłącznie mediatorzy spełniający starannie dobrane standardy jakości. Rząd niderlandzki stosuje standardy Niderlandzkiej Federacji Mediatorów jako podstawę do tworzenia rejestru mediatorów, którzy pracują w ramach systemu pomocy prawnej [rejestr Rady Pomocy Prawnej (Raad voor Rechtsbijstand)]. Funkcjonuje również Międzynarodowy Rejestr ADR (ADR International Register).

Adres Niderlandzkiej Federacji Mediatorów:
Westblaak 140
3012 KM Rotterdam

Adres pocztowy:
PO Box 21499
3001 AL Rotterdam

Numer telefonu: 010 - 201 23 44
Adres e-mail: info@mediatorsfederatienl.nl

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja jest zawsze możliwa, lecz najczęściej stosuje się ją w sprawach z zakresu prawa cywilnego i publicznego. Od wielu lat możliwa jest również mediacja w sprawach karnych.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne. W przepisach prawa nie nałożono na strony uczestniczące w mediacji obowiązku podpisania umowy o mediację, która jest umową zawierającą klauzule dotyczące takich kwestii jak poufność i reprezentowanie stron. Zgodnie jednak z regulaminem mediacji Niderlandzkiej Federacji Mediatorów z 2017 r. (Mediationreglement 2017) do podpisania umowy o mediację zobowiązane są strony korzystające z usług mediatora należącego do Niderlandzkiej Federacji Mediatorów.

Mediatorzy należący do Niderlandzkiej Federacji Mediatorów są zobowiązani do przestrzegania kodeksu etyki federacji oraz przyjętego przez nią regulaminu mediacji. Skargę na pracę mediatora można złożyć w Fundacji na rzecz Jakości Mediatorów (Stichting Kwaliteit Mediators).

Informacje i szkolenia

Aby mediator mógł zostać wpisany do rejestru mediatorów, musi ukończyć uznane podstawowe szkolenie w zakresie mediacji, złożyć egzamin teoretyczny, pozytywnie przejść ocenę oraz przedstawić zaświadczenie o niekaralności (Verklaring Omtrent het Gedrag, VOG).

Musi również aktualizować swoją wiedzę, spełniając co trzy lata określone wymagania. W szczególności w każdym trzyletnim okresie mediator ma obowiązek poprowadzenia co najmniej dziewięciu mediacji w łącznym wymiarze co najmniej 36 godzin posiedzeń mediacyjnych oraz co roku – zakończenia co najmniej dwóch mediacji w łącznymi wymiarze co najmniej 8 godzin posiedzeń mediacyjnych. Spośród dziewięciu mediacji, które mediatorzy muszą poprowadzić w każdym trzyletnim okresie, co najmniej trzy mediacje muszą zakończyć się zawarciem pisemnej ugody, a nie więcej niż trzy mogą być prowadzone w ramach współmediacji. Ponadto mediatorzy mają obowiązek uzyskania w każdym trzyletnim okresie 48 punktów za kształcenie ustawiczne. Niektóre z tych punktów należy uzyskać poprzez udział w branżowych panelach dyskusyjnych. Mediatorzy muszą również co trzy lata uczestniczyć we wzajemnej ocenie. Jest to narzędzie kontroli jakości, w ramach którego inny niezależny i bezstronny mediator ocenia, czy usługi świadczone przez danego mediatora odpowiadają przeciętnym standardom, których można wymagać od specjalisty. Innymi słowy, mediatorzy figurujący w niderlandzkim rejestrze mediatorów podlegają rygorystycznym wymogom jakościowym.

Jakie są koszty mediacji?

Poszczególni mediatorzy mogą stosować różne stawki godzinowe. Na wysokość stawki wpływają takie czynniki jak doświadczenie mediatora, jego wykształcenie zawodowe i dziedzina specjalizacji. Warto zatem dowiedzieć się przed rozpoczęciem mediacji, jaka jest stawka godzinowa danego mediatora i z jakimi dodatkowymi kosztami należy się liczyć. Mediatorzy zawsze muszą określić swoje wynagrodzenie, którego wysokość zależy również od czasu trwania mediacji oraz liczby konsultacji z mediatorem. Średnie wynagrodzenie mediatora wynosi 150 euro za godzinę (bez podatku VAT).

Osoby, których nie stać na skorzystanie z usług mediatora, mogą – po spełnieniu określonych kryteriów – skorzystać z pomocy prawnej. Osoba uprawniona do pomocy prawnej pokryje wyłącznie część kosztów mediacji określoną na podstawie uzyskiwanych dochodów.

Dodatkowe informacje na temat kosztów mediacji można znaleźć tutaj.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z przepisami prawa strony sporu mają możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji.

Powiązane strony

Niderlandzka Federacja Mediatorów

Koszty mediacji

Regulamin mediacji Niderlandzkiej Federacji Mediatorów z 2017 r.

Z kim należy się skontaktować?

Federalne Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi wykaz zarejestrowanych mediatorów. W wykazie tym figurują tylko wykwalifikowani mediatorzy posiadający odpowiednie wykształcenie.

Nie istnieje żaden organ rządowy, który byłby odpowiedzialny za usługi w zakresie mediacji.

Istnieją natomiast stowarzyszenia świadczące usługi w zakresie mediacji na zasadach komercyjnych i niekomercyjnych, a także kilka organizacji pozarządowych udzielających wsparcia mediatorom.

Kiedy powinno się skorzystać z mediacji?

Mediacja w sprawach cywilnych służy rozwiązywaniu sporów, w których z reguły orzekają sądy powszechne. Uczestnictwo w mediacji jest dobrowolne, co umożliwia stronom samodzielne rozwiązanie spornej sytuacji.

W określonych sprawach konfliktów sąsiedzkich przed wniesieniem pozwu wymagane jest podjęcie próby pozasądowego rozwiązania sporu poprzez przekazanie sprawy do organu pojednawczego, próbę pozaprocesowego polubownego rozwiązania sprawy przed sądem lub mediację.

Czy istnieją szczególne przepisy, do których należy się stosować?

Nie wprowadzono szczególnych przepisów ani krajowego kodeksu postępowania dla mediatorów. Osoby wpisane do wykazu mediatorów mają jednak pewne szczególne prawa i obowiązki.

Mediatorzy nie są rejestrowani według specjalności, np. jako mediatorzy specjalizujący się w dziedzinie mediacji rodzinnej, medycyny lub budownictwa. Obszary specjalności zarejestrowanych mediatorów są wymienione osobno, jako dodatkowa informacja.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami do wykazu zarejestrowanych mediatorów może zostać wpisany każdy, kto posiada odpowiednie wykształcenie. Samo określenie „mediator” nie jest chronioną nazwą zawodu; określenie „zarejestrowany mediator” (eingetragener Mediator/eingetragene Mediatorin) nie może być jednak używane przez osoby nieuprawnione.

Informacje i szkolenie

Dodatkowe informacje, m.in. na temat szkolenia i wymogów dotyczących rejestracji mediatorów w Austrii, są dostępne tutaj. Informacje te są dostępne wyłącznie w języku niemieckim.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest nieodpłatna.

Wynagrodzenie mediatora podlega uzgodnieniu pomiędzy prywatnym mediatorem i stronami sporu.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Zgodnie z dyrektywą 2008/52/WE strony sporu muszą mieć możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie powiadamiają, które sądy lub inne organy publiczne są właściwe do składania takich wniosków.

Ugoda zawarta w drodze mediacji może być podstawą egzekucji wyłącznie wówczas, gdy została zawarta przed sądem lub spisana w postaci aktu notarialnego w obecności notariusza.

Z kim należy się skontaktować?

W 2010 r. utworzono w Ministerstwie Sprawiedliwości merytoryczną komórkę zajmującą się problematyką mediacji - Wydział ds. Pokrzywdzonych Przestępstwem i ds. Promocji Mediacji w Departamencie Współpracy Międzynarodowej i Praw Człowieka. Obecnie w Ministerstwie Sprawiedliwości sprawami z zakresu mediacji zajmuje się Wydział ds. Mediacji w Departamencie Strategii i Funduszy Europejskich. Podstawowe informacje o działalności mediacyjnej znaleźć można w zakładce "Mediacje" na stronie Ministerstwa Sprawiedliwości.

Przez ostatnie lata Ministerstwo Sprawiedliwości zwraca szczególną uwagę na zagadnienia związane z rozwojem i popularyzacją mediacji oraz innych form ADR w Polsce, a także podnoszeniem efektywności działań całego wymiaru sprawiedliwości wraz z zapewnieniem lepszej jego dostępności dla obywateli.

W 2010 r. z inicjatywy Ministerstwa powołano sieć koordynatorów ds. mediacji. Natomiast od 2016 r. w strukturze sądów okręgowych w Polsce umocowano sędziów koordynatorów ds. mediacji.

W zakresie doradczym i opiniodawczym Minister Sprawiedliwości współpracuje ze Społeczną Radą ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Konfliktów i Sporów (dalej jako Społeczna Rada ds. ADR - adres e-mail: adr_rada@ms.gov.pl), która odgrywa istotną rolę w zakresie propagowania idei mediacji i komunikacji pomiędzy administracją rządową, wymiarem sprawiedliwości a środowiskiem mediatorów.

Po raz pierwszy została powołana zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 sierpnia 2005 r. jako zespół doradczy Ministra do spraw szeroko rozumianej problematyki Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów i Konfliktów. W dorobku prac Rady pierwszej kadencji znalazły się następujące dokumenty:

• Kodeks Etyczny Mediatorów Polskich (maj 2008 r.).
• Standardy Szkolenia Mediatorów (październik 2007 r.).
• Standardy Prowadzenia Mediacji i Postępowania Mediacyjnego (czerwiec 2006 r.).

Społeczna Rada ds. ADR drugiej kadencji została powołana na mocy zarządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 3 kwietnia 2009 r. (zmienionego zarządzeniem Ministra Sprawiedliwości z dnia 1 lipca 2011 r.). Najważniejszym dokumentem opracowanym przez Radę tej kadencji są Założenia do zmian systemowych (marzec 2012 r.).

