Επιχειρήσεις και ανθρώπινα δικαιώματα

Ισπανία

Περιεχόμενο που παρέχεται από
Ισπανία

1. Τι δικαστική προστασία έχω στη χώρα σας ως θύμα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Στην προστασία αυτή περιλαμβάνεται αποζημίωση;

Στην Ισπανία προβλέπεται δυνατότητα προσφυγής για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων ενώπιον των πολιτικών, των ποινικών και των διοικητικών δικαστηρίων, καθώς και των δικαστηρίων εργατικών διαφορών.

Ο νόμος περί πολιτικής δικονομίας (Ley de Enjuiciamiento Civil) προβλέπει την υποχρέωση χορήγησης ορισμένων παροχών την αναγνώριση της ύπαρξης νόμιμων δικαιωμάτων και της πλήρωσης νόμιμων όρων την έκδοση ασφαλιστικών μέτρων και την παροχή κάθε άλλης μορφής προστασίας που προβλέπει ρητά ο νόμος για την αντιμετώπιση των παραβιάσεων αυτού του είδους.

Ο νόμος περί ποινικής δικονομίας (Ley de Enjuiciamiento Criminal) καθορίζει τους δικαστικούς μηχανισμούς και τα ένδικα βοηθήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο πλαίσιο των ποινικών διαδικασιών. Ο ποινικός κώδικας (Código Penal) προβλέπει ειδικά την ποινική ευθύνη των νομικών προσώπων (άρθρα 31 bis και επ.) και απαριθμεί διάφορα εγκλήματα που μπορεί να αφορούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις, όπως τα εγκλήματα κατά των δικαιωμάτων των εργαζομένων ή κατά της δημόσιας υγείας, τα περιβαλλοντικά εγκλήματα, η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας κ.ο.κ.

Όσον αφορά τα διοικητικά μέτρα, ο νόμος 39/2015 της 1ης Οκτωβρίου 2015 για τις εφαρμοστέες κοινές διοικητικές διαδικασίες στις δημόσιες διοικήσεις και ο νόμος 40/2015 της 1ης Οκτωβρίου 2015 σχετικά με το νομικό καθεστώς του δημοσίου τομέα καθορίζουν γενικούς κανόνες για τις πειθαρχικές διαδικασίες και την ευθύνη των κρατικών οργάνων. Οι κανόνες αυτοί εφαρμόζονται μέσω ειδικών νόμων που αφορούν τις παραβιάσεις στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις (ένα παράδειγμα είναι ο νόμος 26/2007 της 23ης Οκτωβρίου 2007 περί περιβαλλοντικής ευθύνης). Στις δικαστικές διαδικασίες ασκούνται τα ένδικα βοηθήματα που προβλέπονται στον νόμο 29/1998 της 13ης Ιουλίου 1998, ο οποίος αφορά τη δικαιοδοσία επί διοικητικών διαφορών.

Στον τομέα του εργατικού δικαίου, ο νόμος 36/2011 της 10ης Οκτωβρίου 2011 που διέπει τη λειτουργία των δικαστηρίων εργατικών διαφορών καθορίζει τη διαδικασία που ακολουθείται σε υποθέσεις στις οποίες εργαζόμενος ή συνδικαλιστική οργάνωση επικαλείται παραβίαση της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, του δικαιώματος απεργίας ή άλλων θεμελιωδών δικαιωμάτων και δημόσιων ελευθεριών, συμπεριλαμβανομένης της απαγόρευσης της διακριτικής μεταχείρισης και της παρενόχλησης.

Το ισπανικό δικονομικό δίκαιο καθορίζει τα ένδικα βοηθήματα που μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τον σκοπό της λήψης αποζημίωσης σε περιπτώσεις στις οποίες οι ενέργειες μιας εταιρείας είχαν ως αποτέλεσμα την παραβίαση ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Το άρθρο 116 του νόμου περί ποινικής δικονομίας και το άρθρο 116 του ποινικού κώδικα ορίζουν ότι πρόσωπο το οποίο υπέχει ποινική ευθύνη για αξιόποινη πράξη υπέχει και αστική ευθύνη για την πράξη αυτή, εφόσον αυτή είχε ως αποτέλεσμα την πρόκληση ζημίας ή βλάβης. Στην περίπτωση των νομικών προσώπων, η ποινική τους ευθύνη θεμελιώνει και αστική ευθύνη σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, το οποίο σημαίνει ότι τα πρόσωπα αυτά ευθύνονται από κοινού και εις ολόκληρον με τα φυσικά πρόσωπα που καταδικάστηκαν για τα ίδια ποινικά αδικήματα.

