1 Po spełnieniu jakich warunków można uzyskać rozwód?
Pozwy o rozwód rozpatrują sądy rejonowe (käräjäoikeus). Sprawę rozwodową mogą wnieść oboje małżonkowie albo jedno z nich.
Rozwód można uzyskać po sześciomiesięcznym okresie na przemyślenie decyzji. Okres na przemyślenie decyzji nie jest wymagany, jeżeli małżonkowie mieszkali oddzielnie od co najmniej dwóch lat przed wniesieniem sprawy rozwodowej.
2 Jakie są podstawy orzeczenia rozwodu?
Nie ma wymogu wyszczególniania przyczyn rozwodu w pozwie. Sądy rejonowe nie badają osobistych relacji między małżonkami ani przyczyn wniesienia sprawy rozwodowej. Zob. pytanie 1.
3 Jakie są skutki rozwodu w odniesieniu do:
3.1 osobistych relacji pomiędzy małżonkami (np. nazwisko)?
Po orzeczeniu rozwodu małżonkowie zachowują nazwisko, którym posługiwali w trakcie małżeństwa. Jeżeli małżonek zmienił nazwisko po zawarciu związku małżeńskiego, może zwrócić się o zmianę nazwiska po orzeczeniu rozwodu.
3.2 podziału majątku małżonków?
Udzielenie rozwodu i podział majątku stanowią oddzielne kwestie. Po rozwiązaniu małżeństwa małżonkowie mogą sami uzgodnić podział majątku lub zwrócić się do sądu o wyznaczenie wykonawcy. Zgodnie z ogólną zasadą cały majątek małżonków zostaje podzielony na równe części. Od powyższej zasady ogólnej przysługuje odstępstwo na podstawie umowy przedmałżeńskiej. Podział majątku można także skorygować, jeżeli w przeciwnym razie zostałby on uznany za nieuzasadniony. Podziału majątku małżonków można dokonać już na początku biegu okresu na przemyślenie decyzji.
3.3 małoletnich dzieci małżonków?
W związku z pozwem o rozwód można rozstrzygnąć kwestie dotyczące wspólnych małoletnich dzieci małżonków, takie jak prawo pieczy, kwestie utrzymania, alimenty i prawo do kontaktów. Zob. „Piecza nad dzieckiem – Finlandia” oraz „Roszczenia alimentacyjne – Finlandia”.
3.4 obowiązku alimentacyjnego względem współmałżonka?
Udzielając rozwodu, sąd może na wniosek nakazać wypłacanie alimentów przez jednego z małżonków na rzecz drugiego, jeżeli zostanie to uznane za zasadne (zob. „Roszczenia alimentacyjne – Finlandia”). Sytuacje takie są jednak rzadkie.
4 Co w praktyce oznacza termin prawny „separacja sądowa”?
W fińskim systemie prawnym nie uznaje się separacji sądowej. W praktyce separacja oznacza, że małżonkowie mieszkają oddzielnie pod innymi adresami.
5 Jakie są warunki orzeczenia separacji sądowej?
Zob. pytanie 4.
6 Jakie są skutki prawne separacji sądowej?
Zob. pytanie 4.
7 Co w praktyce oznacza termin „unieważnienie małżeństwa”?
W prawie fińskim nie istnieją żadne przepisy regulujące unieważnienie małżeństwa. Jeżeli jednak wyjdzie na jaw, że małżonkowie są bliskimi krewnymi lub że jedno z małżonków w momencie zawarcia małżeństwa znajdowało się już w innym związku małżeńskim, prokurator musi bezzwłocznie wnieść sprawę o udzielenie małżonkom rozwodu.
8 Jakie są warunki orzeczenia unieważnienia małżeństwa?
Zob. pytanie 7.
9 Jakie są skutki prawne unieważnienia małżeństwa?
Zob. pytanie 7.
