Dochodzenie odszkodowania od sprawcy czynu

W jaki sposób mogę dochodzić odszkodowania lub naprawienia szkody w inny sposób od sprawcy czynu i do kogo należy skierować pozew?

Powództwo adhezyjne rozpoznaje się na wniosek pokrzywdzonego w toku postępowania karnego, o ile nie spowoduje to przewlekłości postępowania [art. 153 ust. 1 kodeksu postępowania karnego (Zakon o kaznenom postupku)].

Powództwo adhezyjne może wytoczyć pokrzywdzony (art. 154 ust. 1 kodeksu postępowania karnego).

Pozew adhezyjny należy wnieść do organu, do którego złożono zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, lub do sądu, który prowadzi postępowanie  (art. 155 ust. 1 kodeksu postępowania karnego).

Na jakim etapie postępowania karnego powinienem wnieść pozew?

Pozew adhezyjny można wnieść do końca postępowania dowodowego, które przeprowadza sąd pierwszej instancji (art. 155 ust. 2 kodeksu postępowania karnego).

O co mogę wnosić w pozwie i w jaki sposób mam przedstawić swoje roszczenie (wskazać łączną kwotę lub określić poszczególne szkody, utracone zyski i korzyści)?

Pozew adhezyjny może dotyczyć roszczenia, które można zgłosić w toku postępowania sądowego (art. 153 ust. 2 kodeksu postępowania karnego).

Czy istnieje specjalny formularz pozwu dla takich roszczeń?

Nie istnieje specjalny formularz takich pozwów.

Jakie dowody należy przedstawić na potwierdzenie roszczenia?

Osoba uprawniona do wniesienia pozwu musi wskazać roszczenie i przedstawić dowody potwierdzające jego zasadność (art. 155 ust. 3 kodeksu postępowania karnego). W przepisach nie wskazano rodzaju dowodów ani zakresu materiału dowodowego.

Czy muszę uiścić opłaty sądowe lub inne należności z tytułu wniesienia pozwu?

Nie trzeba uiszczać żadnych opłat sądowych ani ponosić żadnych innych kosztów z tytułu wytoczenia powództwa adhezyjnego.

Czy mogę uzyskać pomoc prawną przed postępowaniem lub w jego toku? Czy mogę otrzymać odszkodowanie, jeżeli nie mieszkam w państwie, w którym prowadzone jest postępowanie?

Wytaczając powództwo adhezyjne, ofiary przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności w wymiarze ponad pięciu lat, które poważnie ucierpiały na skutek przestępstwa, mają prawo do otrzymania profesjonalnej pomocy doradcy (savjetnik) na koszt państwa (art. 43 ust. 2 kodeksu postępowania karnego). Prawo to przysługuje bez względu na miejsce zamieszkania pokrzywdzonego.

W jakiej sytuacji sąd karny oddali lub odrzuci mój pozew przeciwko sprawcy czynu?

Wydając wyrok skazujący oskarżonego, sąd może uwzględnić całość roszczenia zgłoszonego przez pokrzywdzonego w pozwie adhezyjnym lub uwzględnić roszczenie częściowo i pouczyć pokrzywdzonego o możliwości wytoczenia odrębnego powództwa. Jeżeli informacje uzyskane w postępowaniu karnym nie stanowią wiarygodnej podstawy do uwzględnienia roszczenia w całości albo w części, sąd poucza pokrzywdzonego o możliwości wytoczenia odrębnego powództwa.

Jeżeli sąd wyda wyrok uniewinniający, oskarżony zostanie oczyszczony z zarzutów lub postępowanie karne zostanie zawieszone w drodze postanowienia, sąd poucza pokrzywdzonego o możliwości wytoczenia powództwa w celu zaspokojenia roszczenia, którego dotyczy pozew adhezyjny. Jeżeli sąd stwierdzi swoją niewłaściwość, poucza pokrzywdzonego o możliwości wniesienia pozwu adhezyjnego w toku postępowanie karnego, które wszczął lub prowadzi właściwy sąd (art. 158 ust. 2 pkt 3 kodeksu postępowania karnego).

Czy mogę zaskarżyć to orzeczenie lub dochodzić innych sposobów naprawienia szkody?

Pokrzywdzony może zaskarżyć wyrok sądu w części dotyczącej kosztów postępowania karnego oraz rozstrzygnięcia w przedmiocie roszczenia odszkodowawczego. Jeżeli jednak prokurator przejął oskarżenie od pokrzywdzonego działającego w charakterze oskarżyciela prywatnego, pokrzywdzony może zaskarżyć wyrok w odniesieniu do dowolnej z możliwych podstaw zaskarżenia (art. 464 ust. 4 kodeksu postępowania karnego).

Jeżeli zostanie mi przyznane odszkodowanie, w jaki sposób mogę zapewnić wykonanie wyroku sądowego wobec sprawcy czynu i jaką pomoc w tym zakresie mogę uzyskać?

Na wniosek uprawnionej osoby w toku postępowania karnego sędzia może nakazać zastosowanie tymczasowych środków służących zabezpieczeniu interesu prawnego, aby zabezpieczyć powództwo o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem.

Postanowienie, o którym mowa w akapicie powyżej, wydaje sędzia śledczy (sudac istrage). Po wniesieniu aktu oskarżenia postanowienie wydaje izba oskarżeń (optužno vijeće), a podczas rozprawy – sąd prowadzący postępowanie. Wniesienie zażalenia na postanowienie o zastosowaniu środka służącego zabezpieczeniu interesu prawnego nie powoduje odroczenia jego wykonania (art. 160 kodeksu postępowania karnego).