Niemiecka ustawa o kompensacie dla ofiar
Ustawa o kompensacie dla ofiar przestępstw z użyciem przemocy
Ustawa o kompensacie dla ofiar przestępstw z użyciem przemocy w języku angielskim
W związku z jakiego rodzaju czynem zabronionym mogę otrzymać kompensatę?
Co do zasady kompensatę wypłaca się ofiarom dowolnego rodzaju umyślnych bezprawnych czynów z użyciem przemocy (np. napaści fizycznej, napaści na tle seksualnym, ataku terrorystycznego, zabójstwa) przewidzianych w OEG. Kompensata przysługuje ofiarom przestępstw lub ich pozostałym przy życiu bliskim.
W związku z jakiego rodzaju uszczerbkiem na zdrowiu mogę otrzymać kompensatę?
Kompensatę wypłaca się nie tylko z tytułu doznania uszczerbku na zdrowiu, ale również z tytułu konsekwencji ekonomicznych wynikających z takiego uszczerbku na zdrowiu. Negatywne skutki psychologiczne również uznaje się za uszczerbek na zdrowiu. Uszczerbek na zdrowiu musi jednak mieć charakter długotrwały (tj. musi trwać dłużej niż sześć miesięcy). Kompensata nie przysługuje z tytułu doznanej szkody na mieniu ani poniesionych strat finansowych. Na podstawie przepisów OEG nie dopuszcza się również możliwości dochodzenia wypłaty zadośćuczynienia za ból i cierpienie (Schmerzensgeld).
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem bliskim lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego zmarłej w następstwie jego popełnienia? Kto z bliskich lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę?
Kompensatę wypłaca się również pozostającym przy życiu bliskim ofiary. Pozostający przy życiu bliscy to małżonek, zarejestrowany partner i dzieci ofiary oraz, w wyjątkowych przypadkach, jej rodzice. Pojęcie „dzieci” obejmuje również dzieci przysposobione, dzieci przebywające w rodzinie zastępczej oraz pasierbów i pasierbice.
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem bliskim lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego, która pozostała przy życiu? Kto z bliskich lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę w tym przypadku?
Bliscy ofiary, która pozostała przy życiu, mogą, w określonych okolicznościach, uzyskać opiekę medyczną i świadczenia alimentacyjne.
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli nie jestem obywatelem państwa członkowskiego UE?
Ofiara przestępstwa z użyciem przemocy popełnionego w Niemczech będąca obywatelem państwa trzeciego otrzymuje (z mocą wsteczną od 1 lipca 2018 r.) taką samą kompensatę jak ofiara będąca obywatelem Niemiec.
Czy mogę dochodzić kompensaty od państwa, jeżeli w nim mieszkam lub z niego pochodzę (jest to państwo mojego zamieszkania lub obywatelstwa), nawet jeżeli czyn zabroniony został popełniony w innym państwie członkowskim UE? Czy mogę tak uczynić zamiast dochodzić kompensaty w państwie, w którym doszło do popełnienia czynu zabronionego? Jeżeli tak, na jakich warunkach?
Zgodnie z § 3a OEG do otrzymania kompensaty od państwa niemieckiego uprawnione są również ofiary przestępstwa z użyciem przemocy popełnionego za granicą, które zamieszkują w Niemczech. Taką kompensatę przyznaje się w formie jednorazowej wypłaty. Od jej kwoty odlicza się kwotę jakiejkolwiek kompensaty przyznanej w państwie, w którym doszło do popełnienia przestępstwa.
Czy aby móc dochodzić kompensaty, muszę zawiadomić policję o popełnieniu przestępstwa?
