Διαζύγιο και δικαστικός χωρισμός

1 Ποιες είναι οι προϋποθέσεις έκδοσης διαζυγίου;

Το σλοβενικό δίκαιο αναγνωρίζει α) την έκδοση συναινετικού διαζυγίου μεταξύ των συζύγων και β) την άσκηση αγωγής διαζυγίου.

α) Στην περίπτωση της έκδοσης συναινετικού διαζυγίου μεταξύ των συζύγων, το δικαστήριο εκδίδει απόφαση διαζυγίου σύμφωνα με το άρθρο 64 του νόμου περί γάμου και οικογενειακών σχέσεων (Zakon o zakonski zvezi in družinskih razmerjih, ZZZDR), υπό την προϋπόθεση ότι οι σύζυγοι έχουν καταλήξει σε συμφωνία σχετικά με τη φροντίδα, την ανατροφή και τη συντήρηση των τέκνων του ζεύγους, καθώς και σχετικά με την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς (σε περίπτωση που πρέπει να ζητηθεί η γνώμη ενός Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων), και εφόσον έχουν υποβάλει, υπό τη μορφή εκτελεστής συμβολαιογραφικής πράξης, συμφωνία σχετικά με τη διανομή των κοινών περιουσιακών τους στοιχείων, στην οποία προβλέπεται επίσης σε ποιον από τους συζύγους θα περιέλθει η κατοικία του ζεύγους ή θα γίνει μισθωτής και η χορήγηση διατροφής προς τον σύζυγο που δεν διαθέτει πόρους και είναι άνεργος χωρίς δική του υπαιτιότητα.

β) Όταν η εξακολούθηση της έγγαμης σχέσης έχει καταστεί για οποιονδήποτε λόγο «αφόρητη», έκαστος εκ των συζύγων μπορεί να ζητήσει την έκδοση διαζυγίου με την άσκηση αγωγής διαζυγίου. Στην προκειμένη περίπτωση, το δικαστήριο αποφαίνεται επίσης για τη φροντίδα, την ανατροφή και τη συντήρηση των τυχόν κοινών τέκνων του ζεύγους, καθώς και για την επικοινωνία τους με τους γονείς. Πριν από την έκδοση απόφασης, το δικαστήριο υποχρεούται να ζητήσει τη γνώμη του Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων.

Και στις δύο περιπτώσεις, τόσο με την παραλαβή αίτησης έκδοσης συναινετικού διαζυγίου όσο και με την παραλαβή αγωγής διαζυγίου, το δικαστήριο διατάσσει το αρμόδιο Κέντρο Κοινωνικών Υποθέσεων να διεξαγάγει διερευνητική συνέντευξη, στην οποία υποχρεούνται να εμφανιστούν αυτοπροσώπως αμφότεροι οι σύζυγοι, χωρίς την παρουσία πληρεξουσίων. Το Κέντρο Κοινωνικών Υποθέσεων υποβάλλει στο δικαστήριο έκθεση σχετικά με το αποτέλεσμα της διερευνητικής συνέντευξης.

2 Ποιοι είναι οι λόγοι διαζυγίου;

• Ο νόμος περί γάμου και οικογενειακών σχέσεων αναγνωρίζει μόνο έναν λόγο διαζυγίου: ότι η έγγαμη σχέση έχει καταστεί αφόρητη. Αυτό σημαίνει ότι ο γάμος έχει υποστεί ρήξη σε τόσο μεγάλο και ανεπανόρθωτο βαθμό ώστε να μην είναι πλέον δυνατόν να διασωθεί. Η έγγαμη σχέση θεωρείται «αφόρητη» μόνο όταν οι σχέσεις μεταξύ των συζύγων δεν έχουν υποστεί απλώς προσωρινή ρήξη, αλλά έχουν διαταραχθεί, για σοβαρούς λόγους, σε μεγάλο και ανεπανόρθωτο βαθμό. Ο αφόρητος χαρακτήρας αξιολογείται με βάση την κατάσταση που διαπιστώνεται κατά τη χρονική στιγμή της ακροαματικής διαδικασίας, λαμβανομένων υπόψη όλων των περιστάσεων που οδήγησαν στην τρέχουσα κατάσταση. Το δικαστήριο στοιχειοθετεί επίσης τον αφόρητο χαρακτήρα της έγγαμης σχέσης όταν ο εναγόμενος σύζυγος συναινεί για την έκδοση διαζυγίου.
• Ο γάμος μπορεί να λυθεί κατόπιν αιτήματος ενός εκ των συζύγων και δεν απαιτείται να στοιχειοθετηθεί ο αφόρητος χαρακτήρας της έγγαμης σχέσης για αμφότερους τους συζύγους.
• Το ζήτημα της υπαιτιότητας για το γεγονός ότι ο γάμος έχει καταστεί αφόρητος δεν θίγεται, ούτε εξετάζεται από το δικαστήριο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας. Ο γάμος μπορεί επίσης να λυθεί κατόπιν αιτήματος του συζύγου που ευθύνεται για το γεγονός ότι ή έγγαμη σχέση έχει καταστεί αφόρητη.