2. Έχετε ειδικούς κανόνες για κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για περιβαλλοντικά εγκλήματα ή περιπτώσεις σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης;

Ναι, ο ισπανικός ποινικός κώδικας καθορίζει τις παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων που συνιστούν ποινικά αδικήματα.

Όσον αφορά το περιβάλλον, ο ποινικός κώδικας περιέχει ενότητα η οποία αφορά τα «εγκλήματα που σχετίζονται με τη χρήση γης και τον πολεοδομικό σχεδιασμό, την προστασία της ιστορικής κληρονομιάς και το περιβάλλον». Στην ενότητα αυτή προβλέπεται η ποινικοποίηση διαφόρων ειδών συμπεριφοράς, όπως οι κατασκευαστικές εργασίες σε πράσινες ζώνες ή περιοχές οικολογικού ενδιαφέροντος (άρθρο 319), η εκπομπή ρύπων και η μεταφορά αποβλήτων, η απόρριψη αποβλήτων, η πρόκληση θορύβου, οι εξορυκτικές και λατομικές δραστηριότητες κ.λπ. που μπορούν να προκαλέσουν σοβαρή βλάβη στην ποιότητα του αέρα, του εδάφους ή των υδάτων, ή στα ζώα ή τα φυτά (άρθρα 325 επ.). Οι πράξεις αυτές τιμωρούνται με στερητικές της ελευθερίας ποινές, πρόστιμα, αποκλεισμό από την άσκηση ορισμένων επαγγελμάτων ή από την πρόσβαση σε ορισμένα δημόσια αξιώματα. Επίσης, ο ποινικός κώδικας παρέχει στους δικαστές και στα δικαστήρια την εξουσία να διατάσσουν τη λήψη, με έξοδα του δράστη, των αναγκαίων μέτρων για την αποκατάσταση της περιβαλλοντικής ισορροπίας που διαταράχθηκε από την εκάστοτε αξιόποινη πράξη, καθώς και κάθε άλλου συντηρητικού μέτρου που απαιτείται για την προστασία των αγαθών τα οποία προστατεύουν οι ανωτέρω διατάξεις (άρθρο 339).

Τα εγκλήματα που στρέφονται κατά εργαζομένων ρυθμίζονται στον τίτλο XV του βιβλίου II του ποινικού κώδικα (άρθρα 311 έως 318 του ποινικού κώδικα). Οι ακόλουθες πράξεις τιμωρούνται με πρόστιμο ή με στερητικές της ελευθερίας ποινές: η επιβολή όρων εργασίας ή μορφών κοινωνικής ασφάλισης που θίγουν, καταργούν ή περιορίζουν τα δικαιώματα των εργαζομένων, όπως αυτά κατοχυρώνονται σε νομοθετικές διατάξεις, συλλογικές ή ατομικές συμβάσεις εργασίας (άρθρο 311) η ταυτόχρονη απασχόληση περισσότερων εργαζομένων χωρίς την ένταξή τους στο κατάλληλο σύστημα κοινωνικής ασφάλισης ή χωρίς να εξασφαλιστεί η σχετική άδεια εργασίας (άρθρο 331), και η απασχόληση υπηκόων τρίτων χωρών ή ανηλίκων χωρίς άδεια εργασίας (άρθρο 311 bis) η παράνομη διακίνηση εργαζομένων ή η πρόσληψη με εξαπάτηση του εργαζομένου ή βάσει ψευδών ισχυρισμών (άρθρο 312) η παρακίνηση προσώπου σε μετανάστευση με την παραπλανητική χρήση σύμβασης εργασίας (άρθρο 313) η εισαγωγή σοβαρών διακρίσεων σε σχέση απασχόλησης στον ιδιωτικό ή δημόσιο τομέα, σε βάρος οποιουδήποτε ατόμου, λόγω ιδεολογίας, θρησκείας ή πεποιθήσεων, εθνοτικής καταγωγής, φυλής ή εθνικής καταγωγής, φύλου, γενετήσιου προσανατολισμού, οικογενειακής κατάστασης, ασθένειας ή αναπηρίας, ιδιότητας νομίμου εκπροσώπου ή στελέχους συνδικαλιστικής οργάνωσης, σχέσεων με άλλους εργαζομένους στην εταιρεία ή λόγω της χρήσης οποιασδήποτε επίσημης γλώσσας του ισπανικού κράτους (άρθρο 314) ο περιορισμός της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι και του δικαιώματος της απεργίας (άρθρο 315) η παραβίαση προτύπων για την πρόληψη των επαγγελματικών κινδύνων, με αποτέλεσμα τη διακινδύνευση της ζωής, της υγείας ή της σωματικής ακεραιότητας των εργαζομένων (άρθρο 316).

