Duits recht inzake schadeloosstelling van slachtoffers
Wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven
Wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven in het Engels
Voor welke soorten strafbare feiten kan ik schadeloos worden gesteld?
In principe is schadeloosstelling krachtens de wet inzake schadeloosstelling van slachtoffers van geweldsmisdrijven (Opferentschädigungsgesetz, hierna “OEG” genoemd) mogelijk voor elk gewelddadig strafbaar feit dat een vorm van opzettelijke en ongeoorloofde agressie inhoudt (bv. toebrengen van lichamelijk letsel, seksueel geweld, terroristische aanslag, moord). De schadeloosstelling kan worden toegekend aan slachtoffers en – in geval van overlijden van het slachtoffer – hun nabestaanden.
Voor welk soort schade kan ik schadeloos worden gesteld?
Schadeloosstelling is niet alleen mogelijk voor gezondheidsschade, maar ook voor de economische gevolgen hiervan. Psychische stoornissen worden ook als gezondheidsschade erkend. De gezondheidsschade moet echter langdurig van aard zijn (d.w.z. moet langer dan zes maanden duren). Materiële schade daarentegen wordt niet vergoed. De OEG voorziet evenmin in de uitkering van smartengeld.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat als gevolg van een strafbaar feit is overleden? Welke familieleden of personen ten laste kunnen schadeloos worden gesteld?
Ook de nabestaanden van een slachtoffer worden schadeloos gesteld. Onder nabestaanden worden gerekend de huwelijkspartner, de geregistreerde partner en kinderen van het slachtoffer en, in uitzonderlijke gevallen, zijn of haar ouders. Onder kinderen wordt in dit verband ook verstaan geadopteerde kinderen, kinderen van de huwelijkspartner en kinderen die bij een pleeggezin wonen.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik een familielid ben of ten laste kom van een slachtoffer dat een strafbaar feit heeft overleefd? Welke familieleden of personen ten laste kunnen in dit geval schadeloos worden gesteld?
De familieleden van een slachtoffer dat een strafbaar feit heeft overleefd, kunnen onder bepaalde voorwaarden medische behandelingen en onderhoudsbijdragen krijgen.
Kan ik schadeloos worden gesteld wanneer ik geen onderdaan ben van een EU-land?
Buitenlanders van welke nationaliteit ook die in Duitsland het slachtoffer worden van een geweldsmisdrijf, krijgen met terugwerkende kracht tot 1 juli 2018 dezelfde uitkeringen als Duitse geweldsslachtoffers.
Kan ik dit land om schadeloosstelling verzoeken wanneer ik er woon of ervan afkomstig ben (het land van mijn woonplaats of nationaliteit), zelfs indien het strafbare feit in een ander EU-land is gepleegd? Kan ik dat doen in plaats van om schadeloosstelling te verzoeken in het land waar het strafbare feit is gepleegd? Zo ja, onder welke voorwaarden?
Krachtens artikel 3 bis van de OEG kan ook aan in Duitsland wonende slachtoffers van een geweldsmisdrijf dat in het buitenland is gepleegd, schadeloosstelling van de Duitse staat worden toegekend. Het gaat dan om eenmalige uitkeringen. Hierop worden bedragen die al zijn toegekend in het land waar de feiten zijn gepleegd, in mindering gebracht.
Moet ik eerst bij de politie aangifte hebben gedaan van het strafbare feit, alvorens om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
Personen die verzoeken om schadeloosstelling uit hoofde van de OEG, moeten hun medewerking verlenen in het kader van de betreffende procedure, m.a.w. de feiten van de zaak moeten mede aan de hand van hun inbreng worden verduidelijkt. Doorgaans houdt dit in dat de dader moet worden aangegeven bij de politie. In sommige gevallen hoeft geen aangifte te worden gedaan (als dat bijvoorbeeld niet in redelijkheid van het slachtoffer kan worden verlangd).
Moet ik wachten op de uitkomst van een politieonderzoek of strafproces om om schadeloosstelling te kunnen verzoeken?
Nee, de bevoegde instanties nemen gewoonlijk zelfstandig een beslissing over verzoeken die op grond van de OEG zijn ingediend. In sommige gevallen kan het echter noodzakelijk zijn de uitkomst van het politieonderzoek of het strafproces af te wachten.
Moet ik eerst van de dader schadeloosstelling trachten te krijgen – als die werd geïdentificeerd?
Nee.
Als de dader niet werd geïdentificeerd of veroordeeld, kom ik dan nog voor schadeloosstelling in aanmerking? Zo ja, welk bewijs moet ik overleggen ter ondersteuning van mijn verzoek?
Ja, de beschikbaarheid van schadeloosstelling is er niet van afhankelijk of de dader is geïdentificeerd of veroordeeld. Ter ondersteuning van uw verzoek moet u alle documenten overleggen die kunnen helpen de feiten van de zaak te verduidelijken en de omvang van de veroorzaakte schade vast te stellen.
