Voor welke soorten strafbare feiten kan ik schadeloos worden gesteld?
U kunt schadeloos worden gesteld als u slachtoffer bent van een misdrijf dat leidt tot ernstig lichamelijk letsel, verminderde werking van een lichaamsorgaan of aantasting van de gezondheid, waarbij deze schade in alle gevallen meer dan zeven dagen moet aanhouden. Het is niet van belang of het misdrijf met of zonder opzet of geweld werd gepleegd; het gaat er uitsluitend om of het een van bovengenoemde effecten had.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat als gevolg van een strafbaar feit is overleden? Welke familieleden of personen ten laste kunnen schadeloos worden gesteld?
Als het slachtoffer van het misdrijf is overleden, kunt u om schadeloosstelling verzoeken als het slachtoffer een van de volgende personen was:
- uw echtgenoot of levenspartner;
- een van uw ouders, grootouders of overgrootouders;
- uw kind, inclusief een adoptiekind, kleinkind of achterkleinkind.
Het maakt niet uit of u ten laste van het slachtoffer kwam.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat een strafbaar feit heeft overleefd? Welke familieleden of personen ten laste kunnen in dit geval schadeloos worden gesteld?
Alleen het slachtoffer van het misdrijf heeft dan recht op schadeloosstelling.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik geen onderdaan ben van een EU-land?
Of u schadeloos wordt gesteld, hangt niet af van uw nationaliteit, maar van uw vaste woonplaats. U kunt schadeloos worden gesteld als uw vaste woonplaats zich in Polen of een andere EU-lidstaat bevindt.
Kan ik dit land om schadeloosstelling verzoeken wanneer ik er woon of ervan afkomstig ben (het land van mijn woonplaats of nationaliteit), zelfs indien het strafbare feit in een ander EU-land is gepleegd? Kan ik dat doen in plaats van om schadeloosstelling te verzoeken in het land waar het strafbare feit is gepleegd? Zo ja, onder welke voorwaarden?
U kunt alleen de Poolse beslissende instantie om schadeloosstelling verzoeken als het misdrijf in Polen werd gepleegd. Als het misdrijf in een andere EU-lidstaat werd gepleegd, kunt u uitsluitend in dat land een verzoek om schadeloosstelling indienen. Als u hulp nodig hebt, neem dan contact op met de regionale openbare aanklager (Prokurator Okręgowy) die in uw vaste woonplaats bevoegd is.
Moet ik eerst bij de politie aangifte hebben gedaan van het strafbare feit, alvorens om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
Het misdrijf moet bij de politie of bij het openbaar ministerie worden aangegeven, omdat een kopie van de aangifte bij het verzoek om schadeloosstelling moet worden gevoegd. U hoeft dat niet in persoon te doen. De openbare aanklager die de voorbereidende procedure voert, zal u helpen schadeloosstelling te krijgen. Als u aangifte doet, wordt uw verzoek wel geloofwaardiger in het geval dat de dader niet wordt opgespoord.
Moet ik wachten op de uitkomst van een politieonderzoek of strafproces om om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
U moet het verzoek om schadeloosstelling indienen voordat de procedure is afgesloten die het openbaar ministerie (de politie) of de rechter heeft gevoerd. De beslissing om schadeloosstelling toe te kennen, kan worden genomen voordat de strafprocedure is afgerond.
Moet ik eerst van de dader schadeloosstelling trachten te krijgen — als die werd geïdentificeerd?
Het heeft alleen zin schadeloosstelling van de dader te eisen als er een reële kans bestaat dat u die ook krijgt. Als de dader geen schadeloosstelling kan betalen, kunt u een verzoek indienen zonder dat u eerst een vordering tegen de dader hoeft in te stellen. U moet dan aantonen dat u geen vergoeding van de dader zult ontvangen. Dat kan het geval zijn wanneer de dader geen vermogen bezit of vele jaren in de gevangenis zal verblijven zonder te werken.
Als de dader niet werd geïdentificeerd of veroordeeld, kom ik dan nog voor schadeloosstelling in aanmerking? Zo ja, welk bewijs moet ik overleggen ter ondersteuning van mijn verzoek?
