Ευρωπαϊκή διαταγή πληρωμής

1 Ύπαρξη διαδικασίας διαταγής πληρωμής

Το κεφάλαιο ХХХVІІІ «Διαδικασία έκδοσης διαταγής πληρωμής» του κώδικα πολιτικής δικονομίας (Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. 59 της 20ής Ιουλίου 2007, με ισχύ από την 1η Μαρτίου 2008, όπως τροποποιήθηκε με την ΕτΚ αριθ. 42/2009, και τροποποιήθηκε εκ νέου με την ΕτΚ αριθ. 13/2017) ορίζει μια απλοποιημένη διαδικασία με την οποία ο αιτών μπορεί να ικανοποιήσει την απαίτησή του, όταν αυτή είναι απίθανο να αμφισβητηθεί από τον καθ’ ου.

1.1 Πεδίο εφαρμογής της διαδικασίας

1.1.1 Τι είδους απαιτήσεις γίνονται δεκτές (π.χ. μόνο χρηματικές απαιτήσεις, μόνο συμβατικές απαιτήσεις κλπ);

Την έκδοση διαταγής πληρωμής μπορεί να ζητήσει ο πιστωτής που έχει τις εξής απαιτήσεις:

• χρηματικές απαιτήσεις ή απαιτήσεις που αφορούν ανταλλάξιμα πράγματα, εφόσον η απαίτηση εμπίπτει στην αρμοδιότητα του πρωτοδικείου
• μεταβίβαση κινητού περιουσιακού στοιχείου το οποίο ο οφειλέτης παρέλαβε με την υποχρέωση να το επιστρέψει ή το οποίο βαρύνεται με ενέχυρο ή έχει μεταβιβαστεί από τον οφειλέτη με την υποχρέωση παράδοσης της κατοχής, εφόσον η απαίτηση εμπίπτει στην αρμοδιότητα του πρωτοδικείου.

Επιπλέον, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 417 του κώδικα πολιτικής δικονομίας (ΚΠολΔ), ο αιτών μπορεί επίσης να ζητήσει την έκδοση διαταγής πληρωμής όταν η απαίτηση, ανεξάρτητα από το ύψος της, αφορά:

• διοικητική πράξη που αναθέτει την εξέταση του παραδεκτού της εκτέλεσης στα πολιτικά δικαστήρια
• έγγραφο ή απόσπασμα λογιστικών βιβλίων που στοιχειοθετεί απαιτήσεις κρατικών υπηρεσιών, δήμων και τραπεζικών ιδρυμάτων
• συμβολαιογραφική πράξη, συμφωνία ή άλλο είδος σύμβασης, με συμβολαιογραφική επικύρωση των υπογραφών για τις περιεχόμενες ενοχές καταβολής χρηματικών ποσών ή άλλων ανταλλάξιμων πραγμάτων, καθώς και κάθε άλλη ενοχή μεταβίβασης συγκεκριμένου περιουσιακού στοιχείου
• απόσπασμα του ενεχυροφυλακείου που αφορά καταχωρισμένη εμπράγματη εξασφάλιση και την έναρξη της εκτέλεσης – όσον αφορά τη μεταβίβαση ενεχυρασμένων περιουσιακών στοιχείων
• απόσπασμα του ενεχυροφυλακείου που αφορά καταχωρισμένη σύμβαση πώλησης με παρακράτηση κυριότητας έως την καταβολή του τιμήματος ή σύμβαση χρηματοδοτικής μίσθωσης – αναφορικά με την επιστροφή περιουσιακών στοιχείων που έχουν πωληθεί ή μισθωθεί
• σύμβαση ενεχύρου ή πράξη υποθήκης δυνάμει του άρθρου 160 και του άρθρου 173 παρ. 3 του νόμου περί ενοχών και συμβάσεων
• έγκυρη συμβολαιογραφική πράξη για τη στοιχειοθέτηση ιδιωτικής, κρατικής ή δημοτικής απαίτησης της οποίας η εκτέλεση γίνεται με τη διαδικασία του κώδικα πολιτικής δικονομίας
• γνωστοποίηση ελαττώματος
• γραμμάτιο εις διαταγήν, συναλλαγματική ή ισοδύναμη εμπράγματη εξασφάλιση, καθώς και ομόλογα ή τοκομερίδια αυτών.

Όταν η αίτηση συνοδεύεται από έγγραφο βάσει του άρθρου 417 ΚΠολΔ στο οποίο παραπέμπει η απαίτηση, ο πιστωτής μπορεί να ζητήσει από το δικαστήριο να διατάξει την άμεση εκτέλεση και να εκδώσει διαταγή εκτέλεσης.