Is er een termijn waarbinnen ik om schadeloosstelling moet verzoeken?
Nee, volgens de OEG is er geen uiterste termijn. Betalingen met terugwerkende kracht kunnen echter uitsluitend worden gedaan voor een periode van één jaar voorafgaand aan de indiening van het verzoek.
Welke verliezen en kosten worden door de schadeloosstelling gedekt?
Schadeloosstelling is mogelijk voor fysieke en psychische schade als gevolg van een geweldsmisdrijf. De schadeloosstelling van slachtoffers omvat maandelijkse uitkeringen. Ook voor de economische gevolgen van een geweldsmisdrijf kan een uitkering worden toegekend.
Het schadeloosstellingsbedrag wordt vastgesteld op basis van de Duitse federale wet inzake de bijstand aan oorlogsslachtoffers.
Bij deze prestaties en uitkeringen gaat het met name om:
- medische behandelingen;
- hulpmiddelen (zoals prothesen, tandprothesen, rolstoelen enz.);
- al dan niet inkomensafhankelijke, maandelijkse uitkeringen voor de benadeelde partijen en – in geval van overlijden – de nabestaanden;
- uitvaartuitkeringen en overlijdensuitkeringen;
- aanvullende zorgprestaties in geval van een economische noodzaak daartoe (zorg, aanvullende onderhoudsuitkering).
De uitkering van smartengeld is uitgesloten. Materiële schade wordt in de regel niet vergoed. Wel gelden er uitzonderingen voor hulpmiddelen die op het lichaam worden gedragen, zoals brillen, contactlenzen en tandprothesen.
Wordt de vergoeding uitgekeerd in één enkele betaling of in maandelijkse schijven?
Mits aan de betreffende voorwaarden wordt voldaan, worden de uitkeringen die ter compensatie van de medische en economische gevolgen van gezondheidsschade worden toegekend aan slachtoffers en – in geval van overlijden – aan hun familieleden als nabestaanden, maandelijks betaald. Andere uitkeringen worden betaald al naargelang de noodzaak daarvan (bv. tegemoetkoming in de uitvaartkosten, prothesen).
Welke invloed zou mijn eigen gedrag bij het strafbare feit, mijn strafblad of gebrek aan medewerking tijdens de schadeloosstellingsprocedure kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het te ontvangen bedrag?
Als de benadeelde partij zelf de schade heeft veroorzaakt of als een veroordeling om andere redenen, met name het gedrag van de benadeelde partij zelf, onterecht zou zijn, wordt geen schadeloosstelling toegekend. Het loutere feit dat er een strafblad is, is echter geen grond voor afwijzing van een verzoek om schadeloosstelling. Verzoekers moeten ook alles in het werk stellen om de feiten te verduidelijken. Prestaties en uitkeringen kunnen deels of geheel worden geweigerd als niet aan deze verplichting wordt voldaan.
Welke invloed zou mijn financiële situatie kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
Een schadeloosstelling op grond van de OEG staat in de regel los van het inkomen en de vermogenssituatie van benadeelde partijen. Hun financiële situatie speelt alleen een rol bij de bepaling van de hoogte van uitkeringen ter compensatie van de economische gevolgen van schade en de omvang van ondersteunende prestaties.
Zijn er andere factoren die een invloed zouden kunnen hebben op mijn kans op schadeloosstelling en/of op het bedrag?
Nee.
Hoe zal de schadeloosstelling worden berekend?
Het bedrag van de uitkeringen ter compensatie van de gevolgen van gezondheidsschade wordt berekend op basis van de ernst van die gevolgen.
Bij de bepaling van het bedrag van de uitkeringen ter compensatie van de economische gevolgen van schade wordt uitgegaan van het teweeggebrachte economische nadeel.
Is er een minimum/maximumbedrag dat kan worden toegekend?
Nee.
Wordt van mij verwacht dat ik het bedrag vermeld in het verzoekformulier? Zo ja, krijg ik dan instructies voor de berekening van het bedrag of voor andere aspecten?
Nee. U hoeft zelf geen schadeloosstellingsbedrag aan te geven. Dit wordt na de berekening ervan op basis van de nadelige gevolgen voor de gezondheid en de economische situatie, vastgesteld door de beslisinstantie.
Zal de eventuele schadeloosstelling die ik uit andere bronnen voor mijn schade ontvang (zoals de verzekering van mijn werkgever of een particuliere verzekering), worden afgetrokken van de door de instantie of het orgaan betaalde schadeloosstelling?
De uitkeringen ter compensatie van de gevolgen van gezondheidsschade staan los van de betalingen van andere particuliere of publieke organen. Dergelijke betalingen kunnen echter wel worden meegenomen in de berekening van uitkeringen ter compensatie van de economische gevolgen van schade.
