Μικροδιαφορές

Ιταλία
Περιεχόμενο που παρέχεται από
European Judicial Network
Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο (για αστικές και εμπορικές υποθέσεις)

1 Ύπαρξη ειδικής διαδικασίας μικροδιαφορών

Δεν προβλέπεται ειδική διαδικασία μικροδιαφορών, οι οποίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του ειρηνοδικείου (giudice di pace).

Η διαδικασία ενώπιον του ειρηνοδικείου χαρακτηρίζεται από τάση απλοποίησης (άρθρα 316-318 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).

1.1 Πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας, κατώτατο όριο

Τα ειρηνοδικεία είναι αρμόδια για την εκδίκαση διαφορών που αφορούν κινητά περιουσιακά στοιχεία αξίας έως 5.000 ευρώ, εκτός εάν προβλέπεται ρητώς κάτι διαφορετικό από τον νόμο.

Το ειρηνοδικείο είναι επίσης αρμόδιο για αγωγών αποζημίωσης που ασκούνται για ζημίες οφειλόμενες στην κυκλοφορία οχημάτων και σκαφών, υπό την προϋπόθεση ότι η αντίστοιχη αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000 ευρώ.

Ανεξάρτητα από την αξία του αντικειμένου της διαφοράς, το ειρηνοδικείο είναι αρμόδιο για όλες τις ακόλουθες υποθέσεις:

  • τον καθορισμό ορίων και την τήρηση αποστάσεων για τη φύτευση δένδρων και θάμνων περίφραξης, όπως προβλέπεται από τις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις ή από το εθιμικό δίκαιο
  • το πεδίο εφαρμογής και τη χρήση υπηρεσιών συνιδιοκτησίας σε πολυκατοικίες
  • τις σχέσεις μεταξύ ιδιοκτητών ή ενοίκων κατοικιών σε ζητήματα εκπομπών καπνού, αιθάλης, θερμότητας, θορύβου, δονήσεων και παρεμφερών οχλήσεων που υπερβαίνουν τα φυσιολογικά επίπεδα
  • τόκους ή παρεπόμενες δαπάνες λόγω καθυστερημένης καταβολής συνταξιοδοτικών παροχών ή παροχών κοινωνικής πρόνοιας.

Με τον νόμο αριθ. 57 της 28ης Απριλίου 2016, το ιταλικό κοινοβούλιο ανέθεσε στην ιταλική κυβέρνηση την υλοποίηση της μεταρρύθμισης για τους επίτιμους δικαστές, η οποία προβλέπει επίσης τη διεύρυνση της καθ’ ύλην αρμοδιότητας των επίτιμων δικαστών ως προς την αξία του αντικειμένου της διαφοράς από 5.000 σε 30.000 ευρώ και σε 50.000 ευρώ για τις αγωγές αποζημίωσης που σχετίζονται με την κυκλοφορία οχημάτων και σκαφών. Η εντολή δεν έχει ακόμα υλοποιηθεί και ως εκ τούτου οι νέοι κανόνες δεν έχουν τεθεί ακόμη σε ισχύ.