3 Ποιές είναι οι νομικές συνέπειες του διαζυγίου όσον αφορά:

Οι νομικές συνέπειες του διαζυγίου περιγράφονται αναλυτικά κατωτέρω:

3.1 τις προσωπικές σχέσεις των συζύγων (π.χ. επώνυμο);

Ο ένας εκ των συζύγων που αλλάζει το επώνυμό του μετά τη σύναψη γάμου μπορεί, εντός προθεσμίας έξι μηνών από την έκδοση της τελεσίδικης απόφασης διαζυγίου ή έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, να υποβάλει δήλωση με την οποία εκφράζει την επιθυμία του να επαναφέρει το επώνυμο που είχε πριν από τον γάμο. Η δήλωση αυτή μπορεί να υποβληθεί μόνο εφόσον ο ενδιαφερόμενος δεν είχε τροποποιήσει περαιτέρω το επώνυμό του κατά τη διάρκεια της έγγαμης σχέσης (άρθρο 17 του νόμου περί προσωπικού ονόματος/Zakon o osebnem imenu, ZOI-1). Το θέμα της αλλαγής επωνύμου αποτελεί διοικητικό ζήτημα, επί του οποίου δεν αποφαίνεται το δικαστήριο αλλά ο αρμόδιος διοικητικός φορέας.

3.2 την κατανομή των περιουσιακών στοιχείων των συζύγων;

Κατά τη διανομή των κοινών περιουσιακών στοιχείων μεταξύ των συζύγων, ισχύει το νομικό τεκμήριο της ισότιμης διανομής των κοινών περιουσιακών στοιχείων των συζύγων εντούτοις, ο σύζυγος που θεωρεί ότι θα βρεθεί σε μειονεκτική θέση μέσω της διανομής των περιουσιακών στοιχείων μπορεί να ζητήσει τον προσδιορισμό του δικού του μεριδίου κατ' αναλογία της συνεισφοράς του στη δημιουργία των κοινών περιουσιακών στοιχείων. Για να το πράξει αυτό, το δικαστήριο δεν λαμβάνει υπόψη μόνο τα εισοδήματα εκάστου συζύγου, αλλά συνεκτιμά και άλλες περιστάσεις, όπως την αμοιβαία αρωγή μεταξύ των συζύγων, τη φροντίδα και την ανατροφή των τέκνων, την άσκηση των οικιακών καθηκόντων, τη συντήρηση των περιουσιακών στοιχείων, καθώς και οιαδήποτε άλλη μορφή εργασίας και συμμετοχής στη διαχείριση, τη διατήρηση και την αύξηση των κοινών περιουσιακών στοιχείων.

3.3 τα ανήλικα τέκνα των συζύγων;

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ

ΦΡΟΝΤΙΔΑ ΚΑΙ ΑΝΑΤΡΟΦΗ ΤΩΝ ΤΕΚΝΩΝ

Ø Στην περίπτωση της έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, οι σύζυγοι πρέπει να καταλήξουν σε συμφωνία όσον αφορά την ανατροφή και τη φροντίδα των τέκνων, ενώ το δικαστήριο αξιολογεί κατά πόσον η εν λόγω συμφωνία είναι προς το συμφέρον των τέκνων. Η συμφωνία μπορεί να αφορά τα εξής:

• ότι αμφότεροι οι σύζυγοι θα αναλάβουν ή θα συνεχίσουν να αναλαμβάνουν τη μέριμνα για τη φροντίδα και την ανατροφή των τέκνων
• ή ότι η φροντίδα και η ανατροφή όλων των τέκνων θα ανατεθεί στον έναν από τους γονείς
• ή ότι η φροντίδα και η ανατροφή ορισμένων από τα τέκνα θα ανατεθεί στον έναν γονέα και των υπόλοιπων τέκνων στον έτερο γονέα.

Εάν οι γονείς δεν καταλήξουν οι ίδιοι σε συμφωνία επί του ζητήματος, ζητείται η συνδρομή του Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων για την επίτευξη συμφωνίας.

Εάν οι γονείς καταλήξουν σε συμφωνία επί της φροντίδας και της ανατροφής των τέκνων, δύνανται να υποβάλουν στο δικαστήριο πρόταση για την έκδοση σχετικής απόφασης στο πλαίσιο εκούσιας δικαιοδοσίας.

Εάν δεν καταλήξουν σε συμφωνία ή εάν η συμφωνία δεν είναι προς το συμφέρον των τέκνων, το δικαστήριο δεν εκδίδει συναινετικό διαζύγιο αντιθέτως, απαιτείται η άσκηση αγωγής διαζυγίου.

