Negozju u drittijiet tal-bniedem

1. X’tip ta’ ħarsien ġudizzjarju għandi f’pajjiżek bħala vittma ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem relatati man-negozju? Din il-protezzjoni tinkludi kumpens?

Il-protezzjoni ġudizzjarja tad-drittijiet tal-bniedem hija pprovduta permezz tal-qrati nazzjonali, skont il-materja li magħha jkun relatat l-att li wassal għal ksur ta’ dak id-dritt. Għalhekk, jistgħu jinqalgħu sitwazzjonijiet, minħabba attivitajiet ta’ negozju, li jirriżultaw fi ksur tad-drittijiet tal-bniedem f’materji ċivili jew kriminali u għalhekk, skont il-partikolaritajiet tal-każ u n-natura tal-att li wassal għal ksur tad-dritt, il-persuna leża tista’ tieħu azzjoni legali jew tippreżenta kwerela lill-korpi investigattivi – il-pulizija jew l-uffiċċju tal-prosekutur.

Tali protezzjoni tista’ twassal biex jingħata kumpens fil-forma ta’ danni materjali u/jew mhux materjali jekk l-imġiba jew il-prattiki ta’ negozju jinstabu li wasslu għal ksur tad-drittijiet tal-bniedem.

2. Għandkom xi regoli speċifiċi għal ksur gravi tad-drittijiet tal-bniedem? Dawn ir-regoli japplikaw għal reati ambjentali jew ta’ sfruttament qawwi tal-forza tax-xogħol?

Diversi tipi ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem fil-kuntest ta’ attivitajiet kummerċjali jiskattaw ir-responsabbiltà ċivili, amministrattiva jew dixxiplinari.

Ir-reati ambjentali huma previsti kemm fil-leġiżlazzjoni speċjali (eż. l-Ordni ta’ Emerġenza Nru 195/2005 dwar il-protezzjoni ambjentali) kif ukoll fil-Kodiċi Kriminali fost ir-reati kontra s-sigurtà pubblika (it-tixrid ta’ mard fost l-annimali jew fost il-pjanti, il-kontaminazzjoni tal-ilma, it-traffikar ta’ prodotti jew sustanzi tossiċi, ksur tar-reġim tal-materjal nukleari jew ta’ materjal radjuattiv ieħor, ta’ materjali splussivi jew ta’ prekursuri tal-isplussivi ristretti, eċċ.).

Sfruttament serju tal-qawwa tax-xogħol jista’ jitqies bħala ksur tal-Kodiċi Kriminali (reati bħall-iskjavitù, it-traffikar tal-bnedmin, it-traffikar tat-tfal, is-sottomissjoni għal xogħol furzat jew obbligatorju, l-akkwist għal prostituzzjoni jew atti sesswali, l-użu ta’ servizzi ta’ persuna sfruttata) jew tar-regoli kriminali stabbiliti fil-Kodiċi tax-Xogħol.

3. Jiena vittma ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem li rriżulta minn attivitajiet ta’ korporazzjoni tranżnazzjonali Ewropea li seħħew barra mill-Unjoni Ewropea. Għandi aċċess għall-qrati f’pajjiżek jekk m’iniex ċittadin tal-UE jew jekk ma ngħixx fl-UE? X’inhuma l-kundizzjonijiet biex jintalbu d-danni għal ksur tad-drittijiet tiegħi? Fejn nista’ insib xi informazzjoni addizzjonali?