10 Czy istnieją jakieś alternatywne sposoby, poza drogą sądową, rozwiązywania problemów związanych z rozwodem?
Pozwy o rozwód należy zawsze składać w sądzie rejonowym. Prawo stanowi jednak, że małżonkowie muszą zawsze najpierw spróbować rozstrzygnąć spory rodzinne w drodze mediacji i spróbować osiągnąć porozumienie. W tym celu małżonkowie mogą zwrócić się o pomoc do mediatorów rodzinnych z lokalnej rady opieki społecznej (sosiaalilautakunta). Ponadto sądy rejonowe mają obowiązek powiadomić małżonków o dostępności usługi mediacji rodzinnej. Mediatorzy próbują pomóc małżonkom osiągnąć porozumienie w kwestii rozstrzygnięcia sporów rodzinnych w sposób najbardziej zadowalający dla wszystkich członków rodziny. Mediatorzy mogą także udzielać pomocy małżonkom w sporządzaniu umów i wszczynaniu innych postępowań w celu rozstrzygnięcia sporu. Mediatorzy muszą przede wszystkim uwzględnić dobro każdego małoletniego dziecka w danej rodzinie. Mediacja jest zawsze dobrowolna.
11 Gdzie należy złożyć pozew/wniosek o rozwód/separację sądową/unieważnienie małżeństwa? Jakich formalności należy dopełnić i jakie dokumenty należy załączyć do pozwu/wniosku?
Postępowanie rozwodowe mogą wszcząć oboje małżonkowie wspólnie albo jedno z małżonków osobno. Aby wszcząć postępowanie rozwodowe, należy złożyć pisemny pozew o rozwód w sądzie rejonowym w miejscu zamieszkania któregokolwiek z małżonków. Pozwy o rozwód można składać osobiście lub za pośrednictwem upoważnionego pełnomocnika. Pozwy można także przesyłać do sądu rejonowego pocztą, faksem lub za pośrednictwem poczty elektronicznej.
12 Czy mogę uzyskać pomoc prawną na pokrycie kosztów postępowania?
W sprawach rozwodowych dostępna jest pomoc prawna (zob. „Pomoc prawna – Finlandia”).
13 Czy istnieje możliwość wniesienia odwołania od orzeczenia rozwodu/separacji sądowej/unieważnienia małżeństwa?
Istnieje możliwość wniesienia apelacji od wyroku rozwodowego do sądu apelacyjnego (hovioikeus).
14 Co powinienem zrobić, aby państwo członkowskie uznało orzeczenie rozwodu/separacji sądowej/unieważnienia małżeństwa wydane przez sąd innego państwa członkowskiego?
Co do zasady podstawą uznania wyroku rozwodowego wydanego w innym państwie członkowskim jest rozporządzenie Rady (WE) nr 2201/2003. Zob. „Rozwód – Prawo wspólnotowe”.
Zgodnie z rozporządzeniem orzeczenie wydane w jednym państwie członkowskim jest uznawane w innych państwach członkowskich bez potrzeby przeprowadzania specjalnego postępowania. Każda zainteresowana strona może jednak złożyć wniosek o uznanie lub o nieuznanie takiego orzeczenia.
Wnioski dotyczące uznawania orzeczeń są rozpatrywane przez sądy rejonowe.
W przypadku spraw rozwodowych wszczętych w krajach nordyckich zastosowanie ma konwencja nordycka o małżeństwie z 1931 r. Stronami przedmiotowej konwencji będącymi państwami członkowskimi Unii Europejskiej są Dania, Finlandia i Szwecja. Wyrok rozwodowy wydany zgodnie z konwencją nordycką o małżeństwie jest ważny we wszystkich krajach nordyckich bez odrębnego poświadczenia.
15 Do którego sądu należy się zwrócić, aby sprzeciwić się uznaniu orzeczenia rozwodu/separacji sądowej/unieważnienia małżeństwa wydanego przez sąd innego państwa członkowskiego? Jaka procedura ma zastosowanie w takich sytuacjach?
Procedura jest taka sama jak opisana w pytaniu 14.
16 Jakie przepisy prawa odnoszące się do rozwodu stosuje sąd w postępowaniu rozwodowym pomiędzy małżonkami, którzy nie mieszkają w danym państwie członkowskim, lub którzy są obywatelami różnych państw?
Do wszystkich spraw rozwodowych wszczętych w Finlandii stosuje się prawo fińskie.