Σε περίπτωση που, ακόμη και με τη συνδρομή του Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων, οι γονείς δεν καταλήξουν σε συμφωνία ως προς την ανατροφή και τη φροντίδα των τέκνων, το δικαστήριο αποφαίνεται κατόπιν αίτησης ενός εκ των γονέων ή αμφότερων των γονέων:

• ότι η φροντίδα και η ανατροφή όλων των τέκνων πρέπει να ανατεθεί στον έναν γονέα
• ή ότι η φροντίδα και η ανατροφή ορισμένων από τα τέκνα πρέπει να ανατεθεί στον έναν γονέα και των υπόλοιπων τέκνων στον έτερο γονέα,
• σε εξαιρετικές περιπτώσεις, το δικαστήριο μπορεί να αποφανθεί ότι η φροντίδα και η ανατροφή όλων των τέκνων ή ορισμένων εξ αυτών πρέπει να ανατεθεί σε τρίτο.

Το δικαστήριο οφείλει να ζητήσει τη γνώμη του Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων πριν εκδώσει την απόφασή του και να λάβει υπόψη, κατά τη λήψη της απόφασης αυτής, τη γνώμη του παιδιού, εάν την εκφράσει το ίδιο το παιδί ή κάποιο πρόσωπο που το παιδί εμπιστεύεται και έχει το ίδιο επιλέξει και υπό την προϋπόθεση ότι το παιδί είναι ικανό να κατανοήσει τη σημασία και τις συνέπειες της διαδικασίας.

Ø Στην περίπτωση της έκδοσης διαζυγίου κατόπιν άσκησης αγωγής και προκειμένου να ρυθμιστούν οι σχέσεις μεταξύ των διαζευγμένων συζύγων και των κοινών ανήλικων τέκνων τους, το δικαστήριο αποφαίνεται επί της φροντίδας και της ανατροφής των τέκνων αφού διακριβώσει ποιος είναι ο βέλτιστος τρόπος εξυπηρέτησης του συμφέροντος των τέκνων. Στην περίπτωση αυτή επίσης, οι γονείς μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία όσον αφορά τη φροντίδα και την ανατροφή των κοινών τέκνων τους προς το συμφέρον των τέκνων. Το ίδιο ισχύει, τηρουμένων των αναλογιών, και στην περίπτωση της φροντίδας και της ανατροφής των τέκνων σε υποθέσεις έκδοσης συναινετικού διαζυγίου. Η απόφαση σχετικά με το ποιον γονέα θα κατοικούν τα τέκνα μετά το διαζύγιο, την επικοινωνία τους με τον γονέα με τον οποίο δεν θα συγκατοικούν, καθώς και σχετικά με την καταβολή διατροφής, συνιστά αναπόσπαστο μέρος της απόφασης έκδοσης διαζυγίου.

ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ

• Οι γονείς πρέπει να επιχειρήσουν να καταλήξουν σε συμφωνία σχετικά με τον τρόπο διευθέτησης της επικοινωνίας με τα τέκνα.
• Εάν δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία, μπορούν να υποβάλουν στο δικαστήριο πρόταση για την έκδοση σχετικής απόφασης στο πλαίσιο εκούσιας δικαιοδοσίας εάν το δικαστήριο κρίνει ότι η συμφωνία δεν εξυπηρετεί το συμφέρον των τέκνων, απορρίπτει την πρόταση.
• Εάν οι γονείς δεν είναι σε θέση να καταλήξουν σε συμφωνία, το δικαστήριο αποφαίνεται επί της πρότασης του ενός ή του έτερου γονέα (σε περίπτωση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου, οι σύζυγοι πρέπει να εσωκλείουν στη συμφωνία έκδοσης συναινετικού διαζυγίου συμφωνία όσον αφορά την επικοινωνία με τα τέκνα, ούτως ώστε το δικαστήριο να επισυνάπτει την εν λόγω συμφωνία στην απόφαση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου), ενώ οι γονείς πρέπει επίσης να προσκομίσουν στο δικαστήριο αποδεικτικά στοιχεία από το Κέντρο Κοινωνικών Υποθέσεων, βάσει των οποίων στοιχειοθετείται η απόπειρά τους να καταλήξουν πρωτίστως σε συμφωνία.
• Το δικαστήριο αποφαίνεται επί της επικοινωνίας με τα τέκνα αυτεπαγγέλτως (ex officio) μόνο εάν το ζήτημα αφορά την επικοινωνία με τα τέκνα μετά την άσκηση αγωγής διαζυγίου ή μετά τη λύση της έγγαμης σχέσης των γονέων.
  • Η απόφαση σχετικά με την επικοινωνία με τα τέκνα εκδίδεται σε πρώτο βαθμό από τα πρωτοδικεία (okrožna sodišča) στο πλαίσιο εκούσιας δικαιοδοσίας, εκτός εάν η απόφαση εκδίδεται παράλληλα με την εκδίκαση διαφορών σχετικά με τη φροντίδα και την ανατροφή των τέκνων στην προκειμένη περίπτωση, το ζήτημα της επικοινωνίας με τα τέκνα εκδικάζεται στο πλαίσιο αστικής διαδικασίας.
  • Κατά την έκδοση απόφασης σχετικά με την επικοινωνία με τα τέκνα, πρωταρχική σημασία έχει το συμφέρον των τέκνων: τεκμαίρεται ότι η επικοινωνία με τα τέκνα δεν εξυπηρετεί το συμφέρον των τέκνων εάν ασκεί ψυχολογικές πιέσεις στα τέκνα ή εάν θέτει σε κίνδυνο τη σωματική και πνευματική ανάπτυξη των τέκνων.
  • Κατά την έκδοση της απόφασης, το δικαστήριο λαμβάνει επίσης υπόψη τη γνώμη του παιδιού, εάν την εκφράσει το ίδιο το παιδί ή κάποιο πρόσωπο που το παιδί εμπιστεύεται και έχει το ίδιο επιλέξει, και εφόσον το παιδί είναι ικανό να κατανοήσει τη σημασία και τις συνέπειες της διαδικασίας.
  • Επιπλέον, το παιδί έχει το δικαίωμα να επικοινωνεί με άλλα συγγενικά πρόσωπα που διατηρούν στενούς προσωπικούς δεσμούς με αυτό (π.χ. απώτεροι ανιόντες και ετεροθαλή ή μη αδέλφια).