A. F’materji ċivili

• Il-proċedimenti ċivili internazzjonali huma rregolati fil-Ktieb VII tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, li huwa d-dritt komuni rilevanti u japplika għal proċedimenti skont id-dritt privat b’implikazzjonijiet transfruntieri, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fit-trattati internazzjonali li għalihom ir-Rumanija hija parti, skont id-dritt tal-UE jew liġijiet speċjali.
• Il-ġuriżdizzjoni internazzjonali tal-qrati Rumeni skont id-dritt komuni hija bbażata fuq l-eżistenza tal-post prinċipali tan-negozju tal-konvenut jew, fin-nuqqas ta’ dan, tal-uffiċċju sekondarju jew tal-assi tan-negozju tiegħu fir-Rumanija fid-data meta tkun ġiet ippreżentata l-azzjoni.
• Barra minn hekk, fi ftehim dwar l-għażla tal-qorti, il-partijiet jistgħu jaqblu li jagħżlu l-qrati Rumeni bħala li jkollhom ġuriżdizzjoni biex jiddeċiedu tilwim li jkun inqala’ b’rabta ma’ implikazzjonijiet transfruntieri.
• Il-qrati Rumeni għandhom ġuriżdizzjoni esklużiva fir-rigward ta’ ċerti azzjonijiet għad-danni materjali, bħal tilwim b’implikazzjonijiet transfruntieri dwar:
  • proprjetà li tinsab fir-Rumanija;
  • kuntratti konklużi ma’ konsumaturi li jkollhom id-domiċilju jew ir-residenza abitwali tagħhom fir-Rumanija, għal servizzi ta’ kuljum tal-konsumatur għall-użu personali tal-konsumaturi jew tal-familja tagħhom u mhux relatati mal-attività professjonali jew man-negozju tal-konsumaturi, jekk:
    • il-fornitur ikun irċieva l-ordni fir-Rumanija;
    • il-konklużjoni tal-kuntratt tkun ġiet ippreċeduta minn offerta jew reklam fir-Rumanija, u l-konsumatur ikun wettaq il-formalitajiet kollha meħtieġa biex jikkonkludi l-kuntratt.
• Barra minn hekk, b’deroga mir-regoli tad-dritt komuni, l-attur jista’ jagħżel il-qrati Rumeni (ġuriżdizzjoni preferenzjali) għal tilwim fejn:
  • il-post fejn ikun inħoloq jew kellu jiġi ssodisfat obbligu kuntrattwali, anke jekk parzjalment biss, ikun fir-Rumanija;
  • il-post fejn ikun ġie konkluż att legali li minnu jirriżultaw obbligi mhux kuntrattwali, jew fejn tali att jipproduċi effetti, ikun fir-Rumanija;
  • l-istazzjon tal-ferrovija jew tat-triq jew il-port jew l-ajruport tal-imbark/tat-tagħbija jew tal-ħatt/tal-iżbark tal-passiġġieri jew tal-merkanzija ttrasportata jinsab fir-Rumanija;
  • il-proprjetà assigurata jew il-post fejn seħħ l-avveniment assigurat huma fir-Rumanija.
• Il-qrati Rumeni għandhom ukoll ġuriżdizzjoni biex jisimgħu:
  • kawżi dwar il-protezzjoni transfruntiera tal-proprjetà intellettwali ta’ persuna domiċiljata fir-Rumanija, kemm jekk din tkun ċittadin Rumen kif ukoll persuna mingħajr Stat, suġġett għal qbil dwar l-għażla tal-qorti;
  • kawżi bejn barranin jekk ikunu qablu b’mod espliċitu dwar dan u r-relazzjonijiet legali jikkonċernaw drittijiet li jista’ jkollhom fir-rigward ta’ proprjetà jew interessi ta’ persuni mir-Rumanija;
  • kawżi dwar kolliżjonijiet fuq il-baħar jew ta’ inġenji tal-ajru u kawżi dwar l-assistenza jew is-salvataġġ ta’ persuni jew oġġetti fl-ibħra internazzjonali jew f’żona li taqa’ barra mis-sovranità ta’ kwalunkwe Stat, f’ċirkostanzi partikolari;
  • kawżi li jinvolvu responsabbiltà ċivili għal dannu kkawżat minn prodotti li joriġinaw mir-Rumanija, irrispettivament min-nazzjonalità tal-vittma, mill-post tal-aċċident jew mill-post fejn ikun ġie kkawżat id-dannu.

Fir-rigward tal-istatus ta’ barrani fi proċedimenti ċivili internazzjonali, il-persuni fiżiċi u ġuridiċi li huma barranin għandhom, skont il-liġi, l-istess drittijiet u obbligi proċedurali quddiem il-qrati Rumeni bħaċ-ċittadini Rumeni u l-persuni ġuridiċi Rumeni.

Tista’ ssib aktar informazzjoni hawnhekk.

