Η παρούσα σελίδα παρέχει πληροφορίες σχετικά με την έννομη τάξη της Σλοβακίας. Βλέπε τη σελίδα Έννομη τάξη – Σλοβακία στο Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις.
Βρείτε πληροφορίες ανά περιφέρεια
Ο όρος «πηγές του δικαίου» χρησιμοποιείται με τρεις έννοιες:
Ανάλογα με τον τρόπο κατάρτισης των κανόνων του δικαίου και του δεσμευτικού τύπου με τον οποίο εκφράζονται, διακρίνονται συνήθως οι ακόλουθες κατηγορίες πηγών του δικαίου:
Μια από τις βασικές αρχές του σλοβακικού νομικού συστήματος είναι η ιεραρχία των κανόνων του δικαίου. Η κατανόηση του ρόλου αυτής της αρχής στη νομική πρακτική και στην εφαρμογή της νομοθεσίας είναι εξαιρετικά σημαντική από την άποψη της νομιμότητας. Η ιεραρχία των κανόνων του δικαίου δεν αποτελεί, όμως, απλώς ζήτημα λογικής ιεράρχησης και απόδοσης προτεραιότητας σε κάποιους κανόνες. Η ιεράρχηση των πηγών του δικαίου εγγράφεται στη γενικότερη προβληματική της νομιμότητας της εξουσίας. Περιλαμβάνει επίσης ως κατηγορηματική επιταγή την απαίτηση να θεσπίζεται μια νομική πράξη αποκλειστικά από το νομοθετικό όργανο στο οποίο έχει δοθεί η αρμοδιότητα μέσω σχετικής νομικής πράξης, εντός των ορίων που καθορίζονται από την πράξη αυτή και από τη νομοθετική δικαιοδοσία του εν λόγω οργάνου.
Οι κανόνες του δικαίου κατατάσσονται σε κατηγορίες ανάλογα με τη λεγόμενη «νομική ισχύ» τους. Ο όρος αυτός αφορά τα χαρακτηριστικά των κανόνων του δικαίου: ένας κανόνας υπερισχύει έναντι άλλου κανόνα βάσει του υψηλότερου βαθμού νομικής ισχύος του ή ένας κανόνας απορρέει από άλλο κανόνα που έχει υψηλότερο βαθμό νομικής ισχύος. Σε περίπτωση που υπάρχουν κανόνες του δικαίου με διαφορετική νομική ισχύ, ο κανόνας του δικαίου με το χαμηλότερο βαθμό νομικής ισχύος δεν μπορεί να βρίσκεται σε σύγκρουση με τον ισχυρότερο κανόνα, και ο κανόνας με τον υψηλότερο βαθμό νομικής ισχύος υπερισχύει του κανόνα με την ασθενέστερη ισχύ.
Όσον αφορά τον βαθμό νομικής ισχύος, οι κανόνες του δικαίου μπορούν να ταξινομηθούν ιεραρχικά ως εξής:
Κανόνες του πρωτογενούς δικαίου (νομικές πράξεις)
Κανόνες του παραγώγου δικαίου (δευτερεύουσα νομοθεσία)
Η υπεροχή μιας νομικής πράξης σημαίνει ότι όλοι οι υπόλοιποι κανόνες του δικαίου πρέπει να απορρέουν από αυτήν, πρέπει να είναι συμβατοί με αυτή και να μην βρίσκονται σε σύγκρουση με αυτή. Στην πράξη αυτό σημαίνει ότι, εάν ένας κανόνας του δικαίου ο οποίος βρίσκεται χαμηλότερα στην ιεραρχία αντιβαίνει σε ιεραρχικά ανώτερο κανόνα του δικαίου, εφαρμόζεται ο «ισχυρότερος» κανόνας του δικαίου.
Τα όργανα που αναφέρονται κατωτέρω μπορούν να θεσπίζουν κανόνες δικαίου (νομοθετικά όργανα):
Στάδια της νομοθετικής διαδικασίας:
Υποβολή νομοσχεδίου – νομοθετικής πρωτοβουλίας
Το άρθρο 87 παράγραφος 1 του νόμου αριθ. 460/1992 (Σύνταγμα της Σλοβακικής Δημοκρατίας) προβλέπει ότι τα νομοσχέδια υποβάλλονται από:
Τα νομοσχέδια υποδιαιρούνται σε άρθρα και συνοδεύονται από αιτιολογική έκθεση.
Συζήτηση επί του νομοσχεδίου
Σύμφωνα με τον εσωτερικό κανονισμό του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας (νόμος αριθ. 350/1996), τα νομοσχέδια υποβάλλονται σε τρεις αναγνώσεις.
Ψηφοφορία (λήψη απόφασης επί του νομοσχεδίου)
Για τη θέσπιση νόμου απαιτείται η υπερψήφισή του από την απόλυτη πλειοψηφία των παρόντων μελών του Συμβουλίου.
Για τη θέσπιση ή την τροποποίηση του συντάγματος ή για την κατάργηση άρθρου του συντάγματος απαιτείται ειδική πλειοψηφία, δηλαδή πλειοψηφία τριών πέμπτων επί του συνόλου των μελών του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας (3/5 των 150).
Στο Εθνικό Συμβούλιο υπάρχει απαρτία εφόσον παρευρίσκεται η απόλυτη πλειοψηφία των μελών του.
