Περιορισμοί στην κληρονομική διαδοχή – ειδικοί κανόνες

Σλοβακία
Περιεχόμενο που παρέχεται από
European Judicial Network
Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο (για αστικές και εμπορικές υποθέσεις)

1 Περιλαμβάνει το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους ειδικούς κανόνες οι οποίοι, για λόγους που αφορούν την οικονομική, οικογενειακή ή κοινωνική τους χρήση, θέτουν περιορισμούς που αφορούν ή επηρεάζουν την κληρονομική διαδοχή σε σχέση με ορισμένα ακίνητα, επιχειρήσεις ή άλλες ειδικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που βρίσκονται στο κράτος μέλος αυτό;

Ναι, υπάρχουν ειδικές κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων που διέπονται από ειδικό καθεστώς, σύμφωνα με το άρθρο 30 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 650/2012 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 4ης Ιουλίου 2012, σχετικά με τη διεθνή δικαιοδοσία, το εφαρμοστέο δίκαιο, την αναγνώριση και εκτέλεση αποφάσεων, την αποδοχή και εκτέλεση δημοσίων εγγράφων στον τομέα της κληρονομικής διαδοχής και την καθιέρωση ευρωπαϊκού κληρονομητηρίου. Η Σλοβακία έχει κοινοποιήσει στην Επιτροπή αυτές τις κατηγορίες περιουσιακών στοιχείων και τη νομοθεσία που ίσχυε κατά τον χρόνο της κοινοποίησης. Στο παρόν έγγραφο καθορίζονται οι κανονισμοί που είναι επί του παρόντος σε ισχύ.

Η διάρθρωση των διατάξεων επί των ειδικών καθεστώτων εξαρτάται από την κατηγορία των περιουσιακών στοιχείων που υπόκεινται στην κληρονομική διαδοχή:

Α – Αγροτικές και δασικές εκτάσεις:

Άρθρο 23 του νόμου αριθ. 180/1995 σχετικά με τον καθορισμό μέτρων για τη διευθέτηση των δικαιωμάτων κυριότητας επί εκτάσεων γης, όπως τροποποιήθηκε

(1) Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά σ’ αυτόν τον νόμο, δεν είναι δυνατή η διανομή των εκτάσεων που προβλέπονται στο άρθρο 21 παράγραφος 1 – βάσει δικαιοπραξίας ή δικαστικής απόφασης επί διευθέτησης της συγκυριότητας ή δικαστικής απόφασης επί κληρονομικής διαδοχής – με τρόπο ώστε να δημιουργείται αγροτεμάχιο μικρότερο των 2 000 m2 ή τεμάχιο δασικής έκτασης μικρότερο των 5 000 m2.

(2) Εάν οι κληρονόμοι δεν διευθετήσουν την κληρονομική διαδοχή επί των εκτάσεων γης που προβλέπονται στο άρθρο 21 παράγραφος 1 σύμφωνα με τους όρους που καθορίζονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 23 ή εάν, υπό το φως των όρων αυτών, το δικαστήριο δεν δύναται να πιστοποιήσει το μερίδιο κάθε κληρονόμου επί της κληρονομιαίας περιουσίας, το δικαστήριο αποφασίζει ότι η έκταση θα περιέλθει στους κληρονόμους που κρίνεται ότι θα τη διαχειριστούν με τον βέλτιστο τρόπο. Περαιτέρω, το δικαστήριο αποφαίνεται επί της υποχρέωσης του εν λόγω κληρονόμου να προβεί σε διευθέτηση της κληρονομικής διαδοχής από κοινού με τους άλλους κληρονόμους.

(4) Οι κληρονόμοι οφείλουν να υποβάλουν την έγγραφη δήλωση που αναφέρεται στην παράγραφο 3 του άρθρου 23, την οποία δήλωση δεν έχουν δικαίωμα να ανακαλέσουν.

(6) Η προθεσμία παραγραφής των απαιτήσεων των κληρονόμων οι οποίες προκύπτουν από τη διευθέτηση της κληρονομικής διαδοχής σύμφωνα με τις παραγράφους 2 και 3 είναι δεκαετής. Για την εξασφάλιση των εν λόγω απαιτήσεων, κατά τη μεταγραφή του τίτλου του οφειλέτη συστήνεται εμπράγματη ασφάλεια επί της έκτασης γης υπέρ του πιστωτή τυχόν προτεραιότητα που προβλέπεται από τον νόμο σε σχέση με εμπράγματη ασφάλεια που έχει συσταθεί σε προγενέστερο χρονικό σημείο δεν ισχύει. Ο πιστωτής έχει το δικαίωμα πρώτης άρνησης όσον αφορά την έκταση επί της οποίας έχει συσταθεί η εμπράγματη ασφάλεια.