Kan ik een voorschot op de schadeloosstelling krijgen? Zo ja, onder welke voorwaarden?
Voorschotten zijn niet mogelijk op basis van de OEG. Medische behandelingen en andere prestaties/betalingen op het vlak van gezondheidszorg zijn daarentegen wel mogelijk voordat is beslist over het verzoek om schadeloosstelling.
Kan ik aanvullende of extra schadeloosstelling krijgen (bv. ten gevolge van een wijziging in de omstandigheden of verslechterende gezondheid enz.) na de hoofdbeslissing?
In geval van een verslechterende gezondheid kan te allen tijde worden verzocht om schadeloosstelling wegens “achteruitgang van de gezondheidstoestand van het slachtoffer” en om een nieuwe berekening van de uitkeringen. Wel is het zo dat bij de berekening van uitkeringen ter compensatie van de economische gevolgen van schade de inkomensontwikkeling te allen tijde kan worden meegewogen.
Welke bewijsstukken moet ik bij mijn verzoek voegen?
Alle stukken die bijdragen tot de verduidelijking van de feiten en de vaststelling van de gevolgen van de veroorzaakte schade, moeten worden bijgevoegd.
Moeten er administratieve of andere heffingen worden betaald wanneer het verzoek wordt ontvangen en verwerkt?
Nee.
Welke instantie beslist over de verzoeken om schadeloosstelling (in nationale zaken)?
De beslisinstanties zijn de instanties voor maatschappelijke bijstand van de deelstaten ( Länder). De bevoegdheid hangt af van de deelstaat waar de betrokkene woont.
Indien hij of zij niet in Duitsland woont maar wel in Duitsland het slachtoffer wordt van een geweldsmisdrijf, kan het verzoek worden ingediend bij de instantie voor maatschappelijke bijstand van de deelstaat waar het misdrijf is gepleegd.
Buitenlandse verzoekers kunnen zich de tijd die gemoeid is met het vinden van het bevoegde orgaan, besparen door zich te wenden tot het centrale contactpunt, het bondsministerie van arbeid en sociale zaken (Bundesministerium für Arbeit und Soziales), dat het schadeloosstellingsverzoek doorstuurt naar de bevoegde instantie.
Aan welke instantie moet ik het verzoek richten (in nationale zaken)?
Het verzoek moet worden gericht aan de bevoegde instantie voor maatschappelijke bijstand.
Buitenlandse verzoekers kunnen zich de tijd die gemoeid is met het vinden van het bevoegde orgaan, besparen door zich te wenden tot het centrale contactpunt, het bondsministerie van arbeid en sociale zaken (Bundesministerium für Arbeit und Soziales),
Moet ik aanwezig zijn tijdens de procedure en/of wanneer een beslissing over mijn verzoek wordt gegeven?
Nee.
Hoe lang duurt het (ongeveer) om van de instantie een beslissing over een verzoek om schadeloosstelling te krijgen?
Hier is niets algemeens over te zeggen; de tijd die de procedure in beslag neemt, hangt vooral af van hoe gemakkelijk of moeilijk het is om de feiten helder te krijgen en of er nog een medische diagnose gesteld moet worden.
Als ik niet tevreden ben met de beslissing van de instantie, hoe kan ik die dan aanvechten?
Tegen de beslissing kan beroep worden ingesteld. Als de bevoegde instantie in de bezwaarprocedure bij haar beslissing blijft, kan de zaak worden voorgelegd aan de voor socialezekerheidsgeschillen bevoegde rechter.
Waar kan ik de noodzakelijke formulieren en andere informatie vinden over de wijze waarop om schadeloosstelling kan worden verzocht?
De verzoekformulieren en andere informatie zijn te vinden op het volgende adres:
http://www.bmas.de/opferentschaedigung
http://www.bmas.de/victimscompensation
Kan ik gebruikmaken van een speciale telefoonlijn of website?
U vindt de betreffende informatie hier:
http://www.bmas.de/opferentschaedigung
http://www.bmas.de/victimscompensation
De lijst van slachtofferhulporganisaties in Duitsland is te vinden op het volgende adres: https://www.odabs.org/
Kan ik rechtsbijstand (bijstand van een advocaat) krijgen bij de voorbereiding van het verzoek?
Nee. Advocaatkosten worden niet beschouwd als een voor schadeloosstelling in aanmerking komende post en worden dan ook niet vergoed uit de OEG.
Zijn er organisaties voor slachtofferhulp die mij kunnen helpen bij mijn verzoek om schadeloosstelling?
Ja, er bestaan zowel regionale als interregionale slachtofferhulporganisaties. De grootste organisatie op federaal niveau is WEISSE RING.