W dniu 2 marca 2015 r. Minister Sprawiedliwości powołał Społeczną Radę ds. Alternatywnych Metod Rozwiązywania Sporów trzeciej kadencji, a 18 czerwca 2019 r. czwartej kadencji, która 30 czerwca 2023 r. zakończyła swoją działalność. Najważniejszym dokumentem opracowanym przez Radę tej kadencji są Standardy Szkoleń Mediatorów.

W skład każdej kadencji Rady wchodzi zazwyczaj kilkunastu członków - sędziów, mediatorów, profesjonalnych pełnomocników oraz przedstawicieli nauki i administracji.

Kompetencje Rady dotyczą przede wszystkim opracowywania zaleceń w zakresie zasad funkcjonowania krajowego systemu alternatywnych metod rozwiązywania sporów, w szczególności mediacji, a ponadto:

• Dostosowania systemu ADR do wymogów prawa unijnego;
• Opracowania jednolitego modelu instytucji mediacji w polskim systemie prawa;
• Upowszechniania standardów postępowania mediacyjnego;
• Propagowania mechanizmów ADR, jako metod rozwiązywania konfliktów, wśród pracowników wymiaru sprawiedliwości, organów ścigania oraz w społeczeństwie;
• Tworzenia warunków instytucjonalnych do rozwoju poszczególnych form ADR;
• Podejmowania innych doraźnych przedsięwzięć na rzecz rozwoju mediacji w Polsce.

Istnieje także duża liczba organizacji pozarządowych i korporacyjnych, odgrywających ważną rolę w promowaniu mediacji . Organizacje te ustanawiają swoje własne normy w zakresie: szkoleń, wymogów stawianych kandydatom pragnącym zostać mediatorami, metod prowadzenia mediacji, standardów etycznych i dobrych praktyk zawodowych. Regulacje te mają charakter wewnętrzny i skierowane są tylko do mediatorów zrzeszonych w danej organizacji.

Do najważniejszych stowarzyszeń należą:

• Polskie Centrum Mediacji,
• Stowarzyszenie Mediatorów Rodzinnych,
• Krajowe Stowarzyszenie Mediatorów,
• Stowarzyszenie Mediatorzy Polscy,
• Centrum Mediacji Partners Polska,
• Stowarzyszenie #wartomediować.

Również korporacje zawodowe prowadzą zinstytucjonalizowaną działalność na rzecz promocji mediacji, a należą do nich m.in.:

• Centrum Mediacji przy Naczelnej Radzie Adwokackiej.
• Centrum Mediacji przy Krajowej Izbie Radców Prawnych.
• Ośrodek Mediacyjny Stowarzyszenia Notariuszy Rzeczypospolitej Polskiej.

Organizacje pozarządowe, w zakresie swoich zadań statutowych, oraz uczelnie mogą prowadzić listy mediatorów. Informacje o listach i o ośrodkach przekazywane są prezesom sądów okręgowych.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Rozwiązanie sporu w drodze mediacji dopuszczalne jest w sprawach z licznych dziedzin. Zgodnie z prawem polskim z mediacji można skorzystać w następujących sprawach:

• cywilnych
• gospodarczych
• z zakresu prawa pracy
• z zakresu prawa rodzinnego
• dotyczących nieletnich
• karnych
• sądowoadministracyjnych i innych.

Szczegółowe informacje dotyczące mediacji znajdują się w broszurach i ulotkach przygotowanych i dystrybuowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Mediacja jest dobrowolną metodą rozwiązywania sporów i konfliktów, którą prowadzi się na podstawie:

• Umowy o mediację (mediacja pozasądowa)
• Postanowienia sądu kierującego do mediacji (mediacja ze skierowania sądu).

Jeśli strony nie wybiorą mediatora sąd jest uprawniony do wyznaczenia go z listy stałych mediatorów prowadzonej przez Prezesa Sądu Okregowego.

Mediacja jest uregulowana w kodeksie postępowania cywilnego, kodeksie postępowania karnego, kodeksie postępowania administracyjnego, w ustawie o postępowaniu w sprawach nieletnich, ustawie o kosztach sądowych w sprawach cywilnych i in. Ponadto wydane zostały akty rangi podustawowej, regulujące szczegółowo postępowanie mediacyjne w odniesieniu do określonych rodzajów spraw.

W przypadku nieletnich rozporządzenie reguluje:

• Warunki, jakim powinny odpowiadać instytucje i osoby uprawnione do przeprowadzania postępowania mediacyjnego.
• Sposób rejestracji instytucji i osób uprawnionych do przeprowadzania postępowania mediacyjnego.
• Sposób szkolenia mediatorów.
• Zakres i warunki udostępniania mediatorom akt sprawy.
• Formę i zakres sprawozdania z przebiegu i wyników postępowania mediacyjnego.

Rozporządzenie w sprawach karnych określa:

• Szczegółowy tryb przeprowadzania postępowania mediacyjnego.
• Warunki, jakim powinny odpowiadać instytucje i osoby uprawnione do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
• Sposób powoływania i odwoływania instytucji i osób uprawnionych do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
• Zakres i warunki udostępniania akt sprawy instytucjom i osobom uprawnionym do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego.
• Formę i zakres sprawozdania z wyników postępowania mediacyjnego.

Rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 20 czerwca 2016 r. w sprawie wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotom wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym określa wysokości wynagrodzenia i podlegających zwrotowi wydatków mediatora w postępowaniu cywilnym (patrz poniżej – Jakie są koszty mediacji?).

Informacje i szkolenia

Podstawowe informacje o mediacji w Polsce, dokumenty i zalecenia wypracowane przez Społeczną Radę ds. ADR, wersje elektroniczne broszur, ulotek, informatorów i plakatów, które są przygotowywane i publikowane w celu promowania idei mediacji znajdują się na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Publikowane są tam również bieżące informacje na temat działań promujących mediację na poziomie ogólnokrajowym i regionalnym w ramach obchodów Międzynarodowego Dnia Mediacji . [Od 2008 w Polsce obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Mediacji (MDM), a od 2013 Tydzień Mediacji.]

Zagadnienia mediacji są przedmiotem szkoleń w ramach aplikacji ogólnej, prokuratorskiej i sędziowskiej, a także ujęte są w programach szkoleń dla sędziów i prokuratorów prowadzonych w Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury.

Dla koordynatorów ds. mediacji zostały przeprowadzone, na zlecenie Ministerstwa Sprawiedliwości, szkolenia przygotowujące do pełnienia funkcji koordynatora ds. mediacji z zakresu: komunikacji, zarządzania zespołem ludzkim i współpracy z mediatorem.

Mediatorzy dokonują wyboru spośród szkoleń oferowanych przez ośrodki mediacyjne, uczelnie i inne podmioty.

Ministerstwo Sprawiedliwości prowadzi statystyki w zakresie mediacji z uwzględnieniem m. in.:

• liczby spraw skierowanych przez sąd do mediacji,
• liczby złozonych protokołów,
• liczby zawartych ugód.

Jakie są koszty mediacji?

W sprawach o prawa niemajątkowe i w sprawach o prawa majątkowe, w których wartości przedmiotu sporu nie da się ustalić, wynagrodzenie mediatora za prowadzenie postepowania mediacyjnego wynosi za pierwsze posiedzenie 150 złotych, a za każde kolejne - 100 złotych, łącznie nie więcej niż 450 złotych.

W sprawach o prawa majątkowe wynagrodzenie mediatora wynosi 1% wartości przedmiotu sporu, jednak nie mniej niż 150 złotych i nie więcej niż 2000 złotych za całość postepowania.

Koszty mediacji w sprawach karnych (wynagrodzenie mediatora i zwrot wydatków związanych z przeprowadzeniem mediacji) ponosi Skarb Państwa.

Jeśli dojdzie do zawarcia ugody, która jest wynikiem mediacji, strona otrzyma zwrot 75% opłaty sądowej, którą zapłaciła wnosząc sprawę do sądu.

W przypadku mediacji pozasądowej, wysokość wynagrodzenia mediatora i zwrot jego wydatków wynikają z cennika ośrodka mediacyjnego lub strony uzgadniają je razem z mediatorem przed rozpoczęciem mediacji. Od ponoszenia kosztów mediacji strona nie może zostać zwolniona, nawet jeśli korzysta ze zwolnienia od kosztów sądowych. Mediator w obu rodzajach mediacji (sądowej i pozasądowej) może zrezygnować ze swojego wynagrodzenia.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

W sprawach cywilnych jeżeli strony zawarły ugodę, zostaje ona dołączona do protokołu. Mediator informuje strony, że przez podpisanie ugody wyrażają zgodę na wystąpienie do sądu z wnioskiem o jej zatwierdzenie. Mediator przekazuje protokół wraz z ugodą do właściwego sądu oraz doręcza stronom odpis protokołu. Sąd niezwłocznie przeprowadza postępowanie, co do zatwierdzenia lub nadania klauzuli wykonalności dla ugody zawartej przed mediatorem.

Sąd odmówi zatwierdzenia ugody lub nadania jej klauzuli wykonalności w całości lub w części, gdy ugoda jest: sprzeczna z prawem lub zasadami współżycia społecznego albo zmierza do obejścia prawa, a atakże gdy jest niezrozumiała lub zawiera sprzeczności.

W sprawach cywilnych wszczęcie postępowania mediacyjnego nie przerywa biegu przedawnienia, jedynie go zawiesza.

W sprawach karnych i nieletnich ugoda zawarta podczas mediacji nie zastępuje wyroku sądu ani nie jest dla sądu wiążąca, jednak sąd powinien honorować jej treść w orzeczeniu kończącym postępowanie.

Warunkami ugody mogą być: przeproszenie, naprawienie szkody, zadośćuczynienie za wyrządzoną krzywdę, wykonanie pracy na cel społeczny, wykonanie świadczenia na rzecz pokrzywdzonego, wykonanie świadczenia na cel społecznych i inne.

