Na niniejszej stronie przedstawiono informacje dotyczące systemu prawnego Słowacji. Proszę zapoznać się ze stroną pt. „Porządek prawny – Słowacja” europejskiej sieci sądowniczej w sprawach cywilnych: porządek prawny.
Wyszukaj informacje według regionu
Terminu „źródła prawa” użyto tu w trzech znaczeniach:
Ze względu na sposób powstawania norm prawnych i na obowiązujące formy ich wyrażania, tradycyjnie rozróżnia się następujące źródła prawa:
Jedną z podstawowych zasad słowackiego porządku prawnego jest hierarchia norm prawnych. Zrozumienie jej właściwego miejsca w praktyce ustawodawczej oraz w stosowaniu prawa ma podstawowe znaczenie. Hierarchia norm nie jest jednak wyłącznie kwestią zwykłego logicznego pierwszeństwa lub podporządkowania. Dotyczy ona całości kwestii prawowitej władzy i obejmuje również kategoryczny imperatyw, zgodnie z którym przepis może zostać ustanowiony jedynie przez organ uprawniony do tego na mocy ustawy – w granicach określonych w tej ustawie oraz w ramach kompetencji ustawodawczych tego organu.
Przepisy klasyfikuje są według tzw. „mocy prawnej”. Moc prawna odnosi się do właściwości norm prawnych, które przesądzają o tym, że jeden przepis jest podrzędny względem drugiego (tj. przepisu o wyższej mocy prawnej) lub do sytuacji, w której konkretny przepis wyprowadzony został z przepisu o wyższej mocy prawnej. W sytuacji, w której występują przepisy o różnej mocy prawnej, przepis o niższej mocy prawnej nie może być sprzeczny z przepisem o wyższej mocy prawnej, natomiast przepis o wyższej mocy prawnej może uchylić przepis o niższej mocy prawnej.
Pod względem poziomów mocy prawnej przepisy można sklasyfikować hierarchicznie w sposób następujący:
Ustawodawstwo pierwotne (ustawy)
Ustawodawstwo wtórne (zwane również prawem pochodnym)
W systemie prawnym nadrzędność aktu oznacza, że wszystkie inne przepisy muszą z niego wypływać, muszą być z nim zgodne i nie mogą być z nim sprzeczne. W praktyce oznacza to, że gdy przepis usytuowany niżej w hierarchii jest sprzeczny z przepisem wyższej rangi, przestrzegać należy przepisu wyższej rangi.
Do przyjmowania przepisów prawa uprawnione są organy wymienione poniżej (organy stanowiące prawo):
Etapy procesu legislacyjnego:
Wniesienie projektu ustawy – inicjatywa ustawodawcza
Na podstawie art. 87 ust. 1 ustawy nr 460/1992 (konstytucja Republiki Słowackiej), projekty ustaw mogą być wnoszone przez:
Zgłoszone projekty ustaw przedstawiane są w podziale na artykuły i opatrzone uzasadnieniem.
Debata nad projektem ustawy
Zgodnie z regulaminem Rady Narodowej Republiki Słowackiej (ustawą nr 350/1996), projekty ustaw są rozpatrywane w trzech czytaniach:
Głosowanie (decyzja w sprawie projektu ustawy)
Aby ustawa została uchwalona, za jej przyjęciem musi głosować co najmniej połowa obecnych posłów.
Zmiana konstytucji oraz uchylenie jej poszczególnych artykułów wymagają większości kwalifikowanej, tzn. trzech piątych wszystkich członków Rady Narodowej Republiki Słowackiej (3/5 ze 150).
Osiągnięcie kworum Rady Narodowej Republiki Słowackiej wymaga obecności co najmniej połowy posłów.
Podpisanie przyjętego projektu ustawy
Przyjęty projekt ustawy podpisuje:
Ten etap procedury obejmuje sprawdzenie treści, poprawności proceduralnej i ostatecznej formy przyjętego projektu ustawy. Wspomniani urzędnicy najwyżsi rangą według konstytucji zatwierdzają treść ustawy poprzez jej podpisanie.
Prezydent ma prawo zgłosić „weto zawieszające” i odmówić podpisania przyjętej ustawy, jeżeli uzna, że jej treść zawiera wady. Prezydent odsyła następnie taką przyjętą ustawę, wraz ze swoimi uwagami, do Rady Narodowej Republiki Słowackiej w celu ponownego rozpatrzenia.
W takim przypadku ustawa przechodzi następnie przez drugie i trzecie czytanie. Na tym etapie Rada Narodowa Republiki Słowackiej może uwzględnić uwagi Prezydenta, choć nie ma takiego obowiązku. Rada Narodowa może odrzucić „weto zawieszające” w ponownym głosowaniu, w którym to przypadku ustawa zostaje ogłoszona, nawet bez podpisu Prezydenta.
Ogłoszenie (publikacja) ustawy
Ostatnim etapem procesu legislacyjnego jest ogłoszenie ustawy. Przepisy mające zastosowanie do całego terytorium państwa podlegają publikacji w Dzienniku Ustaw (Zbierka zákonov) Republiki Słowackiej; za publikację odpowiada słowackie Ministerstwo Sprawiedliwości.
Wejście w życie
Przepisy wchodzą w życie z dniem ogłoszenia.
Ze względu na ich ograniczony terytorialnie zakres stosowania, przepisy lokalne ogłaszane są poprzez wywieszenie na tablicy ogłoszeń urzędowych przez określony czas, zwykle 15 dni.
Akt normatywny o niższej mocy prawnej nie może być sprzeczny z aktem normatywnym o wyższej mocy.
Akt normatywny można zmienić lub uchylić tylko aktem normatywnym o takiej samej lub wyższej mocy prawnej.
W praktyce przy rozstrzyganiu sprzeczności między aktami prawnymi o takiej samej mocy prawnej stosuje się zasadę, że późniejszy akt prawny uchyla lub zmienia akt wcześniejszy, a bardziej szczegółowa norma prawna uchyla lub zmienia normę prawną o charakterze ogólnym.
Trybunał Konstytucyjny Republiki Słowackiej orzeka w przedmiocie:
W przypadku stwierdzenia przez Trybunał Konstytucyjny istnienia konfliktu między przepisami, przepisy te, ich części lub poszczególne artykuły tracą moc obowiązującą. W przypadku gdy organy, które wydały takie przepisy nie zharmonizują ich z właściwymi przepisami o wyższej mocy prawnej w przewidzianym ustawowo terminie liczonym od chwili wydania orzeczenia, przepisy, ich części lub artykuły tracą moc.
Baza danych JASPI Ministerstwa Sprawiedliwości Republiki Słowackiej umożliwia dostęp do:
Ponadto baza danych JASPI zawiera:
Baza danych JASPI to otwarty niekomercyjny system mający na celu zapewnienie obywatelom swobodnego dostępu do kompleksowych informacji prawnych dotyczących państwa. Ideą tego przedsięwzięcia jest zapewnienie szybkiego i przejrzystego dostępu do informacji prawnej.
System informacyjny dotyczący przebiegu prac legislacyjnych obejmuje dwie aplikacje funkcjonalne.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.