Niewypłacalność/upadłość

1 Wobec jakiego podmiotu można wszcząć postępowanie upadłościowe?

Postępowanie upadłościowe można wszcząć wobec przedsiębiorców oraz stowarzyszeń osób posiadających osobowość prawną i prowadzących działalność gospodarczą.

2 Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby można było wszcząć postępowanie upadłościowe?

Postępowanie wszczyna się na wniosek samego dłużnika, na wniosek wierzyciela posiadającego interes prawny lub na wniosek prokuratora przy sądzie pierwszej instancji (eisangeléas protodikón), w razie zaistnienia względów interesu publicznego. Przesłanki wszczęcia postępowania: a) jeżeli wniosek złożył wierzyciel - zaprzestanie realizacji płatności przez dłużnika; b) jeżeli wniosek złożył dłużnik, wystarczające jest wystąpienie ryzyka braku możliwości spłaty zadłużenia. Sąd ustali datę zaprzestania realizacji płatności, która nie może przypadać wcześniej niż dwa lata przed datą ogłoszenia wyroku. Na wniosek osoby posiadającej interes prawny w danej sprawie prezes sądu może zarządzić dowolny środek, jaki uzna za stosowny, aby zapobiec jakiejkolwiek zmianie stanu majątku dłużnika, która byłaby niekorzystna dla wierzycieli. Środki takie przestaną obowiązywać automatycznie po wydaniu postanowienia o ogłoszeniu upadłości.

3 Jakie aktywa należą do masy upadłości? W jaki sposób rozporządza się aktywami, które zostały nabyte przez dłużnika lub zostały na niego przeniesione w toku postępowania upadłościowego?

W skład masy upadłości (ptocheutikí periousía) wchodzi cały majątek należący do dłużnika w dniu ogłoszenia upadłości, niezależnie od miejsca, w którym taki majątek się znajduje. W skład masy upadłości nie wchodzą: a) wszelkie składniki majątku niepodlegające zajęciu, tj. rzeczy, których dłużnik i członkowie jego rodziny bezwzględnie potrzebują do zaspokojenia swoich podstawowych potrzeb, oraz rzeczy, których dłużnik potrzebuje do prowadzenia działalności zarobkowej, lub b) wszelkie składniki majątku wyłączone z zajęcia na mocy przepisów szczególnych. W skład masy upadłości nie wchodzi również majątek nabyty przez dłużnika po ogłoszeniu upadłości.

4 Jakie uprawnienia przysługują odpowiednio dłużnikowi i zarządcy?

Z chwilą ogłoszenia upadłości dłużnik automatycznie zostaje pozbawiony zarządu nad majątkiem, tj. prawa do zarządzania i rozporządzania takim majątkiem. Wszelkie czynności związane z zarządem majątkiem dokonane przez dłużnika bez zgody syndyka (sýndikos) będą nieważne. Majątkiem będzie zarządzał syndyk. Wyłącznie w wyjątkowych przypadkach przewidzianych w przepisach prawa dłużnik może zarządzać swoim majątkiem. Powołany syndyk musi być prawnikiem z co najmniej pięcioletnim doświadczeniem zawodowym. Czynności syndyka nadzoruje sędzia sprawozdawca (eisigitís dikastís). Podjęcie niektórych czynności przez syndyka wymaga uzyskania zgody sądu właściwego w sprawach dotyczących upadłości („sąd upadłościowy”, ptocheutikó dikastírio). Sąd upadłościowy pełni funkcję najważniejszego organu nadzorczego odpowiedzialnego za kierowanie przebiegiem postępowania upadłościowego.

5 Jakie przesłanki muszą zostać spełnione, aby można było dokonać potrącenia wierzytelności?

Ogłoszenie upadłości pozostaje bez uszczerbku dla prawa wierzyciela do potrącenia swojej wierzytelności z wierzytelnością wzajemną dłużnika, pod warunkiem że przesłanki potrącenia były spełnione przed ogłoszeniem upadłości. Ewentualny zakaz dokonywania potrąceń będzie również miał zastosowanie do upadłości.