(7) Εάν το δικαστήριο εξέδωσε απόφαση επί της διευθέτησης της συγκυριότητας, οι όροι που προβλέπονται στις παραγράφους 2 έως 5 του άρθρου 23 εφαρμόζονται και στη διευθέτηση.

B – Συνιδιοκτησία επί εκτάσεων γης:

Άρθρο 8 του νόμου αριθ. 97/2013 περί συνιδιοκτησίας επί εκτάσεων γης, όπως τροποποιήθηκε

(1) Για τους σκοπούς αυτού του νόμου, ως κοινό ακίνητο νοείται ένα ενιαίο ακίνητο που αποτελείται από πολλά χωριστά οικόπεδα. Δεν είναι δυνατή η διανομή του κοινού ακινήτου, με εξαίρεση τις περιπτώσεις που προβλέπονται στην παράγραφο 2 (σημείωση: στην εν λόγω παράγραφο δεν γίνεται αναφορά στην κληρονομική διαδοχή: συνεπώς, σ’ αυτήν την περίπτωση, δεν ισχύει εξαίρεση). Η κοινωνία δικαιώματος επί κοινού ακινήτου δεν μπορεί να λυθεί και να διευθετηθεί βάσει των γενικών διατάξεων που διέπουν τη λύση και διευθέτηση της συγκυριότητας (σύμφωνα με τον Αστικό Κώδικα).

Γ – Μίσθωση κατοικίας και μεταβίβαση του μεριδίου μέλους οικιστικού συνεταιρισμού:

Άρθρα 706-707 του νόμου αριθ. 40/1964, Αστικός Κώδικας (Občiansky zákonník)

Η μισθωτική σχέση δεν μεταβιβάζεται με κληρονομική διαδοχή συνεπώς, εάν του ζητηθεί, ο συμβολαιογράφος εκδίδει μόνο βεβαίωση σχετικά με τους ενδιαφερόμενους κληρονόμους, για τους σκοπούς του άρθρου 706 του Αστικού Κώδικα. Ωστόσο, το μερίδιο του μέλους οικιστικού συνεταιρισμού αποτελεί περιουσιακό στοιχείο και, συνεπώς, υπόκειται σε κληρονομική διαδοχή, σύμφωνα με τις τάξεις των κληρονόμων.

(Άρθρο 706 του Αστικού Κώδικα):

(1) Σε περίπτωση θανάτου του μισθωτή, εάν η κατοικία δεν είχε μισθωθεί από κοινού με τον/τη σύζυγο του μισθωτή, στη μισθωτική σχέση υπεισέρχονται ως μισθωτές (συμμισθωτές) τα τέκνα, τα εγγόνια, οι γονείς, τα αδέλφια, ο γαμπρός και η νύφη του θανόντος που κατά τον χρόνο του θανάτου συνοικούσαν με τον θανόντα. Τα πρόσωπα που φρόντιζαν την κοινή κατοικία του θανόντος ή ήταν εξαρτημένα από τον θανόντα, υπεισέρχονται στη μισθωτική σχέση ως μισθωτές (συμμισθωτές) εφόσον συνοικούσαν με τον θανόντα για περίοδο τουλάχιστον τριών ετών πριν από τον θάνατό του και δεν έχουν δική τους κατοικία.

(2) …

(3) Σε περίπτωση θανάτου μισθωτή κατοικίας που ανήκει σε οικιστικό συνεταιρισμό, εάν η κατοικία δεν είχε μισθωθεί από κοινού με τον/τη σύζυγο του θανόντος, με τον θάνατο του μισθωτή η ιδιότητα μέλους του συνεταιρισμού και η μισθωτική σχέση που αφορά την κατοικία μεταβιβάζονται σε όποιον κληρονομεί το μερίδιο συμμετοχής στον συνεταιρισμό.

(Άρθρο 707 του Αστικού Κώδικα):

(1) Σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συζύγων συμμισθωτών της κατοικίας, στη μισθωτική σχέση υπεισέρχεται, ως μόνος μισθωτής, ο επιζών σύζυγος.

