Για ποια είδη εγκληματικής πράξης μπορώ να λάβω αποζημίωση;
Δυνάμει του νόμου για την αποζημίωση θυμάτων (Opferentschädigungsgesetz – OEG), αποζημίωση καταβάλλεται στα θύματα παράνομων βίαιων επιθέσεων εκ προθέσεως και στα επιζώντα προστατευόμενα μέλη της οικογένειάς τους.
Για ποια είδη βλάβης μπορώ να λάβω αποζημίωση;
Η αποζημίωση δυνάμει του OEG υπολογίζεται με βάση την έκταση της προκληθείσας σωματικής βλάβης και τις επιπτώσεις της στην υγεία και την οικονομική κατάσταση του θύματος. Ωστόσο, η σωματική βλάβη απαιτείται να είναι διαρκής (να έχει διάρκεια άνω των έξι μηνών). Οι καταβολές της αποζημίωσης πραγματοποιούνται τακτικά σε μηνιαία βάση, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις.
Μπορώ να λάβω αποζημίωση αν είμαι συγγενής ή πρόσωπο εξαρτώμενο από θύμα που έχασε τη ζωή του λόγω εγκληματικής πράξης; Ποιοι συγγενείς ή εξαρτώμενα πρόσωπα μπορούν να λάβουν αποζημίωση;
Αποζημίωση καταβάλλεται και στα επιζώντα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας του θύματος. Ως επιζώντα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας του θύματος νοούνται ο/η σύζυγος και τα τέκνα του θύματος, και σε εξαιρετικές περιπτώσεις και οι γονείς του.
Μπορώ να λάβω αποζημίωση αν είμαι συγγενής ή πρόσωπο εξαρτώμενο από θύμα που επέζησε; Ποιοι συγγενείς ή εξαρτώμενα πρόσωπα μπορούν να λάβουν αποζημίωση στην περίπτωση αυτή;
Οι συγγενείς θύματος που επέζησε μπορούν, υπό ορισμένες προϋποθέσεις, να λάβουν υγειονομική περίθαλψη και διατροφή που να εξασφαλίζει τη διαβίωσή τους.
Μπορώ να λάβω αποζημίωση αν δεν είμαι υπήκοος χώρας της ΕΕ;
Δυνάμει του OEG, το ύψος των παροχών σε αλλοδαπούς εξαρτάται από τη διαμονή τους. Υπήκοοι κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και αλλοδαποί που διαμένουν νόμιμα στη Γερμανία για χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών ετών λαμβάνουν τις ίδιες παροχές με τους Γερμανούς. Για τους λοιπούς αλλοδαπούς, το ύψος των παροχών είναι μικρότερο.
Μπορώ να ζητήσω αποζημίωση από τη χώρα αυτή αν ζω εδώ ή κατάγομαι από εδώ (αυτή είναι η χώρα κατοικίας μου ή εθνικότητάς μου) έστω και αν η εγκληματική πράξη τελέστηκε σε άλλη χώρα της ΕΕ; Μπορώ να επιλέξω αυτή τη λύση αντί της διεκδίκησης αποζημίωσης στη χώρα στην οποία τελέστηκε η εγκληματική πράξη; Αν ναι, υπό ποιους όρους;
Δυνάμει του άρθρου 3α του OEG, και τα θύματα βίαιων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν στο εξωτερικό μπορούν να λάβουν αποζημίωση. Η αποζημίωση αυτή δεν έχει τη μορφή διαρκούς παροχής, αλλά καταβάλλεται εφάπαξ. Επιπλέον, η παροχή αυτή είναι επικουρική έναντι παροχών από άλλους φορείς.
Πρέπει να έχω καταγγείλει προηγουμένως την εγκληματική πράξη στην αστυνομία για να μπορώ να ζητήσω αποζημίωση;
Οι αιτούντες βάσει ιτου OEG υπέχουν, όπως όλοι οι αιτούντες κοινωνικές παροχές, καθήκον συνεργασίας. Το καθήκον αυτό περιλαμβάνει, ιδίως, τη γνωστοποίηση όλων των περιστάσεων που χρησιμεύουν στη διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών. Εδώ εμπίπτει, κατ’ αρχήν, και η υποβολή έγκλησης κατά του δράστη ή των δραστών.
Υποχρεούμαι να αναμένω το αποτέλεσμα της αστυνομικής έρευνας ή της ποινικής διαδικασίας προτού ζητήσω αποζημίωση;
Όχι, οι αρμόδιες αρχές λαμβάνουν κατ’ αρχήν αυτοτελή απόφαση επί της βασιζόμενης στον OEG αίτησης. Ωστόσο, σε ορισμένες περιπτώσεις, μπορεί να απαιτείται να αναμείνετε το αποτέλεσμα της έρευνας ή της ποινικής διαδικασίας.
