Bedrijfsleven en mensenrechten

1. Welke rechtsbescherming heb ik in uw land als slachtoffer van bedrijfsgerelateerde mensenrechtenschendingen? Omvat deze bescherming ook schadeloosstelling?

Ieder slachtoffer van mensenrechtenschendingen heeft het recht een zaak aanhangig te maken om verhaal te zoeken en schadevergoeding te eisen, ongeacht of de schending wel of niet bedrijfsgerelateerd is.

2. Zijn er specifieke regels voor ernstige schendingen van de mensenrechten? Zijn deze regels van toepassing op milieucriminaliteit of ernstige vormen van arbeidsuitbuiting?

Er zijn geen specifieke regels voor ernstige schendingen van de mensenrechten. Alle zaken over mensenrechtenschendingen worden op dezelfde manier behandeld.

3. Ik ben het slachtoffer van een schending van de mensenrechten die het gevolg is van activiteiten van een Europese transnationale onderneming buiten de Europese Unie. Heb ik als niet-EU-burger die niet in de EU woont, toegang tot de rechtbanken in uw land? Welke voorwaarden gelden er voor het aanvoeren van een schending van mijn rechten? Waar kan ik meer informatie krijgen?

Het toepasselijk recht is dat van het grondgebied. Als natuurlijk persoon moet u aan de hand van het internationaal privaatrecht de lex fori bepalen, mits er geen overeenkomst tussen de partijen is die de keuze van het toepasselijke recht belet.

4. Kunnen ombudsdiensten, organen voor gelijke behandeling of nationale mensenrechteninstellingen hulp bieden aan slachtoffers van bedrijfsgerelateerde mensenrechtenschendingen door Europese transnationale ondernemingen buiten de Europese Unie? Kunnen deze instanties mijn zaak onderzoeken als ik geen EU-burger ben en niet in de EU woon? Zijn er in uw land andere openbare diensten (zoals arbeids- of milieu-inspectiediensten) die mijn zaak kunnen onderzoeken? Waar kan ik informatie krijgen over mijn rechten?

Het mandaat van de ombudsman van Malta is in artikel 64A van de grondwet en de artikelen van de wet op de ombudsman gedefinieerd als “het onderzoeken van acties die door of namens de overheid of enige andere in de wet voorziene autoriteiten, lichamen of personen (waaronder bij deze grondwet vastgestelde autoriteiten, lichamen of bureaus) zijn ondernomen in de uitoefening van hun administratieve functies”.

Bij artikel 12, lid 1, van de wet op de ombudsman is de bevoegdheid van de ombudsman beperkt tot het onderzoeken van klachten over:

“a) overheden, waaronder overheidsinstanties of andere autoriteiten van de overheid, ministers of parlementair secretarissen, ambtenaren en leden of dienaren van voornoemde autoriteiten;

b) publiekrechtelijke lichamen, evenals partnerschappen of andere lichamen waarin de overheid of een of meer van voornoemde lichamen of combinaties daarvan zijn vertegenwoordigd met een zeggenschapsbelang of feitelijke zeggenschap, met inbegrip van bestuurders, leden, managers of andere functionarissen van die lichamen of partnerschappen, of de lichamen met zeggenschap (hierna gezamenlijk ‘organisatie’ genoemd); en

c) gemeenteraden en comités daarvan, burgemeesters, gemeenteraadsleden en personeelsleden van alle gemeenteraden”.

De ombudsman heeft geen specifiek, formeel mandaat voor het onderzoeken van zaken over schending van of gevaar voor grondrechten of voor het bieden van verhaal of bevorderen of beschermen van grondrechten van burgers.

De in artikel 22, lid 1, van de wet op de ombudsman bepaalde functies zijn echter wel zo breed dat de instelling onbeperkt betrokken kan zijn bij mensenrechtenzaken door:

• klachten met een mensenrechtenelement te onderzoeken;
• de aandacht van de autoriteiten te vestigen op gevaren voor burgerrechten;
• bij schending een bijdrage te leveren aan een oplossing door aanbevelingen te doen voor een eerlijke, doeltreffende overeenstemming om een rechtsproces te vermijden.

