W związku z jakiego rodzaju czynem zabronionym mogę otrzymać kompensatę?
Zgodnie z ustawą o odszkodowaniach dla ofiar przestępstw (Opferentschädigungsgesetz – OEG) kompensatę wypłaca się ofiarom umyślnych bezprawnych czynów z użyciem przemocy oraz ich pozostałym przy życiu krewnym.
W związku z jakiego rodzaju uszczerbkiem na zdrowiu otrzymam kompensatę?
Zgodnie z OEG kwota przyznanej kompensaty zależy od rozmiaru uszczerbku na zdrowiu oraz jego następstw ekonomicznych i zdrowotnych. Uszczerbek na zdrowiu musi jednak mieć charakter długotrwały (tj. musi trwać dłużej niż sześć miesięcy). Kompensatę co do zasady wypłaca się co miesiąc, tak długo, jak spełnione są wszystkie warunki do jej wypłacania.
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem krewnym lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego zmarłej w następstwie jego popełnienia? Kto z krewnych lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę?
Kompensatę wypłaca się również pozostającym przy życiu krewnym ofiary. Pozostający przy życiu krewni to małżonek i dzieci ofiary oraz, w wyjątkowych przypadkach, jej rodzice.
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli jestem krewnym lub osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego, która pozostała przy życiu? Jacy krewni lub jakie osoby pozostające na utrzymaniu ofiary czynu zabronionego mogą otrzymać kompensatę w tym przypadku?
Krewni ofiary, która pozostała przy życiu, mogą, w określonych okolicznościach, uzyskać opiekę medyczną i świadczenia alimentacyjne.
Czy mogę otrzymać kompensatę, jeżeli nie jestem obywatelem państwa członkowskiego UE?
Zgodnie z OEG wysokość kompensaty, jaką mogą otrzymać cudzoziemcy, zależy od ich statusu pobytu. Obywatele państw członkowskich UE i cudzoziemcy, którzy od co najmniej trzech lat legalnie zamieszkują w Niemczech, otrzymają takie same świadczenia jak obywatele niemieccy. Kwota kompensaty wypłacana pozostałym cudzoziemcom jest niższa.
Czy mogę dochodzić kompensaty od państwa, jeżeli w nim mieszkam lub z niego pochodzę (jest to państwo mojego zamieszkania lub obywatelstwa), nawet jeżeli czyn zabroniony został popełniony w innym państwie członkowskim UE? Czy mogę tak uczynić zamiast dochodzić kompensaty w państwie, w którym doszło do popełnienia czynu zabronionego? Jeżeli tak, na jakich warunkach?
Zgodnie z art. 3a OEG ofiary przestępstwa z użyciem przemocy popełnionego za granicą również mogą otrzymać kompensatę. Ma ona jednak formę jednorazowej wypłaty, a nie regularnego świadczenia. Ponadto świadczenie to ma charakter pomocniczy w stosunku do świadczeń wypłacanych przez inne podmioty.
Czy aby móc dochodzić kompensaty, muszę zawiadomić policję o popełnieniu przestępstwa?
Wnioskodawcy, o których mowa w OEG, tak jak wszyscy wnioskodawcy występujący o świadczenia socjalne, mają obowiązek współpracy. Oznacza to przede wszystkim, że należy przedstawić wszystkie okoliczności, które służą wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy. Co do zasady oznacza to, że należy złożyć na policji zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przez sprawcę albo sprawców.
Czy muszę czekać na zakończenie dochodzenia policyjnego lub postępowania karnego przed wystąpieniem o kompensatę?
Nie, właściwe organy co do zasady mają obowiązek podjąć niezależne rozstrzygnięcie w sprawie wniosku złożonego na podstawie OEG. W niektórych przypadkach konieczne może być jednak oczekiwanie na wynik postępowania przygotowawczego lub sądowego postępowania karnego.
Czy muszę dochodzić najpierw odszkodowania od sprawcy – jeżeli został zidentyfikowany?
Nie, kompensatę wypłaca się na podstawie OEG niezależnie od ustalenia sprawcy.
Jeżeli sprawca nie został zidentyfikowany lub skazany, czy jestem nadal uprawniony do otrzymania kompensaty? Jeżeli tak, jakie dowody powinienem przedstawić na potwierdzenie mojego roszczenia?
Tak, kompensatę wypłaca się niezależnie od tego, czy sprawca został zidentyfikowany lub skazany. Do wniosku należy załączyć wszelkie dokumenty, które mogą pomóc w wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy i ustaleniu rozmiarów poniesionej szkody.
Czy istnieje termin na wniesienie wniosku o kompensatę?
Nie, zgodnie z OEG nie ma takiego terminu. Wypłata świadczeń z tytułu kompensaty może jednak nastąpić z mocą wsteczną jedynie za okres jednego roku przed złożeniem wniosku.
