Talba għall-ħlas tad-danni mingħand min ikun wettaq ir-reat

Kif nista’ nagħmel talba għall-ħlas tad-danni jew mezzi oħrajn ta’ rimedju/sodisfazzjon minn awtur ta’ reat fi proċess (proċedimenti kriminali), u lil min għandi nindirizza din it-talba?

Fil-liġi, id-danni huma għoti, tipikament ta’ flus, li għandhom jitħallsu lil persuna bħala kumpens għal telf jew korriment. Dawn it-talbiet ġeneralment isiru quddiem il-qrati ċivili u normalment ma jkollhom l-ebda rabta ma’ att kriminali jew ma’ awtur tar-reat. Madankollu, tista’ titlob għal kumpens jekk int tkun imweġġa’ f’delitt vjolenti - dan ikun kumpens kriminali li huwa differenti minn talba għal kumpens skont il-liġi ċivili dwar id-delitti.

L-ordnijiet ta’ kumpens huma disponibbli lill-qrati biex jordnaw lill-awtur tar-reat sabiex jikkumpensa vittma finanzjarjament, primarjament għal korriment, telf jew dannu personali.  Il-Gvern jemmen li huwa importanti li l-awturi tar-reat jagħmlu tajjeb għar-reati tagħhom, u f’dawn l-aħħar snin din is-sistema ġiet msaħħa billi l-qrati ġew meħtieġa li jikkunsidraw li jagħtu ordni ta’ kumpens f’każijiet xierqa, u billi tneħħa l-limitu ta’ GBP 5 000 għall-għotjiet ta’ kumpens fir-rigward tal-awturi tar-reati li għandhom 18-il sena jew aktar fil-qorti tal-maġistrati. Is-setgħa li jingħata ordni ta’ kumpens għall-vittmi timplika li l-qrati jkunu jistgħu jordnaw kumpens f’konformità mal-mezzi tal-awtur tar-reat bħala miżura ta’ kumpens.

Jekk tkun sofrejt telf bħala riżultat tal-att jew l-ommissjoni ta’ persuna oħra, bħal telf ta’ dħul, proprjetà jew anki korriment personali, int tista’ tressaq talba għal kumpens għal dan it-telf. It-tali talba titressaq quddiem il-qrati ċivili u hija kompletament indipendenti minn jekk ikunx hemm xi proċedimenti kriminali.

F’liema punt fil-proċedimenti kriminali jenħtieġ li nagħmel talba?

Pretensjoni f’delitt hija kompletament separata minn kwalunkwe proċediment kriminali. Madankollu, il-fatt ta’ kundanna jista’ jintuża bħala evidenza f’talba għad-danni li l-awtur tar-reat ikun wettaq dak li huwa allegat kontrih(a). F’xi każijiet, għalhekk, jista’ jkun jaqbel li wieħed jistenna sakemm il-proċedimenti kriminali jkunu intemmu qabel ma ssir talba għad-danni.

X’nista’ nitlob fil-pretensjoni u kif għandi nippreżentaha (nindika ammont totali u/jew nispeċifika t-telf individwali, il-profitti u l-imgħaxijiet mitlufa)?

F’talba ċivili, hemm diversi tipi ta’ danni li jiddependu fuq it-telf, il-ħsara jew il-korriment ikkawżat, iżda prinċipalment int tista’ titlob għal telf ta’ flus, dħul, dannu lill-proprjetà u simili, jew (fil-każ ta’ korriment personali) għall-uġigħ, it-tbatija u t-telf ta’ kumdità. Kwalunkwe għoti ta’ kumpens għad-danni huwa maħsub biex ipoġġik fl-istess pożizzjoni bħallikieku l-inċident ma seħħx. Jenħtieġ li d-diversi tipi ta’ telf jiġu speċifikati.

Kwalunkwe għotja għal danni ċivili tnaqqas waħda taħt l-Iskema ta’ Kumpens għal Korrimenti Kriminali b’ammont simili.

Hemm formola speċifika għal talbiet bħal dawn?