6 Jaki skutek wywiera postępowanie upadłościowe na obowiązujące umowy, których stroną jest dłużnik?

Wszelkie umowy dwustronne obowiązujące w dniu ogłoszenia upadłości, których dłużnik jest stroną, pozostaną w mocy, chyba że przepisy ustawy o upadłości stanowią inaczej. Jeżeli sędzia sprawozdawca wyrazi na to zgodę, syndyk ma prawo do wykonania wszelkich pozostających w mocy umów oraz do zażądania od drugich stron wykonania zobowiązań z ich tytułu. Wszelkie umowy o charakterze ciągłym pozostaną w mocy, chyba że obowiązujące przepisy stanowią inaczej. Nie dotyczy to jednak umów finansowych. Przepisy ustawy o upadłości pozostają bez wpływu na prawo do wypowiedzenia umowy zgodnie z przepisami prawa lub postanowieniami umownymi. Ogłoszenie upadłości stanowi podstawę wypowiedzenia umów o charakterze osobistym, których dłużnik jest stroną. Syndyk może przenieść stosunek umowny, którego dłużnik jest stroną, na osobę trzecią. Stosunek pracy wygasa z chwilą ogłoszenia upadłości.

7 Jaki skutek wywiera postępowanie upadłościowe na postępowania wszczęte przez poszczególnych wierzycieli (z wyłączeniem zawisłych spraw sądowych)?

Z chwilą ogłoszenia upadłości wszelkie postępowania wszczęte przez poszczególnych wierzycieli przeciwko dłużnikowi o zaspokojenie lub wyegzekwowanie ich wierzytelności w postępowaniu upadłościowym zostają automatycznie zawieszone, bez uszczerbku dla przepisów dotyczących wierzycieli posiadających zabezpieczenie, w przypadku których takie zawieszenie nie ma zastosowania do składników masy upadłości wniesionych jako zabezpieczenie. Pod pewnymi warunkami zawieszenie na okres kilku miesięcy może mieć jednak zastosowanie do takich wierzycieli. Po ogłoszeniu upadłości zabronione są w szczególności następujące czynności: kontynuowanie postępowania egzekucyjnego, wszczęcie postępowania egzekucyjnego lub wytoczenie powództwa o wydanie wyroku deklaratoryjnego, kontynuowanie takich postępowań, wnoszenie lub rozpatrywanie środków zaskarżenia oraz wydawanie decyzji administracyjnych lub podatkowych lub ich wykonywanie w odniesieniu do składników masy upadłości.

8 Jaki skutek wywiera postępowanie upadłościowe na dalsze rozpoznanie sprawy sądowej zawisłej w momencie wszczęcia postępowania upadłościowego?

Wszelkie sprawy będące w toku w dniu ogłoszenia upadłości będą kontynuowane przez syndyka, jeżeli dłużnik występuje w charakterze wierzyciela w tych sprawach. Jeżeli występują on w nich w charakterze dłużnika, będące w toku postępowania zostaną zawieszone i zastosowana zostanie procedura regulująca kwestie związane ze zgłaszaniem i weryfikacją roszczeń.

9 Czym charakteryzuje się co do zasady udział wierzycieli w postępowaniu upadłościowym?

Wierzyciele muszą zgłaszać swoje roszczenia przeciwko dłużnikowi do sekretarza ds. upadłości (grammatéas ton ptocheúseon). Wszyscy wierzyciele, niezależnie od ich uprzywilejowania lub poziomu zabezpieczenia, w tym wierzyciele, których wierzytelności mają charakter warunkowy, wchodzą w skład zgromadzenia wierzycieli (synéleusi ton pistotón). Termin pierwszego posiedzenia tego zgromadzenia wyznacza się w postanowieniu o ogłoszeniu upadłości. W trakcie tego posiedzenia osoby wchodzące w skład zgromadzenia wierzycieli mogą powołać trzyosobową radę wierzycieli (epitropí pistotón), która może z kolei powołać wspólnego przedstawiciela dla wszystkich członków. Trzyosobowa rada wierzycieli będzie monitorować przebieg postępowania upadłościowego.

10 W jaki sposób zarządca może wykorzystać aktywa masy upadłości dłużnika lub nimi rozporządzać?

Po sporządzeniu spisu inwentarza ruchomości i nieruchomości należących do dłużnika syndyk może zasięgnąć opinii sędziego sprawozdawcy i zwrócić się do niego o zgodę na sprzedaż towarów lub ruchomości wchodzących w skład masy upadłości, ale wyłącznie w zakresie, w jakim jest to konieczne do zaspokojenia bieżących potrzeb. Syndyk może spieniężyć składniki majątku dłużnika i podzielić zyski między wierzycieli, zbywając przedsiębiorstwo rozumiane jako całość albo poszczególne składniki jego majątku, wyłącznie po zakończeniu procesu weryfikacji wierzycieli i wyłącznie w przypadku, gdy w odniesieniu do przedsiębiorstwa nie przyjęto ani nie zatwierdzono żadnego planu restrukturyzacyjnego lub gdy decyzja o przyjęciu lub zatwierdzeniu takiego planu została uchylona. Nieruchomości dłużnika można zbyć wyłącznie za zgodą sądu upadłościowego udzieloną po złożeniu stosownego wniosku przez syndyka oraz po przekazaniu sądowi odpowiedniego sprawozdania przez sędziego sprawozdawcę.