Σε περίπτωση που το έγκλημα έχει διαπραχθεί από νομικό πρόσωπο, η ποινή επιβάλλεται στους διαχειριστές ή τους προϊσταμένους τμήματος που είναι υπεύθυνοι για τη διάπραξη του εγκλήματος, καθώς και σε όσους τελούσαν σε γνώση του εγκλήματος και παρέλειψαν να λάβουν διορθωτικά μέτρα ενώ ήταν σε θέση να το πράξουν.

3. Είμαι θύμα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία προκλήθηκε από δραστηριότητες μιας ευρωπαϊκής διεθνικής εταιρείας που έλαβαν χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω πρόσβαση στα δικαστήρια της χώρας σας εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κάνω προσφυγή για παραβίαση των δικαιωμάτων μου; Πού μπορώ να βρω επιπλέον πληροφορίες;

Ο οργανικός νόμος 6/1985 της 1ης Ιουλίου 1985 περί της δικαστικής εξουσίας περιέχει κανόνες μέσω των οποίων καθορίζεται το συνδετικό στοιχείο που πρέπει να υφίσταται μεταξύ μιας συγκεκριμένης πράξης και της ισπανικής έννομης τάξης ώστε να θεμελιωθεί η δικαιοδοσία των ισπανικών δικαστηρίων.

Ως προς τις αστικές και εμπορικές υποθέσεις, ο εν λόγω νόμος προβλέπει ότι τα ισπανικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία να εκδικάζουν όλες τις αγωγές επί αξιώσεων που γεννώνται σε ισπανικό έδαφος, σύμφωνα με τις διατάξεις των διεθνών συνθηκών και συμβάσεων στις οποίες η Ισπανία είναι συμβαλλόμενο μέρος, των κανόνων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ισπανικής νομοθεσίας (άρθρο 21). Σε περίπτωση που ο ενάγων δεν κατοικεί στην Ισπανία, τα ισπανικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία για την εκδίκαση των ακόλουθων υποθέσεων (άρθρο 22 quinquies):

  1. διαφορές που αφορούν συμβατικές ενοχές, εφόσον η υποχρέωση την οποία αφορά η αγωγή εκπληρώθηκε ή πρέπει να εκπληρωθεί στην Ισπανία
  2. διαφορές που αφορούν ενοχές από αδικοπραξία, εφόσον το ζημιογόνο γεγονός επήλθε στο έδαφος της Ισπανίας
  3. αξιώσεις που σχετίζονται με τη δραστηριότητα υποκαταστήματος, πρακτορείου ή άλλης εγκατάστασης, εφόσον αυτό βρίσκεται στο έδαφος της Ισπανίας.
  4. Όσον αφορά τις υποθέσεις που σχετίζονται με συμβάσεις καταναλωτών, ο καταναλωτής μπορεί να ασκήσει αγωγή στην Ισπανία εφόσον ο ίδιος ή ο αντισυμβαλλόμενος έχει τη συνήθη διαμονή του στο έδαφος της Ισπανίας. Ο αντισυμβαλλόμενος μπορεί να ασκήσει αγωγή στην Ισπανία μόνο αν ο καταναλωτής έχει τη συνήθη διαμονή του στο έδαφος της Ισπανίας.