U hebt recht op schadeloosstelling ongeacht of de dader is geïdentificeerd of veroordeeld. U moet dan wel tijdens de schadeloosstellingsprocedure aantonen dat het incident waarvoor u om vergoeding verzoekt, een misdrijf was.
Is er een termijn waarbinnen ik om schadeloosstelling moet verzoeken?
U moet het verzoek om schadeloosstelling binnen vijf jaar na het misdrijf indienen. Verzoeken die later worden ingediend, worden niet in behandeling genomen.
Welke verliezen en kosten worden door de schadeloosstelling gedekt?
Zal de schadeloosstelling bijvoorbeeld betrekking hebben op:
a) voor het slachtoffer van het strafbare feit:
- materiële (niet-psychische) schade:
- medische kosten van letsels (medische behandeling — ambulante behandeling en ziekenhuisopname, herstel)ja
- aanvullende behoeften of kosten als gevolg van letsels (verzorging en bijstand, tijdelijke en permanente behandeling, langdurige fysiotherapie, aangepaste huisvesting, bijzondere steun enz.)ja
- blijvende letsels (bv. invaliditeit en andere blijvende beperkingen)
- inkomstenderving tijdens en na de medische behandeling (met inbegrip van gederfde inkomsten en het verlies van de mogelijkheid om inkomsten te verwerven, of verlies van bestaansmiddelen enz.)ja
- het verlies van een kans nee
- kosten die verband houden met juridische procedures die naar aanleiding van het schadeveroorzakende voorval zijn ingeleid (zoals honoraria, gerechtskosten)nee
- vergoeding van gestolen of beschadigde persoonlijke goederen nee
- overige
- psychische (morele) schade:
- pijn en lijden van het slachtoffernee
b) voor rechthebbenden of familieleden van een slachtoffer:
- materiële (niet-psychische) schade:
- begrafeniskosten, medische kosten (bv. therapie voor een familielid, ambulante behandeling en ziekenhuisopname, revalidatie) ja
- verlies van bestaansmiddelen of van een kansja
- psychische (morele) schade:
- pijn en lijden van familieleden of rechthebbenden/vergoeding van de nabestaanden in geval van overlijden van het slachtoffernee
Wordt de vergoeding uitgekeerd in één enkele betaling of in maandelijkse schijven?
De vergoeding wordt in één enkele betaling uitgekeerd. Deze wordt betaald door de rechter die haar heeft toegekend, en wel binnen één maand na de datum waarop die beslissing definitief wordt.
Welke invloed zou mijn eigen gedrag bij het strafbare feit, mijn strafblad of gebrek aan medewerking tijdens de schadeloosstellingsprocedure kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het te ontvangen bedrag?
De schadeloosstelling wordt evenredig verminderd als u door uw gedrag aan het misdrijf hebt bijgedragen.
U ontvangt geen schadeloosstelling als u medeplichtig aan het misdrijf was of als u ermee instemde de gevolgen daarvan te dragen.
Welke invloed zou mijn financiële situatie kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
Uw financiële situatie heeft geen gevolgen voor een eventuele schadeloosstelling. Tijdens de behandeling van uw verzoek wordt er vooral bekeken of u schadeloos kunt worden gesteld door de dader, een instelling voor sociale bijstand of op grond van een verzekeringspolis. Er wordt een vergoeding toegekend als de rechter oordeelt dat u niet vanuit de bovengenoemde bronnen schadeloos zult worden gesteld.
Zijn er andere factoren die een invloed zouden kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
De enige voorwaarde voor toekenning van schadeloosstelling is dat het niet mogelijk is een vergoeding van de dader, een instelling voor sociale bijstand of op grond van een verzekeringspolis te krijgen.
Hoe zal de schadeloosstelling worden berekend?
U moet aantonen welke kosten u in verband met het misdrijf hebt gemaakt. Als u vergoeding van gederfde inkomsten wilt, moet u een document overleggen waaruit blijkt hoeveel u verdiende. De kosten van behandeling en revalidatie en begrafeniskosten kunt u het best met rekeningen onderbouwen. Hebt u geen rekeningen, dan kunt u verzoeken dat getuigen worden gehoord of deskundigen worden aangesteld.