(2) Εάν πρόκειται για κατοικία που ανήκει σε οικιστικό συνεταιρισμό, η μίσθωση της κατοικίας που είχε συναφθεί από κοινού και από τους δύο συζύγους, λύεται κατά τον χρόνο του θανάτου ενός από τους συζύγους. Εάν το δικαίωμα επί της κατοικίας του οικιστικού συνεταιρισμού αποκτήθηκε κατά τη διάρκεια του γάμου, ο επιζών σύζυγος διατηρεί την ιδιότητα μέλους του συνεταιρισμού και αποκτά την κυριότητα του μεριδίου που αφορά τη συμμετοχή στον συνεταιρισμό τούτο λαμβάνεται υπόψη από το δικαστήριο στο πλαίσιο της κληρονομικής διαδικασίας. Σε περίπτωση που το δικαίωμα επί της κατοικίας που ανήκει στον συνεταιρισμό είχε περιέλθει σε έναν από τους συζύγους πριν από τον γάμο, με τον θάνατο αυτού του συζύγου, η ιδιότητα μέλους του συνεταιρισμού, καθώς και η μισθωτική σχέση που αφορά την κατοικία, μεταβιβάζονται σε όποιον κληρονομεί το μερίδιο συμμετοχής στον συνεταιρισμό. Εάν υφίστανται περισσότερες από μία μισθώσεις, η ιδιότητα μέλους του συνεταιρισμού μπορεί να περιέλθει σε περισσότερους από έναν κληρονόμους.

(3) Σε περίπτωση θανάτου ενός εκ των συμμισθωτών, το δικαίωμά του περιέρχεται στους άλλους συμμισθωτές.

Δ – Ποσοστό συμμετοχής σε εταιρεία περιορισμένης ευθύνης:

Άρθρα 116-117 του νόμου αριθ. 513/1991, όπως τροποποιήθηκε –εάν ο θάνατος επήλθε μετά την 1η Ιανουαρίου 1992

Άρθρο 116 του Εμπορικού Κώδικα (Obchodný zákonník):

(1) …

(2) Η εταιρική συμμετοχή δύναται να μεταβιβαστεί δυνάμει κληρονομικής διαδοχής. Εάν η εταιρεία δεν είναι μονοπρόσωπη, στο καταστατικό της μπορεί να περιέχεται διάταξη που αποκλείει τη μεταβίβαση εταιρικής συμμετοχής δυνάμει κληρονομικής διαδοχής. Κληρονόμος ο οποίος δεν είναι ο μοναδικός εταίρος μπορεί να επιδιώξει την ακύρωση της συμμετοχής του, εάν δεν είναι θεμιτό να του επιβληθεί η υποχρέωση να γίνει εταίρος...

Άρθρο 117 του Εμπορικού Κώδικα:

(1) Η διαίρεση της εταιρικής συμμετοχής είναι δυνατή μόνο κατά την εκχώρηση ή μεταβίβασή της στον κληρονόμο ή τον νόμιμο διάδοχο του εταίρου. Για τη διαίρεση της εταιρικής συμμετοχής απαιτείται η έγκριση της γενικής συνέλευσης.

(2) Το καταστατικό δύναται να περιέχει διάταξη που απαγορεύει τη διαίρεση εταιρικής συμμετοχής.

(3) Κατά τη διαίρεση της εταιρικής συμμετοχής, πρέπει να διατηρείται το ποσό της επένδυσης που προβλέπεται στο άρθρο 109 παράγραφος 1 (η αξία της επένδυσης κάθε εταίρου πρέπει να ανέρχεται τουλάχιστον στο ποσό των 750 ευρώ).

E – Αποδοχές του θανόντος:

Άρθρο 35 του νόμου αριθ. 311/2001, Εργατικός Κώδικας (Zákonník práce, όπως τροποποιήθηκε

Εάν δεν προβλέπεται διαφορετικά σε ειδική νομοθετική διάταξη, οι οικονομικές αξιώσεις του εργαζομένου δεν αποσβένονται με τον θάνατό του. Οι αξιώσεις του εργαζομένου για την καταβολή μισθού δυνάμει σχέσης απασχόλησης, οι οποίες ανέρχονται έως και στο τετραπλάσιο των μέσων μηναίων αποδοχών του, περιέρχονται απευθείας στον/στη σύζυγο, τα τέκνα και τους γονείς του εργαζομένου, εφόσον συνοικούσαν με τον εργαζόμενο κατά τον χρόνο του θανάτου του. Εάν δεν υπάρχουν τέτοια πρόσωπα, οι αξιώσεις που αφορούν τον μισθό υπόκεινται σε κληρονομική διαδοχή.