1.1.2 Υπάρχει ανώτατο όριο για την αξία της απαίτησης;

Για τις απαιτήσεις που απορρέουν από ορισμένες πράξεις του άρθρου 417 ΚΠολΔ δεν τάσσεται ανώτατο χρηματικό όριο.

Βάσει των υπόλοιπων διατάξεων για τις χρηματικές απαιτήσεις, τις απαιτήσεις για ανταλλάξιμα πράγματα ή τη μεταβίβαση κινητών περιουσιακών στοιχείων, η διαταγή πληρωμής μπορεί να εκδοθεί μόνο όταν η απαίτηση εμπίπτει στην αρμοδιότητα του πρωτοδικείου. Το πρωτοδικείο είναι αρμόδιο για τις απαιτήσεις που αφορούν αστικές και εμπορικές υποθέσεις με αξία που δεν υπερβαίνει το ποσό των 25. 000 BGN (λεβ), καθώς και για όλες τις απαιτήσεις διατροφής, τις εργατικές διαφορές και τις απαιτήσεις από γνωστοποίηση ελαττώματος.

1.1.3 Η χρησιμοποίηση αυτής της διαδικασίας είναι προαιρετική ή υποχρεωτική;

Η προσφυγή στη διαδικασία είναι προαιρετική. Ακόμη κι αν πληρούνται οι προϋποθέσεις της έκδοσης διαταγής πληρωμής, ο αιτών δεν είναι υποχρεωμένος να επιλέξει την παρούσα διαδικασία προστασίας των δικαιωμάτων του και μπορεί να εγείρει την αξίωσή του με τη γενική διαδικασία.

1.1.4 Η διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί όταν ο εναγόμενος κατοικεί σε άλλο κράτος μέλος ή σε τρίτη χώρα;

Διαταγή πληρωμής δεν εκδίδεται όταν ο οφειλέτης δεν έχει μόνιμη διεύθυνση και συνήθη κατοικία ή έδρα και τόπο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

1.2 Αρμόδιο δικαστήριο

Η αίτηση κατατίθεται στο πρωτοδικείο που είναι αρμόδιο βάσει της μόνιμης διεύθυνσης ή της έδρας του οφειλέτη και το δικαστήριο έχει τρεις ημέρες για τον αυτεπάγγελτο έλεγχο της κατά τόπον αρμοδιότητας. Εάν το δικαστήριο φρονεί ότι η υπόθεση δεν εμπίπτει στην αρμοδιότητά του, τη διαβιβάζει στο ορθό δικαστήριο.

1.3 Τυπικές απαιτήσεις

1.3.1 Είναι υποχρεωτική η χρήση τυποποιημένου εντύπου; (αν ναι, πού μπορεί να το προμηθευτεί κάποιος;)

Η χρήση των εντύπων αίτησης που έχουν εγκριθεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης είναι υποχρεωτική. Οι αιτήσεις συνιστούν παράρτημα του κανονισμού αριθ. 6 της 20ής Φεβρουαρίου 2008 για την έγκριση των εντύπων των διαταγών πληρωμής, των αιτήσεων έκδοσης διαταγής πληρωμής και συναφών εγγράφων της διαδικασίας «έκδοσης διαταγής πληρωμής», που έχουν εκδοθεί από τον υπουργό Δικαιοσύνης.

1.3.2 Απαιτείται εκπροσώπηση από δικηγόρο;

Δεν είναι υποχρεωτική.

1.3.3 Πόσο λεπτομερώς πρέπει να τεκμηριωθεί η απαίτηση;

Η αίτηση θα πρέπει να εκθέτει τις περιστάσεις στις οποίες βασίζεται η απαίτηση και την ουσία του αιτήματος.

1.3.4 Είναι αναγκαία η προσκόμιση γραπτών αποδείξεων για την τεκμηρίωση της απαίτησης; Αν ναι, ποια έγγραφα γίνονται αποδεκτά ως αποδεικτικά στοιχεία;

Η αίτηση δεν είναι αναγκαίο να συνοδεύεται από αποδεικτικά στοιχεία για τη θεμελίωση της απαίτησης. Ο αιτών μπορεί να επισυνάψει τα εν λόγω αποδεικτικά στοιχεία, ωστόσο δεν έχει σχετική υποχρέωση, διότι αποκλειστικός σκοπός της διαδικασίας είναι η επαλήθευση του κατά πόσον αμφισβητείται η απαίτηση. Αρκεί να ισχυριστεί ο αιτών ότι υφίσταται η απαίτησή του. Εάν ο οφειλέτης προσβάλει τη διαταγή πληρωμής, η ύπαρξη της απαίτησης επαληθεύεται στο πλαίσιο της δικαστικής διαδικασίας. Η αίτηση πρέπει να συνοδεύεται από εξουσιοδότηση, εάν κατατίθεται από πληρεξούσιο, καθώς και από απόδειξη πληρωμής των δικαστικών ενσήμων και των δικαστικών εξόδων, όταν συντρέχει σχετική περίπτωση.