ΔΙΑΤΡΟΦΗ συζύγων και τέκνων

• Όσον αφορά τη διατροφή των τέκνων, οι σύζυγοι δύνανται να καταλήξουν σε συμφωνία με την υπογραφή συμφωνίας διατροφής προς τα τέκνα, η οποία πρέπει να υπογράφεται ενώπιον του δικαστηρίου στην περίπτωση αυτή, το δικαστήριο εκδίδει ειδική απόφαση στο πλαίσιο εκούσιας δικαιοδοσίας. Εάν η συμφωνία δεν εξυπηρετεί το συμφέρον του τέκνου, το δικαστήριο απορρίπτει την πρόταση έκδοσης απόφασης για την έγκριση της εν λόγω συμφωνίας.
• Εάν οι σύζυγοι δεν έχουν καταλήξει σε συμφωνία, είτε μόνοι τους είτε με τη συνδρομή του αρμόδιου Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων, μπορούν να ζητήσουν από το δικαστήριο να αποφανθεί επί του θέματος. Πριν από την έκδοση απόφασης, το δικαστήριο οφείλει να ζητήσει τη γνώμη του αρμόδιου Κέντρου Κοινωνιών Υποθέσεων, ενώ υποχρεούται επίσης να λάβει υπόψη τη γνώμη του παιδιού, εάν την εκφράσει το ίδιο το παιδί και εφόσον είναι ικανό να κατανοήσει τη σημασία και τις συνέπειες της διαδικασίας.
• Οι γονείς υποχρεούνται να συντηρούν τα παιδιά τους έως ότου ενηλικιωθούν ή ένα ενήλικο παιδί έως ότου ολοκληρώσει την τακτική εκπαίδευση και μέχρι τη συμπλήρωση του 26ου έτους της ηλικίας του, στον βαθμό που το επιτρέπουν οι υλικές και βιοποριστικές τους δυνατότητες προκειμένου να διασφαλιστεί η εξυπηρέτηση του συμφέροντος του παιδιού (συνολική ανάπτυξη του παιδιού).
• Το ύψος της διατροφής των τέκνων ορίζεται σύμφωνα με τις ανάγκες των τέκνων που χρήζουν στήριξης και λαμβανομένων υπόψη των υλικών και βιοποριστικών δυνατοτήτων του προσώπου που αναλαμβάνει την ευθύνη για τη συντήρησή τους. Κατά τον ορισμό του ύψους της διατροφής των τέκνων, το δικαστήριο υποχρεούται να λαμβάνει υπόψη το συμφέρον των τέκνων, ούτως ώστε το ποσό της διατροφής να είναι επαρκές για την εξασφάλιση της ευνοϊκής φυσικής ή πνευματικής ανάπτυξης των τέκνων. Το ποσό της διατροφής αναπροσαρμόζεται μία φορά ετησίως σύμφωνα με τον δείκτη τιμών καταναλωτή στη Σλοβενία.
• Ο σύζυγος ή ο εκτός γάμου σύντροφος υποχρεούται να συντηρεί το ανήλικο τέκνο του έτερου συντρόφου εάν κανένας από τους γονείς του τέκνου δεν είναι σε θέση να αναλάβει τη συντήρησή του και εφόσον κατοικεί υπό την ίδια στέγη με το ανήλικο τέκνο του εν λόγω συντρόφου.
• Τα ενήλικα τέκνα υποχρεούνται να συντηρούν τους γονείς τους εάν αυτοί δεν διαθέτουν επαρκείς πόρους διαβίωσης και δεν είναι σε θέση να τους αποκτήσουν και εφόσον ο εξαρτώμενος γονέας δεν μπορεί να λάβει στήριξη από τον/τη σύζυγό του.