B. F’materji kriminali

Skont l-Artikolu 9, flimkien mal-Artikolu 12 tal-Kodiċi Kriminali, sakemm ma jkunx speċifikat mod ieħor fi trattat internazzjonali li r-Rumanija hija parti għalih, il-liġi kriminali Rumena hija applikabbli għal atti mwettqa barra mir-Rumanija skont il-prinċipju tal-personalità previst fil-liġi kriminali (l-Artikolu 9 tal-Kodiċi Kriminali), irrispettivament minn jekk il-persuna leża tkunx ċittadin barrani, ċittadin Rumen jew persuna mingħajr Stat jew jekk tkunx fir-Rumanija, jekk ċerti kundizzjonijiet ikunu ġew issodisfati: l-awtur tar-reat ikun persuna ġuridika Rumena; is-sentenza prevista skont il-liġi Rumena fir-rigward tal-att imwettaq tkun għomor il-ħabs jew aktar minn 10 snin priġunerija (anke jekk l-att ma jitqiesx bħala reat kriminali mil-liġi tal-Istat fejn ikun twettaq) – fejn ikunu previsti pieni oħra, l-att irid jiġi kklassifikat bħala reat kriminali wkoll skont il-liġi kriminali tal-pajjiż fejn ikun twettaq (kriminalità doppja) jew irid ikun twettaq f’post li jaqa’ barra mill-ġuriżdizzjoni ta’ kwalunkwe Stat. Il-ħruġ tal-att tal-akkuża huwa suġġett għal awtorizzazzjoni minn qabel mill-prosekutur ġenerali tal-uffiċċju tal-prosekutur marbut mal-qorti tal-appell li jkollha ġuriżdizzjoni territorjali fuq l-uffiċċju tal-prosekutur imsemmi qabel jew, fejn applikabbli, mill-prosekutur ġenerali tal-uffiċċju tal-prosekutur marbut mal-Qorti Għolja tal-Kassazzjoni u tal-Ġustizzja.

Ta’ min jinnota li r-reat kriminali jitqies li twettaq fit-territorju tar-Rumanija wkoll meta r-reat ikun ġie kkummissjonat, istigat jew megħjun u assistit, jew ikun ġie ġġenerat ir-rikavat mir-reat, anke parzjalment, f’dak it-territorju jew fuq bastiment li jtajjar il-bandiera Rumena jew f’inġenju tal-ajru rreġistrat fir-Rumanija. F’dawn il-każijiet, il-liġi kriminali Rumena tapplika skont il-prinċipju tat-territorjalità.

Fir-rigward tal-ġuriżdizzjoni tal-qrati kriminali għal reati kriminali mwettqa barra mit-territorju tar-Rumanija, il-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali (l-Artikolu 42) jistipula li r-reati kriminali mwettqa barra mit-territorju tar-Rumanija jiġu pproċessati minn qrati li jkollhom ġuriżdizzjoni fuq l-uffiċċju rreġistrat tal-persuna ġuridika li taġixxi bħala l-akkużat. Jekk l-akkużat ma jkollu l-ebda uffiċċju rreġistrat fir-Rumanija, u r-reat kriminali jaqa’ taħt il-ġuriżdizzjoni tal-qorti distrettwali, il-kawża tittella’ quddiem il-Qorti Distrettwali tat-tieni Distrett ta’ Bucharest u, fil-każijiet l-oħra, quddiem il-qorti b’ġuriżdizzjoni skont il-materja jew l-istatus tal-persuna li tkun minn Bucharest, sakemm ma jkunx previst mod ieħor mil-liġi.

Għal reati kriminali li fir-rigward tagħhom il-ħruġ tal-att tal-akkuża jkun kontinġenti fuq il-preżentazzjoni ta’ kwerela minn qabel mill-persuna leża, il-kwerela minn qabel trid tiġi ppreżentata fi żmien 3 xhur mill-jum meta l-persuna li tkun ġarrbet il-ħsara tkun saret taf bl-att.

Tista’ ssib aktar informazzjoni hawnhekk, hawnhekk u hawnhekk.