Υποχρεούμαι να επιδιώξω πρώτα αποζημίωση από τον δράστη — αν έχει ταυτοποιηθεί;
Όχι, η αποζημίωση δυνάμει του OEG καταβάλλεται ανεξάρτητα από την ταυτοποίηση του δράστη.
Αν ο δράστης δεν έχει ταυτοποιηθεί ή καταδικαστεί, εξακολουθώ να δικαιούμαι να ζητήσω αποζημίωση; Αν ναι, τι είδους αποδεικτικά στοιχεία πρέπει να υποβάλω για τη θεμελίωση της αίτησής μου;
Ναι, η αποζημίωση είναι δυνατή ανεξάρτητα από την ταυτοποίηση ή την καταδίκη του δράστη. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από όλα τα έγγραφα τα οποία μπορούν να χρησιμεύσουν στη διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών και τον προσδιορισμό της έκτασης της ζημίας.
Υπάρχει προθεσμία εντός της οποίας πρέπει να ζητήσω αποζημίωση;
Όχι, ο OEG δεν προβλέπει προθεσμία για την αίτηση. Ωστόσο, αποζημίωση μπορεί να καταβληθεί αναδρομικά μόνο για περίοδο ενός έτους πριν από την υποβολή της αίτησης.
Ποιες ζημίες και έξοδα καλύπτονται από την αποζημίωση;
Για παράδειγμα, η αποζημίωση θα καλύψει:
α) Για το θύμα της εγκληματικής πράξης:
— Υλική (μη ψυχική) ζημία:
- ιατρικές δαπάνες λόγω σωματικής βλάβης (ιατρική περίθαλψη — νοσηλεία σε εξωτερικό ιατρείο ή νοσοκομείο, αποκατάσταση)
- πρόσθετες ανάγκες ή δαπάνες που οφείλονται σε σωματική βλάβη (π.χ. φροντίδα και βοήθεια, προσωρινή και μόνιμη περίθαλψη, παρατεταμένη φυσιοθεραπεία, προσαρμογή κατοικίας, ειδικά βοηθήματα κ.λπ.)
- μόνιμη βλάβη (π.χ. αναπηρία ή άλλη μόνιμη υστέρηση)
- διαφυγόντα εισοδήματα κατά τη διάρκεια της ιατρικής περίθαλψης και ύστερα από αυτήν (συμπεριλαμβανομένων των διαφυγόντων εισοδημάτων και της απώλειας ή της μείωσης της ικανότητας βιοπορισμού κ.λπ.)
- απώλεια ευκαιρίας
- δαπάνες που συνδέονται με νομικές διαδικασίες σχετικές με το συμβάν που προκάλεσε τη ζημία (όπως δικηγορικές αμοιβές, δικαστικά έξοδα)
- αποζημίωση για κλοπή ή βλάβη περιουσιακών στοιχείων
- άλλη
— Ψυχική (ηθική) ζημία:
- πόνος και ταλαιπωρία του θύματος
β) Για δικαιούχα πρόσωπα ή συγγενείς θύματος:
— Υλική (μη ψυχική) ζημία:
- έξοδα κηδείας
- ιατρικές δαπάνες (π.χ. θεραπεία μέλους της οικογένειας, νοσηλεία σε εξωτερικό ιατρείο ή νοσοκομείο, αποκατάσταση)
- απώλεια διατροφής ή ευκαιρίας
— Ψυχική ζημία:
- πόνος και ταλαιπωρία των συγγενών ή άλλων δικαιούχων προσώπων / αποζημίωση σε επιζώντες στην περίπτωση θανάτου του θύματος
Η αποζημίωση για τα θύματα περιλαμβάνει μηνιαίες συνταξιοδοτικές παροχές για να αντισταθμιστούν οι προκληθείσες από τη σωματική βλάβη επιπτώσεις στην υγεία και την οικονομική κατάστασή τους, παροχές υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και προνοιακές παροχές. Δεν καταβάλλεται χρηματική ικανοποίηση για ηθική βλάβη.
Η αποζημίωση για τα επιζώντα προστατευόμενα μέλη της οικογένειας του θύματος περιλαμβάνει μηνιαίες συνταξιοδοτικές παροχές για χήρες/-ους, ορφανά, και, κατά περίπτωση, γονείς, παροχές υγειονομικής περίθαλψης, καθώς και προνοιακές παροχές.
Η αποζημίωση καταβάλλεται εφάπαξ ή σε μηνιαίες δόσεις;
Οι συνταξιοδοτικές παροχές προς θύματα και επιζώντα προστατευόμενα μέλη της οικογένειάς τους για να αντισταθμιστούν οι προκληθείσες από τη σωματική βλάβη επιπτώσεις στην υγεία και την οικονομική κατάστασή τους καταβάλλονται μηνιαίως, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις. Άλλες παροχές καταβάλλονται αν και στον βαθμό που υπάρχει σχετική ανάγκη.