3.4 την υποχρέωση καταβολής διατροφής στον άλλο σύζυγο;

• Σύζυγος ο οποίος δεν διαθέτει πόρους διαβίωσης και είναι άνεργος χωρίς δική του υπαιτιότητα δικαιούται διατροφή.
• Διατροφή μπορεί να ζητηθεί κατά τη διάρκεια διαδικασίας έκδοσης διαζυγίου ή με την άσκηση ειδικής αγωγής εντός προθεσμίας ενός έτους από την οριστική λύση του γάμου, εφόσον οι προϋποθέσεις για την καταβολή διατροφής πληρούνταν κατά τη χρονική στιγμή που εκδόθηκε το διαζύγιο και εξακολουθούν να πληρούνται κατά τη χρονική στιγμή που ο ενδιαφερόμενος σύζυγος ζητεί διατροφή.
• Οι σύζυγοι μπορούν να καταλήξουν σε συμφωνία όσον αφορά την καταβολή διατροφής στην περίπτωση διαζυγίου με τη σύναψη συμφωνίας για τη χορήγηση διατροφής ενώπιον συμβολαιογράφου και υπό τη μορφή εκτελεστής συμβολαιογραφικής πράξης.
• Η καταβολή διατροφής ορίζεται για προσωρινό ή σταθερό χρονικό διάστημα, ανάλογα με τον χρόνο που απαιτείται ώστε ο σύζυγος να είναι σε θέση να βελτιώσει την κατάστασή του και να διευθετήσει τις εκκρεμείς υποθέσεις του.
  • Το ύψος της διατροφής ορίζεται σύμφωνα με τις ανάγκες του ενάγοντος και τις δυνατότητες του προσώπου που καταβάλλει τη διατροφή. Ορίζεται ως μηνιαίο ποσό, το οποίο προκαταβάλλεται, και μπορεί να ζητηθεί από τη χρονική στιγμή που υποβάλλεται η αγωγή διατροφής. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, μπορεί να καταβληθεί ως εφάπαξ ποσό.
  • Το δικαστήριο απορρίπτει αίτηση διατροφής εάν η καταβολή της διατροφής στον δικαιούχο δεν είναι δίκαιη για τον υπόχρεο διατροφής με βάση τους λόγους που κατέστησαν την έγγαμη σχέση αφόρητη ή εάν ο δικαιούχος της διατροφής διέπραξε αξιόποινη πράξη εις βάρος του υπόχρεου διατροφής ή εις βάρος οιουδήποτε εκ των στενών συγγενών του πριν ή μετά τη διαδικασία έκδοσης διαζυγίου.
  • Ο σύζυγος δεν υποχρεούται να καταβάλλει διατροφή στον έτερο σύζυγο εάν με αυτό διακυβεύεται η δυνατότητα της δικής του συντήρησης ή των ανηλίκων τους οποίους υποχρεούται ενδεχομένως εκ του νόμου να συντηρεί.
  • Το ύψος της διατροφής αναπροσαρμόζεται σύμφωνα με τον σλοβενικό δείκτη τιμών καταναλωτή μία φορά ετησίως.

4 Τι σημαίνει στην πράξη ο νομικός όρος «δικαστικός χωρισμός»;

Η «ένωση συμβίωσης» (življenjska skupnost) αποτελεί βασικό στοιχείο της έγγαμης σχέσης (άρθρο 3 του νόμου περί γάμου και οικογενειακών σχέσεων). Ως τερματισμός της ένωσης συμβίωσης (prenehanje življenjske skupnosti), ή δικαστικός χωρισμός, νοείται η μόνιμη άρση των βασικών στοιχείων των αμοιβαίων σχέσεων που υπάρχουν μεταξύ των συζύγων. Κατά τη λύση της ένωσης συμβίωσης, η οικονομική ένωση και οι διαπροσωπικοί και συναισθηματικοί δεσμοί μεταξύ των συζύγων τερματίζονται, όπως εξάλλου και η διατήρηση του κοινού νοικοκυριού κ.λπ.

5 Ποιες είναι οι προϋποθέσεις του δικαστικού χωρισμού;

Η νομοθεσία δεν προβλέπει ειδικές διατάξεις για τον δικαστικό χωρισμό. Το δικαστήριο αποφαίνεται επί του δικαστικού χωρισμού σε κάθε επιμέρους διαδικασία ανάλογα με τις περιστάσεις και τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της υπό εξέταση υπόθεσης.

6 Ποιες είναι οι νομικές συνέπειες του δικαστικού χωρισμού;

Ο δικαστικός χωρισμός δεν έχει επιπτώσεις στην ύπαρξη του γάμου αυτό σημαίνει, συνεπώς, ότι τερματίζεται μόνο η ένωση συμβίωσης και όχι η έγγαμη σχέση. Για τη λύση του γάμου απαιτείται η άσκηση αγωγής διαζυγίου ή η υποβολή αίτησης για την έκδοση συναινετικού διαζυγίου. Με τον δικαστικό χωρισμό, οι σύζυγοι τερματίζουν τη δημιουργία κοινών περιουσιακών στοιχείων. Ο εξαρτώμενος σύζυγος μπορεί να ζητήσει διατροφή με την άσκηση αγωγής εντός προθεσμίας ενός έτους από τον δικαστικό χωρισμό.

