Jeśli chodzi o wymiar sprawiedliwości w sprawach cywilnych, bieżące procedury i postępowania wszczęte przed końcem okresu przejściowego będą nadal prowadzone na mocy prawa UE. W portalu e-Sprawiedliwość do końca 2024 r. będą nadal aktualizowane informacje dotyczące Wielkiej Brytanii na podstawie dwustronnej umowy z tym krajem.

Drobne roszczenia

Szkocja
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 Istnienie szczególnego postępowania w sprawie drobnych roszczeń

Do dnia 28 listopada 2016 r. przed sheriff courts w Szkocji można było wszcząć postępowanie w sprawie drobnych roszczeń będące postępowaniem uproszczonym przeznaczonym dla roszczeń pieniężnych do kwoty 3 000 funtów szterlingów.

Od dnia 28 listopada 2016 r. wprowadzono nowy rodzaj postępowania określany mianem postępowania uproszczonego (simple procedure).

Kolejnym dostępnym postępowaniem jest tzw. postępowanie w trybie przyspieszonym (summary cause) przeznaczone dla roszczeń do kwoty 5 000 funtów szterlingów – postępowanie to jest nieco bardziej złożone niż postępowanie uproszczone.

Postępowanie uproszczone

Od dnia 28 listopada 2016 r. każda osoba występująca z roszczeniem pieniężnym o wartości 5 000 funtów szterlingów lub mniejszej, która dochodzi płatności, dostarczenia towarów, przywrócenia posiadania ruchomości lub zobowiązania określonej osoby do dokonania konkretnej czynności, powinna dochodzić tego roszczenia w toku postępowania uproszczonego.

Postępowanie uproszczone to postępowanie sądowe służące zapewnieniu możliwości szybkiego, niedrogiego i nieformalnego rozstrzygnięcia sporów, w przypadku których wartość przedmiotu sporu nie przekracza 5 000 funtów szterlingów.

Powód wnosi pozew do sheriff court. Stronę, przeciwko której skierowany jest pozew, określa się mianem pozwanego. Prawomocne orzeczenie w przedmiocie roszczenia wydaje sędzia (sheriff) lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym (summary sheriff). W przypadku postępowania uproszczonego nie trzeba korzystać z usług prawnika, choć oczywiście jest taka możliwość.

Dodatkowe informacje na temat postępowania uproszczonego można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

1.1 Zakres postępowania, próg

Postępowanie uproszczone zastępuje dawne postępowanie w sprawie drobnych roszczeń. Zastępuje ono również postępowanie w trybie przyspieszonym, ale wyłącznie w przypadku powództwa o wykonanie zobowiązania do zapłaty, powództwa o wydanie ruchomości lub powództwa o przywrócenie posiadania ruchomości bądź powództwa o nałożenie obowiązku dokonania konkretnej czynności.

W trybie przyspieszonym mogą być rozpoznawane powództwa o wydanie rzeczy, którą zajęto o osoby trzeciej (action of furthcoming), powództwa o ustalenie wartości długu, powództwa o przywrócenie posiadania majątku podlegającego dziedziczeniu, powództwa o zrealizowanie dostawy oraz powództwa o zasądzenie tymczasowych świadczeń alimentacyjnych. Jeżeli wniesiono alternatywne roszczenie majątkowe, wartość takiego roszczenia nie może przekraczać 5 000 funtów szterlingów.

1.2 Stosowanie postępowania

Powództwo wytoczone w trybie postępowania uproszczonego albo w trybie przyspieszonym jest rozpoznawane zgodnie z bezwzględnie obowiązującym regulaminem postępowania cywilnego. Można zapoznać się z nim na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

1.3 Formularze

Opracowano konkretne formularze, z których należy korzystać na wszystkich etapach postępowania uproszczonego i postępowania w trybie przyspieszonym, np. formularz pozwu/wezwania do wytoczenia powództwa, formularz orzeczenia/odpisu orzeczenia poświadczonego za zgodność z oryginałem (extract decree). Korzystanie z tych formularzy, które ustanowiono w regulaminie postępowania uproszczonego z 2016 r. (Simple Procedure Rules 2016) i w regulaminie postępowania w trybie przyspieszonym z 2002 r. (Summary Cause Rules 2002), jest obowiązkowe. Wspomniane formularze opublikowano na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

1.4 Pomoc

Lokalna kancelaria (sheriff clerk's office) może udzielić powodowi pomocy przy wypełnianiu formularza pozwu (formularz 3A). Wsparcia udzielają również agencje doradcze takie jak Biuro Porad Prawnych dla Obywateli. W przypadku konieczności uzyskania dodatkowych informacji na temat postępowania uproszczonego należy skontaktować się z sheriff court właściwym dla miejsca zamieszkania/siedziby powoda.

Informacje dotyczące sheriff courts w Szkocji można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

1.5 Zasady dotyczące przeprowadzania dowodów

Rozprawy w toku postępowania uproszczonego przeprowadza się w możliwie najmniej formalny sposób, biorąc pod uwagę okoliczności sprawy. Sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym wyjaśnia wszelkie stosowane pojęcia lub wyrażenia prawne. Dokumenty i inne dowody można złożyć w sądzie; opracowano proste zasady określające mające zastosowanie procedury, w tym jakie pisma należy przesłać powodowi albo pozwanemu oraz jakie obowiązują terminy na złożenie dokumentów lub innych dowodów.