Mediacja jest jedną z alternatywnych metod rozwiązywania sporów (ADR) w Portugalii obok postępowania polubownego (arbitragem) i postępowania w sądach ds. drobnych roszczeń (sądach pokoju – julgados de paz). W ustawie nr 29/2013 z dnia 19 kwietnia 2013 r. („ustawa o mediacji”) wprowadzono krajowe ramy mediacji jako jednej z metod ADR. Ustawa określa ogólne zasady mające zastosowanie do mediacji w Portugalii – niezależnie od charakteru sporu będącego przedmiotem mediacji – oraz przepisy dotyczące mediacji w sprawach cywilnych i handlowych, mediatorów i mediacji publicznej. Ustawa o mediacji zawiera następujące definicje:

• „mediacja” jest rodzajem alternatywnego rozstrzygania sporów przez podmioty publiczne lub prywatne, za pomocą której co najmniej dwie strony sporu starają się dobrowolnie osiągnąć porozumienie z pomocą mediatora;
• „mediator” jest bezstronną i niezależną osobą trzecią, która nie jest uprawniona do narzucania sposobu postępowania stronom korzystającym z mediacji, pomagającą im w osiągnięciu ostatecznego porozumienia w spornej sprawie.

Charakter mediacji i ugoda uzyskana w drodze mediacji

Korzystanie z mediacji jest całkowicie dobrowolne. Postępowanie mediacyjne jest poufne. Od zasady poufności można odstąpić wyłącznie ze względu na porządek publiczny – w szczególności w celu ochrony dobra dziecka – lub gdy w grę wchodzi integralność fizyczna lub psychiczna danej osoby, lub gdy jest to konieczne do zastosowania lub wyegzekwowania ugody uzyskanej w drodze mediacji, i tylko w zakresie, w jakim jest to konieczne w praktyce do ochrony zainteresowanych stron. Treść posiedzeń mediacyjnych nie może być wykorzystana jako dowód przed sądem.

Ugoda uzyskana w drodze mediacji podlega wykonaniu, pod warunkiem że:

1. dotyczy sporu, który może być przedmiotem mediacji, a prawo nie wymaga zatwierdzenia ugody przez sąd;
2. strony mają zdolność zawarcia takiej ugody;
3. uzyskano ją w drodze mediacji prowadzonej na warunkach określonych w ustawie;
4. jej treść nie narusza porządku publicznego;
5. uzyskano ją przy udziale mediatora wpisanego do wykazu mediatorów prowadzonego przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Wykaz ten można znaleźć tutaj.

Ugoda mediacyjna uzyskana w drodze mediacji w innym państwie członkowskim UE, która jest zgodna z lit. a) i d) powyżej, podlega wykonaniu, jeżeli jest również wykonalna w ramach systemu prawnego tego państwa.

Dziedziny, w których mediacja jest dopuszczalna i najczęściej stosowana

Mediacja jest dopuszczalna w sprawach cywilnych, handlowych, rodzinnych, z zakresu prawa pracy i w sprawach karnych. W tych trzech ostatnich obszarach funkcjonuje system mediacji publicznej, w ramach którego każdy obszar podlega odrębnym przepisom szczegółowym.

Przy sądach pokoju (julgados de paz) działa służba mediacyjna, która jest uprawniona do prowadzenia mediacji we wszelkich sporach, które mogą być przedmiotem mediacji, nawet jeżeli nie podlegają one jurysdykcji sądów pokoju.

Status mediatorów

Ustawa o mediacji zawiera odrębny rozdział określający prawa i obowiązki mediatorów (art. 23–29). Ponadto mediatorzy muszą działać zgodnie z Europejskim kodeksem postępowania dla mediatorów.

Nie istnieje organ publiczny odpowiedzialny za szkolenie mediatorów. Są oni szkoleni przez podmioty prywatne certyfikowane przez Dyrekcję Generalną ds. Polityki Wymiaru Sprawiedliwości (Direção-Geral da Política de Justiça) na mocy zarządzenia (Portaria) nr 345/2013 z dnia 27 listopada 2013 r.

Koszty mediacji

Za korzystanie z publicznej usługi mediacji rodzinnej od każdej ze stron postępowania pobiera się opłatę w wysokości 50 euro, z wyjątkiem następujących sytuacji:

• jeżeli stronie przyznano pomoc prawną;
• jeżeli sprawa została przekazana do mediacji decyzją organu sądowego zgodnie z art. 24 ram prawnych postępowania w sprawie opieki nad dzieckiem (Regime Geral do Processo Tutelar Cível);
• jeżeli na wniosek stron lub za ich zgodą zostały one skierowane do mediacji decyzją organu sądowego lub przez komisję ds. ochrony dzieci i młodzieży (comissão de proteção de crianças e jovens) w ramach toczącego się postępowania w sprawie z zakresu ochrony dziecka.

Korzystanie z publicznych usług mediacji w sprawach karnych jest bezpłatne.

Za korzystanie z publicznej usługi mediacji w sprawie z zakresu prawa pracy każda strona postępowania musi uiścić opłatę w wysokości 50 euro, chyba że stronie przyznano pomoc prawną.

Poza opłatami za korzystanie z publicznych usług mediacji mediatorzy zarejestrowani w celu świadczenia tychże usług również pobierają za nie opłaty. Są to opłaty stałe, ale zależą od tego, czy osiągnięto porozumienie i jakie środki zostały zastosowane w celu osiągnięcia porozumienia.

W przypadku mediacji przy sądach pokoju (julgados de paz) po osiągnięciu porozumienia każda ze stron ponosi koszty w wysokości 25 euro.

Koszty mediacji prywatnej określa mediator wybrany przez strony.

Inne przydatne informacje

Organem rządowym odpowiedzialnym za regulację mediacji publicznej jest Dyrekcja Generalna ds. Polityki Wymiaru Sprawiedliwości (DGPJ), działająca za pośrednictwem swojego Biura ds. Pozasądowego Rozstrzygania Sporów (Gabinete de Resolução Alternativa de Litígios – GRAL). Dyrekcja Generalna ds. Polityki w dziedzinie Wymiaru Sprawiedliwości DGPJ nie udziela informacji na temat tego, w jaki sposób znaleźć mediatora, ale prowadzi wykazy mediatorów świadczących publiczne usługi mediacji. Zgodnie z przepisami dotyczącymi mediacji publicznej po podjęciu decyzji o przystąpieniu do mediacji mediator zostaje przydzielony automatycznie.

Z kim należy się skontaktować?

Za nadzór nad mediacją w Rumunii odpowiada Rada ds. Mediacji, ustanowiona na mocy ustawy 192/2006 o mediacji. Jest ona autonomicznym, działającym w interesie publicznym podmiotem prawnym, z siedzibą w Bukareszcie.

Ustawa 192/2006 stanowi ramy prawne wprowadzenia instytucji mediacji, regulujące wykonywanie zawodu mediatora.

Członkowie Rady ds. Mediacji są wybierani przez mediatorów i powoływani przez Ministerstwo Sprawiedliwości Rumunii.

Do głównych zadań Rady ds. Mediacji należy podejmowanie decyzji w następującym zakresie:

• wyznaczanie standardów szkoleniowych w dziedzinie mediacji zgodnie z najlepszymi praktykami międzynarodowymi i nadzór nad ich przestrzeganiem przez przedstawicieli zawodu mediatora;
• nadawanie uprawnień do wykonywania zawodu mediatora i prowadzenie oraz uaktualnianie listy mediatorów;
• zatwierdzanie programów szkoleń mediatorów;
• uchwalanie kodeksu postępowania i etyki obowiązującego posiadających uprawnienia mediatorów, a także przyjmowanie uregulowań dotyczących ich odpowiedzialności dyscyplinarnej;
• przyjmowanie regulaminu określającego organizację i funkcjonowanie Rady ds. Mediacji;
• przedstawianie wniosków dotyczących zmiany lub ujednolicenia prawodawstwa dotyczącego mediacji.

Poniżej przedstawiono dane kontaktowe Rady ds. Mediacji:

Adres: Cuza Vodă Street, 64, sector 4, Bucureşti

Telefon: 004 021 315 25 28; 004 021 330 25 60; 004 021 330 25 61

Faks: 004 021 330 25 28

Adresy e-mail: secretariat@cmediere.ro, Consiliul_de_mediere@yahoo.com

Krajowy Rejestr Stowarzyszeń Zawodowych Mediatorów

Rada ds. Mediacji utworzyła Krajowy Rejestr Stowarzyszeń Zawodowych Mediatorów. Rejestr zawiera wykaz organizacji pozarządowych propagujących mediację i reprezentujących zawodowe interesy mediatorów.

Poniżej przedstawiono wykaz stowarzyszeń zawodowych prowadzących działalność w zakresie świadczenia usług mediacji:

• Bukaresztańskie Stowarzyszenie Mediatorów (Asociaţia Mediatorilor Bucureşti);
• Centrum Mediacji w Turdzie (Asociaţia Centrul de Mediere Turda);
• Stowarzyszenie Izby Mediatorów w Vaslui (Asociatia Camera Mediatorilor Vaslui);
• Centrum Mediacji w Vaslui (Centrul de Mediere Vaslui);
• Stowarzyszenie Mediatorów w Galati (Asociatia Mediatorilor Galaţi);
• Stowarzyszenie Izby Mediatorów w Jassy (Asociaţia Camera Mediatorilor Iaşi);
• Centrum Mediacji i Służby Publicznej w Jassy (Centrul de Mediere si Securitate Comunitara Iasi);
• Centrum Mediacji w Krajowej (Centrul de Mediere Craiova);
• Stowarzyszenie Centrum Mediacji w Klużu (Asociatia Centrul de Mediere Cluj);
• Centrum Mediacji w Neamţ (Centrul de Mediere Neamt);
• Centrum Mediacji w Sybinie (Centrul de Mediere Sibiu);
• Centrum Mediacji w Konstancy (Centrul de Mediere Constanta);
• Centrum Mediacji w Albie Iulii (Centrul de Mediere Alba);
• Centrum Mediacji w Timişoarze (Centrul de Mediere Timisoara);
• Centrum Mediacji i Arbitrażu Orkęgu Marmarosz (Centrul de Mediere si Arbitraj Maramures);
• Centrum Mediacji w Bacău (Centrul de Mediere Bacau);
• Centrum Mediacji w Călăraşi (Centrul de Mediere Calarasi);
• Centrum Mediacji Okręgu Jałomicy (Centrul de Mediere Ialomita).;

Lista mediatorów

Zgodnie z art. 12 ustawy 192/2006, posiadający uprawnienia mediatorzy są wpisani na listę mediatorów, zarządzaną przez Radę ds. Mediacji i publikowaną w rumuńskim Dzienniku Urzędowym, część I.

