Op deze pagina wordt informatie over het Spaanse rechtsstelsel aangeboden en wordt een overzicht gegeven van de Spaanse rechtsorde.
Bronnen van de Spaanse rechtsorde
De bronnen van de Spaanse rechtsorde zijn vastgelegd in artikel 1 van het burgerlijk wetboek (“Código Civil”):
Soorten rechtsregels
Grondwet: hoogste rechtsregels van de staat, waaraan alle publieke machten en burgers onderworpen zijn. Alle bepalingen of handelingen die in strijd met de grondwet zijn, zijn niet rechtsgeldig. De grondwet is onderverdeeld in twee inhoudelijk duidelijk onderscheiden delen: a) het dogmatische gedeelte, en b) het organieke gedeelte.
Internationale verdragen: schriftelijke overeenkomsten tussen bepaalde volkenrechtelijke subjecten die door het volkenrecht worden beheerst en die kunnen bestaan uit een of meerdere met elkaar samenhangende rechtsinstrumenten, ongeacht de benaming daarvan.
Autonomiestatuten: institutionele basiswetgeving van een autonome gemeenschap, erkend door de Spaanse grondwet van 1978 en goedgekeurd bij Organieke Wet. Hierin zijn ten minste de naam van de autonome gemeenschap, de territoriale begrenzing, de naam, organisatie en zetel van de instellingen van de autonome gemeenschap en alle bevoegdheden opgenomen.
Hiërarchie tussen soorten wetgeving
Volgens artikel 1, lid 2 van het Spaans burgerlijk wetboek zijn bepalingen niet rechtsgeldig als zij strijdig zijn met bepalingen van een hogere rang. Dit betekent dat er noodzakelijkerwijs een hiërarchie tussen de verschillende soorten wetgeving moet worden vastgesteld, en met dit doel worden in de Spaanse grondwet de onderlinge samenhang tussen de verschillende wetten en hun hiërarchische en bevoegdheidsrelaties gereguleerd.
Volgens de grondwet is in het Spaanse recht de volgende rangorde van toepassing:
Daarnaast is er een bevoegdheidsbeginsel vastgelegd met betrekking tot de wetten en regels uitgevaardigd door de eigen parlementen van de autonome gemeenschappen.
Institutioneel kader
Instellingen die verantwoordelijk zijn voor het aannemen van rechtsregels
Het institutioneel kader van Spanje is gebaseerd op het beginsel van de scheiding der machten, waarbij de wetgevende macht ligt bij parlement en wetgevende vergaderingen (“Asambleas Legislativas”) van de autonome gemeenschappen.
De uitvoerende macht ligt bij de regering, met inbegrip van de regelgevende bevoegdheid, en de regering oefent soms ook de wetgevende macht uit, wanneer het Parlement deze macht aan de regering heeft gedelegeerd.
Aan lokale entiteiten is geen wetgevende macht toegekend, maar wel een regelgevende bevoegdheid.
Het initiatiefrecht ligt bij de regering, het congres en de Senaat, de wetgevende vergaderingen van de autonome gemeenschappen en het volk (door middel van het volksinitiatief).
Het besluitvormingsproces
Internationale verdragen: er zijn drie goedkeuringsmechanismen waarbij het van het soort onderwerpen dat in het verdrag wordt gereguleerd, afhangt welk mechanisme van toepassing is.
Internationale verdragen die op geldige wijze zijn gesloten gaan, nadat ze in Spanje officieel bekend zijn gemaakt, deel uitmaken van de binnenlandse rechtsorde van Spanje. De bepalingen van internationale verdragen kunnen alleen worden ingetrokken, gewijzigd of opgeschort op een wijze waarin het verdrag voorziet of in overeenstemming met de algemene regels van het internationaal recht. Voor de beëindiging van internationale verdragen wordt dezelfde procedure gebruikt als voor de goedkeuring ervan.
Wetten:
Wetsontwerpen worden aangenomen door de ministerraad, die ze vervolgens voorlegt aan het congres van afgevaardigden, onder bijvoeging van een toelichting en een uiteenzetting van de achtergrond, die nodig zijn om een besluit over de wetsvoorstellen te kunnen nemen.
Wanneer een gewoon of organiek wetsontwerp door het congres van afgevaardigden is aangenomen, doet de voorzitter van het congres hiervan mededeling aan de voorzitter van de Senaat, die het wetsontwerp ter beoordeling aan de Senaat voorlegt. De Senaat kan binnen twee maanden na de datum van ontvangst van de tekst zijn veto over het wetsontwerp uitspreken of amendementen op het wetsontwerp indienen. Een veto kan alleen worden uitgesproken met een absolute meerderheid van de stemmen.
Het wetsontwerp kan niet voor bekrachtiging aan de koning worden voorgelegd zonder dat het congres de oorspronkelijke tekst met een absolute meerderheid heeft geratificeerd in het geval van een veto, of met een eenvoudige meerderheid wanneer er twee maanden zijn verstreken na de indiening van het wetsontwerp, of zich heeft uitgesproken over de amendementen, die met een eenvoudige meerderheid kunnen worden aangenomen of verworpen. De termijn van twee maanden waarover de Senaat beschikt om het wetsontwerp te verwerpen of te amenderen, wordt teruggebracht tot twintig kalenderdagen bij wetsontwerpen die door de regering of door het congres van afgevaardigden tot urgent zijn verklaard.
De koning bekrachtigt binnen vijftien dagen de door het Parlement aangenomen wetten, vaardigt deze uit en verordent de onmiddellijke bekendmaking ervan.
Verordeningen: Het opstellen van verordeningen geschiedt aan de hand van de volgende procedure:
Gegevensbanken over wetgeving
Het Spaanse staatsblad beschikt over een databank met alle wetgeving die sinds 1960 is gepubliceerd: Iberlex.
Is de toegang tot de gegevensbanken kosteloos?
De toegang tot deze gegevensbank is gratis.
Korte beschrijving van de inhoud
Op de website van het Spaanse staatsblad kunnen alle sinds 1960 verschenen staatsbladen worden geraadpleegd.
De website heeft een zoekmachine waarmee wetgeving en bekendmakingen kunnen worden opgezocht, en beschikt over gegevensbanken van de constitutionele jurisprudentie sinds 1980, van de landsadvocatuur (rapporten en adviezen vanaf 1997) en van de Spaanse raad van state. Tot slot biedt de website een waarschuwingsdienst voor nieuwe wetgeving aan, een dienst voor gepubliceerde kennisgevingen en een dienst voor raadpleging van informatie en documentatie.
De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.