Η παρούσα σελίδα περιέχει πληροφορίες σχετικά με το ισπανικό νομικό σύστημα καθώς και μια γενική επισκόπηση της ισπανικής έννομης τάξης.
Βρείτε πληροφορίες ανά περιφέρεια
Οι πηγές του ισπανικού δικαίου ορίζονται στο άρθρο 1 του Αστικού Κώδικα:
Σύνταγμα: Ανώτατος κανόνας δικαίου του κράτους, στον οποίο υπάγονται οι δημόσιες αρχές και οι πολίτες στο σύνολό τους. Κάθε διάταξη ή πράξη αντίθετη με το Σύνταγμα είναι άκυρη. Χωρίζεται σε δύο διακριτά μέρη ως προς το περιεχόμενό του: α) το δογματικό και β) το οργανικό σκέλος.
Διεθνείς συνθήκες: γραπτές συμφωνίες που συνάπτονται από ορισμένα υποκείμενα του διεθνούς δικαίου και που διέπονται από αυτό. Μπορούν να αποτελούνται από μία ή περισσότερες συναφείς νομικές πράξεις, ανεξαρτήτως της ονομασίας τους. Οι διεθνείς συνθήκες που έχουν συναφθεί έγκυρα, μόλις δημοσιευτούν επίσημα στην Ισπανία, αποτελούν μέρος της εθνικής έννομης τάξης.
Πράξεις αυτονομίας: βασικοί ισπανικοί θεσμικοί κανόνες μιας αυτόνομης κοινότητας, που αναγνωρίζονται από το ισπανικό Σύνταγμα του 1978 και εγκρίνονται με οργανικό νόμο. Σ' αυτούς ορίζονται, τουλάχιστον, η ονομασία της αυτόνομης κοινότητας, η γεωγραφική οριοθέτηση, η ονομασία, η οργάνωση και η έδρα των οργάνων της, καθώς και οι αρμοδιότητές τους. Οι πράξεις αυτονομίας δεν αποτελούν έκφανση κυριαρχίας ούτε επέχουν θέση συντάγματος, καθώς δεν προέρχονται από κάποια πρωτογενή συντακτική εξουσία (την οποία δεν διαθέτουν τα εδάφη που έχουν συσταθεί ως αυτόνομες κοινότητες), αλλά οφείλουν την ύπαρξή τους απλώς και μόνο στην αναγνώρισή τους από το κράτος, ενώ η αρχή της αυτονομίας δεν μπορεί να αντιταχθεί με οποιονδήποτε τρόπο στην αρχή της ενότητας.
Σύμφωνα με το άρθρο 1 παράγραφος 2 του ισπανικού Αστικού Κώδικα οι διατάξεις που αντιβαίνουν σε διατάξεις υπέρτερης ισχύος είναι άκυρες. Αυτό σημαίνει ότι οι κανόνες πρέπει απαραίτητα να ιεραρχούνται και, για τον λόγο αυτό, το ισπανικό Σύνταγμα καθορίζει τις μεταξύ τους σχέσεις καθώς και τις σχέσεις τους σε θέματα ιεραρχίας και αρμοδιότητας.
Σύμφωνα με το Σύνταγμα, στο ισπανικό δίκαιο η ιεράρχηση των κανόνων δικαίου έχει ως εξής:
Πέραν αυτού ισχύει η αρχή της αρμοδιότητας για τους κανόνες που εκδίδουν οι αυτόνομες κοινότητες μέσω των κοινοβουλίων τους (διάταγμα, απόφαση αυτόνομης κοινότητας κ.λπ.).
Οι δικαστές και τα δικαστήρια δεν εφαρμόζουν κανονισμούς ή οποιεσδήποτε άλλες διατάξεις αντίκεινται στο Σύνταγμα, στους νόμους ή στην αρχή της ιεράρχησης των κανόνων.
Το θεσμικό πλαίσιο της Ισπανίας έχει ως θεμέλιό του την αρχή της διάκρισης των εξουσιών, ενώ τη νομοθετική εξουσία ασκούν το Κοινοβούλιο και τα νομοθετικά σώματα των αυτόνομων κοινοτήτων.
Η κυβέρνηση, τόσο στο επίπεδο του κράτους όσο και στο επίπεδο των αυτόνομων κοινοτήτων, ασκεί την εκτελεστική εξουσία, στην οποία περιλαμβάνεται η ρυθμιστική εξουσία ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, και η νομοθετική εξουσία κατ’ εξουσιοδότηση του Κοινοβουλίου.
Οι οργανισμοί τοπικής αυτοδιοίκησης δεν διαθέτουν νομοθετική εξουσία, αλλά κανονιστική, κύρια έκφανση των οποίων είναι οι αποφάσεις του δημοτικού συμβουλίου.