1.4 Απόρριψη αίτησης

Η αίτηση έκδοσης διαταγής πληρωμής απορρίπτεται στις εξής περιπτώσεις:

• όταν η απαίτηση δεν πληροί τις προδιαγραφές του άρθρου 410 ΚΠολΔ, δηλαδή δεν αφορά την καταβολή χρηματικού ποσού ή ανταλλάξιμων αγαθών αξίας έως 25.000 BGN, ή κινητών περιουσιακών στοιχείων της κατηγορίας της παραγράφου 1 σημείο 2 του άρθρου 410 ΚΠολΔ, αντίστοιχα επίσης εάν η αίτηση δεν πληροί τις προδιαγραφές νομιμότητας δεν αναστέλλεται, αλλά απορρίπτεται απευθείας. Μόνο σε εξαιρετικές περιπτώσεις, όταν ο αιτών δεν χρησιμοποίησε το εγκεκριμένο έντυπο αίτησης ή χρησιμοποίησε εσφαλμένο έντυπο, το δικαστήριο του υποδεικνύει τον τρόπο θεραπείας του εν λόγω σφάλματος επισυνάπτοντας στην κοινοποίηση το οικείο έντυπο (άρθρο 425 παρ.2 ΚΠολΔ).
• όταν η απαίτηση αντιβαίνει στον νόμο ή τα χρηστά ήθη.
• όταν ο οφειλέτης δεν έχει μόνιμη κατοικία ή έδρα στην επικράτεια της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας ή δεν έχει συνήθη κατοικία ή τόπο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

1.5 Έφεση

Η διαταγή πληρωμής δεν υπόκειται σε έφεση από τους διαδίκους, εκτός από το μέρος που αφορά τα έξοδα. Διαταγή που απορρίπτει, συνολικά ή εν μέρει, την αίτηση μπορεί να προσβληθεί με έφεση από τον αιτούντα στο οικείο περιφερειακό δικαστήριο με μη επιδοτέα έφεση για την οποία δεν υποβάλλεται αντίγραφο επίδοσης. Σε έφεση υπόκειται επίσης η διαταγή άμεσης εκτέλεσης που εκδίδει το δικαστήριο στις περιπτώσεις κατάθεσης εγγράφου σύμφωνα με το άρθρο 417 ΚΠολΔ. Η μη επιδοτέα έφεση κατά της διαταγής άμεσης εκτέλεσης πρέπει να κατατεθεί από κοινού με την ένσταση κατά της εκδοθείσας διαταγής πληρωμής και μπορεί να βασίζεται αποκλειστικά σε ισχυρισμούς που απορρέουν από τις πράξεις του άρθρου 417 ΚΠολΔ.

1.6 Ανακοπή

Μετά την παραλαβή της διαταγής πληρωμής ο οφειλέτης μπορεί να καταθέσει γραπτή ανακοπή εντός δύο εβδομάδων. Ανακοπή με την έννοια του άρθρου 414 ΚΠολΔ συνιστά οτιδήποτε δεν συνάδει με την εκτέλεση, οποιαδήποτε μορφή διαφωνίας, οποιαδήποτε δήλωση από την οποία καθίσταται πρόδηλο ότι ο οφειλέτης δεν προτίθεται να πληρώσει. Ρητά ορίζεται ότι η ανακοπή δεν απαιτείται να είναι αιτιολογημένη.

1.7 Αποτέλεσμα της άσκησης ανακοπής

Αν ο οφειλέτης ασκήσει ανακοπή εμπρόθεσμα, το δικαστήριο υποδεικνύει στον αιτούντα να ασκήσει αγωγή για τη στοιχειοθέτηση της απαίτησης μέσα σε ένα μήνα, καταβάλλοντας το υπόλοιπο του οφειλόμενου δικαστικού ενσήμου. Εάν ο αιτών δεν προσκομίσει τα αποδεικτικά στοιχεία της άσκησης της αγωγής εντός της ταχθείσας προθεσμίας, το δικαστήριο ακυρώνει τη διαταγή πληρωμής ή το μέρος αυτής για το οποίο δεν προβλήθηκε απαίτηση.