Lista mediatorów jest również dostępna za pośrednictwem oficjalnych stron internetowych Rady ds. Mediacji i Ministerstwa Sprawiedliwości.

Lista mediatorów posiadających uprawnienia zawiera następujące informacje:

• przynależność do stowarzyszeń zawodowych;
• nazwę uczelni, której są absolwentami;
• ukończone szkolenia w zakresie mediacji;
• języki obce, w których mediatorzy mogą świadczyć usługi mediacji;
• dane kontaktowe.

Osoby zainteresowane rozstrzygnięciem sporu w drodze mediacji mogą zwracać się do dowolnego mediatora w ciągu jednego miesiąca od dnia ogłoszenia „listy mediatorów”  w siedzibach sądów i jej opublikowania na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości.

Rada ds. Mediacji ma określony prawem obowiązek regularnego uaktualniania – przynajmniej raz w roku – listy mediatorów i informowania o tym sądów, organów władz lokalnych oraz Ministerstwa Sprawiedliwości.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Zgodnie art. 2 ustawy 192/2006 z mediacji mogą korzystać strony sporów dotyczących spraw cywilnych lub karnych i rodzinnych oraz z zakresu innych dziedzin prawa określonych przepisami. W drodze mediacji mogą być również rozstrzygane spory konsumenckie i inne spory w przedmiocie praw zbywalnych. Nie można jednak rozstrzygać w drodze mediacji spraw dotyczących praw osobistych i praw niezbywalnych.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest dobrowolne. Strony nie mają obowiązku korzystania z usług mediacji i mogą zrezygnować z mediacji na każdym etapie. Innym słowy, strony posiadają swobodę wyboru, w dowolnym momencie, innych metod rozstrzygania sporu: w drodze postępowania sądowego lub arbitrażu. Strony zainteresowane mediacją mogą zwrócić się do mediatora przed skierowaniem sprawy do sądu lub w toku postępowania przed sądem.

W dziedzinie mediacji różne przepisy krajowe nakładają jednak na sędziów obowiązek informowania stron w niektórych przypadkach o możliwości skorzystania z mediacji i o jej korzyściach. W innych przypadkach stronom decydującym się na skorzystanie z mediacji lub innej metody alternatywnego rozwiązywania sporu oferuje się szereg zachęt finansowych.

W dniu 17 lutego 2007 r. Rada ds. Mediacji przyjęła kodeks postępowania i etyki mediatorów. Kodeks obowiązuje wszystkich mediatorów wpisanych na listę mediatorów.

Informacje i szkolenia

Głównym źródłem informacji na temat mediacji w Rumunii jest strona internetowa Rady ds. Mediacji.

Szkolenia w zakresie mediacji prowadzą jedynie podmioty sektora prywatnego, przy czym Rada ds. Mediacji odpowiada za akredytację podmiotów oferujących kursy szkoleniowe w celu zapewnienia jednakowych standardów szkolenia na wszystkich kursach.

Lista podmiotów oferujących programy szkoleń również znajduje się na oficjalnej stronie internetowej Rady ds. Mediacji.

Kursy szkoleniowe odbywają się regularnie. Obecnie prowadzony jest program szkoleń, który traktowany jest jako wstępne szkolenie dla mediatorów (80 godzin). W programie określono cele szkolenia, umiejętności, jakie powinien uzyskać jego uczestnik po ukończeniu szkolenia i metody oceny. Osiem instytucji uprawnionych do prowadzenia tych szkoleń odpowiedzialnych jest za opracowywanie pomocy naukowych i ćwiczeń na podstawie ram określonych w krajowym programie szkoleń.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna; wysokość opłaty podlega uzgodnieniu pomiędzy prywatnym mediatorem a stronami.

Obecnie nie jest dostępna pomoc prawna ani finansowa ze strony władz lokalnych lub krajowych na rzecz świadczenia usług mediacyjnych.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE stwarza możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji klauzuli wykonalności. Państwa członkowskie przekazują Komisji informacje na temat sądów i innych organów właściwych do składania takich wniosków.

Rumunia nie przekazała jeszcze tych informacji.

Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki:

Mediacja w państwach UE - Słowenia

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w ramach której mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy zatrudnieni w organach wymiaru sprawiedliwości w Słowenii są świadomi korzyści płynących z mediacji.

Z kim należy się skontaktować?

Ustawa o alternatywnym rozstrzyganiu sporów w sprawach sądowych (ZARSS, Dziennik Urzędowy Republiki Słoweńskiej nr 97/09 i 40/12 – ZUJF), która została przyjęta w dniu 19 listopada 2009 r. i weszła w życie w dniu 15 czerwca 2010 r. nakłada na sądy orzekające w pierwszej i drugiej instancji obowiązek wprowadzenia programu alternatywnego rozstrzygania sporów, by umożliwić stronom skorzystanie z alternatywnych metod rozwiązywania sporów w sprawach gospodarczych, pracowniczych, rodzinnych i innych sprawach cywilnoprawnych. Zgodnie z tym programem sądy zobowiązane są umożliwić stronom wykorzystanie mediacji obok innych form alternatywnego rozstrzygania sporów.

Ministerstwo Sprawiedliwości i Administracji Publicznej prowadzi centralny rejestr mediatorów, którzy pracują w sądach w ramach programów alternatywnego rozstrzygania sporów.

Szereg organizacji pozarządowych prowadzi działalność w obszarze mediacji:

• Słoweńskie Zrzeszenie Mediatorów (katalog mediatorów),
• Ośrodek Mediacji w Ośrodku Informacji Prawnej,
• Słoweńskie Zrzeszenie Organizacji Mediacyjnych - MEDIOS (katalog mediatorów).

Pod auspicjami Ministerstwa Sprawiedliwości i Administracji Publicznej funkcjonuje też Rada ds. Alternatywnego Rozstrzygania Sporów. Rada została ustanowiona w marcu 2009 r. i jest scentralizowanym, niezależnym organem eksperckim ministerstwa, pełniącym rolę koordynacyjną i konsultacyjną.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Z mediacji można skorzystać w sprawach cywilnych, rodzinnych, gospodarczych, pracowniczych i innych sprawach majątkowych, w odniesieniu do roszczeń, o których strony mogą decydować i uzgodnić sposób ich zaspokojenia. Mediację można prowadzić również w innych sprawach, jeśli tylko nie zabrania tego prawo.

Mediacja jest najbardziej rozpowszechniona w sprawach cywilnych, rodzinnych i handlowych.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Skorzystanie z mediacji jest dobrowolne. Ustawa o mediacji w sprawach cywilnych i gospodarczych (ZMCGZ, Dziennik Urzędowy Republiki Słoweńskiej nr 56/08) odnosi się do mediacji w ogólności, tzn. do mediacji związanej z procedurami sądowymi oraz mediacji pozasądowej. Zawiera ona jedynie podstawowe reguły procedur mediacyjnych, które w pozostałym zakresie regulowane są poprzez mechanizmy samoregulacji. Określa ona przykładowo kiedy mediacja rozpoczyna się i kończy, kto mianuje mediatora, podstawowe zasady postępowania mediatora, formę porozumienia rozstrzygającego spór, w jaki sposób można je wyegzekwować itd. Strony mogą odstąpić od przepisów ustawy, z wyjątkiem przepisów regulujących zasadę bezstronności mediatora oraz wpływ mediacji na terminy prekluzji i przedawnienia.

Słoweńskie Stowarzyszenie Mediatorów przyjęło kodeks postępowania dla mediatorów, ale stosuje się on wyłącznie do członków stowarzyszenia.

Informacje i szkolenia

Istotne informacje na temat mediacji i sposobów skontaktowania się z mediatorem dostępne są na stronach różnych organizacji pozarządowych. Należą do nich:

• Słoweńskie Zrzeszenie Mediatorów (katalog mediatorów),
• Ośrodek Mediacji w Ośrodku Informacji Prawnej,
• Słoweńskie Zrzeszenie Organizacji Mediacyjnych - MEDIOS (katalog mediatorów).

Szkolenia dla mediatorów prowadzą różne organizacje pozarządowe oraz Ośrodek Edukacji Sądowej przy Ministerstwie Sprawiedliwości i Administracji Publicznej.

Jakie są koszty mediacji?

Aktualnie mediacja sądowa prowadzona na mocy ZARSS w sporach wynikających ze stosunków między rodzicami a dziećmi oraz w sporach pracowniczych związanych z zakończeniem stosunku zatrudnienia jest dla stron bezpłatna – płacą one jedynie koszty swoich adwokatów. We wszelkich innych sporach, z wyjątkiem sporów gospodarczych, sąd pokrywa wynagrodzenie mediatora za pierwsze trzy godziny mediacji.

Organizacje prywatne pobierają za mediację różne stawki.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Umowa zawarta w wyniku mediacji nie jest sama w sobie bezpośrednio wykonalna. Strony mogą jednak uzgodnić, że umowa taka będzie miała formę bezpośrednio wykonalnego aktu notarialnego, ugody sądowej lub orzeczenia arbitrażowego opartego na ugodzie.

Ciekawe strony

• Słoweńskie Zrzeszenie Mediatorów (katalog mediatorów),
• Ośrodek Mediacji w Ośrodku Informacji Prawnej,
• Słoweńskie Zrzeszenie Organizacji Mediacyjnych - MEDIOS (katalog mediatorów).