1.2 Εφαρμογή της διαδικασίας

Οι αγωγές που ασκούνται ενώπιον του ειρηνοδικείου ξεκινούν με την κλήτευση (citazione) για παράσταση ενώπιον του δικαστηρίου σε ορισθείσα δικάσιμο. Αγωγή μπορεί επίσης να ασκηθεί προφορικά, οπότε το δικαστήριο συντάσσει πρακτικό το οποίο, με μέριμνα του ενάγοντα, επιδίδεται στον εναγόμενο με κλήτευση να παραστεί στο δικαστήριο την ορισθείσα δικάσιμο (άρθρο 316 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας). Η αγωγή πρέπει να αναφέρει το δικαστήριο και τα στοιχεία των διαδίκων, καθώς και περιγραφή των πραγματικών περιστατικών και του αντικειμένου της. Η προθεσμία μεταξύ της ημερομηνίας επίδοσης της κλήτευσης και εκείνης της παράστασης ορίζεται στο ήμισυ του χρόνου της συνήθους διαγνωστικής δίκης, δηλαδή σε 45 ημέρες (άρθρο 318 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας). Κατά την πρώτη ακροαματική διαδικασία, ο ειρηνοδίκης θέτει ερωτήσεις στους διαδίκους κατά την κρίση του και επιχειρεί συμβιβασμό σε περίπτωση επιτυχούς έκβασης, ο συμβιβασμός που συμφωνείται καταγράφεται στα πρακτικά. Σε περίπτωση που δεν επιτευχθεί συμβιβασμός, ο ειρηνοδίκης καλεί τους διαδίκους να υποβάλουν πλήρη έκθεση των πραγματικών περιστατικών προς επίρρωση των ισχυρισμών, των ενστάσεων και των αντιρρήσεών τους, καθώς και να προσκομίσουν τα σχετικά έγγραφα και τυχόν άλλα αποδεικτικά στοιχεία. Εφόσον κριθεί αναγκαίο κατά τη διάρκεια της πρώτης ακροαματικής διαδικασίας των διαδίκων, ο ειρηνοδίκης ορίζει, για μία και μοναδική φορά, νέα ακροαματική διαδικασία ώστε να καταστεί δυνατή η προσκόμιση και η διεξαγωγή συμπληρωματικών αποδείξεων. Τα έγγραφα που υποβάλλουν οι διάδικοι μπορούν να συμπεριληφθούν στον φάκελο της δικογραφίας, στον οποίο και φυλάσσονται έως την έκδοση απόφασης επί της υπόθεσης.

1.3 Έντυπα

Δεν υπάρχουν έντυπα.

1.4 Συνδρομή

Όταν η αξία της αγωγής δεν υπερβαίνει το ποσό των 1.100 ευρώ, οι διάδικοι δύνανται να παρίστανται οι ίδιοι ενώπιον του ειρηνοδίκη χωρίς δικηγόρο (άρθρο 82 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας βλέπε το ενημερωτικό δελτίο με τίτλο «Προσφυγή σε δικαστήριο»).

Σε όλες τις άλλες περιπτώσεις, οι διάδικοι πρέπει να παρίστανται διά δικηγόρου. Ωστόσο, ο ειρηνοδίκης δύναται, βάσει της φύσης και του εύρους της αγωγής, να επιτρέψει σε διάδικο να παρασταθεί αυτοπροσώπως, μεταξύ άλλων και κατόπιν προφορικού αιτήματος του ίδιου του διαδίκου.

Ο δικαστής βεβαιώνεται ότι οι διάδικοι έχουν προβεί σε όλες τις απαιτούμενες ενέργειες για την παράστασή τους ενώπιον του δικαστηρίου και, εφόσον κριθεί αναγκαίο, τους ζητεί να συμπληρώσουν ή να διορθώσουν τυχόν έγγραφα στα οποία διαπιστώνει ελλείψεις.

Εάν ο δικαστής διαπιστώσει την έλλειψη εκπροσώπησης, συνδρομής ή την ύπαρξη σφάλματος συνεπαγόμενου την ακυρότητα της εντολής προς τον δικηγόρο, τάσσει στους διαδίκους προθεσμία θεραπείας. Σε περίπτωση που το σφάλμα θεραπευθεί εντός της εν λόγω προθεσμίας, τα ουσιαστικά και δικονομικά αποτελέσματά της αγωγής τίθενται σε ισχύ από την ημερομηνία της πρώτης κοινοποίησης (άρθρο 182 του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας).

1.5 Κανόνες που αφορούν τη διεξαγωγή αποδείξεων

Οι κανόνες που αφορούν τη διεξαγωγή αποδείξεων είναι οι ίδιοι με τους κανόνες που διέπουν τις τακτικές δικαστικές διαδικασίες (βλέπε το ενημερωτικό δελτίο με τίτλο «Διεξαγωγή αποδείξεων»).