11 Jakie wierzytelności mogą być zgłoszone do masy upadłości dłużnika oraz w jaki sposób traktuje się roszczenia powstałe po wszczęciu postępowania upadłościowego?

Wszyscy wierzyciele dłużnika mogą zgłosić swoje wierzytelności i przekazać sekretarzowi ds. upadłości stosowne dokumenty, niezależnie od tego, czy ich wierzytelności są wierzytelnościami uprzywilejowanymi oraz czy zostały zabezpieczone. Wierzyciele biorący udział w postępowaniu upadłościowym to wierzyciele, którzy w dniu ogłoszenia upadłości posiadają roszczenie pieniężne wobec dłużnika wynikające z umowy, które stało się już wymagalne i którego można dochodzić przed sądem. Nie można zgłaszać żadnych roszczeń powstałych po wszczęciu postępowania upadłościowego. Koszty sądowe związane z czynnościami syndyka, koszty poniesione w związku z zarządem masą upadłości, wynagrodzenie syndyka i wszelkie roszczenia wobec samej masy upadłości (omadiká pistómata) są potrącane z góry po wydaniu decyzji o sprzedaży masy upadłości i zaspokajane w pierwszej kolejności przed wierzycielami dłużnika.

12 Jakie zasady obowiązują przy zgłaszaniu, weryfikacji i uznaniu wierzytelności?

Wierzytelności muszą być zgłaszane sekretarzowi ds. upadłości na piśmie, ze wskazaniem ich rodzaju, podstawy i daty powstania itp., w terminie miesiąca od daty ogłoszenia postanowienia o ogłoszeniu upadłości w Biuletynie Pism Sądowych Funduszu Prawników (Deltío Dikastikón Dimosieúseon tou Tameíou Nomikón). Po upływie wskazanego powyżej terminu wierzyciel może nadal wnieść sprzeciw (anakopí) i wystąpić do sądu upadłościowego o zweryfikowanie jego wierzytelności. Następujące zasady mają zastosowanie do tej weryfikacji: a) weryfikację przeprowadza syndyk w obecności sędziego sprawozdawcy w terminie trzech dni od upływu terminu na zgłoszenie wierzytelności; b) wierzyciel, którego wierzytelność podlega weryfikacji, może wziąć udział w weryfikacji osobiście albo za pośrednictwem należycie upoważnionej osoby trzeciej; c) weryfikację przeprowadza się, porównując dokumenty przedstawione przez wierzyciela z księgami i dokumentami przedstawionymi przez dłużnika; d) sędzia sprawozdawca sporządza sprawozdanie z przebiegu weryfikacji; e) w przypadku wątpliwości sędzia sprawozdawca podejmie decyzję w sprawie dopuszczalności wierzytelności i może dopuścić ją warunkowo; f) w trakcie weryfikacji dłużnik, syndyk lub wierzyciele, których wierzytelności zostały już zatwierdzone, mogą wnieść sprzeciw. Nie istnieje żadna dedykowana strona internetowa zawierająca specjalne formularze wykorzystywane w ramach powyższej procedury. Specjalne formularze można jednak otrzymać od sekretarza ds. upadłości w sądzie pierwszej instancji (protodikeío).

13 Jakie zasady obowiązują przy podziale funduszów masy upadłości? W jaki sposób ustala się hierarchę roszczeń i praw wierzycieli?