Osoby ubiegające się o kompensatę na podstawie przepisów OEG są zobowiązane do współpracy w toku postępowania dotyczącego kompensaty. Wiąże się to z koniecznością przedstawienia wszystkich okoliczności, które służą wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy. Co do zasady oznacza to, że należy złożyć na policji zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez sprawcę. W niektórych przypadkach wymóg złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa może zostać zniesiony (np. w sytuacji, gdy od ofiary przestępstwa nie można racjonalnie oczekiwać złożenia takiego zawiadomienia).
Czy muszę czekać na zakończenie dochodzenia policyjnego lub postępowania karnego, zanim wystąpię o kompensatę?
Nie, właściwe organy co do zasady mają obowiązek podjąć niezależne rozstrzygnięcie w sprawie wniosku złożonego na podstawie OEG. W niektórych przypadkach konieczne może być jednak oczekiwanie na wynik postępowania przygotowawczego lub sądowego postępowania karnego.
Czy muszę dochodzić najpierw odszkodowania od sprawcy – jeżeli został zidentyfikowany?
Nie.
Jeżeli sprawca nie został zidentyfikowany lub skazany, czy jestem nadal uprawniony do otrzymania kompensaty? Jeżeli tak, jakie dowody powinienem przedstawić na potwierdzenie mojego roszczenia?
Tak, kompensatę wypłaca się niezależnie od tego, czy sprawca został zidentyfikowany lub skazany. Do wniosku należy załączyć wszelkie dokumenty, które mogą pomóc w wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy i ustaleniu rozmiarów poniesionej szkody.
Czy istnieje termin do wniesienia wniosku o kompensatę?
Nie, zgodnie z OEG nie ma takiego terminu. Wypłata świadczeń z tytułu kompensaty może jednak nastąpić z mocą wsteczną jedynie za okres jednego roku przed złożeniem wniosku.
Jakie straty i wydatki zostaną pokryte przez kompensatę?
Kompensata przysługuje ofierze, która doznała uszczerbku na zdrowiu fizycznym i psychicznym w wyniku przestępstwa z użyciem przemocy. Kompensata dla ofiar obejmuje comiesięczne świadczenia. Przewidziano również możliwość wypłacania świadczeń służących zrekompensowaniu negatywnych skutków ekonomicznych.
Kwestie związane z kwotą świadczeń i długością okresu ich wypłacania regulują przepisy ustawy o wsparciu na szczeblu federalnym ( Bundesversorgungsgesetz).
Świadczenia te obejmują w szczególności:
- koszty leczenia, koszty usług opieki zdrowotnej;
- koszty związane z urządzeniami medycznymi (np. koszty protez, protez dentystycznych, wózków inwalidzkich);
- comiesięczne świadczenia, które mogą – ale nie muszą – być uzależnione od dochodu, wypłacane na rzecz pokrzywdzonych i osób pozostających przy życiu;
- koszty pogrzebu;
- dodatkowe świadczenia socjalne dla osób znajdujących się w trudnej sytuacji materialnej (np. zasiłek opiekuńczy, dodatkowy zasiłek na pokrycie kosztów utrzymania).
Nie przewidziano możliwości wypłacenia zadośćuczynienia za ból i cierpienie (Schmerzensgeld). Co do zasady kompensata nie przysługuje z tytułu doznanej szkody na mieniu ani poniesionych strat finansowych. Wyjątkiem są urządzenia medyczne noszone przez ofiarę, np. okulary, soczewki kontaktowe i protezy dentystyczne.
Czy kompensata zostanie wypłacona jednorazowo czy będzie wypłacana w miesięcznych ratach?
Świadczenie dla ofiar i pozostających przy życiu osób bliskich służące wyrównaniu ekonomicznych i zdrowotnych następstw uszczerbku na zdrowiu wypłaca się co miesiąc, o ile wszystkie warunki uprawniające do jego pobierania są spełnione. Inne świadczenia wypłaca się w razie potrzeby (np. świadczenia na pokrycie kosztów pogrzebu, kosztów protez itp.).