1.8 Συνέπειες από τη μη άσκηση ανακοπής

1.8.1 Βάσει ποιων ενεργειών καθίσταται εκτελεστή η διαταγή;

Δυνάμει του άρθρου 416 ΚΠολΔ, εάν δεν ασκηθεί ανακοπή εμπρόθεσμα ή αποσυρθεί η ανακοπή, η διαταγή πληρωμής τίθεται σε ισχύ και βάσει αυτής το δικαστήριο εκδίδει διαταγή εκτέλεσης, η οποία αντίστοιχα θα αναφέρεται στη διαταγή.

1.8.2 Η απόφαση είναι τελεσίδικη ή υπάρχει ακόμα η δυνατότητα προσφυγής του εναγόμενου κατά της διαταγής;

Μέσα σε ένα μήνα αφότου λάβει γνώση της διαταγής πληρωμής, ο οφειλέτης που στερήθηκε τη δυνατότητα να αμφισβητήσει την απαίτηση μπορεί να ασκήσει ανακοπή στο εφετείο, εάν:

• δεν επιδόθηκε ορθά η διαταγή πληρωμής
• η διαταγή πληρωμής δεν επιδόθηκε προσωπικά στον καθ’ ου, ο οποίος την ημέρα της επίδοσης δεν είχε τη συνήθη διαμονή του στην επικράτεια της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας
• ο καθ’ ου δεν ενημερώθηκε εγκαίρως για την επίδοση λόγω ειδικών απρόβλεπτων περιστάσεων
• δεν άσκησε ανακοπή λόγω ειδικών απρόβλεπτων περιστάσεων τις οποίες δεν θα μπορούσε να έχει υπερβεί.

Η άσκηση της εν λόγω ανακοπής δεν αναστέλλει την εκτέλεση της διαταγής, ωστόσο, με αίτημα του οφειλέτη και έπειτα από την εκ μέρους του παροχή της πρόσφορης εμπράγματης εξασφάλισης, το δικαστήριο μπορεί να αναστείλει την εκτέλεση.

Το δικαστήριο κάνει δεκτή την ανακοπή αν διαπιστώσει την πλήρωση των προϋποθέσεων που παρατέθηκαν ανωτέρω. Εάν το εφετείο κάνει δεκτή την ανακοπή επειδή ο οφειλέτης δεν έχει μόνιμη κατοικία ή έδρα στην επικράτεια της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, ή δεν έχει συνήθη κατοικία ή τόπο άσκησης επιχειρηματικής δραστηριότητας στην επικράτεια της Δημοκρατίας της Βουλγαρίας, ακυρώνει αυτοδικαίως τη διαταγή πληρωμής και τη διαταγή εκτέλεσης που εκδόθηκε βάσει αυτής. Άλλως, εάν το εφετείο κάνει δεκτή την ανακοπή, αναστέλλει την εκτέλεση της εκδοθείσας διαταγής και επιστρέφει την υπόθεση στο πρωτοδικείο, υποδεικνύοντας στον αιτούντα ότι μπορεί να ασκήσει αγωγή για την απαίτησή του εντός ενός μήνα με καταβολή του υπόλοιπου ποσού του οφειλόμενου δικαστικού ενσήμου.

Περαιτέρω, ο οφειλέτης μπορεί να αμφισβητήσει, με διαδικασία ενώπιον δικαστηρίου, την απαίτηση για την οποία εκδόθηκε η διαταγή, εάν προκύψουν νέα πραγματικά περιστατικά ή νέα αποδεικτικά στοιχεία που έχουν ουσιώδη σημασία για την υπόθεση και τα οποία δεν θα μπορούσαν να του είναι γνωστά κατά τη διάρκεια της προθεσμίας άσκησης της ανακοπής ή δεν θα μπορούσε να τα αποκτήσει εντός της ίδιας προθεσμίας. Το ένδικο μέσο μπορεί να ασκηθεί εντός τριών μηνών από την ημέρα που οι νέες περιστάσεις έγιναν γνωστές στον οφειλέτη, ή την ημερομηνία που ήταν σε θέση να αποκτήσει τα νέα γραπτά αποδεικτικά στοιχεία, το αργότερο όμως μέσα σε ένα έτος από τη λήξη της υποχρεωτικής ικανοποίησης της απαίτησης.