Με ποιον τρόπο θα μπορούσε η δική μου συμπεριφορά σε σχέση με την εγκληματική πράξη, το ποινικό μου μητρώο ή η μη συνεργασία μου κατά τη διάρκεια της διαδικασίας για τη λήψη αποζημίωσης να επηρεάσει τις πιθανότητές μου να λάβω αποζημίωση και/ή το ποσό που θα μου καταβληθεί;
Αν ο ζημιωθείς προκάλεσε ο ίδιος τη ζημία ή αν η καταβολή αποζημίωσης θα ήταν άδικη για άλλους λόγους, ιδίως λόγω της συμπεριφοράς του ζημιωθέντος, η αίτηση καταβολής αποζημίωσης απορρίπτεται. Ωστόσο, μόνη η ύπαρξη προηγούμενης ποινικής καταδίκης δεν αρκεί για τον σκοπό αυτό. Οι αιτούντες υποχρεούνται επίσης να καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια συμβολής στη διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών. Εάν δεν εκπληρώσουν την υποχρέωση αυτή, η αίτηση καταβολής αποζημίωσης μπορεί να απορριφθεί εν όλω ή εν μέρει.
Με ποιον τρόπο θα μπορούσε η οικονομική μου κατάσταση να επηρεάσει τις πιθανότητές μου να λάβω αποζημίωση και/ή το ποσό που θα μου καταβληθεί;
Η αποζημίωση δυνάμει του OEG καταβάλλεται, κατ’ αρχήν, ανεξάρτητα από το εισόδημα ή την περιουσία του ζημιωθέντος. Η οικονομική κατάσταση του ζημιωθέντος μπορεί να επηρεάσει το ύψος της παροχής μόνο στην περίπτωση παροχών προς αντιστάθμιση των οικονομικών συνεπειών της σωματικής βλάβης και στην περίπτωση προνοιακών παροχών.
Υπάρχουν άλλα κριτήρια τα οποία θα μπορούσαν να επηρεάσουν τις πιθανότητές μου να λάβω αποζημίωση και/ή το ποσό που θα μου καταβληθεί;
Όχι, κριτήρια άλλα από τα αναφερόμενα ανωτέρω δεν μπορούν να επηρεάσουν την αποζημίωση δυνάμει του OEG.
Πώς θα υπολογιστεί η αποζημίωση;
Οι συνταξιοδοτικές παροχές για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της σωματικής βλάβης στην υγεία υπολογίζονται με βάση την έκταση των επιπτώσεων αυτών. Οι συνταξιοδοτικές παροχές για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της σωματικής βλάβης υπολογίζονται με βάση τα προκληθέντα οικονομικά μειονεκτήματα.
Υπάρχει ανώτατο και/ή κατώτατο ποσό που μπορεί να χορηγηθεί;
Όχι.
Χρειάζεται να αναφέρω το ποσό στο έντυπο της αίτησής μου αποζημίωσης; Αν ναι, θα μου δοθούν οδηγίες σχετικά με τον τρόπο υπολογισμού του ή σχετικά με άλλες πτυχές του ζητήματος;
Όχι (βλ. απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση).
Θα αφαιρεθεί από το ποσό της αποζημίωσης που θα καταβληθεί από την αρχή / το όργανο τυχόν αποζημίωση που θα λάβω για τη ζημία μου από άλλες πηγές (π.χ. από φορέα ασφάλισης του εργοδότη μου ή από φορέα ιδιωτικής ασφάλισής μου);
Οι συνταξιοδοτικές παροχές για την αντιστάθμιση των επιπτώσεων της σωματικής βλάβης στην υγεία καταβάλλονται ανεξάρτητα από παροχές από άλλους ιδιωτικούς ή δημόσιους φορείς. Ωστόσο, κατά τον υπολογισμό των παροχών για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της σωματικής βλάβης, μπορεί να συνυπολογιστούν οι παροχές αυτές.
Μπορώ να εισπράξω προκαταβολή έναντι της αποζημίωσής μου; Αν ναι, υπό ποιους όρους;
Δεν προβλέπονται προκαταβολές δυνάμει του OEG. Ωστόσο, μπορούν να καταβληθούν παροχές για ιατρική και υγειονομική περίθαλψη ακόμη και πριν από την έκδοση απόφασης επί της αίτησης αποζημίωσης.