Υπογραφή του εγκριθέντος νομοσχεδίου
Εφόσον εγκριθεί, η πρόταση νόμου υπογράφεται από :
Το στάδιο αυτό της διαδικασίας περιλαμβάνει τον έλεγχο του περιεχομένου, της διαδικαστικής ορθότητας και της τελικής μορφής του εγκριθέντος νομοσχεδίου. Με την υπογραφή τους, οι προαναφερθέντες ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι εγκρίνουν το νομοσχέδιο όπως έχει διατυπωθεί.
Ο πρόεδρος της Δημοκρατίας, εφόσον διαπιστώσει ατέλειες στο περιεχόμενο του εγκριθέντος νομοσχεδίου, μπορεί να ασκήσει τη λεγόμενη ανασταλτική αρνησικυρία. Παραπέμπει τότε το εγκριθέν νομοσχέδιο, μαζί με τις παρατηρήσεις του, στο Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακικής Δημοκρατίας ώστε να συζητηθεί εκ νέου.
Κατόπιν, το διαβιβασθέν νομοσχέδιο εξετάζεται κατά δεύτερη και τρίτη ανάγνωση. Στο σημείο αυτό, το Εθνικό Συμβούλιο μπορεί, αν και δεν υποχρεούται, να λάβει υπόψη τις παρατηρήσεις του προέδρου. Η ανασταλτική αρνησικυρία μπορεί να ανατραπεί από το Εθνικό Συμβούλιο με νέα ψηφοφορία. Στην περίπτωση αυτή ο νόμος πρέπει να κυρωθεί, ακόμη και χωρίς την υπογραφή του προέδρου.
Κύρωση (δημοσίευση) της κανονιστικής νομικής πράξης
Η κύρωση είναι το τελικό στάδιο της νομοθετικής διαδικασίας. Οι νομικές πράξεις που ισχύουν σε ολόκληρη την επικράτεια της χώρας δημοσιεύονται επισήμως στην Επίσημη Εφημερίδα της Σλοβακικής Δημοκρατίας (Zbierka zákonov). Η δημοσίευση αυτή αποτελεί αρμοδιότητα του σλοβακικού Yπουργείου Δικαιοσύνης.
Έναρξη ισχύος
Με τη δημοσίευση, οι κανονιστικές νομικές πράξεις αποκτούν νομική ισχύ.
Οι νομικές πράξεις τοπικής κλίμακας, δεδομένου του γεωγραφικά περιορισμένου πεδίου εφαρμογής τους, δημοσιεύονται μέσω ανάρτησης των πράξεων αυτών σε επίσημο πίνακα ανακοινώσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, συνήθως 15 ημερών.
Μια κανονιστική νομική πράξη με χαμηλότερο βαθμό νομικής ισχύος δεν μπορεί να βρίσκεται σε αντίθεση με νομική πράξη υψηλότερου βαθμού νομικής ισχύος.
Μια κανονιστική νομική πράξη μπορεί να καταργηθεί ή να τροποποιηθεί μόνο με νομική πράξη ίσης ή ανώτερης νομικής ισχύος.
Σε περίπτωση σύγκρουσης κανόνων δικαίου ίσης νομικής ισχύος, στην πράξη ακολουθείται η αρχή σύμφωνα με την οποία η πλέον πρόσφατη διάταξη καταργεί ή τροποποιεί προηγούμενη διάταξη και ένας ειδικός κανόνας καταργεί ή τροποποιεί γενικό κανόνα.
Το Συνταγματικό δικαστήριο της Σλοβακικής Δημοκρατίας ασκεί έλεγχο και αποφαίνεται επί της συμβατότητας:
Σε περίπτωση κατά την οποία το Συνταγματικό δικαστήριο της χώρας αποφανθεί ότι υπάρχει σύγκρουση μεταξύ νομικών διατάξεων, οι διατάξεις αυτές, τα σχετικά μέρη τους ή οι κανόνες που περιλαμβάνονται σε αυτά παύουν να ισχύουν. Εάν τα όργανα που εξέδωσαν τις διατάξεις αυτές δεν τις ευθυγραμμίσουν με τις σχετικές, ιεραρχικά ανώτερες νομικές πράξεις εντός της προθεσμίας που προβλέπεται στην απόφαση του δικαστηρίου, οι διατάξεις, τα σχετικά μέρη τους ή οι κανόνες που περιλαμβάνουν παύουν να ισχύουν.
Η βάση δεδομένων JASPI του σλοβακικού Υπουργείου Δικαιοσύνης σας παρέχει πρόσβαση:
Άλλες πληροφορίες διαθέσιμες στη βάση δεδομένων JASPI:
Η βάση δεδομένων είναι ένα ανοικτό, μη εμπορικό σύστημα, στόχος του οποίου είναι η παροχή δωρεάν πρόσβασης στους πολίτες σε πολύπλοκες νομικές πληροφορίες οι οποίες παρέχονται από το κράτος. Σκοπός του σχεδίου είναι η παροχή ταχείας και διάφανης πρόσβασης σε νομικές πληροφορίες.
Το πληροφοριακό πρόγραμμα «ροή νομοθετικών εργασιών» διαθέτει δύο λειτουργικές εφαρμογές.
Πύλη νομοθεσίας του Υπουργείου Δικαιοσύνης της Σλοβακικής Δημοκρατίας
Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.