Επιχειρήσεις και ανθρώπινα δικαιώματα

1. Τι δικαστική προστασία έχω στη χώρα σας ως θύμα παραβιάσεων ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Στην προστασία αυτή περιλαμβάνεται αποζημίωση;

Κάθε θύμα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων, είτε στην παραβίαση εμπλέκεται επιχείρηση είτε όχι, έχει το δικαίωμα να προσφύγει στη δικαιοσύνη και να αξιώσει αποκατάσταση και αποζημίωση.

2. Έχετε ειδικούς κανόνες για κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Οι κανόνες αυτοί ισχύουν και για περιβαλλοντικά εγκλήματα ή περιπτώσεις σοβαρής εργασιακής εκμετάλλευσης;

Δεν υπάρχουν ειδικοί κανόνες για τις κατάφωρες παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Όλες οι υποθέσεις με αντικείμενο παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων διεκπεραιώνονται με τον ίδιο τρόπο.

3. Είμαι θύμα παραβίασης ανθρωπίνων δικαιωμάτων η οποία προκλήθηκε από δραστηριότητες μιας ευρωπαϊκής διεθνικής εταιρείας που έλαβαν χώρα εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Έχω πρόσβαση στα δικαστήρια της χώρας σας εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ και δεν ζω στην ΕΕ; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις για να κάνω προσφυγή για παραβίαση των δικαιωμάτων μου; Πού μπορώ να βρω επιπλέον πληροφορίες;

Ο νόμος έχει περιορισμένη εδαφική ισχύ. Ο εκάστοτε ενδιαφερόμενος πρέπει να ανατρέξει στους οικείους κανόνες ιδιωτικού διεθνούς δικαίου για να διακριβώσει το δίκαιο του δικάζοντος δικαστή, υπό τον όρο ότι δεν υπάρχει συμφωνία μεταξύ των μερών που να εμποδίζει την επιλογή του εφαρμοστέου δικαίου.

4. Μπορούν θεσμικά όργανα όπως ο Διαμεσολαβητής/Συνήγορος του Πολίτη, οι φορείς ισότητας ή οι εθνικοί φορείς για τα ανθρώπινα δικαιώματα να υποστηρίξουν τα θύματα παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων που διαπράττονται από ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Μπορούν οι φορείς αυτοί να διερευνήσουν την υπόθεσή μου εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ και δεν ζω στην ΕΕ; Υπάρχουν στη χώρα σας άλλες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. επιθεωρήσεις εργασίας ή περιβάλλοντος) που μπορούν να διερευνήσουν την υπόθεσή μου; Πού μπορώ να βρω πληροφορίες για τα δικαιώματά μου;

Η εντολή του Διαμεσολαβητή της Μάλτας, σύμφωνα με το άρθρο 64Α του Συντάγματος και τις διατάξεις του νόμου για τον Διαμεσολαβητή, συνίσταται στη «διερεύνηση των πράξεων που διενεργούνται από την κυβέρνηση ή για λογαριασμό της, ή από άλλη αρχή, φορέα ή πρόσωπο που εξουσιοδοτείται συναφώς από τον νόμο (συμπεριλαμβανομένων των αρχών, φορέων και οργάνων που συνιστώνται από το παρόν Σύνταγμα) οι οποίες αποτελούν πράξεις διενεργούμενες κατά την άσκηση των διοικητικών καθηκόντων τους».

Σύμφωνα με το άρθρο 12 παράγραφος 1 του νόμου για τον Διαμεσολαβητή, η αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή περιορίζεται στη διερεύνηση καταγγελιών που αφορούν:

«α) την κυβέρνηση, συμπεριλαμβανομένων όλων των κυβερνητικών υπηρεσιών ή άλλων κυβερνητικών αρχών, οποιονδήποτε υπουργό ή κοινοβουλευτικό γραμματέα, οποιονδήποτε δημόσιο λειτουργό ή οποιοδήποτε μέλος ή υπάλληλο αρχής εκ των ανωτέρω·