Στον τομέα του ποινικού δικαίου, τα δικαστήρια μπορούν να επιληφθούν υποθέσεων που αφορούν αδικήματα που έχουν διαπραχθεί σε ισπανικό έδαφος ή επί ισπανικού πλοίου ή αεροσκάφους, με την επιφύλαξη των διατάξεων των διεθνών συνθηκών στις οποίες η Ισπανία είναι συμβαλλόμενο μέρος. Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, τα ισπανικά δικαστήρια έχουν επίσης δικαιοδοσία επί αδικημάτων που διαπράχθηκαν εκτός του ισπανικού εδάφους, εφόσον τα άτομα στα οποία καταλογίζεται η αξιόποινη πράξη είναι Ισπανοί υπήκοοι ή υπήκοοι τρίτης χώρας που απέκτησαν την ισπανική ιθαγένεια μετά την τέλεση του αδικήματος (άρθρο 23).

Όσον αφορά τις εργατικές διαφορές, τα ισπανικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία στις ακόλουθες περιπτώσεις (άρθρο 25):

1.º υποθέσεις σχετικές με δικαιώματα και υποχρεώσεις που απορρέουν από σύμβαση εργασίας, εφόσον ο τόπος παροχής της εργασίας είναι η Ισπανία ή η σύμβαση είχε υπογραφεί στο έδαφος της Ισπανίας εάν ο ενάγων κατοικεί στην Ισπανία ή διατηρεί πρακτορείο, υποκατάστημα, αντιπροσωπεία ή άλλη μορφή εγκατάστασης εμπορικής αντιπροσώπευσης στην Ισπανία εάν ο εργαζόμενος και ο εργοδότης είναι Ισπανοί υπήκοοι, ανεξαρτήτως του τόπου παροχής της εργασίας ή υπογραφής της σύμβασης όσον αφορά τις συμβάσεις εργασίας σε πλοία, τα ισπανικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία εάν η σύμβαση έχει συναφθεί κατόπιν πρότασης εργασίας που αποδέχθηκε Ισπανός εργαζόμενος στην Ισπανία.

2.º υποθέσεις που αφορούν τη συμμόρφωση με συλλογικές συμβάσεις εργασίας που έχουν υπογραφεί στην Ισπανία και την εκδίκαση αξιώσεων στο πλαίσιο συλλογικών εργατικών διαφορών που ανακύπτουν στο έδαφος της Ισπανίας.

3.º αξιώσεις κοινωνικής ασφάλισης κατά ισπανικών οντοτήτων ή οντοτήτων που έχουν την καταστατική τους έδρα, πρακτορείο, αντιπροσωπεία ή άλλη εγκατάσταση εμπορικής αντιπροσώπευσης στην Ισπανία.

4. Μπορούν θεσμικά όργανα όπως ο Διαμεσολαβητής/Συνήγορος του Πολίτη, οι φορείς ισότητας ή οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα να υποστηρίξουν τα θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Μπορούν οι φορείς αυτοί να διερευνήσουν την υπόθεσή μου εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ; Υπάρχουν στη χώρα σας άλλες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. επιθεωρήσεις εργασίας ή περιβάλλοντος) που μπορούν να διερευνήσουν την υπόθεσή μου; Πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τα δικαιώματά μου;

Στην Ισπανία, τα καθήκοντα του Συνηγόρου του Πολίτη (Defensor del Pueblo) εκτελεί ο Ύπατος Αρμοστής του Ισπανικού Κοινοβουλίου (Alto Comisionado de las Cortes Generales), ο οποίος είναι υπεύθυνος για την προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων και δημόσιων ελευθεριών των πολιτών, μέσω της άσκησης εποπτείας επί των δραστηριοτήτων των κρατικών φορέων της Ισπανίας.