ΣΤ – Συντάξεις:

Παράγραφος 1 του άρθρου 21 του νόμου αριθ. 650/2004 περί συστημάτων συμπληρωματικής συνταξιοδότησης, όπως τροποποιήθηκε

Η τρέχουσα αξία του προσωπικού λογαριασμού του ασφαλισμένου που λαμβάνει προσωρινή συμπληρωματική σύνταξη γήρατος ή προσωρινή συμπληρωματική σύνταξη αποχώρησης από την υπηρεσία υπόκειται σε κληρονομική διαδοχή εφόσον ο θανών που λάμβανε την προσωρινή συμπληρωματική σύνταξη γήρατος ή την προσωρινή συμπληρωματική σύνταξη αποχώρησης από την υπηρεσία δεν είχε κατονομάσει στο συμβόλαιο συνταξιοδότησης άλλο φυσικό ή νομικό πρόσωπο ως δικαιούχο της τρέχουσας αξίας του προσωπικού του λογαριασμού.

Παράγραφος 2 των άρθρων 40-40α του νόμου αριθ. 43/2004 περί συντάξεων γήρατος, όπως τροποποιήθηκε

Άρθρο 40

(1) Με τον θάνατο προσώπου που κατέβαλλε εισφορές σε σύστημα συντάξεων γήρατος, το πρόσωπο που είχε κατονομάσει στο συμβόλαιο συνταξιοδότησης ο θανών ως δικαιούχο δικαιούται να λάβει το ποσό που αντιστοιχεί στην τρέχουσα αξία του προσωπικού λογαριασμού σύνταξης του θανόντος κατά την ημέρα που ο συνταξιοδοτικός φορέας έλαβε γνώση του θανάτου του, μείον τις υποχρεωτικές εισφορές που πρέπει να καταβληθούν στον Οργανισμό Κοινωνικής Ασφάλισης (Sociálna poisťovňa) και που είχαν εκχωρηθεί χωρίς νόμιμη αιτία από τον θανόντα, και μείον τα εύλογα έξοδα που πραγματοποίησε ο συνταξιοδοτικός φορέας στο πλαίσιο της καταβολής του εν λόγω ποσού σε μετρητά ή για τη μεταφορά του ποσού σε χώρα εκτός της ευρωζώνης, συν τις υποχρεωτικές εισφορές των οποίων εκκρεμεί η μεταφορά από τον Οργανισμό Κοινωνικής Ασφάλισης. Εάν ο θανών δεν είχε κατονομάσει δικαιούχο στο συμβόλαιο συνταξιοδότησης, ή εάν δεν υπάρχει δικαιούχος, το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο υπόκειται σε κληρονομική διαδοχή.

(2) Ο δικαιούχος δεν δικαιούται το ποσό σύμφωνα με την παράγραφο 1, εάν το δικαστήριο κρίνει, με τελεσίδικη απόφαση, ότι το πρόσωπο αυτό προκάλεσε σκοπίμως τον θάνατο του προσώπου που κατέβαλλε τις εισφορές.

Άρθρο 40α

(1) Σε περίπτωση θανάτου προσώπου που λάμβανε ισόβια σύνταξη, ο δικαιούχος που κατονομάζεται από τον συνταξιούχο στο συμβόλαιο συνταξιοδότησης δικαιούται να λάβει χρηματικό ποσό σύμφωνα με το άρθρο 32 παράγραφος 2 ή εφάπαξ επίδομα σύμφωνα με το άρθρο 46ζ παράγραφος 5, στο ποσό που προβλεπόταν κατά την ημερομηνία που ο ασφαλιστικός φορέας ενημερώθηκε για τον θάνατο του συνταξιούχου. Εάν ο συνταξιούχος δεν είχε κατονομάσει δικαιούχο στο συμβόλαιο συνταξιοδότησης, ή αν δεν υπάρχει δικαιούχος, το εν λόγω περιουσιακό στοιχείο υπόκειται σε κληρονομική διαδοχή.

(2) Ο δικαιούχος που αναφέρεται στην παράγραφο 1 δεν δικαιούται το ποσό που αναφέρεται στο άρθρο 32 παράγραφος 2 ή το εφάπαξ επίδομα που αναφέρεται στο άρθρο 46ζ παράγραφος 5, εάν το δικαστήριο κρίνει, με τελεσίδικη απόφαση, ότι το πρόσωπο αυτό προκάλεσε σκοπίμως τον θάνατο του συνταξιούχου.

Άρθρο 118 του νόμου αριθ. 461/2003 περί κοινωνικής ασφάλισης, όπως τροποποιήθηκε

(1) Σε περίπτωση θανάτου φυσικού προσώπου που πληρούσε τις προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για επίδομα, και εφόσον ο θάνατος επήλθε μετά την έγερση της αξίωσής του για το επίδομα και για την καταβολή του, οι αξιώσεις του προσώπου αυτού για τα ποσά που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα έως την ημέρα του θανάτου του περιέρχονται, διαδοχικά, στον/στη σύζυγο, τα τέκνα και τους γονείς του θανόντος.