4. L-istituzzjonijiet tal-Ombudsman, il-korpi tal-ugwaljanza jew l-istituzzjonijiet nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem jistgħu jappoġġaw lill-vittmi ta’ ksur tad-drittijiet tal-bniedem relatati man-negozju mwettaq minn korporazzjonijiet tranżnazzjonali Ewropej barra mill-Unjoni Ewropea? Dawn il-korpi jistgħu jinvestigaw il-każ tiegħi jekk jien m’iniex ċittadin tal-UE u ma ngħixx fl-UE? Hemm servizzi pubbliċi oħra (bħall-ispettorat tax-xogħol jew tal-ambjent) f’pajjiżek li jistgħu jinvestigaw il-każ tiegħi? Fejn nista’ nsib informazzjoni dwar id-drittijiet tiegħi?

Skont l-Artikolu 1(1) tal-Liġi Nru 35 tat-13 ta’ Marzu 1997 dwar l-organizzazzjoni u l-funzjonament tal-Ombudsman [Instituția Avocatul Poporului]: “L-Ombudsman għandu jkollu l-għan li jissalvagwardja d-drittijiet u l-libertajiet tal-persuni fiżiċi fir-relazzjonijiet tagħhom mal-awtoritajiet pubbliċi”; għalhekk, il-mandat tiegħu ma jkoprix ksur tad-drittijiet tal-bniedem relatat man-negozju.

L-ilmenti tal-konsumaturi mressqa kontra kumpaniji fl-UE jistgħu jgħaddu biss għand iċ-Ċentru Ewropew tal-Konsumatur fir-Rumanija (ECC Romania) jekk dawk il-konsumaturi jkunu residenti jew ċittadini ta’ Stat Membru tal-UE (inklużi n-Norveġja u l-Iżlanda) u jekk il-leġiżlazzjoni tal-UE tkun applikabbli.

L-Awtorità tal-Ispettorat tax-Xogħol [Inspecția Muncii], l-Awtorità Nazzjonali għad-Drittijiet tal-Persuni b’Diżabilità, it-Tfal u l-Adozzjonijiet [Autoritatea Națională pentru Drepturile Persoanelor cu Dizabilități, Copii și Adopții], l-Aġenzija Nazzjonali għall-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri [Agenția Națională pentru Egalitatea de Șanse între Femei și Bărbați], il-Gwardja Ambjentali Nazzjonali [Garda Națională de Mediu], l-Awtorità Nazzjonali għall-Protezzjoni tal-Konsumatur [Autoritatea Națională pentru Protecția Consumatorului], u l-Awtorità Nazzjonali għall-Amministrazzjoni u r-Regolazzjoni tal-Komunikazzjonijiet [Autoritatea Națională pentru Administrare și Reglementare în Comunicații (ANCOM)] huma awtoritajiet pubbliċi mingħajr ġuriżdizzjoni f’kawżi transfruntieri.

Tista’ ssib aktar informazzjoni hawnhekk u hawnhekk.

5. Pajjiżek jimponi obbligi fuq il-korporazzjonijiet tranżnazzjonali Ewropej biex jistabbilixxu mekkaniżmi ta’ ilment jew servizzi ta’ medjazzjoni għal ksur li jirriżulta mill-attivitajiet tan-negozju tagħhom? Dawn l-obbligi japplikaw ukoll għal ksur li seħħ barra l-Unjoni Ewropea? Min hu inkarigat mill-monitoraġġ ta’ dawn l-attivitajiet f’pajjiżek? Hemm rapporti pubbliċi disponibbli li jipprovdu informazzjoni dwar il-funzjonament tas-sistema?

Fir-rigward tal-ksur tad-drittijiet tal-bniedem li jirriżulta minn attivitajiet imwettqa minn korporazzjonijiet tranżnazzjonali Ewropej, fir-Rumanija ma hemm l-ebda sistema obbligatorja ta’ medjazzjoni, madankollu l-medjazzjoni hija possibbli bħala għażla, meta tintgħażel mill-partijiet. Għalhekk, il-persuna li d-drittijiet tagħha inkisru tista’ tagħmel użu mill-protezzjoni ġudizzjarja skont id-dritt komuni, permezz ta’ qorti ċivili jew kriminali, skont it-tip ta’ dritt miksur, jew il-partijiet jistgħu jaqblu li jfittxu s-servizzi ta’ medjatur, li l-professjoni tiegħu hija regolata mil-Liġi Nru 192/2006 dwar il-medjazzjoni u l-organizzazzjoni tal-professjoni ta’ medjatur.