W jaki sposób moje zachowanie w związku z czynem zabronionym, moja karalność lub brak mojej współpracy w toku postępowania o kompensatę wpływają na otrzymanie kompensaty lub jej wysokość?
Jeśli pokrzywdzony sam wywołał szkodę lub jeśli wypłata kompensaty z innych względów byłaby niesłuszna, w szczególności ze względu na sposób zachowania ofiary, kompensata nie zostanie przyznana. Sam czynnik uprzedniej karalności nie wystarczy jednak, aby uzasadnić takie rozstrzygnięcie. Wnioskodawcy mają obowiązek w jak największym stopniu przyczynić się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy. Jeżeli tego nie uczynią, można odmówić im przyznania kompensaty w całości lub w części.
W jaki sposób moja sytuacja finansowa może wpłynąć na moje szanse na uzyskanie kompensaty lub na jej wysokość?
Zgodnie z OEG kompensatę wypłaca się co do zasady niezależnie od dochodów lub majątku pokrzywdzonego. Sytuacja finansowa pokrzywdzonego może mieć wpływ na wysokość świadczenia kompensacyjnego jedynie w odniesieniu do świadczeń wyrównujących ekonomiczne następstwa szkody lub świadczeń opiekuńczych.
Czy są jeszcze jakieś inne kryteria, które mogłyby wpłynąć na moje szanse na uzyskanie kompensaty lub na jej wysokość?
Nie.
W jaki sposób oblicza się kompensatę?
Kwotę świadczeń wypłacanych tytułem wyrównania następstw uszczerbku na zdrowiu oblicza się, oceniając dotkliwość tych następstw.
Kwotę świadczeń wypłacanych tytułem wyrównania następstw szkody majątkowej oblicza się, oceniając dotkliwość zaistniałych ekonomicznych następstw szkody.
Czy istnieje kwota minimalna/maksymalna kompensaty?
Nie.
Czy oczekuje się ode mnie podania we wniosku o kompensatę określonej kwoty? Jeżeli tak, gdzie mogę znaleźć instrukcje dotyczące obliczania kwoty odszkodowania lub innych kwestii?
Nie. Ofiara nie jest zobowiązana do podania kwoty żądanej kompensaty w formularzu. Kwotę tę ustala organ decyzyjny, oceniając dotkliwość doznanego uszczerbku na zdrowiu i poniesionych szkód majątkowych.
Czy kompensata wypłacana przez właściwy organ zostanie pomniejszona o odszkodowanie, które otrzymam z tytułu poniesienia szkody z innych źródeł (od pracodawcy lub z prywatnego ubezpieczenia)?
Świadczenia kompensacyjne tytułem wyrównania następstw uszczerbku na zdrowiu wypłaca się niezależnie od innych świadczeń wypłacanych przez podmioty prywatne lub publiczne. Świadczenia te mogą być jednak brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości świadczeń kompensacyjnych tytułem wyrównania następstw wystąpienia szkody majątkowej.
Czy mogę otrzymać zaliczkę na poczet kompensaty? Jeżeli tak, na jakich warunkach?
OEG nie przewiduje wypłat zaliczkowych. Świadczenia na pokrycie kosztów leczenia mogą być jednak dokonywane przed podjęciem decyzji w sprawie wniosku o przyznanie kompensaty.
Czy po wydaniu przez organ rozstrzygnięcia w sprawie kompensaty mogę otrzymać kompensatę uzupełniającą lub dodatkową (ze względu na zmianę okoliczności lub pogorszenie stanu zdrowia itp.)?
W przypadku pogorszenia stanu zdrowia zawsze można wystąpić ze stosownym wnioskiem (Verschlimmerungsantrag), aby zwrócić się o ponowne obliczenie wysokości świadczeń. Przy obliczaniu kompensaty z tytułu następstw wystąpienia szkody majątkowej zawsze można brać pod uwagę zmiany w dochodach.
Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku o kompensatę?