(2) Σε περίπτωση θανάτου φυσικού προσώπου που πληρούσε τις προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για παροχές ασθενείας, επίδομα τραυματισμού, επίδομα αποκατάστασης, επίδομα επανεκπαίδευσης, παροχές εγγυητικής ασφάλισης ή επίδομα ανεργίας, και εφόσον ο θάνατος επήλθε πριν από την έγερση της αξίωσης για τις εν λόγω παροχές, οι αξιώσεις του προσώπου αυτού για τα ποσά που είχαν καταστεί ληξιπρόθεσμα έως την ημέρα του θανάτου του, περιέρχονται, διαδοχικά, στον/στη σύζυγο, τα τέκνα και τους γονείς του θανόντος.

(3) Σε περίπτωση θανάτου φυσικού προσώπου που πληρούσε τις προϋποθέσεις θεμελίωσης δικαιώματος για επίδομα και είχε αξίωση για την καταβολή του, και εφόσον το επίδομα είχε χορηγηθεί ήδη πριν από τον θάνατό του, τα ληξιπρόθεσμα ποσά που δεν είχαν καταβληθεί κατά τον χρόνο του θανάτου του, καταβάλλονται στα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στην παράγραφο 1 (πρώτη περίοδο).

(4) Οι αξιώσεις που περιέρχονται στα φυσικά πρόσωπα που αναφέρονται στις παραγράφους 1 έως 3 δεν υπόκεινται σε κληρονομική διαδοχή κληρονομική διαδοχή επέρχεται ως προς αυτές τις αξιώσεις μόνο σε περίπτωση που δεν υφίστανται τέτοια φυσικά πρόσωπα.

(5) Εάν δεν υφίστανται φυσικά πρόσωπα στα οποία περιέρχονται οι αξιώσεις για τα επιδόματα σύμφωνα με τις παραγράφους 1 έως 4 του άρθρου 118, τα επιδόματα αυτά συνιστούν έσοδο του οργανισμού που ήταν υπεύθυνος για την καταβολή τους.

2 Σύμφωνα με το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους, είναι οι ειδικοί αυτοί κανόνες εφαρμοστέοι στην κληρονομική διαδοχή σε σχέση με τα προαναφερθέντα περιουσιακά στοιχεία ανεξαρτήτως του δικαίου που διέπει την κληρονομική διαδοχή;

Ναι. Σε ορισμένες περιπτώσεις, ο κληρονομούμενος έχει το δικαίωμα να καθορίσει τα πρόσωπα στα οποία θα περιέλθουν τα περιουσιακά στοιχεία μετά τον θάνατό του, αντί των νομίμων κληρονόμων (π.χ. βάσει συμβολαίου συμπληρωματικής συνταξιοδότησης) σε άλλες περιπτώσεις, ο τρόπος με τον οποίο θα διατεθούν τα περιουσιακά στοιχεία ειδικών κατηγοριών μετά τον θάνατο του κληρονομούμενου καθορίζεται από τον νόμο (π.χ. λήψη μέτρων για τη διευθέτηση των δικαιωμάτων κυριότητας επί εκτάσεων γης, παροχές κοινωνικής ασφάλισης).

3 Προβλέπει το δίκαιο του εν λόγω κράτους μέλους ειδικές διαδικασίες για να διασφαλίζεται η συμμόρφωση προς τους ανωτέρω ειδικούς κανόνες;

Όσον αφορά την ακίνητη περιουσία, εάν στο πλαίσιο της διαδικασίας κληρονομικής διαδοχής δεν τηρηθούν οι κανόνες που παρατίθενται στην απάντηση του πρώτου ερωτήματος, η αρχή που είναι επιφορτισμένη με την τήρηση του κτηματολογίου δεν δέχεται να μεταγράψει τον νέο τίτλο ιδιοκτησίας.

Στις διαδικασίες κληρονομικής διαδοχής που διεξάγονται στη Σλοβακία, οι κανόνες που παρατίθενται στην απάντηση του πρώτου ερωτήματος εφαρμόζονται, κατόπιν εντολής του δικαστηρίου, από τον συμβολαιογράφο που είναι αρμόδιος για τη διεξαγωγή της διαδικασίας κληρονομικής διαδοχής. Η εν λόγω διαδικασία περατώνεται με την απόφαση επί της κληρονομικής διαδοχής όποιος συμμετέχων στη διαδικασία θεωρεί ότι η απόφαση δεν είναι σύμφωνη με τους κανόνες του ισχύοντος ειδικού καθεστώτος δύναται να την προσβάλει
Τελευταία επικαιροποίηση: 22/08/2022

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.