1.6 Procedura pisemna

Jeżeli powództwo nie zostanie zakwestionowane, postępowanie przeprowadza się w całości w formie pisemnej. Jeżeli jednak pozwany zakwestionuje roszczenie, konieczne może okazać się rozpoznanie sporu przed sądem w toku rozprawy; alternatywnie, sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym mogą wydać orzeczenie w sprawie bez przeprowadzania rozprawy.

Sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym mogą również postanowić o zorganizowaniu dyskusji w przedmiocie zarządzania sprawą. Taką dyskusję przeprowadza się na sali rozpraw lub w dowolnym innym miejscu wskazanym przez sędziego lub sędziego rozpoznającego sprawy w trybie uproszczonym. Sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym określa również sposób, w jaki dyskusja ta zostanie przeprowadzona, np. za pośrednictwem wideokonferencji, konferencyjnego połączenia telefonicznego lub w dowolnej innej formie.

1.7 Treść orzeczenia

Sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym może wydać orzeczenie bezpośrednio po zakończeniu rozprawy albo w późniejszym terminie, jeżeli potrzebuje więcej czasu do namysłu. Jeżeli sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym nie zdecyduje się wydać orzeczenia bezpośrednio po zakończeniu rozprawy, musi to zrobić w terminie 4 tygodni od dnia rozprawy.

W przypadku wydania orzeczenia w obecności stron sędzia lub sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym przedstawia uzasadnienie ustnie. W przypadku wydania orzeczenia w późniejszym terminie uzasadnienie sporządza się na piśmie.

1.8 Zwrot kosztów

W przypadku roszczeń o wartości mniejszej niż 300 funtów szterlingów lub równej tej kwocie rozpoznawanych w toku postępowania uproszczonego sąd zasadniczo nie zasądza zwrotu kosztów postępowania.

Jeżeli wartość przedmiotu sporu jest większa niż 300 funtów szterlingów, ale nie przekracza 1 500 funtów szterlingów, maksymalna kwota wydatków, których zwrot na rzecz strony wygrywającej sąd może w normalnych warunkach zasądzić, nie może przekraczać 150 funtów szterlingów.

Jeżeli wartość przedmiotu sporu jest większa niż 1 500 funtów szterlingów, ale nie przekracza 3 000 funtów szterlingów, maksymalna kwota wydatków, których zwrot na rzecz strony wygrywającej sąd może w normalnych warunkach zasądzić, nie może przekraczać 10% wartości przedmiotu sporu.

W przypadku roszczeń o wartości od 3 001 funtów szterlingów do 5 000 funtów szterlingów obowiązuje ogólna zasada, zgodnie z którą strona przegrywająca jest zobowiązana pokryć koszty poniesione przez stronę wygrywającą. Jeżeli jedna ze stron korzystała z usług prawnika, kwota tych kosztów może być wyższa. Dodatkowe informacje na temat kosztów można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

Powództwa rozpoznawane w toku postępowania w trybie przyspieszonym nie podlegają tego rodzaju ograniczeniom, a szacunki dotyczące zestawienia wydatków sporządza zazwyczaj urzędnik sądowy (sheriff clerk), po czym są one poświadczane przez sędziego lub sędziego rozpoznającego sprawy w trybie uproszczonym.

1.9 Możliwość odwołania

Na postanowienie wydane w toku postępowania uproszczonego przysługuje zażalenie. Zażalenie do lokalnego sądu apelacyjnego (Sheriff Appeal Court) należy wnieść, korzystając z zawiadomienia o wniesieniu zażalenia (formularz 16A), do sądu, który rozpoznał roszczenie w toku postępowania uproszczonego, w terminie 4 tygodni od dnia przesłania formularza orzeczenia stronie wygrywającej przez urzędnika sądowego. W przypadku postępowania w trybie przyspieszonym obowiązują odrębne przepisy regulujące kwestie związane z wnoszeniem zażalenia – dodatkowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

W przypadku roszczenia rozpoznawanego w toku postępowania uproszczonego, które nie zostało zakwestionowane, dopuszcza się jednak możliwość wystąpienia do sądu z wnioskiem o uchylenie postanowienia wydanego przez sędziego lub sędziego rozpoznającego sprawy w trybie uproszczonym. Taki wniosek można złożyć w ściśle określonych przypadkach, korzystając z formularza 13B. Dodatkowe informacje na temat procedury uchylania postanowień można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów.

Powiązane strony

Strona internetowa Szkockiej Służby Sądów i Trybunałów zawiera informacje na temat regulaminu postępowania zwykłego, postępowania w trybie przyspieszonym i postępowania uproszczonego.

Sędzia rozpoznający sprawy w trybie uproszczonym

Stanowisko sędziego rozpoznającego sprawy w trybie uproszczonym wprowadzono ustawą z 2014 r. o reformie sądów w Szkocji [Courts Reform (Scotland) Act 2014]. Dodatkowe informacje na ten temat można znaleźć na stronie internetowej poświęconej sądownictwu w Szkocji.

Ostatnia aktualizacja: 24/11/2021

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.