Z kim należy się skontaktować?

Na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Słowackiej znajduje się zakładka poświęcona mediacji, dostępna wyłącznie w języku słowackim.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mechanizmy mediacji opisano w ustawie nr 420/2004 o mediacji i o zmianie niektórych ustaw, z późniejszymi zmianami. W ustawie tej określono:

• sposób prowadzenia mediacji;
• podstawowe zasady mediacji oraz
• sposób organizacji i skutki mediacji.

Ustawa ta ma zastosowanie do sporów z zakresu prawa cywilnego, prawa rodzinnego, prawa umów handlowych oraz prawa pracy.

Mediacja jest postępowaniem pozasądowym, w toku którego zainteresowane strony korzystają z pomocy mediatora w celu rozstrzygnięcia sporu wynikającego z łączącego je stosunku umownego lub innego stosunku prawnego. Jest to postępowanie, w którym co najmniej dwie strony sporu korzystają z pomocy mediatora w celu rozstrzygnięcia tego sporu.

§ 170 ust. 2 ustawy nr 160/2015 – kodeks postępowania cywilnego, z późniejszymi zmianami, stanowi, że: „Jeżeli jest to możliwe i właściwe, sąd podejmuje próbę polubownego rozstrzygnięcia sporu lub zaleca stronom podjęcie próby osiągnięcia polubownego rozstrzygnięcia w drodze mediacji”.

Informacje i szkolenia

W zakładce poświęconej mediacji na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Słowackiej można znaleźć informacje na temat mediacji w języku słowackim. Dodatkowe informacje można znaleźć na stronie internetowej Europejskiej Sieci Sądowej.

Jaki jest koszt mediacji?

Mediacja jest usługą płatną. Honorarium mediatora ustala się w trybie indywidualnym, zazwyczaj według stawki godzinowej lub ryczałtowej. Mediacja stanowi działalność gospodarczą, w związku z czym nie obowiązują koszty stałe.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE zapewnia stronom sporu możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie powiadamiają o tym sądy i inne organy właściwe do przyjmowania takich wniosków.

Mediacja jest nieformalnym, dobrowolnym i prowadzonym z zachowaniem poufności postępowaniem mającym na celu pozasądowe rozstrzyganie sporów z pomocą mediatora. Celem mediacji jest doprowadzenie do ugody korzystnej dla obu stron.

Ugoda zawarta w drodze postępowanie mediacyjnego wymaga formy pisemnej. Ma ona zastosowanie w pierwszym rzędzie do stron ugody i jest dla nich wiążąca. Na podstawie takiej ugody uprawniona strona może wystąpić z wnioskiem o sądową egzekucję decyzji lub o nadanie klauzuli wykonalności, pod warunkiem że ugoda została:

• sporządzona w formie aktu notarialnego;
• zatwierdzona jako ugoda przez sąd lub organ arbitrażowy.

Jeżeli mediacja nie doprowadziła do zawarcia ugody, sprawę można skierować na drogę sądową.

Powiązane strony

Ministerstwo Sprawiedliwości Republiki Słowackiej

Z kim należy się skontaktować?

Odpowiedzialność za ogólne zarządzanie, wytyczne i nadzór w kwestiach mediacji w sprawach karnych i w niektórych sprawach cywilnych spoczywa na Ministerstwie Spraw Społecznych. Urzędy regionalne administracji państwowej ds. zdrowia muszą zapewnić dostępność i odpowiednie świadczenie usług mediacji we wszystkich częściach kraju.

Informacje na temat mediacji można znaleźć na stronie internetowej Krajowego Instytutu Zdrowia i Opieki Społecznej (THL).

Usługami mediacji sądowej zarządzają sądy rejonowe. Sądy rejonowe mogą postanowić o wszczęciu mediacji w sporach cywilnych. Celem mediacji jest udzielenie stronom sporu pomocy w znalezieniu rozwiązania, które będzie do przyjęcia dla obu stron. Rezultaty osiągnięte w drodze mediacji opierają się zatem w większym stopniu na rozsądnym podejściu w danych okolicznościach niż na ścisłym stosowaniu prawa. Dalsze informacje dotyczące sądów rejonowych dostępne są na stronie internetowej fińskiego Ministerstwa Sprawiedliwości. Dostępna jest także broszura na temat mediacji sądowej.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja stosowana jest zarówno w sprawach cywilnych, jak i karnych.

Z mediacji najczęściej korzysta się w sporach cywilnych, szczególnie w sprawach cywilnych mniejszej wagi. Jednak nie we wszystkich sporach cywilnych trzeba uciekać się do mediacji sądowej. Przykładowo, spory konsumenckie może rozstrzygać doradca konsumenta i Rada ds. Reklamacji Konsumenckich. W sprawach karnych istnieje jednak szczególna procedura mediacji.

W sprawach cywilnych w sporach wnoszonych do sądów powszechnych może być przeprowadzana mediacja zgodnie z zapisem ustawy o mediacji sądowej (ustawa 663/2005). Celem mediacji sądowej jest polubowne rozstrzyganie sporów. Warunkiem wstępnym mediacji sądowej jest to, by sprawa podlegała mediacji, a mediacja była sposobem właściwym biorąc pod uwagę roszczenia stron. Jedna ze stron sporu lub obie mogą sporządzić pisemny wniosek przed zwróceniem się do sądu. Wniosek musi być złożony na piśmie, zawierać określenie przedmiotu sporu oraz różnic w stanowiskach stron. Ponadto należy przedstawić uzasadnienie, określając, dlaczego sprawa może podlegać mediacji.

Postępowanie pojednawcze (mediacyjne) może również być zastosowane w sprawach cywilnych, w których przynajmniej jedna ze stron jest osobą fizyczną. Sprawy cywilne inne niż dotyczące roszczeń odszkodowawczych wynikające z przestępstwa mogą jednak być kierowane na drogę postępowania pojednawczego jedynie wtedy, gdy spór ma mniej istotny charakter, z uwzględnieniem przedmiotu i roszczeń wysuniętych w sprawie. Przepisy ustawy dotyczące postępowania pojednawczego w sprawach karnych, mają odpowiednio zastosowanie do postępowania pojednawczego w sprawach cywilnych.

Postępowanie pojednawcze może być prowadzone z udziałem stron, które osobiście i dobrowolnie wyrażą zgodę na przeprowadzenie postępowania pojednawczego. Muszą być one zdolne do zrozumienia znaczenia i rozwiązań, do których ma doprowadzić postępowanie pojednawcze. A zatem zanim strony wyrażą zgodę na postępowanie pojednawcze, należy wyjaśnić im ich prawa w związku z postępowaniem pojednawczym oraz ich sytuację w tym postępowaniu. Każda ze stron ma prawo w dowolnym czasie podczas postępowania pojednawczego wycofać zgodę.

Małoletni muszą osobiście wyrazić zgodę na postępowanie pojednawcze. Ponadto uczestnictwo małoletniego w postępowaniu pojednawczym wymaga zgody jego opiekuna lub innego przedstawiciela prawnego. Osoby dorosłe nieposiadające zdolności do czynności prawnych mogą uczestniczyć w postępowaniu pojednawczym, jeżeli rozumieją znaczenie sprawy i wyrażą osobistą zgodę na udział w postępowaniu.

Z postępowania pojednawczego można skorzystać w sprawach przestępstw, które uznane są za kwalifikujące się do zastosowania postępowania pojednawczego, z uwzględnieniem charakteru i sposobu popełnienia przestępstwa, stosunku pomiędzy podejrzanym a ofiarą oraz innych kwestii dotyczących przestępstwa w ogólności. W przypadku przestępstw na szkodę ofiar małoletnich nie można stosować postępowania pojednawczego, jeśli ofiara wymaga szczególnej ochrony ze względu na charakter przestępstwa lub na wiek ofiary.

Wnioski o przeprowadzenie mediacji składane są w biurach mediacji, które w trakcie postępowania mediacyjnego współpracują z różnymi organami. Każda sprawa podlegająca mediacji przydzielana jest mediatorowi społecznemu wybranemu przez specjalistów pracujących w biurze mediacji. Mediatorzy prowadzą sprawy mediacji i rozwiązują związane z tym kwestie praktyczne we współpracy z biurem mediacji. Pracownicy biura udzielają mediatorom wskazówek i nadzorują ich pracę.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

W sprawach karnych postępowanie pojednawcze może być prowadzone jedynie pomiędzy stronami, które osobiście i dobrowolnie wyrażą zgodę na postępowanie pojednawcze i są zdolne zrozumieć jego znaczenie oraz rozwiązania, do których ma ono doprowadzić. W sprawach cywilnych (mediacja sądowa) do rozpoczęcia mediacji wymagana jest zgoda wszystkich stron.

W Finlandii istnieje krajowy kodeks postępowania mediatorów, wraz z sektorowymi kodeksami postępowania dla mediatorów (np. według dziedzin specjalizacji mediatorów, takich jak prawo rodzinne, medycyna, budownictwo).

Informacje i szkolenia

Broszura na temat mediacji sądowej dostępna jest na stronie internetowej fińskiego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Krajowy Instytut Zdrowia i Opieki Społecznej (THL) organizuje szkolenia dla mediatorów.

Instytut przetwarza także dane statystyczne na temat mediacji w sprawach karnych i cywilnych, działalności w dziedzinie mediacji oraz prowadzi badania w tym zakresie, jak również koordynuje wysiłki na rzecz rozwoju tej dziedziny. Działalność ta wspierana jest przez Radę Doradczą ds. Mediacji w Sprawach Karnych i Cywilnych.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja w sprawach karnych jest świadczona bezpłatnie. Pozwala to ofierze przestępstwa i sprawcy za pośrednictwem bezstronnego mediatora omówić kwestię strat moralnych i szkód materialnych poniesionych przez ofiarę i zawrzeć ugodę w sprawie środków zadośćuczynienia (ustawa 1016/2005).