Όλοι οι πολίτες μπορούν (χωρίς οικονομική επιβάρυνση) να υποβάλουν αναφορά στον Συνήγορο του Πολίτη με αίτημα τη διερεύνηση εικαζόμενων παρατυπιών των ισπανικών κρατικών φορέων και των υπαλλήλων τους. Ο Συνήγορος του Πολίτη μπορεί επίσης να παρέμβει αυτεπαγγέλτως σε υποθέσεις που περιέρχονται σε γνώση του, ακόμη και αν δεν έχει υποβληθεί αναφορά. Ωστόσο, οι εξουσίες του δεν καταλαμβάνουν την άσκηση εποπτείας επί των δραστηριοτήτων πολυεθνικών εταιρειών εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο Συνήγορος του Πολίτη ενημερώνει το ισπανικό κοινοβούλιο σχετικά με τις δραστηριότητές του υποβάλλοντας ετήσιες εκθέσεις, ενώ μπορεί επίσης να δημοσιεύει ειδικές εκθέσεις σχετικά με υποθέσεις που είναι, κατά την κρίση του, σοβαρές, επείγουσες ή χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται εδώ.

Αρμόδια για την επιθεώρηση της εργασίας στην Ισπανία είναι η Επιθεώρηση Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης (Inspección de Trabajo y Seguridad Social), η οποία υπάγεται στο Υπουργείο Εργασίας, Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ασφάλισης (Ministerio de Trabajo, Migraciones y Seguridad Social). Στο πλαίσιο των διοικητικών αρμοδιοτήτων που της έχουν ανατεθεί, η Επιθεώρηση Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης παρακολουθεί τη συμμόρφωση με την εργατική νομοθεσία, επιβάλλει τις σχετικές υποχρεώσεις, παρέχει συμβουλές και διεξάγει διαδικασίες συμβιβασμού, διαμεσολάβησης και διαιτησίας σε εργατικές διαφορές, όπου ενδείκνυται.

Κάθε άτομο που λαμβάνει γνώση πράξεων οι οποίες ενδέχεται να συνιστούν παραβίαση όσον αφορά ζητήματα που εμπίπτουν στο πεδίο αρμοδιοτήτων της Επιθεώρησης Εργασίας (δηλαδή ζητήματα που αφορούν την εργασία, την επαγγελματική υγεία και ασφάλεια, την κοινωνική ασφάλιση, την απασχόληση κ.ο.κ.) μπορεί να απευθυνθεί στις υπηρεσίες της. Καταγγελίες μπορούν να υποβληθούν αυτοπροσώπως (στις περιφερειακές επιθεωρήσεις εργασίας και κοινωνικής ασφάλισης) ηλεκτρονικά μέσω του ιστότοπου του Υπουργείου Απασχόλησης, Μετανάστευσης και Κοινωνικής Ασφάλισης ή ταχυδρομικά.

Περισσότερες πληροφορίες διατίθενται εδώ.

Η περιβαλλοντική εποπτεία είναι ευθύνη των περιφερειακών κυβερνήσεων της Ισπανίας, οι οποίες λαμβάνουν μέτρα όταν απαιτείται να τιμωρήσουν συμπεριφορές που συνιστούν παραβιάσεις στον τομέα του περιβάλλοντος. Ο νόμος 26/2007 της 23ης Οκτωβρίου 2007 περί περιβαλλοντικής ευθύνης επιβάλλει στους φορείς που ασκούν οικονομικές δραστηριότητες την υποχρέωση να αποκαθιστούν κάθε ζημία που προκαλούν στο περιβάλλον. Στις περιπτώσεις που οι φορείς αυτοί, στο πλαίσιο της δραστηριότητάς τους, διαπράττουν ποινικό αδίκημα, εφαρμόζονται οι διατάξεις της ποινικής νομοθεσίας που αναφέρονται στην απάντηση 2. Στις περιπτώσεις αυτές, εφαρμόζονται και οι κανόνες που αναφέρονται ανωτέρω σχετικά με τις υποχρεώσεις αποζημίωσης και την αστική ευθύνη.