Należy załączyć wszystkie dokumenty, które pomogą w wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy i ustaleniu następstw wywołanej szkody.
Czy ze złożeniem wniosku i jego rozpoznaniem wiążą się opłaty administracyjne lub inne opłaty?
Nie.
Jaki organ rozstrzyga o wnioskach o kompensatę (w sprawach krajowych)?
Organami decyzyjnymi w tej kwestii są instytucje opieki społecznej w poszczególnych krajach związkowych. Za właściwą uznaje się instytucję w kraju związkowym, w którym zamieszkuje ofiara.
Jeżeli ofiara przestępstwa z użyciem przemocy nie mieszka w Niemczech, może złożyć wniosek do instytucji opieki społecznej w kraju związkowym, w którym przestępstwo zostało popełnione.
Wnioskodawcy zagraniczni, którzy chcą oszczędzić sobie trudu związanego z koniecznością samodzielnego zidentyfikowania właściwego organu, mogą skontaktować się z centralnym punktem kontaktowym przy Federalnym Ministerstwie Pracy i Spraw Socjalnych (Zentrale Kontaktstelle, Bundesministerium für Arbeit und Soziales), który przekaże wniosek o przyznanie kompensaty odpowiedniemu organowi.
Na jaki adres należy wysłać wniosek (w sprawach krajowych)?
Wniosek należy wysłać na adres właściwej instytucji opieki społecznej.
Wnioskodawcy zagraniczni, którzy chcą oszczędzić sobie trudu związanego z koniecznością samodzielnego zidentyfikowania właściwego organu, mogą skontaktować się z centralnym punktem kontaktowym przy Federalnym Ministerstwie Pracy i Spraw Socjalnych (Zentrale Kontaktstelle, Bundesministerium für Arbeit und Soziales).
Czy muszę być obecny w trakcie postępowania lub w czasie rozpatrywania mojego wniosku?
Nie.
Jak długo będę musiał czekać (w przybliżeniu) na decyzję dotyczącą kompensaty?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Ile potrwa postępowanie, zależy w szczególności od tego, jak łatwo lub trudno jest wyjaśnić okoliczności faktyczne sprawy oraz czy konieczne jest uzyskanie opinii lekarskich.
Jeżeli nie zgadzam się z rozstrzygnięciem organu, w jaki sposób mogę je zaskarżyć?
Od tej decyzji przysługuje sprzeciw. Jeżeli właściwy organ w postępowaniu odwoławczym nie wyda innej decyzji, można złożyć skargę do sądu ds. socjalnych (Sozialgericht).
Gdzie mogę pobrać niezbędne formularze i uzyskać inne informacje o tym, jak mogę złożyć wniosek o kompensatę?
Formularze wniosku i inne informacje są dostępne pod adresem:
http://www.bmas.de/opferentschaedigung
http://www.bmas.de/victimscompensation
Czy jest specjalny numer telefonu, pod który można zadzwonić, lub strona internetowa, na której można zasięgnąć informacji?
Informacje na ten temat można uzyskać pod adresem:
http://www.bmas.de/opferentschaedigung
http://www.bmas.de/victimscompensation
Informacje na temat organizacji wspierających ofiary przestępstw w Niemczech można uzyskać pod adresem https://www.odabs.org/.
Czy w trakcie sporządzania wniosku o kompensatę mogę otrzymać pomoc prawną (pomoc ze strony prawnika)?
Nie. Koszty ustanowienia adwokata nie są uznawane za objęte zakresem kompensaty i dlatego nie mogą być pokryte na podstawie OEG.
Czy istnieją organizacje wspierające ofiary czynów zabronionych, które mogłyby mi pomóc w dochodzeniu kompensaty?
Tak, jest szereg regionalnych i ponadregionalnych organizacji udzielających wsparcia ofiarom przestępstw. Największą organizacją udzielającą wsparcia, która działa na poziomie federalnym, jest „der WEISSE RING”.