7 Τι σημαίνει στην πράξη η έννοια «ακύρωση του γάμου»;

Ακύρωση του γάμου σημαίνει ότι, κατά τη χρονική στιγμή που συνήφθη ο γάμος, δεν πληρούνταν οι εκ του νόμου απαιτούμενοι όροι ώστε να θεωρηθεί έγκυρος ο γάμος (π.χ. δεν υπήρχε ελεύθερη βούληση, η συγκατάθεση δόθηκε με τη χρήση βίας ή εκ παραδρομής, ο γάμος δεν τελέστηκε σύμφωνα με την απαιτούμενη διαδικασία, συνήφθη μεταξύ στενών συγγενών ή συνήφθη από πρόσωπο που αντιμετώπιζε σοβαρή πνευματική διαταραχή ή διαταραχή της κριτικής τους ικανότητας). Οι νομικές συνέπειες του γάμου παύουν να ισχύουν την ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η απόφαση ακύρωσης του γάμου.

8 Ποιοι είναι οι λόγοι ακύρωσης του γάμου;

Ø AΟ γάμος δεν καθίσταται άκυρος αυτοδικαίως πρέπει να ακυρωθεί μέσω δικαστικής απόφασης.

Ø Το σλοβενικό δίκαιο κάνει διάκριση μεταξύ του σχετικά και του απολύτως άκυρου γάμου. Η διάκριση αυτή εξαρτάται από την ομάδα των προσώπων που μπορεί να ζητήσουν την ακύρωση γάμου.

α) Οι λόγοι της σχετικής ακυρότητας είναι οι εξής:

• σοβαρή πνευματική διαταραχή ή διαταραχή της κριτικής ικανότητας κατά τη σύναψη του γάμου (ζητείται από τον έναν εκ των συζύγων, αλλά μόνο μετά τον τερματισμό της κατάστασης),
• εάν η συγκατάθεση για τη σύναψη του γάμου αποσπάστηκε διά της βίας ή δόθηκε εκ παραδρομής (σύζυγος που εξαναγκάστηκε ή σύναψε γάμο εκ παραδρομής),
• εάν κατά τη σύναψη του γάμου ο ένας εκ των συζύγων δεν είχε συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του (γονείς ή κηδεμόνας).

β) Οι λόγοι της απόλυτης ακυρότητας είναι οι εξής: (τα πρόσωπα που δικαιούνται να υποβάλουν αγωγή είναι, επιπλέον αμφότερων των συζύγων, ορισμένα άλλα πρόσωπα τα οποία έχουν άμεσο έννομο συμφέρον από την ακύρωση του γάμου (π.χ. άλλοι κληρονόμοι αποθανόντος συζύγου μπορούν, αμέσως μετά τον θάνατο του συζύγου, να ασκήσουν αγωγή ακύρωσης γάμου, ούτως ώστε ο σύζυγος που επιζεί να απολέσει το οικείο δικαίωμα κληρονομιάς) επιπροσθέτως, οι δικαιούχοι μπορούν επίσης να υποβάλουν αγωγή μετά την ακύρωση του γάμου αγωγή μπορεί ακόμη να ασκηθεί από τη γενική εισαγγελία:

• σοβαρή πνευματική διαταραχή ή διαταραχή της κριτικής ικανότητας ενός εκ των συζύγων, με διατήρηση της εν λόγω κατάστασης κατά τη χρονική στιγμή που ζητείται η ακύρωση του γάμου,
• ένας εκ των συζύγων ήταν ήδη έγγαμος κατά τη χρονική στιγμή που συνήφθη ο γάμος,
• οι σύζυγοι συνδέονται μεταξύ τους με δεσμούς συγγένειας σε ευθεία ή πλάγια γραμμή έως και τέταρτου βαθμού,
• οι σύζυγοι δεν ήταν παρόντες κατά τη σύναψη του γάμου ή ένας εκ των συζύγων και πληρεξούσιος του έτερου συζύγου δεν ήταν παρόντες,
• οι σύζυγοι δεν τέλεσαν γάμο με την πρόθεση συγκατοίκησης.

9 Ποιες είναι οι νομικές συνέπειες της ακύρωσης ενός γάμου;

Οι νομικές συνέπειες της ακύρωσης του γάμου τίθενται σε ισχύ την ημερομηνία κατά την οποία καθίσταται τελεσίδικη η απόφαση ακύρωσης. Όσον αφορά τις περιουσιακές σχέσεις μεταξύ των συζύγων, τη διατροφή του εξαρτώμενου συζύγου, την επιστροφή δώρων μεταξύ των συζύγων και τη σχέση των συζύγων με τα κοινά τους τέκνα, οι νομικές επιπτώσεις της ακύρωσης του γάμου είναι οι ίδιες με εκείνες του διαζυγίου.