Mediacja pociąga za sobą niższe koszty dla zainteresowanych stron niż proces sądowy. Każda ze stron pokrywa jedynie własne koszty i nie jest zobowiązana do pokrycia kosztów strony przeciwnej. Jeżeli strony sobie tego życzą, mogą zatrudnić doradcę prawnego. Strona ma także możliwość zwrócenia się o pomoc prawną w biurze pomocy prawnej.

Podczas mediacji sądowej w charakterze mediatora występuje sędzia sądu rejonowego. Mediacja w sporach jest w istocie jednym ze zwykłych zadań sędziego. Jeżeli sprawa wymaga posiadania określonej wiedzy w jakiejś dziedzinie, mediator może, za zgodą stron, zaangażować pomocnika, którego honorarium pokrywają strony.

Za mediację sądową pobierana jest opłata, tak jak we wszystkich innych sprawach prowadzonych przez sąd.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE stwarza stronom sporu możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie informują Komisję o tym, które sądy lub inne organy są właściwe do przyjmowania wniosków.

Finlandia nie przekazała jeszcze tych informacji.

Ciekawe strony

broszura na temat mediacji sądowej, strona internetowa na temat mediacji (Krajowy Instytut Zdrowia i Opieki Społecznej (THL)

Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki:

Mediacja w państwach UE - Szwecja

Zamiast zwracać się do sądu, można rozważyć rozstrzygnięcie sporu w sprawie cywilnej drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów (alternative dispute resolution, ADR), w ramach której mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy zatrudnieni w wymiarze sprawiedliwości w Szwecji są świadomi korzyści płynących z mediacji. Mediację można zastosować również w sprawach karnych, ale nie stanowi ona sankcji za przestępstwo i nigdy nie zastępuje procesu karnego. Celem mediacji w sprawach karnych jest umożliwienie sprawcy zapoznanie się z konsekwencjami przestępstwa, a pokrzywdzonym pochylenie się nad swoimi doświadczeniami.

Mediacja w sprawach cywilnych

Z kim należy się skontaktować?

Nie istnieje centralny organ odpowiedzialny za regulowanie zawodu mediatora. Aby uzyskać informacje na temat mediacji należy skontaktować się ze szwedzką Krajową Administracją Sądową (Domstolsverket). Szwedzka krajowa administracja sądowa sporządziła również wykaz osób gotowych podjąć się mediacji przed sądem. Wykaz ten jest dostępny na stronie internetowej: https://www.domstol.se.

W dziedzinie mediacji w sprawach gospodarczych działają Izba Handlowa w Sztokholmie (Stockholms handelskammare) i Izba Przemysłowo-Handlowa Zachodniej Szwecji (Västsvenska industri- och handelskammaren).

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja jest dopuszczalna w wielu dziedzinach, ale jest najbardziej rozpowszechniona w sprawach z zakresu prawa cywilnego.

Istnieje możliwość korzystania z usług mediatora w toku postępowania sądowego.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Korzystanie z mediacji jest w pełni dobrowolne. Nie istnieją szczególne uregulowania, takie jak kodeksy postępowania dla mediatorów.

Informacje i szkolenia

Nie ma szczególnych informacji na temat szkoleń w dziedzinie mediacji ani ogólnokrajowej instytucji szkolącej mediatorów.

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja nie jest bezpłatna; opłata jest uzgadniana między prywatnym mediatorem i stronami. Strony ponoszą koszty w równych częściach.

Mediacja w sprawach karnych

Z kim należy się skontaktować?

Od 1 stycznia 2008 r. od wszystkich szwedzkich samorządów lokalnych wymaga się zaproponowania mediacji, jeżeli czyn został popełniony przez osobę poniżej 21 roku życia. Policja lub organ samorządu terytorialnego może zwrócić się z pytaniem do sprawcy, czy nie chciałby skorzystać z mediacji.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja może być zastosowana wobec sprawców czynów w każdym wieku i na każdym etapie postępowania sądowego. Ustawa w sprawie mediacji nie określa maksymalnego progu wiekowego, ale od 1stycznia 2008 r. od wszystkich szwedzkich samorządów terytorialnych wymaga się, by proponowały mediację, jeżeli czyn został popełniony przez osobę poniżej 21 roku życia.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Mediacja nie stanowi elementu kary. Stosuje się w niej następujące warunki:

• Mediacja jest dobrowolna dla obu stron.
• Zostało złożone zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, a sprawca przyznał się do winy.
• Mediacja musi zostać uznana za właściwy środek w świetle danych okoliczności.

Informacje i szkolenia

Zgodnie z ustawą osoby wyznaczone jako mediatorzy muszą być kompetentne i uczciwe. Muszą być również bezstronne.

Więcej informacji na temat mediacji mogą udzielić organy samorządu terytorialnego lub Krajowa Rada Zapobiegania Przestępczości (Brottsförebyggande rådet).

Jakie są koszty mediacji?

Mediacja jest bezpłatna zarówno dla pokrzywdzonego, jak i sprawcy czynu.

Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej . Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.

Mediacja w państwach UE - Anglia i Walia

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w ramach której bezstronny mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i osoby wykonujące zawody prawnicze w Anglii i Walii są świadomi korzyści płynących z mediacji. Podmioty te są zainteresowane rozpowszechnianiem i stosowaniem mediacji – w odpowiednich przypadkach – jako alternatywy dla postępowania sądowego. Pomoc prawna w danej sprawie może być przyznana pod warunkiem spełnienia zwykłych kryteriów kwalifikowalności.

Z kim należy się skontaktować?

Za politykę w dziedzinie mediacji w sprawach cywilnych i rodzinnych, w tym propagowanie tej metody, w zakresie, w jakim odnosi się to do Anglii i Walii, odpowiada Ministerstwo Sprawiedliwości.

Mediacja w sprawach cywilnych

W celu zapewnienia odpowiedniej jakości mediacji sądowej w sporach cywilnych (z wyłączeniem sporów rodzinnych na obszarze Anglii i Walii), Ministerstwo Sprawiedliwości i Służba ds. Sądów i Trybunałów Jej Królewskiej Mości (HMCTS) wprowadziły dwa rodzaje postępowania mediacyjnego w sprawach cywilnych, w których strony mogą rozstrzygać spory (w zależności od wartości przedmiotu sporu). Small Claims Mediation Service to wewnętrzna służba, którą prowadzi Służba ds. Sądów i Trybunałów Jej Królewskiej Mości, zajmująca się drobnymi roszczeniami, czyli sprawami, w których wartość przedmiotu sporu jest co do zasady niższa niż 10 000 GBP. Co do spraw, w których wartość przedmiotu sporu wynosi powyżej 10 000 GBP, Ministerstwo Sprawiedliwości podjęło współpracę z Radą ds. Mediacji w Sprawach Cywilnych (Civil Mediation Council – CMC), mającą na celu wprowadzenie systemu akredytacji, w którym podmioty świadczące usługi mediacji mogłyby ubiegać się o wpis do wykazu podmiotów świadczących usługi mediacji w sprawach cywilnych, a z kolei sądy – w odpowiednich przypadkach – mogłyby kierować strony do akredytowanych podmiotów. CMC jest organizacją reprezentującą podmioty świadczące usługi mediacji w sprawach cywilnych i handlowych.

Mediacja w sprawach rodzinnych

W przypadku sporów rodzinnych, mediacja podlega samoregulacji i zaangażowanych jest w nią wiele organizacji członkowskich lub instytucji akredytujących, w których stowarzyszeni są mediatorzy. Instytucje te połączyły się, tworząc Radę ds. Mediacji w Sprawach Rodzinnych (Family Mediation Council – FMC) w celu zharmonizowania standardów mediacji rodzinnej. Innym zadaniem Rady ds. Mediacji w Sprawach Rodzinnych jest ogólne reprezentowanie założycielskich organizacji członkowskich i osób prowadzących mediację rodzinną w stosunkach z rządem.

Rada ta jest organizacją pozarządową, przy czym odgrywa ona główną rolę pośród organizacji członkowskich, z których wszystkie są organizacjami pozarządowymi/stowarzyszeniami i jej członkami-założycielami. Najważniejsze z tych organizacji to:

• ADR Group;
• Stowarzyszenie Mediacji Rodzinnej (Family Mediators Association);
• Krajowa Organizacja Mediacji Rodzinnej (National Family Mediation);
• Kolegium Mediatorów Rodzinnych (College of Family Mediators);
• organizacja „Resolution”;
• Law Society.

Obecnie rząd nie planuje utworzenia organu regulacyjnego w zakresie mediacji w sprawach cywilnych i rodzinnych.

Akredytowanego mediatora w sprawach cywilnych można znaleźć w wykazie mediatorów w sprawach cywilnych, korzystając ze strony internetowej wymiaru sprawiedliwości. W wykazie można znaleźć miejscowego mediatora, przy czym koszt mediacji jest ustalany na podstawie opłat stałych, w zależności od wartości przedmiotu sporu. Strony, które nie mają środków, by opłacić mediatora, mogą skorzystać z bezpłatnej mediacji świadczonej przez LawWorks, w przypadku gdy kwalifikują się do uzyskania pomocy. Z LawWorks można się skontaktować pod numerem telefonu 01483 216 815 lub za pośrednictwem strony internetowej LawWorks.

Narzędzie umożliwiające wyszukiwanie mediatorów w sprawach rodzinnych jest dostępne na stronie internetowej GovUK (dawnej DirectGov): Family Mediation Service Finder. Należy zauważyć, że nie funkcjonuje już infolinia w sprawach mediacji rodzinnej (Family Mediation Helpline).

Więcej informacji na temat pomocy prawnej, w tym dotyczących kryteriów jej uzyskania, można znaleźć w nowym serwisie informacyjnym Legal Aid na stronie internetowej Gov.UK w zakładce pomoc prawna

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Mediacja może być wykorzystywana w szeregu typowych sporów cywilnych i handlowych – w tym dotyczących spraw mieszkaniowych, handlowych, pracowniczych, drobnych roszczeń, dochodzenia wierzytelności, granic, zatrudnienia, umów, roszczeń z tytułu szkody na osobie i niedbalstwa, jak również sporów dotyczących zasad życia społecznego, takich jak zakłócanie porządku publicznego lub nękanie.