5. Υποχρεώνει η χώρα σας τις ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες; Οι υποχρεώσεις αυτές ισχύουν και για παραβιάσεις που διαπράχθηκαν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ποιος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση αυτών των δραστηριοτήτων στη χώρα σας; Υπάρχουν διαθέσιμες δημόσιες εκθέσεις που να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος;

Οι διαφορές αυτού του είδους δεν μπορούν να επιλυθούν μέσω του ισπανικού συστήματος διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις το οποίο περιγράφεται στον νόμο 5/2012 της 6ης Ιουλίου 2012 περί διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις, δεδομένου ότι από το πεδίο εφαρμογής αυτού του νόμου αποκλείονται οι διαφορές που αφορούν δικαιώματα τα οποία δεν υπόκεινται στην ελευθερία διάθεσης των μερών (άρθρο 2).

Σημαντική σε σχέση με αυτό το ζήτημα είναι η απόφαση της Γραμματείας Εξωτερικών Υποθέσεων του Υπουργείου Εξωτερικών, της 1ης Σεπτεμβρίου 2017, σχετικά με τη δημοσίευση του εθνικού σχεδίου δράσης για τις επιχειρήσεις και τα ανθρώπινα δικαιώματα (η οποία δημοσιεύθηκε στην επίσημη εφημερίδα της Ισπανίας στις 14 Σεπτεμβρίου 2017). Το εν λόγω σχέδιο πραγματεύεται την ανάγκη λήψης αποτελεσματικών μέτρων για την προστασία των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στον κόσμο των επιχειρήσεων και την ανάγκη σύστασης και λειτουργίας δικαστικών, εξωδικαστικών και διοικητικών μηχανισμών για την αποκατάσταση των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

6. Έχω ειδικά δικαιώματα εάν είμαι ευάλωτο θύμα που ζητά αποκατάσταση για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Μπορώ να έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή και υπό ποιους όρους; Ποιες δαπάνες καλύπτονται από τη νομική συνδρομή; Έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή υπό τους ίδιους όρους εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ ή δεν ζω στην ΕΕ;

Στο άρθρο 119 του ισπανικού Συντάγματος κατοχυρώνεται το δικαίωμα νομικής συνδρομής στις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος, καθώς και σε όλες τις περιπτώσεις στις οποίες ο αιτών είναι σε θέση να αποδείξει ότι δεν διαθέτει επαρκείς πόρους για να προσφύγει στη δικαιοσύνη. Η εφαρμογή του συνταγματικού αυτού δικαιώματος διασφαλίζεται στον νόμο 1/1996 της 10ης Ιανουαρίου 1996 περί δωρεάν νομικής συνδρομής. Τα θύματα των παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από εταιρείες δικαιούνται νομική συνδρομή εφόσον τα εισοδήματά τους δεν υπερβαίνουν τα ανώτατα όρια που καθορίζονται στον νόμο 1/1996. Αυτά τα ανώτατα όρια αυξήθηκαν κατόπιν τροποποίησης του νόμου 1/1996 το 2015. Για την παροχή νομικής συνδρομής λαμβάνονται επίσης υπόψη ορισμένες προσωπικές περιστάσεις του αιτούντος, όπως οι οικογενειακές του υποχρεώσεις, με σκοπό την αύξηση του αριθμού των δυνητικών δικαιούχων νομικής συνδρομής. Η συνδρομή περιλαμβάνει την υπεράσπιση ενώπιον δικαστηρίων από επαγγελματίες νομικούς, την παροχή νομικών συμβουλών και την ενημέρωση σχετικά με τις δυνατότητες εξωδικαστικής επίλυσης της διαφοράς.

Ο νόμος 1/1996 διέπει επίσης την παροχή νομικής συνδρομής σε διασυνοριακές υποθέσεις. Τα φυσικά πρόσωπα που είναι πολίτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και οι υπήκοοι τρίτων χωρών που διαμένουν νόμιμα σε κράτος μέλος της ΕΕ μπορούν να λάβουν νομική συνδρομή.

Η συνδρομή αυτή παρέχεται μόνο σε αστικές και εμπορικές διαφορές, καθώς και σε εξωδικαστικές διαδικασίες στο πλαίσιο αστικών και εμπορικών διαφορών, σε περιπτώσεις στις οποίες η κίνηση της διαδικασίας είναι υποχρεωτική για τα μέρη βάσει νόμου ή το αρμόδιο δικαστήριο κινεί τη διαδικασία αυτεπαγγέλτως.

Τελευταία επικαιροποίηση: 17/01/2024

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.