10 Υπάρχουν εναλλακτικά εξωδικαστικά μέσα επίλυσης των θεμάτων που αφορούν ένα διαζύγιο, χωρίς προσφυγή στη δικαιοσύνη;

Οι διατάξεις του νόμου περί διαμεσολάβησης σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις (Zakon o mediaciji v civilnih in gospodarskih zadevah), ο οποίος τέθηκε σε ισχύ τον Ιούνιο του 2008, ρυθμίζουν τη διαδικασία διαμεσολάβησης σε διαφορές που αφορούν το αστικό δίκαιο, τις εμπορικές, τις εργασιακές, τις οικογενειακές και άλλες περιουσιακές σχέσεις που διέπονται από το εφαρμοστέο δίκαιο σε συνάρτηση με απαιτήσεις που μπορούν να προβάλουν και να διακανονίσουν ελεύθερα οι διάδικοι, εκτός εάν ορίζεται διαφορετικά από χωριστή νομοθετική πράξη για οποιαδήποτε από τις εν λόγω διαφορές. Η λύση του γάμου δεν είναι δυνατή χωρίς την παρέμβαση δικαστηρίου, ενώπιον του οποίου πρέπει να κατατεθεί αγωγή διαζυγίου ή αίτηση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου.

11 Πού πρέπει να καταθέσω την αίτηση αγωγής διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου; Ποιες είναι οι επίσημες διαδικασίες και ποια τα σχετικά έγγραφα που πρέπει να συνυποβάλλονται με την αγωγή;

• Βάσει του άρθρου 32 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Zakon o pravdnem postopku), τα πρωτοδικεία είναι αρμόδια για την έκδοση αποφάσεων σε γαμικές διαφορές (όσον αφορά την έκδοση διαζυγίου ή την ακύρωση γάμου το σλοβενικό δίκαιο δεν αναγνωρίζει την άσκηση χωριστής αγωγής δικαστικού χωρισμού).

Στην αγωγή ή στην αίτηση πρέπει να επισυνάπτεται απόσπασμα της ληξιαρχικής πράξης γάμου και αποσπάσματα των ληξιαρχικών πράξεων γέννησης των παιδιών, ενώ στην ακροαματική διαδικασία πρέπει να προσκομιστεί προσωπικό έγγραφο ταυτότητας.

• Οι σύζυγοι οφείλουν επίσης να επισυνάπτουν στην αίτηση έκδοσης συναινετικού διαζυγίου τα ακόλουθα έγγραφα:              
  • συμφωνία σχετικά με τη φροντίδα, την ανατροφή και τη συντήρηση των τέκνων του ζεύγους, καθώς και σχετικά με την επικοινωνία των τέκνων με τους γονείς (πρέπει να ζητηθεί η γνώμη του αρμόδιου Κέντρου Κοινωνικών Υποθέσεων),
  • συμφωνία σχετικά με τη διανομή των κοινών περιουσιακών στοιχείων υπό τη μορφή εκτελεστής συμβολαιογραφικής πράξης,
  • συμφωνία στην οποία προβλέπεται σε ποιον από τους συζύγους θα περιέλθει η κατοικία του ζεύγους,
  • συμφωνία για χορήγηση διατροφής προς τον σύζυγο που δεν διαθέτει πόρους και είναι άνεργος χωρίς δική του υπαιτιότητα.

12 Μπορώ να τύχω νομικής συνδρομής για τα έξοδα της διαδικασίας;

Το δικαστήριο απαλλάσσει εν μέρει ή πλήρως έναν διάδικο από την υποχρέωση καταβολής δικαστικών τελών εάν η καταβολή τους συνεπάγεται σημαντική μείωση των διαθέσιμων χρηματικών πόρων για τη συντήρηση τόσο του ιδίου όσο και των μελών της οικογενείας του. Οι αλλοδαποί πολίτες κατά την έννοια των διατάξεων διεθνούς συνθήκης, ή σε περίπτωση που ισχύουν όροι αμοιβαιότητας, απαλλάσσονται από την καταβολή δικαστικών τελών (άρθρα 10 και 11 του νόμου περί δικαστικών τελών/Zakon o sodnih taksah, ZST-1).

Ένας διάδικος δικαιούται να υποβάλει αίτηση δωρεάν νομικής συνδρομής για την κάλυψη των εξόδων που συνδέονται με την αμοιβή δικηγόρου και πραγματογνώμονα η απόφαση σχετικά με τη χορήγηση δωρεάν νομικής συνδρομής λαμβάνεται από το πρωτοδικείο που έχει αρμοδιότητα για την περιοχή στην οποία βρίσκεται η διεύθυνση μόνιμης κατοικίας του αιτούντος. Στο πλαίσιο της εν λόγω διαδικασίας, το δικαστήριο αξιολογεί τα κριτήρια (π.χ. ουσιαστικά ή οικονομικά) που αναφέρονται στις διατάξεις του νόμου περί δωρεάν νομικής συνδρομής (Zakon o brezplačni pravni pomoči).