Als de rechter van oordeel is dat in uw zaak niet met zekerheid kan worden aangetoond dat u recht hebt op het door u gevraagde bedrag, kan hij een in zijn ogen passend bedrag toekennen, met inachtneming van alle omstandigheden.
Is er een minimum/maximumbedrag dat kan worden toegekend?
De schadeloosstelling mag niet hoger zijn dan 25 000 PLN, of 60 000 PLN als het slachtoffer is overleden. Er is geen minimumbedrag voor de schadeloosstelling.
Wordt van mij verwacht dat ik het bedrag vermeld in het verzoekformulier? Zo ja, krijg ik dan instructies voor de berekening van het bedrag of voor andere aspecten?
Ja, u moet het gevraagde bedrag in het verzoekformulier aangeven. Er zijn geen speciale instructies, maar u kunt enige informatie vinden onder "Hoe zal de schadeloosstelling worden berekend?" !!!!!!!
Zal de eventuele schadeloosstelling die ik uit andere bronnen voor mijn schade ontvang (zoals de verzekering van mijn werkgever of een particuliere verzekering), worden afgetrokken van de door de instantie of het orgaan betaalde schadeloosstelling?
Hebt u - van de dader, een instelling voor sociale bijstand of op grond van een verzekeringspolis - geld ontvangen ter compensatie van begrafeniskosten, gederfde inkomsten of andere bestaansmiddelen (bv. een onderhoudsuitkering), of kosten in verband met behandeling of revalidatie? Dan zal de rechter de betrokken bedragen van uw schadeloosstelling aftrekken.
Kan ik een voorschot op de schadeloosstelling krijgen? Zo ja, onder welke voorwaarden?
Voordat het verzoek wordt behandeld, kunt u een specifiek bedrag aanvragen om de noodzakelijke kosten van behandeling en revalidatie of begrafeniskosten te dekken. U kunt deze aanvraag vóór of samen met het verzoek om schadeloosstelling indienen.
Kan ik aanvullende of extra schadeloosstelling krijgen (bv. ten gevolge van een wijziging in de omstandigheden of verslechterende gezondheid enz.) na de hoofdbeslissing?
In de regel wordt een schadeloosstelling eenmalig toegekend.
Welke bewijsstukken moet ik bij mijn verzoek voegen?
Bij het verzoek om schadeloosstelling moet u de volgende documenten voegen: een kopie van de aangifte van het misdrijf, kopieën van beslissingen in de strafprocedure (bv. een beslissing om de strafprocedure te beëindigen), kopieën van medische attesten en adviezen van deskundigen over de schade aan uw gezondheid, rekeningen en andere documenten die de in het verzoek verschafte informatie staven.
Als u om schadeloosstelling verzoekt vanwege het overlijden van een naast familielid, moet u de overlijdensakte van die persoon bijvoegen en documenten waaruit blijkt wat de relatie is tussen u en de overledene (zoals een geboorteakte of een huwelijksakte). Was die persoon uw levenspartner, dan moet u een verklaring bijvoegen waarin u aangeeft dat u met hem of haar samenwoonde. Als u in deze verklaring onjuiste informatie verstrekt, kunt u strafrechtelijk worden vervolgd.
Moeten er administratieve of andere heffingen worden betaald wanneer het verzoek wordt ontvangen en verwerkt?
U hoeft geen gerechtskosten te betalen. Dit houdt in dat de kosten in verband met het indienen of behandelen van het verzoek (bv. vergoedingen voor adviezen van deskundigen) u niet in rekening worden gebracht.
Welke instantie beslist over de verzoeken om schadeloosstelling (in nationale zaken)?
In nationale zaken worden de verzoeken behandeld door de districtsrechtbank (sąd rejonowy) die in uw woonplaats bevoegd is. Dit is gewoonlijk de districtsrechtbank die in uw woonplaats of het dichtst bij uw woonplaats is gevestigd.
Aan welke instantie moet ik het verzoek richten (in nationale zaken)?