Νομοθετική πρωτοβουλία μπορούν να αναλάβουν η κυβέρνηση, η Βουλή και η Γερουσία, τα νομοθετικά σώματα των αυτόνομων κοινοτήτων και σε ορισμένες περιπτώσεις οι πολίτες.
Διεθνείς συνθήκες: Οι συνθήκες εγκρίνονται με έναν από τους παρακάτω τρεις μηχανισμούς ανάλογα με το επιμέρους αντικείμενό τους.
Οι διεθνείς συνθήκες που έχουν συναφθεί έγκυρα δημοσιεύονται στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης και μεταφέρονται στην ισπανική έννομη τάξη. Οι διατάξεις τους καταργούνται, τροποποιούνται ή αναστέλλονται όπως προβλέπεται στις ίδιες τις συνθήκες ή σύμφωνα με τους γενικούς κανόνες του διεθνούς δικαίου. Η καταγγελία διεθνούς συνθήκης ή συμφωνίας γίνεται με τον ίδιο τρόπο με τον οποίο έγινε η κύρωσή της.
Νόμος:
Τα νομοσχέδια εγκρίνονται από το υπουργικό συμβούλιο, το οποίο τα υποβάλλει στη Βουλή, συνοδευόμενα από αιτιολογική έκθεση και τις απαραίτητες γενικές πληροφορίες, προκειμένου οι βουλευτές να αποφανθούν επ’ αυτών.
Στην περίπτωση των αυτόνομων κοινοτήτων, τα νομοσχέδια εγκρίνονται από το αντίστοιχο κυβερνητικό συμβούλιο και υποβάλλονται, με παρόμοιες διαδικασίες, στο νομοθετικό σώμα της οικείας αυτόνομης κοινότητας.
Εφόσον σχέδιο οργανικού ή κοινού νόμου εγκριθεί από τη Βουλή, ο Πρόεδρος της Βουλής υποχρεούται να το διαβιβάσει πάραυτα στον Πρόεδρο της Γερουσίας, ο οποίος το υποβάλλει προς συζήτηση. Η Γερουσία, εντός δύο μηνών από την ημερομηνία παραλαβής του κειμένου, έχει τη δυνατότητα να αντιτάξει την αρνησικυρία της ή να υποβάλει τροπολογίες. Η αντίταξη αρνησικυρίας πρέπει να εγκριθεί με απόλυτη πλειοψηφία.
Το νομοσχέδιο δεν μπορεί να υποβληθεί προς κύρωση στον βασιλιά, εφόσον η Βουλή δεν το υπερψηφίσει στην αρχική μορφή του με απόλυτη πλειοψηφία, σε περίπτωση αρνησικυρίας της Γερουσίας, ή με απλή πλειοψηφία μετά την παρέλευση δύο μηνών από την αντίταξη αρνησικυρίας ή εφόσον η Βουλή δεν υπερψηφίσει ή δεν καταψηφίσει τις τροπολογίες της Γερουσίας με απλή πλειοψηφία. Η προθεσμία των δύο μηνών που έχει στη διάθεσή της η Γερουσία για να αντιτάξει την αρνησικυρία της ως προς το νομοσχέδιο ή για να υποβάλει τροπολογίες περιορίζεται σε είκοσι ημερολογιακές ημέρες για νομοσχέδια που υποβάλλονται με τη διαδικασία του κατεπείγοντος από την κυβέρνηση ή τη Βουλή.
Ο βασιλιάς κυρώνει εντός δεκαπέντε ημερών τους νόμους που εγκρίνει το Κοινοβούλιο, τους εκδίδει και διατάσσει την άμεση δημοσίευσή τους στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης.
Κανονισμός: Για την έκδοση κανονισμών ακολουθείται η εξής διαδικασία:
Στη βάση δεδομένων της Εφημερίδας της Κυβέρνησης δημοσιεύεται το σύνολο της νομοθεσίας που ψηφίστηκε από το 1960: Iberlex.
Ναι, η πρόσβαση στις βάσεις δεδομένων παρέχεται δωρεάν.
Στον δικτυακό τόπο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης διατίθενται όλα τα φύλλα που δημοσιεύθηκαν από το έτος 1960.
Διατίθεται επίσης μηχανή αναζήτησης της νομοθεσίας και των αναγγελιών, καθώς και των βάσεων δεδομένων της συνταγματικής νομολογίας από το 1980, του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους (εκθέσεις και γνωμοδοτήσεις από το 1997) και του Συμβουλίου της Επικρατείας. Προσφέρεται η δυνατότητα αναζήτησης στην ενοποιημένη νομοθεσία, στην οποία ενσωματώνονται οι κύριες τροποποιήσεις των κανόνων δικαίου. Τέλος, ο δικτυακός τόπος παρέχει υπηρεσίες ειδοποίησης σε περίπτωση ψήφισης νόμων και δημοσίευσης αναγγελιών, καθώς και τη δυνατότητα αναζήτησης πληροφοριών και τεκμηρίωσης.
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.