β) οποιονδήποτε συσταθέντα με νόμο φορέα, ή οποιαδήποτε σύμπραξη ή άλλο φορέα στην οποία ή στον οποίο η κυβέρνηση ή ένας ή περισσότεροι φορείς εκ των ανωτέρω, ή οποιοσδήποτε συνδυασμός τέτοιων φορέων, διατηρεί ελέγχουσα συμμετοχή, ή επί της οποίας ή επί του οποίου ασκεί κατ’ ουσίαν έλεγχο, συμπεριλαμβανομένου κάθε διευθυντή, μέλους, διαχειριστή ή άλλου στελέχους τέτοιου φορέα ή σύμπραξης ή του φορέα που τον/την ελέγχει (στο εξής συλλογικά: οργανισμός)· ή

γ) τοπικό συμβούλιο ή οποιαδήποτε επιτροπή τέτοιου συμβουλίου, ή τον δήμαρχο, δημοτικό σύμβουλο ή υπάλληλο οποιουδήποτε τοπικού συμβουλίου.»

Ο Διαμεσολαβητής δεν έχει ειδική και επίσημη εντολή να διερευνά υποθέσεις που αφορούν παραβιάσεις των θεμελιωδών δικαιωμάτων ή απειλές για αυτά, ή να παρέχει έννομη προστασία, να προάγει ή να προστατεύει τα θεμελιώδη δικαιώματα των πολιτών.

Εντούτοις, οι αρμοδιότητες που ορίζονται στο άρθρο 22 παράγραφος 1 του νόμου για τον Διαμεσολαβητή είναι επαρκώς ευρείες ώστε να επιτρέπουν στον Διαμεσολαβητή να παρεμβαίνει, χωρίς περιορισμούς, στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, με τους εξής τρόπους:

• μέσω της διερεύνησης καταγγελιών που άπτονται των ανθρωπίνων δικαιωμάτων·
• εφιστώντας την προσοχή των αρχών σε απειλές για τα δικαιώματα των πολιτών·
• σε περίπτωση παραβίασης, συμβάλλοντας στη διευθέτηση της κατάστασης με τη διατύπωση συστάσεων για τη δίκαιη και αποτελεσματική επίλυση του προβλήματος, προκειμένου να αποφευχθούν ένδικες διαδικασίες.

Η αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή εκτείνεται σε όλα τα πρόσωπα που θεωρούν ότι έχουν αδικηθεί, ανεξαρτήτως της ιθαγένειας ή της καταγωγής τους, υπό την προϋπόθεση ότι το πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία έχει προσωπικό έννομο συμφέρον για τον έλεγχο της ουσίας της καταγγελίας. Εν προκειμένω, στην έννοια του «προσώπου» εμπίπτουν τόσο τα φυσικά όσο και τα νομικά πρόσωπα.

Οι αρχές ή τα όργανα που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή οφείλουν να προστατεύουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και να διασφαλίζουν τον σεβασμό τους. Επομένως, μολονότι η εντολή του Διαμεσολαβητή περιορίζεται στις δημόσιες αρχές, ο Διαμεσολαβητής μπορεί να επιληφθεί καταστάσεων στις οποίες το θύμα σχετιζόμενης με τις δραστηριότητες επιχείρησης παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων του ισχυρίζεται ότι τα δικαιώματά του παραβιάστηκαν διότι δημόσια αρχή ή δημόσιο όργανο παρέλειψε να παράσχει στο οικείο θύμα την προστασία που δικαιούνταν.

Ο Διαμεσολαβητής μπορεί να διερευνήσει κάθε υπόθεση, ακόμη και αν το πρόσωπο που υποβάλλει την καταγγελία δεν είναι πολίτης της ΕΕ ή δεν διαμένει στην ΕΕ, υπό την προϋπόθεση ότι η ουσία της καταγγελίας υπάγεται στην αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή. Εξάλλου, αν η ουσία της καταγγελίας υπάγεται στην αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή ή άλλης τοπικής ή ρυθμιστικής αρχής, έννομη προστασία παρέχεται σε όλα τα θύματα.