Mediacja może być również wykorzystywana w sporach rodzinnych, w tym w przypadku rozwodu, rozwiązania związku małżeńskiego bez orzekania o winie (dissolution), rozwiązania związku partnerskiego, wniosków na podstawie ustawy o dzieciach (Children Act), w tym dotyczących prawa do kontaktów z dzieckiem i miejsca zamieszkania. Mechanizm ten nie obejmuje wyłącznie byłych małżonków i partnerów. Z mediacji mogą skorzystać na przykład dziadkowie, aby dojść do porozumienia dotyczącego ich kontaktów z wnukami.

Czy istnieją szczególne zasady, do których należy się zastosować?

Procedura mediacji cywilnej

Mediacja cywilna nie jest uregulowana przepisami prawa, nie stanowi też warunku wstępnego wszczęcia postępowania sądowego. W sprawach cywilnych od stron wymaga się jednak, by poważnie rozważyły możliwość skorzystania z mediacji przed zwróceniem się do sądu.

W przepisach postępowania cywilnego (PPC) uregulowano praktykę i zasady postępowania, którymi mają się kierować przy orzekaniu w sprawach cywilnych wydziały cywilne Sądu Apelacyjnego, Wysokiego Trybunału i sądów hrabstw. Przepisy te zawierają kodeks postępowania, którego nadrzędnym celem jest pomoc sądom w rzetelnym rozstrzyganiu spraw. Realizacja nadrzędnego celu wymaga, aby sądy aktywnie zarządzały wpływającymi do nich sprawami. Obejmuje to zachęcanie stron do korzystania z alternatywnej metody rozwiązywania sporów, jeżeli sąd uzna to za właściwe i ułatwi skorzystanie z takiej procedury.

Chociaż mediacja jest całkowicie dobrowolna, przepisy postępowania cywilnego określają czynniki, które należy uwzględnić przy orzekaniu o kwocie kosztów. Sąd musi uwzględnić w stosownym przypadku wysiłki podjęte w celu rozstrzygnięcia sporu przed postępowaniem i w toku postępowania. W wyniku tego, jeśli strona wygrywająca odrzuciła wcześniej rozsądną propozycję mediacji, sędzia może orzec, że nie będzie się wymagać od strony przegrywającej pokrycia kosztów strony wygrywającej.

Procedura mediacji rodzinnej

Obecnie mediacja rodzinna jest procesem całkowicie dobrowolnym. Od kwietnia 2011 r. wszyscy wnioskodawcy (nie tylko podmioty otrzymujące finansowanie publiczne) muszą rozważyć skorzystanie z mediacji poprzez udział w spotkaniu informacyjnym dotyczącym mediacji (Mediation Information and Assessment – MIAM), zanim złożą w sądzie wniosek na podstawie protokołu w sprawie postępowania wstępnego (President’s Pre Application Protocol). Jeżeli zażyczyła sobie tego druga strona, na spotkaniu powinien się stawić również ewentualny pozwany. Jeżeli wnioskodawca skieruje sprawę do sądu, powinien wypełnić formularz FM1, oprócz wniosku, w którym wskaże, że jest zwolniony z obowiązku uczestnictwa w spotkaniu MIAM, już w nim uczestniczył i mediacja nie została uznana za właściwe rozwiązanie, lub rozpoczęto postępowanie mediacyjne, które zostało przerwane, lub strony nie były w stanie rozwiązać wszystkich problemów.

W odpowiedzi na zalecenia zawarte w Family Justice Review, rząd wprowadził w lutym 2013 r. przepis w ustawie dotyczącej dzieci i rodzin (Children and Families Bill), mający na celu zmianę zasady dobrowolnego uczestnictwa w spotkaniu informacyjnym dotyczącym mediacji (MIAM) w obowiązek ustawowy (z ograniczoną liczbą wyjątków, np. gdy dowody świadczą o tym, że doszło do przemocy domowej).

Jak wspomniano wyżej, wypełnienie formularza FM1, oprócz wniosku, stanie się obowiązkiem ustawowym. Oczekuje się, że ustawa wejdzie w życie, a przepisy zostaną wdrożone, na wiosnę 2014 r.

Tak jak przepisy postępowania cywilnego, przepisy postępowania rodzinnego (całościowy zbiór przepisów dotyczących postępowania sądowego) zachęcają do korzystania z alternatywnych metod rozwiązywania sporów.

Zachowanie standardów zawodowych

Nie stworzono krajowego kodeksu postępowania dla mediatorów na obszarze Anglii i Walii. Jednakże, aby uzyskać akredytację CMC, osoba prowadząca mediację cywilną musi przestrzegać kodeksu postępowania – jako model stosowany jest w tym przypadku Unijny kodeks postępowania. Zawód ten podlega samoregulacji, a rząd nie odgrywa żadnej roli w zachęcaniu do stosowania jakiegokolwiek dobrowolnie przyjmowanego kodeksu.

Od wszystkich członków-założycieli FMC wymaga się zapewnienia, by ich członkowie (mediatorzy rodzinni) przestrzegali Kodeksu postępowania Rady ds. Mediacji w Sprawach Rodzinnych.

Informacje i szkolenia

Informacje dotyczące mediacji w sprawach rodzinnych, usług i cen są dostępne na rządowej stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości: mediacja w sprawach cywilnych

Wykaz mediatorów w sprawach cywilnych obejmuje narzędzie umożliwiające wyszukanie mediatora, który jest w stanie świadczyć usługi w miejscowości, którą są zainteresowane strony. Strony internetowe Rady ds. Mediacji w Sprawach Cywilnych i strony internetowe organizacji świadczących usługi mediacji, stowarzyszonych w CMC, zawierają więcej informacji o mediacji i usługach mediacji.

Narzędzie służące wyszukaniu mediatora w sprawach rodzinnych umożliwia znalezienie miejscowego mediatora. Strony internetowe organizacji świadczących usługi mediacji, stowarzyszonych w FMC, zawierają więcej informacji na temat usług mediacji.

W Anglii i Walii nie istnieje krajowa instytucja szkoleniowa dla mediatorów w sprawach cywilnych. Mediatorzy w sprawach cywilnych szkoleni są przez podmioty sektora prywatnego, które podlegają samoregulacji. Mediatorzy sami regulują swoją działalność i odpowiadają za szkolenie zrzeszonych członków.

Mediatorzy rodzinni mają różne wykształcenie, w tym wykształcenie prawnicze lub w zakresie usług terapeutycznych i socjalnych, i nie są prawnie zobowiązani do podejmowania specjalistycznego szkolenia. Rozmaite organizacje członkowskie/akredytujące mają jednak własne zestawy szkoleń i standardów zawodowych, przewidujących wymogi w zakresie szkoleń. Od mediatorów, którzy mają umowę na świadczenie usług mediacji finansowanych ze środków publicznych, oczekuje się szczególnie wysokich standardów w zakresie akredytacji i szkolenia, by byli w stanie prowadzić spotkania informacyjne dotyczące mediacji (MIAM) i mediację.

Jakie są koszty mediacji?

Koszty mediacji różnią się zależnie od osoby świadczącej mediację i nie są zazwyczaj regulowane przez państwo. W sprawach cywilnych koszt mediacji zależy od wartości przedmiotu sporu i czasu potrzebnego do przeprowadzenia postępowania mediacyjnego. Stawki usług mediacyjnych świadczonych za pośrednictwem wykazu mediatorów w sprawach cywilnych (online) są dostępne na stronie internetowej wymiaru sprawiedliwości. Organizacja LawWorks świadczy bezpłatne usługi mediacji na rzecz tych, których nie stać na mediację. Z organizacją LawWorks można się skontaktować pod numerem telefonu 01483216815 lub za pośrednictwem strony internetowej Law Works poświęconej mediacji.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE, wdrożona w Zjednoczonym Królestwie na podstawie rozporządzeń dotyczących mediacji transgranicznej z 2011 r. (dziennik urzędowy 2011 nr 1133) stwarza stronom sporu transgranicznego (gdy jedna ze stron ma miejsce pobytu w państwie członkowskim w momencie prowadzenia sporu) możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie przekazują Komisji informacje na temat sądów i innych organów właściwych do składania takich wniosków.

W przypadku Anglii i Walii dane dotyczące sądów właściwych dostępne są na stronie internetowej Służby ds. Sądów i Trybunałów Jej Królewskiej Mości.

Strony sporów cywilnych, które zawarły między sobą ugodę, korzystając z usług mediatora, mogą zwrócić się do sądu z wnioskiem o zatwierdzenie tej ugody przez sędziego. W przypadku gdy sąd jest przekonany o sprawiedliwym charakterze ugody, staje się ona prawnie wiążąca i wykonalna z chwilą jej zatwierdzenia przez sędziego.

W przypadku gdy sąd jest przekonany o sprawiedliwym charakterze ugody, strony sporów rodzinnych, które zawarły między sobą ugodę, korzystając z usług prawnika zwanego solicitor lub mediatora, mogą zwrócić się do sądu z wnioskiem o przekształcenie zawartej przez nie ugody na prawnie wiążącą ugodę sądową. Ma to zastosowanie raczej w przypadkach, gdy zawarto ugodę dotyczącą spraw finansowych, a nie ugodę dotyczącą dzieci.

Powiązane strony

Rada ds. Mediacji w Sprawach Cywilnych, Rada ds. Mediacji w Sprawach Rodzinnych, wykaz mediatorów w sprawach cywilnych (online), Family Mediation Service Finder, Unijny kodeks postępowania dla mediatorów,Kodeks postępowania Rady ds. Mediacji w Sprawach Rodzinnych, LawWorks: mediacja

Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Do tej pory przetłumaczono ją na następujące języki:

Mediacja w państwach UE - Irlandia Północna

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w ramach której mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy zatrudnieni w wymiarze sprawiedliwości w Irlandii Północnej są świadomi korzyści płynących z mediacji.