Iva, il-pretensjonijiet fl-Ingilterra u Wales jibdew fuq il-formolarju tal-pretensjoni, il-Formolarju N1. Għal aktar informazzjoni, ara: https://www.gov.uk/make-court-claim-for-money. Għal talbiet fl-Ewropa li huma għal flus inqas minn EUR 5 000 jista’ ikun possibbli li tintuża l-proċedura Ewropea għal talbiet żgħar fi kwistjonijiet ikkontestati, jew l-Ordni ta’ Ħlas Ewropea. Ara wkoll https://www.gov.uk/recover-debt-from-elsewhere-in-european-union

X’evidenza rrid nippreżenta biex insostni l-pretensjoni tiegħi?

Talba ċivili titlob li l-kwistjonijiet li sar l-ilment dwarhom jiġu ppruvati fil-konfront tal-bilanċ tal-probabbiltajiet, u għalhekk ikun meħtieġ li tiġi ppreżentata evidenza suffiċjenti tal-imġiba tal-intimat li allegatament ikkawża t-telf, u evidenza li din kienet ikkawżat dak it-telf, biex jiġi ssodisfat dan it-test. Se jkun meħtieġ ukoll li jiġi ppruvat l-ammont tat-telf, u l-evidenza meħtieġa għal dak se jiddependi fuq dak li qed jintalab għalih, u ġeneralment ikun jinkludi rċevuti, kontijiet tal-bejgħ, rendikonti tal-paga u oġġetti simili għat-telf finanzjarju, u rapporti mediċi għal korriment personali.

Hemm xi spejjeż tal-qrati jew spejjeż oħra relatati mal-pretensjoni tiegħi?

Iva, hemm tariffi, dawn jiddependu fuq il-valur tal-pretensjoni, għal aktar informazzjoni ara: https://formfinder.hmctsformfinder.justice.gov.uk/ex50-eng.pdf

Nista’ nikseb għajnuna legali qabel u/jew waqt il-proċedimenti? Nista’ nirċivieha anke jekk ma nkunx qed ngħix fil-pajjiż fejn iseħħu l-proċedimenti?

Hemm għajnuna legali limitata ħafna għal kwistjonijiet ċivili, u din tkun tiddependi fuq in-natura tat-talba. Huwa improbabbli li jkun hemm għajnuna legali għal individwu li normalment ma jkunx residenti fir-Renju Unit. Għal iktar tagħrif jekk jogħġbok żur: https://www.gov.uk/legal-aid/eligibility Il-pretendenti fi proċeduri ta' qorti ċivili huma prinċipalment rappreżentati fuq il-bażi ta’ ftehim quotae litis, ta’ spiss deskritt bħala ftehim “no-win, no-fee”. https://www.lawsociety.org.uk/support-services/advice/articles/new-model-conditional-fee-agreement/

Meta tista’ il-qorti kriminali tiċħad jew tirrifjuta li tiddeċiedi dwar il-pretensjoni tiegħi kontra l-awtur tar-reat?

Talba ċivili ma titressaqx quddiem qorti kriminali. Il-kwistjonijiet huma indipendenti minn xulxin.

Nista’ nappella kontra din id-deċiżjoni jew infittex mezzi oħrajn ta’ rimedju/sodisfazzjon?

Id-deċiżjoni dwar jekk jiġix appellat dak li ġie stabbilit f’kawża ċivili se tiddependi fuq iċ-ċirkostanzi. Għal iktar tagħrif jekk jogħġbok żur: https://www.justice.gov.uk/courts/procedure-rules/civil/rules/part52

Jekk ningħata kumpens għad-danni mill-qorti, kif nista’ nkun żgur li s-sentenza tiġi eżegwita kontra l-awtur tar-reat u x’għajnuna nista’ nikseb biex niżgura dan?

Skont is-sistema legali tal-Ingilterra u Wales, l-għażla tal-metodu ta’ eżekuzzjoni hija kollha kemm hija f’idejn il-kreditur li huwa parti mis-sentenza. Il-qrati ċivili joffru għadd ta’ metodi differenti li permezz tagħhom kreditur jista’ jeżegwixxi sentenza favurihom. Dawn il-metodi jinkludu l-mandati ta’ kontroll, is-sekwestru ta’ dħul, l-ordnijiet ta’ debitu ta’ parti terza, l-ordnijiet ta’ ħlas u l-ordnijiet għall-bejgħ. Għal aktar tagħrif, żur is-sit elettroniku: https://www.gov.uk/make-court-claim-for-money/enforce-a-judgment