In nationale zaken moet u het verzoek sturen naar het adres van de rechtbank die de zaak gaat behandelen.
Moet ik aanwezig zijn tijdens de procedure en/of wanneer een beslissing over mijn verzoek wordt gegeven?
De rechter die het verzoek behandelt, beslist of u tijdens de zitting aanwezig moet zijn. Hij zal u laten weten of uw aanwezigheid verplicht is wanneer hij aan u doorgeeft op welke datum het verzoek wordt behandeld.
Hoe lang duurt het (ongeveer) om van de instantie een beslissing over een verzoek om schadeloosstelling te krijgen?
Er is geen termijn vastgesteld voor een beslissing over een verzoek om schadeloosstelling. Hoe lang dat duurt, hangt niet alleen af van de complexiteit van de zaak en het soort bewijs dat de beslissende instantie moet vergaren, maar ook van het aantal zaken dat de beslissende instantie op dat moment in behandeling heeft.
Als ik niet tevreden ben met de beslissing van de instantie, hoe kan ik die dan aanvechten?
Als u niet tevreden bent met de beslissing van de rechtbank, kunt u bij de regionale rechtbank (sąd okręgowy) hoger beroep instellen. Als u niet door een advocaat bij de rechter wordt vertegenwoordigd, ontvangt u informatie over hoe u zo'n beroep kunt instellen.
Waar kan ik de noodzakelijke formulieren en andere informatie vinden over de wijze waarop om schadeloosstelling kan worden verzocht?
Van de openbare aanklager die de voorbereidende procedure voert in verband met het misdrijf waarvoor u schadeloosstelling verlangt, ontvangt u de benodigde informatie over de schadeloosstelling, een model voor het verzoekformulier en uitleg over het invullen daarvan.
Kan ik gebruikmaken van een speciale telefoonlijn of website?
Basisinformatie over schadeloosstellingen en het model voor het verzoekformulier zijn te vinden op de website van het ministerie van Justitie.
Kan ik rechtsbijstand (bijstand van een advocaat) krijgen bij de voorbereiding van het verzoek?
Rechtsbijstand is bedoeld voor personen die aantonen dat zij geen advocaat kunnen betalen. U krijgt echter ook hulp van de openbare aanklager die de procedure voert in verband met het misdrijf waarvoor u schadeloosstelling verlangt.
Zijn er organisaties voor slachtofferhulp die mij kunnen helpen bij mijn verzoek om schadeloosstelling?
In Polen bestaat een Fonds voor slachtoffer- en post-penitentiaire hulp (Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej). Dit fonds verzamelt geld, onder meer om slachtoffers van misdrijven en hun naaste familieleden te ondersteunen. Het wordt beheerd door de minister van Justitie. De steun is als volgt georganiseerd: de fondsbeheerder selecteert via een openbare aanbestedingsprocedure de organisaties waarvan hij de inschrijving het beste vindt, en kent hun subsidies toe die specifiek zijn bedoeld om maatregelen voor slachtoffers van misdrijven te nemen. Gewoonlijk is er in elke provincie ten minste één instantie die slachtoffers van misdrijven ondersteunt.
Het geldt wordt gebruikt voor rechtsbijstand en psychische en materiële hulp. In het kader van de rechtsbijstand kunt u hulp krijgen bij het indienen van uw verzoek om schadeloosstelling.
Als u van deze steun gebruik wilt maken, moet u contact opnemen met een niet-gouvernementele organisatie die met het oog hierop een subsidie van de minister van Justitie heeft ontvangen, en aantonen dat u slachtoffer van een misdrijf bent. Een lijst van zulke organisaties (plus contactgegevens) is te vinden op de website van het ministerie van Justitie, in de rubriek over activiteiten / ondersteuning van slachtoffers van misdrijven / ondersteuning van slachtoffers van misdrijven en hun naaste familieleden – lijst van instanties en organisaties (klik op: działalność / pomoc pokrzywdzonym przestępstwem / pomoc pokrzywdzonym przestępstwem oraz osobom im najbliższym – lista podmiotów i organizacji).
