Voor welke soorten strafbare feiten kan ik schadeloos worden gesteld?
Conform de Wet op schadeloosstelling van slachtoffers (Opferentschädigungsgesetz – OEG) worden slachtoffers van opzettelijke, onrechtmatige aanvallen en hun nabestaanden schadeloos gesteld.
Voor welk soort schade kan ik schadeloos worden gesteld?
Op grond van de OEG is het bedrag van de schadeloosstelling afhankelijk van de omvang van de veroorzaakte schade aan de gezondheid en de economische en gezondheidsgerelateerde gevolgen daarvan. De gezondheidsschade moet echter langdurig van aard zijn (d.w.z. moet langer dan zes maanden duren). Doorgaans wordt de schadeloosstelling in maandelijkse termijnen uitbetaald zolang aan alle voorwaarden is voldaan.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat als gevolg van een strafbaar feit is overleden? Kunnen familieleden of personen ten laste schadeloos worden gesteld?
Ook de nabestaanden van een slachtoffer worden schadeloos gesteld. Onder nabestaanden worden gerekend de huwelijkspartner en kinderen van het slachtoffer en, in uitzonderlijke gevallen, zijn of haar ouders.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat een strafbaar feit heeft overleefd? Welke familieleden of personen ten laste kunnen in dit geval schadeloos worden gesteld?
De familieleden van een slachtoffer dat een strafbaar feit heeft overleefd, kunnen onder bepaalde voorwaarden medische behandelingen en onderhoudsbijdragen krijgen.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik geen onderdaan ben van een EU-land?
Op grond van de OEG is het bedrag van de schadeloosstelling dat buitenlandse onderdanen kunnen ontvangen afhankelijk van hun verblijfsstatus. Onderdanen van EU-lidstaten en buitenlandse onderdanen die al minimaal drie jaar legaal in Duitsland wonen, ontvangen dezelfde uitkeringen als Duitse burgers. Het schadeloosstellingsbedrag dat beschikbaar is voor andere buitenlandse onderdanen, is lager.
Kan ik dit land om schadeloosstelling verzoeken wanneer ik er woon of ervan afkomstig ben (het land van mijn woonplaats of nationaliteit), zelfs indien het strafbare feit in een ander EU-land is gepleegd? Kan ik dat doen in plaats van om schadeloosstelling te verzoeken in het land waar het strafbare feit is gepleegd? Zo ja, onder welke voorwaarden?
Volgens artikel 3 bis van de OEG kan ook aan slachtoffers van een gewelddadig strafbaar feit dat in het buitenland is gepleegd, schadeloosstelling worden toegekend. Het gaat daarbij echter om een bedrag dat in één keer wordt uitbetaald en niet om een periodieke uitkering. Bovendien is deze betaling subsidiair ten opzichte van uitkeringen door andere instanties.
Moet ik eerst bij de politie aangifte hebben gedaan van het strafbare feit, alvorens om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
Op grond van de OEG zijn personen die om schadeloosstelling verzoeken verplicht mee te werken, net als personen die een sociale uitkering aanvragen. Dit betekent in de allereerste plaats dat zij verslag moeten doen van alle omstandigheden die de feiten van de zaak zouden kunnen helpen verduidelijken. Doorgaans houdt dit in dat de dader moet worden aangegeven bij de politie.
Moet ik wachten op de uitkomst van een politieonderzoek of strafproces om om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
Nee, de bevoegde instanties nemen gewoonlijk zelfstandig een beslissing over vorderingen die op grond van de OEG zijn ingesteld. In sommige gevallen kan het echter noodzakelijk zijn de uitkomst van het politieonderzoek of het strafproces af te wachten.
Moet ik eerst van de dader schadeloosstelling trachten te krijgen — als die werd geïdentificeerd?
Nee, op grond van de OEG wordt schadeloosstelling betaald ongeacht of de dader is geïdentificeerd.
Als de dader niet werd geïdentificeerd of veroordeeld, kom ik dan nog voor schadeloosstelling in aanmerking? Zo ja, welk bewijs moet ik overleggen ter ondersteuning van mijn verzoek?
Ja, de beschikbaarheid van schadeloosstelling is er niet van afhankelijk of de dader is geïdentificeerd of veroordeeld. Ter ondersteuning van uw verzoek moet u alle documenten overleggen die kunnen helpen de feiten van de zaak te verduidelijken en de omvang van de veroorzaakte schade vast te stellen.
Is er een termijn waarbinnen ik om schadeloosstelling moet verzoeken?