13 Υπάρχει δυνατότητα προσφυγής κατά απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου;

Έφεση κατά απόφασης διαζυγίου ή ακύρωσης γάμου μπορεί να ασκηθεί ενώπιον δικαστηρίου ανωτέρου βαθμού (višje sodišče), κατά κανόνα εντός προθεσμίας 15 ημερών. Απόφαση έκδοσης διαζυγίου κατόπιν αίτησης συναινετικού διαζυγίου που υποβάλλεται από τους συζύγους μπορεί να αμφισβητηθεί στις ακόλουθες περιπτώσεις:

• εάν υπήρξαν ουσιαστικές παραβιάσεις των διατάξεων των αστικών διαδικασιών
• εάν ο διάδικος υπέβαλε την αίτηση εκ παραδρομής ή συνεπεία χρήσης βίας ή δόλου
• εάν δεν τηρήθηκαν οι νομοθετικές διατάξεις για την έκδοση διαζυγίου κατόπιν αίτησης συναινετικού διαζυγίου.

Η αναψηλάφηση (έκτακτο ένδικο μέσο) δεν επιτρέπεται στις γαμικές διαφορές.

14 Τι πρέπει να κάνω για να επιτύχω αναγνώριση στο παρόν κράτος μέλος απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου η οποία έχει εκδοθεί από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους;

Δυνάμει του άρθρου 21 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003, οι δικαστικές αποφάσεις που εκδίδονται σε άλλο κράτος μέλος αναγνωρίζονται χωρίς να απαιτείται προσφυγή σε καμία διαδικασία για την αναγνώρισή τους.

Κάθε ενδιαφερόμενο μέρος δύναται να ζητήσει την έκδοση απόφασης σχετικά με την αναγνώριση ή μη αναγνώριση δικαστικής απόφασης. Στην περίπτωση αυτή, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να υποβάλει στο αρμόδιο πρωτοδικείο της Σλοβενίας αίτηση για την κήρυξη της εκτελεστότητας.

15 Ποιο δικαστήριο είναι αρμόδιο για την προσβολή της αναγνώρισης απόφασης διαζυγίου/δικαστικού χωρισμού/ακύρωσης γάμου η οποία έχει εκδοθεί  από δικαστήριο άλλου κράτους μέλους; Ποια διαδικασία ακολουθείται σε αυτή την περίπτωση;

Η διαδικασία υποβολής αίτησης διέπεται από τη νομοθεσία της Σλοβενίας.

Ο διάδικος που ζητεί ή αμφισβητεί την αναγνώριση δικαστικής απόφασης ή υποβάλλει αίτηση κήρυξης της εκτελεστότητας, υποχρεούται να υποβάλει τα εξής:

• αντίγραφο της δικαστικής απόφασης το οποίο πληροί τις αναγκαίες προϋποθέσεις γνησιότητας
• αναγγελία, σε τυποποιημένο έντυπο, της δικαστικής απόφασης επί της γαμικής διαφοράς.

16 Ποιο δίκαιο εφαρμόζεται από το δικαστήριο στο πλαίσιο μιας διαδικασίας διαζυγίου μεταξύ συζύγων που δεν διαμένουν στο παρόν κράτος μέλος ή που έχουν διαφορετικές ιθαγένειες;

Οι διατάξεις του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2201/2003 (κανονισμός «Βρυξέλλες ΙΙα») εφαρμόζονται κατά κύριο λόγο και άμεσα σε υποθέσεις διεθνούς δικαιοδοσίας που αφορούν υπηκόους ή μόνιμους κατοίκους των κρατών μελών της ΕΕ.

Εάν αμφότεροι οι σύζυγοι είναι υπήκοοι διαφορετικών χωρών κατά τη χρονική στιγμή που κατατίθεται η αγωγή, εφαρμόζονται αθροιστικά οι νομοθεσίες των χωρών των οποίων είναι υπήκοοι, σύμφωνα με τις διατάξεις του σλοβενικού εθνικού δικαίου (άρθρο 37 δεύτερη παράγραφος του νόμου περί διεθνούς ιδιωτικού και δικονομικού δικαίου/Zakon o mednarodnem zasebnem pravu in postopku).

Σε περίπτωση που η λύση του γάμου δεν είναι δυνατή βάσει των νομοθετικών διατάξεων των χωρών των οποίων είναι υπήκοοι οι σύζυγοι, εφαρμόζεται για τη λύση του γάμου το δίκαιο της Σλοβενίας, εφόσον ένας εκ των συζύγων ήταν μόνιμος κάτοικος της Σλοβενίας κατά τη χρονική στιγμή που κατατέθηκε η αγωγή.

Εάν ένας εκ των συζύγων είναι υπήκοος της Σλοβενίας χωρίς διεύθυνση μόνιμης κατοικίας στη Σλοβενία, και ο γάμος δεν μπορεί να λυθεί δυνάμει των νομοθετικών διατάξεων που προβλέπονται στο άρθρο 37 δεύτερη παράγραφος του νόμου περί διεθνούς ιδιωτικού και δικονομικού δικαίου, εφαρμόζεται για τη λύση του γάμου το δίκαιο της Σλοβενίας.

Σχετικοί σύνδεσμοι

http://www.pisrs.si/Pis.web/

https://www.uradni-list.si/

http://www.dz-rs.si/wps/portal/Home/deloDZ/zakonodaja/preciscenaBesedilaZakonov

http://www.sodisce.si/