Po dokonaniu likwidacji masy upadłości syndyk bezzwłocznie sporządza plan podziału i przekazuje go sędziemu sprawozdawcy. Sędzia sprawozdawca opatrzy ten plan klauzulą wykonalności i ogłosi go przez wywieszenie w budynku sądowym. Przy podziale zostaną wzięte pod uwagę następujące przywileje ogólne: (i) roszczenia związane z wszelkiego rodzaju finansowaniem udzielonym w celu zapewnienia dłużnikowi możliwości dalszego prowadzenia działalności; (ii) roszczenia związane z kosztami leczenia dłużnika lub z wydatkami związanymi z pogrzebem; (iii) roszczenia związane z koniecznością zapewnienia niezbędnej żywności; (iv) roszczenia pracowników z tytułu stosunku pracy i honoraria adwokackie; (v) roszczenia rolników; (vi) roszczenia państwa greckiego i organów samorządu terytorialnego; (vii) roszczenia funduszu gwarancyjnego (synengyitikó) oraz specjalne przywileje wierzycieli, np. uprzywilejowane roszczenia względem określonych ruchomości lub nieruchomości dłużnika lub dotyczące określonej kwoty pieniężnej. W przypadku nakładania się przywilejów w odniesieniu do zysków ze sprzedaży składnika majątku lub w odniesieniu do określonej kwoty pieniężnej stosuje się odpowiednio stosowne przepisy kodeksu postępowania cywilnego.

14 Jakie są przesłanki oraz skutki zakończenia postępowania upadłościowego (w szczególności w drodze układu)?

Plan restrukturyzacyjny może zostać złożony do sądu upadłościowego przez dłużnika i syndyka. Plan ten musi zawierać informacje na temat sytuacji finansowej dłużnika i proponowanej metody zaspokojenia wierzycieli, opis środków, które należy podjąć, takich jak zmiany organizacyjne i biznesplany, powstanie praw oraz kolejność zaspokajania wierzytelności itp. Sąd upadłościowy przeprowadzi wstępną analizę planu z urzędu w terminie 20 dni od daty jego złożenia i może odrzucić ten plan, jeżeli spełnione zostaną określone przesłanki ustanowione w obowiązujących przepisach. Jeżeli sąd nie odrzuci planu, wyznaczy wierzycielom co najmniej trzymiesięczny termin na jego przyjęcie oraz określi termin posiedzenia wierzycieli. Dyskusja nad planem i dotyczące go głosowanie odbywa się w obecności sędziego sprawozdawcy. Przyjęcie planu wymaga uzyskania kwalifikowanej większości głosów. Po przyjęciu planu restrukturyzacyjnego przez wierzycieli plan ten przekazuje się sądowi do zatwierdzenia. Po wydaniu prawomocnego postanowienia zatwierdzającego plan restrukturyzacyjny plan ten staje się wiążący dla wszystkich wierzycieli, niezależnie od ich pozycji w kolejności zaspokajania wierzytelności oraz od tego, czy zgłosili oni swoje wierzytelności. Postępowanie upadłościowe zostaje zakończone. Każdy wierzyciel może wytoczyć powództwo indywidualnie.

15 Jakie prawa przysługują wierzycielom po zakończeniu postępowania upadłościowego?

Po wydaniu postanowienia o zakończeniu postępowania upadłościowego znosi się ograniczenia nałożone na dłużnika w postępowaniu upadłościowym, dłużnik odzyskuje prawo do zarządu swoim majątkiem, a każdy z wierzycieli może wytoczyć powództwo indywidualnie. Ściślej rzecz biorąc, postępowanie upadłościowe zostaje zakończone z chwilą likwidacji majątku, a syndyk złoży sprawozdanie w terminie jednego miesiąca.

16 Kto ponosi koszty postępowania upadłościowego łącznie z poniesionymi wydatkami?

Koszty i wydatki związane z postępowaniem upadłościowym pokrywa się z masy upadłości.

17 Jakie są zasady dotyczące nieważności, zaskarżania lub względnej bezskuteczności czynności prawnych dokonanych ze szkodą dla ogółu wierzycieli?

Wszelkie czynności podejmowane przez dłużnika w okresie od dnia zaprzestania realizacji płatności do dnia ogłoszenia upadłości („okres istnienia podejrzenia”, ýpopti períodos) ze szkodą dla ogółu wierzycieli, mogą zostać unieważnione (czynności dotknięte nieważnością względną, práxeis dynitikís anáklisis) lub muszą zostać unieważnione (czynności dotknięte nieważnością bezwzględną, práxeis ypochreotikís anáklisis), z zastrzeżeniem przesłanek określonych w prawie upadłościowym. Powództwo o ustalenie nieważności czynności może wytoczyć przed sąd upadłościowy syndyk lub, pod pewnymi warunkami, wierzyciel. Każdy, kto nabył dowolny składnik majątku dłużnika na podstawie czynności nieważnej, musi zwrócić taki składnik majątku do masy upadłości.