De bevoegdheid van de ombudsman bestrijkt alle personen die menen dat zij zijn benadeeld, ongeacht nationaliteit of oorsprong, mits zij persoonlijk belang hebben bij de grond van de klacht. Onder “personen” worden in dit geval zowel natuurlijke personen als rechtspersonen verstaan.

De autoriteiten of instellingen onder de bevoegdheid van de ombudsman worden geacht mensenrechten te beschermen en de naleving ervan te waarborgen. Hoewel het mandaat van de ombudsman beperkt is tot overheidsinstanties, kan er bijgevolg rekening worden gehouden met situaties waarin het slachtoffer van een bedrijfsgerelateerde mensenrechtenschending aanvoert dat zijn rechten zijn geschonden doordat de overheidsinstantie of -instelling niet de hem toekomende bescherming heeft geboden.

De ombudsman kan iedere zaak onderzoeken, ook als de klager geen EU-burger is of niet in de EU woont, mits de klacht onder de bevoegdheid van de ombudsman valt. Daarnaast wordt alle slachtoffers juridische bescherming geboden als de klacht is onderworpen aan de jurisdictie van de ombudsman of een andere plaatselijke of regelgevende autoriteit.

Dat betekent dat de bevoegdheid van de ombudsman niet afhangt van de grond van de zaak of van de vraag of de benadeelde in Malta woont, maar van het vermeende verzuim van de autoriteit die is onderworpen aan de jurisdictie van de ombudsman.

Wat andere overheidsdiensten in Malta betreft (bv. werkgelegenheid en milieu), zijn er overheidsinstellingen zoals het departement voor industriële en arbeidsverhoudingen, de autoriteit voor milieu en grondstoffen, de arbiter voor financiële diensten en de nationale commissie voor de bevordering van gelijkheid. De nationale commissie voor de bevordering van gelijkheid mag als nationaal gelijkheidsorgaan gevallen van discriminatie en seksuele intimidatie alleen onderzoeken als zij zich in Malta hebben voorgedaan.

5. Legt uw land aan Europese transnationale ondernemingen de verplichting op om klachtenmechanismen of bemiddelingsdiensten in te stellen voor het onderzoek van schendingen die het gevolg zijn van hun bedrijfsactiviteiten? Geldt deze verplichting ook voor schendingen buiten de Europese Unie? Wie is in uw land verantwoordelijk voor het toezicht op deze werkzaamheden? Zijn er openbare verslagen met informatie over de werking van het systeem?

Malta legt Europese transnationale ondernemingen geen verplichting op om klachtenmechanismen of bemiddelingsdiensten in te stellen voor het onderzoek van schendingen die het gevolg zijn van hun bedrijfsactiviteiten. Bemiddeling vindt in Malta plaats in zaken bij de rechtbank voor familiezaken of procedures voor de raad voor huurregelgeving.

6. Heb ik specifieke rechten als kwetsbaar slachtoffer dat schadevergoeding vraagt voor een bedrijfsgerelateerde schending van de mensenrechten? Heb ik toegang tot rechtsbijstand en, zo ja, onder welke voorwaarden? Welke kosten worden door de rechtsbijstand gedekt? Heb ik onder dezelfde voorwaarden toegang tot rechtsbijstand als ik geen EU-burger ben of niet in de EU woon?

Als u het slachtoffer bent van een strafbaar feit zoals beschreven in hoofdstuk 539, artikel 2, van het Maltees recht (wet inzake slachtoffers van strafbare feiten) of van huiselijk geweld zoals beschreven in hoofdstuk 581 van het Maltees recht (wet inzake gendergerelateerd geweld en huiselijk geweld), hebt u recht op rechtsbijstand. Nadat de rechter heeft gelast u rechtsbijstand toe te kennen, komt u in aanmerking voor juridisch advies en voor vertegenwoordiging in rechte. De rechtsbijstand dekt de gerechtskosten en het honorarium van de juridisch adviseur. Als u geen EU-burger bent maar wettelijke status hebt in Malta, komt u toch in aanmerking voor rechtsbijstand. Als u EU-burger bent en buiten de EU woont, komt u toch in aanmerking voor vertegenwoordiging in rechte in Malta en voor rechtsbijstand.