Din il-paġna tipprovdi informazzjoni dwar l-ordinament ġuridiku Spanjol u ħarsa ġenerali lejn l-ordinament ġuridiku tal-pajjiż.
Sib informazzjoni għal kull reġjun
Is-sorsi tal-liġi Spanjola huma definiti fl-Artikolu 1 tal-Kodiċi Ċivili (Código Civil):
Il-Kostituzzjoni: l-ordinament ġuridiku suprem tal-Istat Spanjol, li għalih huma soġġetti l-awtoritajiet pubbliċi u ċ-ċittadini kollha. Kull dispożizzjoni jew att li jmur kontra l-Kostituzzjoni ma għandux validità legali. Il-kontenut tagħha huwa maqsum f’żewġ partijiet separati u distinti: a) id-duttrina ġuridika u b) il-liġi organika.
Trattati internazzjonali: ftehimiet bil-miktub bejn ċerti suġġetti tad-dritt internazzjonali u regolati minn dik il-liġi. Dawn jistgħu jikkonsistu minn strument jew minn strumenti legali, irrispettivament mid-denominazzjoni tagħhom. Ladarba jiġu ffirmati u ppubblikati uffiċjalment fi Spanja, it-trattati internazzjonali jsiru parti mill-ordinament ġuridiku intern.
Statuti ta’ awtonomija: regoli istituzzjonali Spanjoli bażiċi applikabbli għal komunitajiet awtonomi individwali u rikonoxxuti mill-Kostituzzjoni Spanjola tal-1978. Dawn jiġu adottati bil-liġi organika. Dawn jinkludu, tal-anqas, id-denominazzjoni tal-komunità awtonoma; il-konfini territorjali tagħha; id-denominazzjonijiet, l-istrutturi organizzazzjonali u s-sede tal-istituzzjonijiet awtonomi; u s-setgħat mogħtija lilhom. L-istatuti ta’ awtonomija mhumiex espressjoni ta’ sovranità, u lanqas mhuma kostituzzjoni minħabba li ma joriġinawx minn setgħa kostitwenti oriġinarja (li ma ngħatatx lit-territorji li saru komunitajiet awtonomi). Pjuttost, jafu l-eżistenza tagħhom grazzi għar-rikonoxximent tagħhom mill-Istat u, taħt l-ebda ċirkostanza, il-prinċipju tal-awtonomija ma jista’ jikkontesta l-prinċipju tal-unità.
L-Artikolu 1.2 tal-Kodiċi Ċivili Spanjol jiddikjara li “dispożizzjonijiet li jikkontradixxu oħra f’pożizzjoni superjuri ma għandhomx validità legali”. Dan ifisser li bilfors trid tiġi stabbilita ġerarkija ta’ normi. Għal dan il-għan, il-Kostituzzjoni Spanjola tirregola l-interrelazzjoni bejn id-diversi normi u r-relazzjonijiet ġerarkiċi u ġurisdizzjonali tagħhom.
Skont il-Kostituzzjoni, il-primat tan-normi fil-liġi Spanjola huwa kif ġej:
Barra minn hekk, hemm prinċipju ta’ ġurisdizzjoni stabbilit fir-rigward tar-regoli maħruġa mill-parlamenti tad-diversi komunitajiet awtonomi (digrieti tal-gvern reġjonali, ordnijiet tal-gvern reġjonali, eċċ.).
L-imħallfin u l-qrati ma għandhomx japplikaw regolamenti jew dispożizzjonijiet oħra li jmorru kontra l-Kostituzzjoni, il-liġi jew il-prinċipju tal-ġerarkija tan-normi.
Il-qafas istituzzjonali ta’ Spanja huwa bbażat fuq il-prinċipju tas-separazzjoni tal-poteri, bil-poter leġiżlattiv attribwit lill-Parlament Spanjol u lill-assemblei leġiżlattivi tal-komunitajiet awtonomi tal-pajjiż.
Il-gvern, kemm fil-livell tal-istat kif ukoll f’kull komunità awtonoma, għandu poter eżekuttiv — li jinkludi s-setgħa li jirregola — u f’ċerti okkażjonijiet jeżerċita setgħa leġiżlattiva kif delegata lilu mill-Parlament.
L-awtoritajiet lokali ma għandhomx setgħa leġiżlattiva, iżda huma jeżerċitaw setgħa regolatorja, li prinċipalment tiġi eżerċitata fil-forma ta’ digrieti muniċipali.
L-inizjattiva leġiżlattiva hija f’idejn il-Gvern, il-Kungress u s-Senat, l-assembleji tal-komunitajiet awtonomi u, f’ċerti każijiet, l-inizjattiva popolari.