Επομένως, η αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή δεν εξαρτάται από την ουσία της υπόθεσης ή από το αν ο θιγόμενος διαμένει στη Μάλτα, αλλά από την εικαζόμενη παράβαση της αρχής που υπάγεται στην αρμοδιότητα του Διαμεσολαβητή.

Όσον αφορά τις άλλες δημόσιες υπηρεσίες (π.χ. τις υπηρεσίες απασχόλησης ή τις περιβαλλοντικές υπηρεσίες) στη Μάλτα, υπάρχουν άλλοι δημόσιοι οργανισμοί, όπως το Τμήμα Συλλογικών και Ατομικών Εργασιακών Σχέσεων, η Αρχή Περιβάλλοντος και Πόρων, ο Διαμεσολαβητής για τις Χρηματοπιστωτικές Υπηρεσίες και η Εθνική Επιτροπή για την Προώθηση της Ισότητας. Ωστόσο, η Εθνική Επιτροπή για την Προώθηση της Ισότητας, ως ο εθνικός φορέας ισότητας, μπορεί να διερευνά μόνο περιπτώσεις διακρίσεων και σεξουαλικής παρενόχλησης που λαμβάνουν χώρα στη Μάλτα.

5. Υποχρεώνει η χώρα σας τις ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες; Οι υποχρεώσεις αυτές ισχύουν και για παραβιάσεις που διαπράχθηκαν εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης; Ποιος είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση αυτών των δραστηριοτήτων στη χώρα σας; Υπάρχουν διαθέσιμες δημόσιες εκθέσεις που να παρέχουν πληροφορίες σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος;

Η Μάλτα δεν υποχρεώνει τις ευρωπαϊκές διεθνικές εταιρείες να διαθέτουν μηχανισμούς υποβολής καταγγελιών ή υπηρεσίες διαμεσολάβησης για παραβιάσεις που προκαλούνται από τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες. Στη Μάλτα, διαμεσολάβηση διεξάγεται σε υποθέσεις ενώπιον του Δικαστηρίου Οικογενειακών Υποθέσεων και σε διαδικασίες ενώπιον του Συμβουλίου Ρύθμισης Μισθώσεων.

6. Έχω ειδικά δικαιώματα εάν είμαι ευάλωτο θύμα που ζητά αποκατάσταση για παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις οποίες εμπλέκονται επιχειρήσεις; Μπορώ να έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή και υπό ποιους όρους; Ποιες δαπάνες καλύπτονται από τη νομική συνδρομή; Έχω πρόσβαση σε νομική συνδρομή υπό τους ίδιους όρους εάν δεν είμαι υπήκοος της ΕΕ και δεν ζω στην ΕΕ;

Αν είστε θύμα αξιόποινης πράξης κατά τα οριζόμενα στο άρθρο 2 του κεφαλαίου 539 της νομοθεσίας της Μάλτας (νόμος για τα θύματα αξιόποινων πράξεων) ή θύμα ενδοοικογενειακής βίας κατά τα οριζόμενα στο κεφάλαιο 581 της νομοθεσίας της Μάλτας (νόμος για τη βία με βάση το φύλο και την ενδοοικογενειακή βία), δικαιούστε νομική συνδρομή. Μόλις το δικαστήριο εκδώσει απόφαση έγκρισης της αίτησης νομικής συνδρομής, θα έχετε το δικαίωμα να λάβετε νομική συμβουλή και να εκπροσωπηθείτε από δικηγόρο στο δικαστήριο. Η νομική συνδρομή θα καλύψει τα δικαστικά έξοδα και την αμοιβή του δικηγόρου. Αν δεν είστε πολίτης της ΕΕ αλλά έχετε άδεια διαμονής στη Μάλτα, δικαιούστε νομική συνδρομή. Αν είστε πολίτης της ΕΕ που ζει εκτός της ΕΕ, εξακολουθείτε να έχετε το δικαίωμα να εκπροσωπηθείτε στα δικαστήρια της Μάλτας και να λάβετε νομική συνδρομή.