Nee, volgens de OEG is er geen uiterste termijn. Betalingen met terugwerkende kracht kunnen echter uitsluitend worden gedaan voor een periode van één jaar voorafgaand aan de indiening van het verzoek.
Welke verliezen en kosten worden door de schadeloosstelling gedekt?
De schadeloosstelling dekt bijvoorbeeld:
a) voor het slachtoffer van een strafbaar feit:
- materiële (niet-psychische) schade:
- medische kosten van letsels (ambulante behandeling en ziekenhuisopname, revalidatie);
- aanvullende behoeften of kosten als gevolg van letsels (bv. verzorging en bijstand, tijdelijke en permanente behandeling, langdurige fysiotherapie, aangepaste huisvesting, speciale hulpmiddelen enz.);
- blijvende letsels (bv. invaliditeit of andere blijvende beperkingen);
- inkomstenderving tijdens de medische behandeling (met inbegrip van gederfde inkomsten en het verlies van de mogelijkheid om inkomsten te verwerven, of minder bestaansmiddelen enz.);
- het verlies van een kans;
- kosten die verband houden met juridische procedures die naar aanleiding van het schadeveroorzakende voorval zijn ingeleid, bv. honoraria en gerechtskosten;
- vergoeding van gestolen of beschadigde persoonlijke goederen;
- overige.
- psychische (morele) schade:
- pijn en lijden van het slachtoffer.
b) voor rechthebbenden of familieleden van een slachtoffer:
- materiële (niet-psychische) schade:
- begrafeniskosten;
- medische kosten (bv. therapie voor een familielid, ambulante behandeling en ziekenhuisopname, revalidatie);
- verlies van bestaansmiddelen of van een kans.
- psychische schade:
- pijn en lijden van familieleden of rechthebbenden/vergoeding van de overlevenden in geval van overlijden van het slachtoffer.
Schadeloosstelling van het slachtoffer omvat maandelijkse uitkeringen ter compensatie van de economische en gezondheidsgerelateerde gevolgen van de schade aan de gezondheid van het slachtoffer, medische behandelingen en zorguitkeringen. Er wordt geen schadeloosstelling voor pijn en lijden (Schmerzensgeld) betaald.
Schadeloosstelling voor nabestaanden omvat maandelijkse uitkeringen voor weduwen/weduwnaars, wezen en, waar van toepassing, ouders, medische behandelingen en zorguitkeringen.
Wordt de vergoeding uitgekeerd in één enkele betaling of in maandelijkse schijven?
Uitkeringen aan slachtoffers en nabestaanden ter compensatie van de economische en gezondheidsgerelateerde gevolgen van schade aan de gezondheid worden maandelijks betaald zolang aan alle noodzakelijke voorwaarden is voldaan. Andere uitkeringen worden betaald wanneer dat nodig is.
Welke invloed zou mijn eigen gedrag bij het strafbare feit, mijn strafblad of gebrek aan medewerking tijdens de schadeloosstellingsprocedure kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het te ontvangen bedrag?
Als de benadeelde partij de schade zelf heeft veroorzaakt of als het om andere redenen, met name vanwege het gedrag van het slachtoffer zelf, oneerlijk zou zijn schadeloosstelling te betalen, wordt geen schadeloosstelling toegekend. Als het slachtoffer een strafblad heeft, is dit op zichzelf echter niet voldoende om een dergelijke beslissing te rechtvaardigen. Verzoekers zijn verplicht zoveel mogelijk te helpen de feiten van de zaak te verduidelijken. Als zij deze verplichting niet nakomen, kan het verzoek om schadeloosstelling deels of geheel worden afgewezen.
Welke invloed zou mijn financiële situatie kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
Op grond van de OEG wordt schadeloosstelling betaald ongeacht het inkomen of vermogen van de benadeelde partij. De financiële situatie van de benadeelde partij kan alleen van invloed zijn op de hoogte van het schadeloosstellingsbedrag dat wordt toegekend ter compensatie van economische schade, of in het geval van zorguitkeringen.
Zijn er andere factoren die een invloed zouden kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
Nee, op grond van de OEG kunnen alleen de beschreven criteria van invloed zijn op de waarschijnlijkheid dat de verzoeker schadeloosstelling ontvangt en/of op het bedrag.
Hoe zal de schadeloosstelling worden berekend?
Uitkeringen ter compensatie van de gevolgen van gezondheidsgerelateerde schade worden berekend aan de hand van de omvang van deze gevolgen. Uitkeringen ter compensatie van de gevolgen van economische schade worden gebaseerd op de ondervonden economische nadelen.
Is er een minimum/maximumbedrag dat kan worden toegekend?