W Irlandii Północnej nie ma żadnego wydziału rządowego odpowiedzialnego za usługi mediacyjne. Istnieją jednakże organizacje świadczące usługi mediacji i prowadzące programy w dziedzinie doradztwa.

Z kim należy się skontaktować?

Law Society of Northern Ireland (Towarzystwo Prawnicze Irlandii Północnej) opracowało usługę alternatywnego rozwiązywania sporów, w celu świadczenia usług mediacji w rozstrzyganiu sporów. Usługa ta nie ogranicza się do sporów sądowych, ale można z niej skorzystać na każdym etapie sporu.

Usługa rozwiązywania sporów świadczona jest  przez zespół prawników (solictorów i barristerów) odpowiednio przeszkolonych i akredytowanych, aby mogli działać jako mediatorzy pomiędzy stronami sporów.

Inne organizacje społeczne, takie jak Relate i Barnardos, prowadzą usługi doradztwa i mediacji w rozwiązywaniu problemów rodzinnych.  Labour Relations Agency (Agencja ds. Stosunków Pracowniczych) oferuje program arbitrażu w sporach dotyczących zatrudnienia.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Główne dziedziny stanowią spory cywilne/handlowe oraz mediacja w sprawach rodzinnych, pracowniczych i sąsiedzkich.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

W ramach systemu prawnego Irlandii Północnej nie istnieje system mediacji sądowej. Jednakże sądy często zezwalają na odroczenie spraw, w których istnieje szansa na rozwiązanie kwestii w drodze mediacji – Northern Ireland Court Service (Służba Sądowa Irlandii Północnej).

Law Society of Northern Ireland ustanawia reguły i procedury dotyczące usług w dziedzinie rozwiązywania sporów.

Informacje i szkolenia

Grupa  solicitorów i barristerów  wchodzących w skład  panelu ds. rozwiązywania sporów jest przeszkolona przez Law Society i akredytowana przy tej organizacji.

Jakie są koszty mediacji?

Koszty mediacji różnią się zależnie od świadczącego usługi i  nie są regulowane przez państwo.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Ugoda zawarta w drodze mediacji i podpisana przez strony jest uznawana przez sądy jako rozstrzygnięcie sprawy sądowej. Jeżeli nie wniesiono sprawy do sądu, ugoda może być także egzekwowana  jako wiążąca umowa między stronami.

Ciekawe strony

Law Society of Northern Ireland

Usługa rozwiązywania sporów

Relate

Barnardos

Labour Relations Agency

Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej . Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.

Mediacja w państwach UE - Szkocja

Zamiast zwracać się do sądu, warto spróbować rozstrzygnąć spór drogą mediacji. Jest to alternatywna metoda rozwiązywania sporów, w ramach której mediator pomaga stronom sporu osiągnąć porozumienie. Zarówno rząd, jak i prawnicy zatrudnieni w wymiarze sprawiedliwości w Szkocji są świadomi potencjalnych korzyści płynących z mediacji.

W Zjednoczonym Królestwie okręg jurysdykcyjny Szkocji posiada szczególną organizację i przepisy dotyczące mediacji.

Z kim należy się skontaktować?

Za politykę dotyczącą mediacji w Szkocji odpowiada Legal System Division, Constitution, Law and Courts Directorate (Wydział ds. Systemu Prawnego, Dyrekcja ds. Konstytucji, Prawa i Sądów) rządu szkockiego.

Ważne adresy w sprawach mediacji:

• Scottish mediation network (szkocka sieć mediacji), 18 York Place, Edinburgh, EH1 3EP;
• SACRO (Safeguarding Communities Reducing Offending), 29 Albany Street, Edinburgh EH1 3QN;
• Scottish community mediation network (szkocka sieć mediacji społecznej): Abercromby Place, Edinburgh EH3 6QE. Relationships Scotland, 18 York Place, Edinburgh, EH1 3EP;
• Scottish community mediation centre (szkockie centrum mediacji społecznej): 21 Abercromby Place, Edinburgh EH3 6QE. Relationships Scotland, 18 York Place, Edinburgh, EH1 3EP.

W jakich dziedzinach dopuszcza się korzystanie z mediacji lub jest ona najbardziej rozpowszechniona?

Korzystanie z mediacji jest dopuszczalne we wszystkich dziedzinach prawa. Najczęściej korzysta się z mediacji w przypadkach konfliktów rodzinnych i sporów sąsiedzkich. Coraz częściej przekazywane są do rozstrzygnięcia w drodze mediacji spory handlowe i gospodarcze. Mediację należy umożliwić w sporach dotyczących dodatkowych świadczeń alimentacyjnych, a postępowanie pojednawcze musi być dostępne w sprawach skarg o dyskryminację ze względu na niepełnosprawność.

Czy istnieją szczególne reguły, do których należy się zastosować?

Nie istnieją obowiązujące ramy prawne kształtującego się zawodu mediatora w Szkocji. Nie jest to także warunek wstępny wszczęcia określonego rodzaju postępowań sądowych. Mediacja jest całkowicie dobrowolna.

W Szkocji istnieje jednakże kodeks postępowania w zakresie mediacji. W kodeksie uwzględniono różne dziedziny specjalizacji, takie jak prawo rodzinne, medycyna i budownictwo. Rząd Szkocji wspiera działalność SMN (szkockiej sieci mediacji) oraz rozwój Scottish Mediation Register (SMR – Szkockiego Rejestru Mediacji). Od wszystkich członków SMN w Szkocji wymaga się przestrzegania kodeksu postępowania podczas mediacji. Mediatorzy i służby mediacyjne zarejestrowani w SMR mogą także stosować wyższe standardy. Dostęp do stron internetowych obu tych inicjatyw jest bezpłatny i są one szeroko wykorzystywane, a mediatorzy, którzy pragną występować na tych stronach, obowiązani są przestrzegać wspomnianego kodeksu.

W jaki sposób uzyskać informacje na temat mediacji

Informacje na temat mediacji są dostępne na stronie internetowej Scottish Mediation Network (SMN), a Scottish Mediation Register (SMR) zawiera informacje na temat możliwości znalezienia mediatora w Szkocji. Obie te strony są publicznie dostępne i oferują bezpłatny dostęp do wszelkich informacji.

Scottish Mediation Register jest niezależnym rejestrem mediatorów i usług mediacji. Ta strona internetowa umożliwia bezpłatny dostęp do informacji na temat osób świadczących wszelkiego rodzaju usługi mediacji. Rejestrem administruje Scottish Mediation Network (SMN).

Dane zawarte na tej stronie są aktualizowane przez mediatorów przynajmniej raz do roku.

Scottish Mediation Register ma zapewniać o wysokich kwalifikacjach zawodowych wybranych mediatorów, poświadczając, że spełniają minimalne standardy. Standardy wyznacza niezależna Standards Board (SMRB)  (komisja ds. standardów). Mediatorzy, którzy występują  w SMR, mogą określać się mianem Scottish Mediation Registered Mediator (mediatorów zarejestrowanych w Szkockim Rejestrze Mediacji) i używać logo SMR przy nazwisku.

Jeżeli organizacja regulacyjna poświadcza, że mediator spełnia dodatkowe standardy organizacji w danym sektorze działalności, wizytówka tej organizacji może zostać dołączona do wpisu mediatora w rejestrze.

Informacje i szkolenia

Od 2004 r. na stronie internetowej sieci SMN znajduje się mapa mediacji. Sposób przedstawienia informacji był wielokrotnie udoskonalany w ramach prac finansowanych ze środków rządu szkockiego. Łącze do mapy pojawia się w wielu materiałach informacyjnych  i na wielu stronach internetowych. Mapa jest obecnie połączona ze Scottish Mediation Register w celu zapewnienia jednego miejsca wyszukiwania wykwalifikowanych mediatorów.

Do biura SMN można również zgłaszać zapytania telefoniczne, które są kierowane do odpowiednich służb mediacyjnych.

SMR zawiera również informacje o kwalifikacjach mediatora, aby osoby wybierające mediatora miały większą wiedzę na ten temat.

W Szkocji prowadzone są programy szkoleń w zakresie różnych dziedzin mediacji. Wszystkie te szkolenia trwają co najmniej 30 godzin i powinny obejmować szkolenia w następującym zakresie:

• zasady i praktyka mediacji;
• etapy procesu mediacji;
• zasady etyczne i wartości mediacji;
• prawny aspekt sporów (jeżeli takowy istnieje);
• umiejętności komunikacyjne użyteczne w mediacji;
• umiejętności negocjacyjne i ich wykorzystanie;
• skutki konfliktów i metody zarządzania nimi;
• różnorodność.

Jakie są koszty mediacji?

Koszty mediacji różnią się w zależności od usługodawcy i nie są regulowane przez państwo.

Mediacja świadczona na rzecz osób fizycznych jest zazwyczaj bezpłatna gdy spór dotyczy dzieci, konfliktów sąsiedzkich i konfliktów lokalnych, dodatkowych świadczeń alimentacyjnych oraz w przypadku postępowań pojednawczych w sprawach dotyczących dyskryminacji ze względu na niepełnosprawność.

Dzienna stawka wynagrodzenia prywatnych mediatorów kształtuje się w granicach od 200 GBP do 2 000 GBP lub więcej.

Czy ugoda zawarta w wyniku mediacji może być egzekwowana?

Dyrektywa 2008/52/WE stwarza stronom sporu możliwość wystąpienia z wnioskiem o nadanie klauzuli wykonalności pisemnej ugodzie zawartej w drodze mediacji. Państwa członkowskie powiadomią o tym sądy i inne organy właściwe do składania takich wniosków.

Obecnie w Szkocji odbywa się Review of the Civil Courts (przegląd sądów cywilnych). Po przedstawieniu zaleceń z tego przeglądu udostępnione zostanie więcej informacji.

Ciekawe strony

Scottish Mediation Network, Scottish Mediation Register, standardy, Scottish Mediation: Registered Mediators, organizacja regulacyjna