Μπορώ να λάβω συμπληρωματική ή πρόσθετη αποζημίωση (για παράδειγμα, σε περίπτωση μεταβολής των συνθηκών ή επιδείνωσης της υγείας μου κ.λπ.) μετά την κύρια απόφαση;
Σε περίπτωση επιδείνωσης της κατάστασης της υγείας του, ο αιτών μπορεί ανά πάσα στιγμή να υποβάλει τη λεγόμενη αίτηση επιδείνωσης (Verschlimmerungsantrag) και να ζητήσει νέο υπολογισμό των παροχών. Κατά τον υπολογισμό των παροχών για την αντιστάθμιση των οικονομικών επιπτώσεων της σωματικής βλάβης μπορεί να ληφθεί υπόψη ανά πάσα στιγμή η μεταβολή των εισοδημάτων.
Ποια δικαιολογητικά έγγραφα πρέπει να επισυνάψω στην αίτησή μου;
Όλα τα έγγραφα που συμβάλλουν στη διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών και στον καθορισμό των επιπτώσεων που προκλήθηκαν από τη σωματική βλάβη πρέπει να επισυναφθούν.
Πρέπει να καταβληθούν διοικητικά τέλη ή άλλα έξοδα κατά την παραλαβή και διεκπεραίωση της αίτησης;
Όχι.
Ποια αρχή αποφαίνεται επί των αιτήσεων αποζημίωσης (στις εθνικές υποθέσεις);
Οι αρμόδιες αρχές βάσει του δικαίου των ομόσπονδων κρατών.
Πού πρέπει να αποστείλω την αίτησή μου (στις εθνικές υποθέσεις);
Η αίτηση μπορεί κατ' αρχήν να υποβληθεί σε οποιαδήποτε κοινωνική υπηρεσία, η οποία στη συνέχεια θα τη διαβιβάσει στην αρμόδια αρχή.
Χρειάζεται να είμαι παρών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας και/ή κατά την εξέταση της αίτησής μου;
Όχι.
Πόσος χρόνος απαιτείται (κατά προσέγγιση) για να εκδοθεί απόφαση από την αρμόδια αρχή σχετικά με αίτηση αποζημίωσης;
Δεν είναι δυνατόν να δοθεί γενική απάντηση στην ερώτηση αυτή. Η διάρκεια της διαδικασίας εξαρτάται ιδίως από το πόσο εύκολη ή δύσκολη είναι η διακρίβωση των πραγματικών περιστατικών και από το κατά πόσον θα απαιτηθεί η λήψη ιατρικών γνωματεύσεων.
Αν δεν ικανοποιηθώ με την απόφαση της αρχής, πώς μπορώ να την προσβάλω;
Κατά της απόφασης μπορεί να ασκηθεί ενδικοφανής προσφυγή. Αν η αρμόδια αρχή, στο πλαίσιο της διαδικασίας της ενδικοφανούς προσφυγής, δεν λάβει διαφορετική απόφαση, είναι δυνατή η άσκηση προσφυγής ενώπιον του δικαστηρίου κοινωνικών υποθέσεων (Sozialgericht).
Πού μπορώ να βρω τα αναγκαία έντυπα και άλλες πληροφορίες για την υποβολή αίτησης αποζημίωσης;
Μπορείτε να αντλήσετε τις εν λόγω πληροφορίες από διάφορα σημεία, δεδομένου ότι τόσο η ομοσπονδιακή κυβέρνηση όσο και τα ομόσπονδα κράτη θέτουν τις πληροφορίες αυτές στη διάθεση του κοινού σε κατάλληλα σημεία. Για παράδειγμα, μπορούμε εδώ να παραπέμψουμε στον δικτυακό τόπο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html ή στην ηλεκτρονική βάση δεδομένων για τα θύματα εγκλημάτων https://www.odabs.org/.
Υπάρχει ειδική τηλεφωνική γραμμή βοήθειας ή ιστοσελίδα στην οποία να μπορώ να απευθυνθώ;
Υπάρχει σειρά ιστότοπων της ομοσπονδιακής κυβέρνησης και των ομόσπονδων κρατών στους οποίους μπορείτε να βρείτε πληροφορίες επί ζητημάτων σχετικών με την αποζημίωση των θυμάτων, π.χ. στον δικτυακό τόπο του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων: http://www.bmas.de/DE/Themen/Soziale-Sicherung/Soziale-Entschaedigung/Opferentschaedigungsrecht/oeg.html ή εδώ https://www.odabs.org/ .
Μπορώ να λάβω δωρεάν νομική συνδρομή (βοήθεια από δικηγόρο) κατά την κατάρτιση της αίτησης;
Οι δικηγορικές αμοιβές δεν θεωρούνται αποζημιωτική παροχή και επομένως δεν είναι δυνατόν να αποδοθούν δυνάμει του OEG.
Υπάρχουν οργανισμοί στήριξης θυμάτων που μπορούν να με βοηθήσουν να ζητήσω αποζημίωση;
Ναι, υπάρχει σειρά οργανισμών στήριξης θυμάτων σε περιφερειακό και ευρύτερο επίπεδο. Ο μεγαλύτερος εθνικός οργανισμός στήριξης είναι ο “Weisser Ring”.