Trattati internazzjonali: hemm tliet mekkaniżmi ta’ adozzjoni disponibbli, skont il-kwistjonijiet regolati mit-trattat.
Ladarba jiġu ffirmati u ppubblikati uffiċjalment fi Spanja, it-trattati internazzjonali jsiru parti mill-ordinament ġuridiku intern. Id-dispożizzjonijiet tat-Trattat jistgħu jiġu derogati, emendati jew sospiżi biss bil-mod speċifikat fit-trattati nfushom jew skont ir-regoli ġenerali tad-dritt internazzjonali. It-trattati u l-ftehimiet internazzjonali jistgħu jiġu terminati bl-istess proċedura bħal dik tal-adozzjoni tagħhom.
Liġi:
L-abbozzi ta’ liġijiet jiġu approvati mill-Kunsill tal-Ministri (Consejo de Ministros), li jgħaddihom lill-Kungress bi spjegazzjoni tar-raġunijiet għall-introduzzjoni tagħhom u l-isfond legali meħtieġ biex il-Kungress jieħu deċiżjoni dwarhom.
Fil-każ ta’ komunitajiet awtonomi, l-abbozzi ta’ liġijiet jiġu approvati mill-kunsilli tal-ministri rispettivi u jiġu ppreżentati, skont l-istess termini, lill-assemblea leġiżlattiva tal-komunità awtonoma inkwistjoni.
Ladarba l-abbozz għal liġi ordinarja jew organika jkun ġie approvat mill-Kungress, il-President tiegħu jirreferih minnufih lill-President tas-Senat, li mbagħad jippreżentah lis-Senat għal deliberazzjoni. Is-Senat għandu xahrejn mid-data li fiha jirċievi l-abbozz ta’ liġi biex jeżerċita l-veto tiegħu jew biex jintroduċi emendi. Il-veto jrid ikun approvat b’maġġoranza assoluta.
Abbozz ta’ liġi ma jistax jiġi ppreżentat lir-Re għall-kunsens tiegħu sakemm il-Kungress ikun irratifika l-abbozz inizjali (fil-każ ta’ veto, dan għandu jkun b’maġġoranza assoluta; maġġoranza sempliċi hija biżżejjed ladarba jkunu għaddew xahrejn minn meta jkun tressaq l-abbozz ta’ liġi) jew ikun ivvota dwar l-emendi, u jkun aċċettahom jew le b’maġġoranza sempliċi. Il-perjodu ta’ xahrejn li s-Senat jista’ juża biex juża l-veto tiegħu jew biex jemenda l-abbozz ta’ liġi jonqos għal għoxrin jum kalendarju fil-każ ta’ abbozzi ta’ liġijiet li l-Gvern jew il-Kungress ikun iddikjara bħala urġenti.
Fi żmien ħmistax il-jum ir-Re japprova l-liġijiet adottati mill-Parlament li jkunu ġew ippreżentati lilu, jippromulgahom u jordna l-pubblikazzjoni tagħhom.
Regolamenti: it-tfassil tar-regolamenti jsegwi l-proċedura segwenti:
Il-Gazzetta Uffiċjali tal-Istat topera bażi tad-data li fiha l-leġiżlazzjoni kollha ppubblikata mill-1960: Iberlex.
L-aċċess għal din il-bażi ta’ data huwa mingħajr ħlas.
Il-gazzetti kollha ppubblikati mill-1960 jistgħu jiġu kkonsultati fuq is-sit web tal-Gazzetta Uffiċjali tal-Istat.
Is-sit web jinkludi magna tat-tiftix għal-leġiżlazzjoni u għall-avviżi, flimkien ma’ bażi ta’ data tal-ġurisprudenza kostituzzjonali (mill-1980 ’il quddiem), rapporti u opinjonijiet tas-Servizz Legali tal-Istat (Abogacía del Estado) (mill-1997 ’il quddiem) u opinjonijiet tal-Kunsill tal-Istat. Jinkludi wkoll il-verżjonijiet riformulati li fihom l-emendi ewlenin li saru għal-leġiżlazzjoni. Fl-aħħar nett, joffri servizz ta’ twissija li jkopri notifiki leġiżlattivi, avviżi pubbliċi u konsultazzjoni ta’ informazzjoni u dokumentazzjoni.
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali hija ġestita mill-Istat Membru rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. Il-Kummissjoni Ewropea ma taċċettax responsabbilta jew kwalunkwe tip ta' tort fir-rigward ta' kull informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.