1.6 Έγγραφη διαδικασία

Δεν προβλέπονται διατάξεις για αμιγώς έγγραφη διαδικασία, διότι οι ειρηνοδίκες οφείλουν να προβούν σε ακρόαση των διαδίκων και να επιχειρήσουν την επίτευξη συμβιβασμού.

1.7 Περιεχόμενο απόφασης

Σε γενικές γραμμές, εφαρμόζονται οι κανόνες της συνήθους διαδικασίας.

Η εντολή για τη μεταρρύθμιση προβλέπει ότι ο επίτιμος δικαστής θα μπορεί να αποφασίζει «με βάση την αρχή της επιείκειας» (χωρίς ρητή αναφορά στις διατάξεις του νόμου) για τις υποθέσεις με αξία αντικειμένου έως 2.500 ευρώ.

Επί του παρόντος, η ίδια δυνατότητα παρέχεται στο ειρηνοδικείο για υποθέσεις με αξία αντικειμένου έως 1.100,00 ευρώ.

1.8 Επιστροφή εξόδων

Προβλέπονται περιορισμοί για την επιστροφή εξόδων; Εάν ναι, ποιοι είναι αυτοί;

Οι αποφάσεις σχετικά με την επιδίκαση των δικαστικών εξόδων λαμβάνονται βάσει των συνήθων κανόνων, σύμφωνα με τους οποίους οι δαπάνες καταβάλλονται από τον ηττηθέντα διάδικο εντούτοις, είναι πιθανό έκαστος διάδικος να αναλάβει τις δικές του δαπάνες εφόσον έχουν ηττηθεί αμφότεροι οι διάδικοι ή για κάποιον άλλο βάσιμο λόγο.

1.9 Δυνατότητα έφεσης

Το 2006 τροποποιήθηκε το καθεστώς σχετικά με την προσβολή των αποφάσεων του ειρηνοδικείου που βασίζονται στην αρχή της επιείκειας (sentenze di equità) σε διαφορές των οποίων η αξία δεν υπερβαίνει το ποσό των 1.100,00 ευρώ: κατά των εν λόγω αποφάσεων μπορεί να ασκηθεί έφεση μόνον εφόσον στοιχειοθετείται παραβίαση των δικονομικών κανόνων, των διατάξεων του συνταγματικού ή του κοινοτικού δικαίου ή των αρχών που διέπουν το αντικείμενο της υπόθεσης.

Οι εν λόγω διατάξεις ισχύουν για όλες τις αποφάσεις που έχουν εκδοθεί από τις 2 Μαρτίου 2006 και μετά (άρθρο 27 του νομοθετικού διατάγματος 2006/40).

Κατά των αποφάσεων που βασίζονται στην αρχή της επιείκειας οι οποίες εκδόθηκαν πριν από την εν λόγω ημερομηνία χωρεί αναίρεση ενώπιον του Ακυρωτικού Δικαστηρίου (εντός των νόμιμων προθεσμιών) λόγω παραβίασης των συνταγματικών, κοινοτικών ή δικονομικών κανόνων, λόγω παραβίασης των αρχών που διέπουν την ουσία της υπόθεσης ή ελλείψει σκεπτικού της αρχικής απόφασης ή προσχηματικού σκεπτικού αυτής. Οι αποφάσεις του ειρηνοδικείου σχετικά με τα διοικητικά πρόστιμα μπορούν να προσβληθούν μόνο με την άσκηση του έκτακτου ενδίκου μέσου της αναίρεσης.

Κατά των υπολοίπων αποφάσεων του ειρηνοδικείου χωρεί έφεση.

Βλέπε τα ενημερωτικά δελτία σχετικά με τα συστήματα απονομής δικαιοσύνης, τη δικαιοδοσία και την προσφυγή σε δικαστήριο.

Σχετικά παραρτήματα

Ιταλικός Κώδικας Πολιτικής Δικονομίας

Τελευταία επικαιροποίηση: 21/07/2022

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.