Jakie straty i wydatki zostaną pokryte przez kompensatę?
Czy kompensata pokryje na przykład:
a) w przypadku ofiary czynu zabronionego:
– szkoda majątkowa (niedotycząca kondycji psychicznej):
- koszty związane z leczeniem (leczenie szpitalne i ambulatoryjne, rehabilitacja)
- potrzeby dodatkowe lub koszty wynikające z uszczerbku na zdrowiu (np. opieka i pomoc, tymczasowe i stałe leczenie, długotrwała fizjoterapia, dostosowanie miejsca zamieszkania, specjalne wyposażenie itp.)
- trwały uszczerbek na zdrowiu (np. inwalidztwo lub inna trwała niepełnosprawność)
- utrata zarobków w trakcie leczenia i po jego zakończeniu (w tym utracone zarobki i utrata zdolności do pracy zarobkowej lub obniżenie standardu życia itp.)
- utracone możliwości życiowe
- wydatki związane z postępowaniem sądowym dotyczącym zdarzenia, które wywołało szkodę, np. koszty obsługi prawnej, koszty sądowe
- kompensata z tytułu kradzieży lub zniszczenia rzeczy osobistych
- inne
– szkoda niemajątkowa (krzywda):
b) w przypadku osób uprawnionych lub krewnych ofiary:
– szkoda majątkowa (niedotycząca kondycji psychicznej):
- koszty pogrzebu
- koszty leczenia (np. terapia dla członka rodziny, leczenie ambulatoryjne i szpitalne, rehabilitacja)
- utrata środków utrzymania lub utracone możliwości
– szkoda niemajątkowa (krzywda):
- ból i cierpienie członków rodziny lub osób uprawnionych / kompensata dla osób pozostających przy życiu po śmierci ofiary
Kompensata dla ofiar obejmuje comiesięczne świadczenia tytułem wyrównania ekonomicznych i zdrowotnych następstw uszczerbku na zdrowiu ofiary, leczenia i świadczeń opieki zdrowotnej. Zadośćuczynienia za ból i cierpienie (Schmerzensgeld) nie wypłaca się.
Kompensata dla osób pozostałych przy życiu obejmuje comiesięczne świadczenie dla wdów/wdowców, sierot oraz, w stosownych przypadkach, rodziców, leczenie i świadczenia opieki zdrowotnej.
Czy kompensata zostanie wypłacona jednorazowo czy będzie wypłacana w miesięcznych ratach?
Świadczenie dla ofiar i pozostałych przy życiu krewnych w celu wyrównania ekonomicznych i zdrowotnych następstw uszczerbku na zdrowiu jest wypłacane co miesiąc, tak długo, jak spełnione są wszystkie wymagane warunki do jej wypłacania. Inne świadczenia wypłaca się, jeśli zachodzi taka potrzeba.
W jaki sposób moje zachowanie w związku z czynem zabronionym, moja karalność lub brak mojej współpracy w toku postępowania o kompensatę wpływają na otrzymanie kompensaty lub jej wysokość?
Jeśli pokrzywdzony sam wywołał szkodę lub jeśli wypłata kompensaty z innych względów byłaby niesłuszna, w szczególności ze względu na sposób zachowania ofiary, kompensata nie zostanie przyznana. Sam czynnik uprzedniej karalności nie wystarczy jednak, aby uzasadnić takie rozstrzygnięcie. Wnioskodawcy mają obowiązek w jak największym stopniu przyczynić się do wyjaśnienia okoliczności faktycznych sprawy. Jeżeli tego nie uczynią, można odmówić im przyznania kompensaty w całości lub w części.
W jaki sposób moja sytuacja finansowa może wpłynąć na moje szanse na uzyskanie kompensaty lub na jej wysokość?
Zgodnie z OEG kompensatę wypłaca się co do zasady niezależnie od dochodów lub majątku pokrzywdzonego. Sytuacja finansowa pokrzywdzonego może mieć wpływ na wysokość świadczenia kompensacyjnego jedynie w odniesieniu do świadczeń wyrównujących ekonomiczne następstwa szkody lub świadczeń opiekuńczych.
Czy są jeszcze jakieś inne kryteria, które mogłyby wpłynąć na moje szanse na uzyskanie kompensaty lub na jej wysokość?
Nie, kryteria inne niż te wymienione nie mogą mieć wpływu na możliwość uzyskania kompensaty na podstawie OEG.
W jaki sposób oblicza się kompensatę?
Świadczenia kompensacyjne wypłacane tytułem wyrównania następstw uszczerbku na zdrowiu oblicza się w zależności od rozmiarów tych następstw. Świadczenia kompensacyjne wypłacane tytułem wyrównania następstw szkody majątkowej opierają się na zaistniałych ekonomicznych następstwach szkody.
Czy istnieje kwota minimalna/maksymalna kompensaty?
Nie.