Nee.
Wordt van mij verwacht dat ik het bedrag vermeld in het verzoekformulier? Zo ja, krijg ik dan instructies voor de berekening van het bedrag of voor andere aspecten?
Nee (zie het antwoord op de vorige vraag).
Zal de eventuele schadeloosstelling die ik uit andere bronnen voor mijn schade ontvang (zoals de verzekering van mijn werkgever of een particuliere verzekering), worden afgetrokken van de door de instantie of het orgaan betaalde schadeloosstelling?
Uitkeringen ter compensatie van gezondheidsgerelateerde schade worden betaald ongeacht of u betalingen ontvangt van andere particuliere of overheidsinstanties. Deze betalingen kunnen echter wel in aanmerking worden genomen bij het berekenen van de betalingen ter compensatie van de gevolgen van economische schade.
Kan ik een voorschot op de schadeloosstelling krijgen? Zo ja, onder welke voorwaarden?
Voorschotbetalingen zijn op grond van de OEG niet mogelijk. Betalingen om de kosten van medische behandelingen te dekken, kunnen echter worden gedaan voordat een besluit is genomen over het verzoek om schadeloosstelling.
Kan ik aanvullende of extra schadeloosstelling krijgen (ten gevolge van een wijziging in de omstandigheden of verslechterende gezondheid enz.) na de hoofdbeslissing?
In geval van een verslechterende gezondheid kan altijd een 'verergeringsverzoek' (Verschlimmerungsantrag) worden ingediend om het schadeloosstellingsbedrag opnieuw te laten berekenen. Wijzigingen in inkomen kunnen echter altijd in aanmerking worden genomen bij het berekenen van de schadeloosstelling ter compensatie van de gevolgen van economische schade.
Welke bewijsstukken moet ik bij mijn verzoek voegen?
U moet alle documenten overleggen die kunnen helpen de feiten van de zaak te verduidelijken en de veroorzaakte schade vast te stellen.
Moeten er administratieve of andere heffingen worden betaald wanneer het verzoek wordt ontvangen en verwerkt?
Nee.
Welke instantie beslist over de verzoeken om schadeloosstelling (in nationale zaken)?
De instanties die volgens het recht van het betreffende land bevoegd zijn.
Aan welke instantie moet ik het verzoek richten (in nationale zaken)?
Het verzoek kan worden gericht aan alle socialezekerheidsorganen. Zij zullen het vervolgens doorsturen naar de bevoegde instantie.
Moet ik aanwezig zijn tijdens de procedure en/of wanneer een beslissing over mijn verzoek wordt gegeven?
Nee.
Hoe lang duurt het (ongeveer) om van de instantie een beslissing over een verzoek om schadeloosstelling te krijgen?
Op deze vraag kan geen sluitend antwoord worden gegeven. De duur van de procedure hangt er met name van af hoe makkelijk of moeilijk het is de feiten van de zaak op een rij te krijgen en of medische verslagen noodzakelijk zijn.
Als ik niet tevreden ben met de beslissing van de instantie, hoe kan ik die dan aanvechten?
U kunt tegen de beslissing in beroep gaan. Als de bevoegde instantie naar aanleiding van de beroepsprocedure niet tot een andere beslissing komt, kan een klacht worden ingediend bij de sociale rechtbank (Sozialgericht).
Waar kan ik de noodzakelijke formulieren en andere informatie vinden over de wijze waarop om schadeloosstelling kan worden verzocht?
Deze informatie is te vinden op diverse plaatsen, omdat zowel de federale overheid als de Länder de informatie via de relevante kanalen aanbieden. Zie bijvoorbeeld de website van het Bondsministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html of de online gegevensbank voor slachtoffers van strafbare feiten: https://www.odabs.org/.
Kan ik gebruikmaken van een speciale telefoonlijn of website?
Op een aantal websites van de federale overheid en de Länder is informatie over schadeloosstelling van slachtoffers beschikbaar, bv. op de website van het Bondsministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html of https://www.odabs.org/.
Kan ik rechtsbijstand (bijstand van een advocaat) krijgen bij de voorbereiding van het verzoek?
Gerechtskosten worden niet als schadeloosstelling beschouwd en kunnen daarom niet op grond van de OEG worden vergoed.
Zijn er organisaties voor slachtofferhulp die mij kunnen helpen bij mijn verzoek om schadeloosstelling?
Ja, er bestaan diverse regionale en nationale organisaties voor slachtofferhulp. De grootste nationale organisatie is 'Der Weisse Ring' ("De witte cirkel").