Barra minn hekk, l-Ordni Nru 38/2015 dwar is-soluzzjoni alternattiva għat-tilwim bejn il-konsumaturi u n-negozjanti toħloq il-qafas legali biex il-konsumaturi jkunu jistgħu jirreferu, fuq bażi volontarja, talbiet ippreżentati kontra professjonist/impriża lil entitajiet li japplikaw proċeduri alternattivi għas-soluzzjoni tat-tilwim b’mod indipendenti, imparzjali, trasparenti, effettiv, rapidu u ġust sabiex jiġi żgurat livell għoli ta’ protezzjoni tal-konsumatur u l-funzjonament bla xkiel tas-suq.

6. Għandi xi drittijiet speċifiċi jekk inkun vittma vulnerabbli li tfittex rimedju għal ksur tad-drittijiet tal-bniedem relatati man-negozju? Jista’ ikolli aċċess għall-għajnuna legali u taħt liema kundizzjonijiet? Liema spejjeż se jkunu koperti mill-għajnuna legali? Għandi aċċess għall-għajnuna legali taħt l-istess kundizzjonijiet jekk m’iniex ċittadin tal-UE jew jekk ma ngħixx fl-UE?

L-aċċess għall-għajnuna legali huwa dritt rikonoxxut u garantit skont id-dritt Rumen. Dan id-dritt huwa bbażat fuq il-kunċett ta’ difiża universali u huwa rikonoxxut għall-persuni kollha, irrispettivament mir-residenza jew min-nazzjonalità, fuq bażi ċirkostanzjali, kif ġej:

I. F’materji ċivili, skont l-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008 dwar l-għajnuna legali pubblika f’materji ċivili:

a) Għaċ-ċittadini tal-UE: fil-kawżi kollha fejn l-applikazzjoni għall-għajnuna legali pubblika ssir quddiem il-qrati jew awtoritajiet Rumeni oħra li għandhom setgħat ġudizzjarji minn kwalunkwe persuna fiżika li jkollha d-domiċilju jew ir-residenza abitwali tagħha fir-Rumanija jew fi Stat Membru ieħor tal-UE (l-Artikolu 2 tal-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008);

b) għaċ-ċittadini mhux tal-UE u persuni mingħajr Stat: fejn l-applikazzjonijiet jiġu ppreżentati minn persuni fiżiċi li m’għandhomx id-domiċilju jew ir-residenza abitwali tagħhom fit-territorju tar-Rumanija jew ta’ Stat Membru ieħor tal-UE, sa fejn ikun hemm arranġament bejn ir-Rumanija u l-Istat tan-nazzjonalità jew tad-domiċilju tal-applikant, li jinkludi dispożizzjonijiet dwar l-aċċess internazzjonali għall-ġustizzja (l-Artikolu 21^1 tal-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008).

Barra minn hekk, skont l-Artikolu 1084(2) tal-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili, iċ-ċittadini barranin huma intitolati, fil-qrati Rumeni, fi proċedimenti ċivili internazzjonali, għal eżenzjonijiet u tnaqqis fit-taxxi u spejjeż oħra tal-proċedimenti, u għal għajnuna legali bla ħlas bl-istess mod u taħt l-istess kundizzjonijiet bħaċ-ċittadini Rumeni, suġġett għar-reċiproċità mal-Istat tan-nazzjonalità jew tad-domiċilju tal-applikant.

Għalhekk, il-persuna li kienet il-vittma ta’ ksur tad-drittijiet leġittimi tagħha tista’ tapplika għal għajnuna legali jekk hija ma tkunx tiflaħ tħallas l-ispejjeż tal-proċedimenti, kif previst fl-Artikolu 6 tal-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008 - l-għajnuna legali pubblika tista’ tingħata fil-forom li ġejjin:

a) il-ħlas tal-onorarji għar-rappreżentanza, l-għajnuna legali u, fejn applikabbli, id-difiża minn avukat maħtur mill-qorti jew tal-għażla tagħha sabiex jiġi żgurat l-eżerċitar jew il-protezzjoni ta’ dritt jew interess leġittimu fil-qorti jew sabiex tiġi evitata tilwima, minn hawn ’il quddiem imsejħa “assistenza minn avukat”;