Czy oczekuje się ode mnie podania we wniosku o kompensatę określonej kwoty? Jeżeli tak, gdzie mogę znaleźć instrukcje dotyczące obliczania kwoty odszkodowania lub innych kwestii?
Nie (zob. odpowiedź na poprzednie pytanie).
Czy kompensata wypłacana przez właściwy organ zostanie pomniejszona o odszkodowanie, które otrzymam z tytułu poniesienia szkody, z innych źródeł (od pracodawcy lub z prywatnego ubezpieczenia)?
Świadczenia kompensacyjne tytułem wyrównania następstw uszczerbku na zdrowiu wypłaca się niezależnie od innych świadczeń wypłacanych przez podmioty prywatne lub publiczne. Świadczenia te mogą być jednak brane pod uwagę przy obliczaniu wysokości świadczeń kompensacyjnych tytułem wyrównania następstw wystąpienia szkody majątkowej.
Czy mogę otrzymać zaliczkę na poczet kompensaty? Jeżeli tak, na jakich warunkach?
OEG nie przewiduje wypłat zaliczkowych. Świadczenia na pokrycie kosztów leczenia mogą być jednak dokonywane przed podjęciem decyzji w sprawie wniosku o przyznanie kompensaty.
Czy po wydaniu przez organ rozstrzygnięcia w sprawie kompensaty mogę otrzymać kompensatę uzupełniającą lub dodatkową (ze względu na zmianę okoliczności lub pogorszenie stanu zdrowia itp.)?
W przypadku pogorszenia stanu zdrowia zawsze można wystąpić ze stosownym wnioskiem (Verschlimmerungsantrag), aby wystąpić o ponowne obliczenie wysokości świadczeń. Przy obliczaniu kompensaty z tytułu następstw wystąpienia szkody majątkowej zawsze można brać pod uwagę zmiany w dochodach.
Jakie dokumenty należy załączyć do wniosku o kompensatę?
Należy załączyć wszystkie dokumenty, które pomogą w wyjaśnieniu okoliczności faktycznych sprawy i ustaleniu następstw wywołanej szkody.
Czy ze złożeniem wniosku i jego rozpoznaniem wiążą się opłaty administracyjne lub inne opłaty?
Nie.
Jaki organ rozstrzyga o wnioskach o kompensatę (w sprawach krajowych)?
Organy właściwe zgodnie z prawem każdego kraju związkowego.
Na jaki adres należy wysłać wniosek (w sprawach krajowych)?
Wniosek można przesłać do dowolnego zakładu zabezpieczenia społecznego. Zostanie on następnie przekazany właściwemu organowi.
Czy muszę być obecny w trakcie postępowania lub w czasie rozpatrywania mojego wniosku?
Nie.
Jak długo będę musiał czekać (w przybliżeniu) na decyzję dotyczącą kompensaty?
Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Ile potrwa postępowanie, zależy w szczególności od tego, jak łatwo lub trudno jest wyjaśnić okoliczności faktyczne sprawy oraz czy konieczne jest uzyskanie opinii lekarskich.
Jeżeli nie zgadzam się z rozstrzygnięciem organu, w jaki sposób mogę je zaskarżyć?
Od tej decyzji przysługuje sprzeciw. Jeżeli właściwy organ w postępowaniu odwoławczym nie wyda innej decyzji, można złożyć skargę do sądu ds. socjalnych (Sozialgericht).
Gdzie mogę pobrać niezbędne formularze i uzyskać inne informacje o tym, jak mogę złożyć wniosek o kompensatę?
Informacje te można uzyskać w wielu miejscach, ponieważ udostępnia się je odpowiednio zarówno na poziomie federalnym, jak i na poziomie krajów związkowych. Zob. np. stronę internetową Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html lub internetową bazę danych dla ofiar przestępstw: https://www.odabs.org/
Czy jest specjalny numer telefonu, pod który można zadzwonić, lub strona internetowa, na której można zasięgnąć informacji?
Jest wiele stron internetowych rządu federalnego i krajów związkowych, na których można znaleźć informacje o kompensatach dla ofiar, np. strona internetowa Federalnego Ministerstwa Pracy i Spraw Socjalnych: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html lub https://www.odabs.org/ .
Czy w trakcie sporządzania wniosku o kompensatę mogę otrzymać pomoc prawną (pomoc ze strony prawnika)?
Koszty ustanowienia adwokata nie są uznawane za objęte zakresem kompensaty i dlatego nie mogą być pokrywane na podstawie OEG.
Czy istnieją organizacje wspierające ofiary czynów zabronionych, które mogłyby mi pomóc w dochodzeniu kompensaty?
Tak, jest szereg regionalnych i ponadregionalnych organizacji udzielających wsparcia ofiarom przestępstw. Największą organizacją udzielającą wsparcia, która działa na poziomie federalnym, jest „der Weisse Ring”.