b) il-ħlas tal-perit, tat-traduttur jew tal-interpretu użat fil-proċedimenti, bil-kunsens tal-qorti jew tal-awtorità b’setgħat ġudizzjarji jekk tali ħlas ikun jaqa’ fuq il-persuna li tapplika għal għajnuna legali pubblika skont il-liġi;

c) il-ħlas tal-onorarji tal-uffiċjal ġudizzjarju;

d) eżenzjonijiet mill-ispejjeż legali, it-tnaqqis, il-ħlas bin-nifs jew id-differiment tagħhom, kif previst mil-liġi, inklużi dawk dovuti fl-istadju tal-eżekuzzjoni.

Madankollu, id-dritt għall-għajnuna legali ma huwiex dritt assolut u l-persuna li tapplika għall-għajnuna legali trid tagħti prova tas-sitwazzjoni finanzjarja tagħha, li tafferma l-fatt li hija ma tiflaħx tħallas għas-servizzi ta’ avukat tal-għażla tagħha jew li ma tiflaħx tħallas l-ispejjeż tal-proċedimenti, bħat-taxxa tal-boll, l-onorarji tal-periti, ir-rapporti tal-periti, eċċ F’dan ir-rigward, l-Artikolu 16(1) tal-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 51/2008 jistipula li: l-għajnuna legali pubblika tista’ tiġi rrifjutata meta tintalab b’mod abbużiv, meta l-ispiża stmata tagħha tkun sproporzjonata meta mqabbla mal-valur tas-suġġett tal-kawża u meta ma tkunx mitluba sabiex tissalvagwardja interess leġittimu, jew tintalab għal azzjoni li tmur kontra l-ordni pubbliku jew kostituzzjonali.

L-għajnuna legali pubblika msemmija f’din l-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern tingħata f’kawżi ċivili, kummerċjali, amministrattivi, tax-xogħol u tas-sigurtà soċjali, kif ukoll f’materji oħra, bl-eċċezzjoni ta’ kawżi kriminali.

F’kawżi kriminali, huwa obbligatorju li tingħata għajnuna legali lill-persuna leża meta dik il-persuna/ir-rikorrent ċivili ma tkunx abilitata jew ikollha abilità limitata biex taġixxi (skont l-Artikolu 93(4) tal-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali). Barra minn hekk, skont l-Artikolu 93(5), meta l-korp ġudizzjarju jqis li, għal ċerti raġunijiet, il-parti leża, ir-rikorrent ċivili ... ma tkunx tista’ tiddefendi lilha nnifisha, dan għandu jagħmel arranġamenti għal avukat maħtur mill-qorti.

L-Artikolu 29(1)(f) tal-Ordni ta’ Emerġenza tal-Gvern Nru 80/2013 dwar it-taxxa tal-boll tal-qorti, kif emendata sussegwentement, jipprevedi eżenzjoni mill-ħlas tat-taxxa għal azzjonijiet u talbiet, inklużi appelli, kemm ordinarji kif ukoll straordinarji, ippreżentati għall-protezzjoni tad-drittijiet tal-konsumatur, meta l-persuni fiżiċi u l-assoċjazzjonijiet tal-protezzjoni tal-konsumatur ikollhom il-kapaċità ta’ rikorrenti kontra operaturi ekonomiċi li jkunu kisru d-drittijiet u l-interessi leġittimi tal-konsumaturi.

Fl-aħħar iżda mhux l-inqas, il-vittmi ta’ reat jibbenefikaw mill-applikazzjoni tal-Liġi Nru 211/2004 dwar ċerti miżuri biex jiġu żgurati l-informazzjoni, l-appoġġ u l-protezzjoni tal-vittmi ta’ reati, li, bħalma jgħid it-titolu tal-liġi, tipprevedi l-informazzjoni, l-appoġġ, il-protezzjoni, ir-rikonoxximent u l-miżuri ta’ valutazzjoni disponibbli għall-vittmi ta’ reati kriminali, mingħajr ma tali miżuri jkunu jiddependu fuq il-preżentazzjoni ta’ kwerela lill-korpi ta’ prosekuzzjoni.

Tista’ ssib aktar informazzjoni dwar dan minn hawnhekk.