1 Czy istnieje możliwość przeprowadzenia dowodu z wykorzystaniem wideokonferencji z udziałem sądu we wzywającym państwie członkowskim lub też bezpośrednio przez sąd tego państwa członkowskiego? Jeżeli tak, jakie obowiązują w tym względzie procedury lub przepisy krajowe?
Chociaż prawo słowackie nie zawiera żadnych przepisów szczególnych pozwalających na przeprowadzenie dowodu przy udziale sądu z wzywającego państwa członkowskiego, nie zawiera także przepisów zakazujących takiego udziału. Zgodnie z przepisami procesowymi sąd przeprowadza dowód na rozprawie oraz – w stosownych przypadkach – poza rozprawą (§122 kodeksu postępowania cywilnego (Občianský súdny poriadok)). Za zgodą stron sąd może przeprowadzić ustne przesłuchanie z wykorzystaniem wideokonferencji lub innej technologii komunikacyjnej (§116 ust. 6 kodeksu postępowania cywilnego). Co do zasady strony mają prawo być obecne przy przeprowadzaniu dowodu.
Nie istnieją żadne specjalne procedury przeprowadzania dowodu w drodze wideokonferencji (poza procedurami opisanymi powyżej). Dlatego też zastosowanie mają wyłącznie przepisy rozporządzenia w sprawie przeprowadzania dowodu (Nariadenie o výkone dôkazu), kodeksu postępowania cywilnego oraz regulaminu administracyjno-organizacyjnego dla sądów (Spravovací a kancelársky poriadok pre súdy) – dekret słowackiego Ministerstwa Sprawiedliwości nr 543 z dnia 11 listopada 2005 r. w sprawie regulaminu administracyjno-organizacyjnego dla sądów rejonowych (okresné súdy), sądów okręgowych (krajské súdy), Sądu Szczególnego (Špeciálny súd) i sądów wojskowych (vojenské súdy)).
Sądy te rozstrzygają wszelkie inne kwestie, działając w porozumieniu i korzystając z europejskiej sieci sądowej.
2 Czy istnieją jakieś ograniczenia co do rodzaju osób, jakie można przesłuchać w drodze wideokonferencji – np. czy w ten sposób można przesłuchać wyłącznie świadków czy też inne osoby, np. biegłych lub strony?
Przepisy słowackie nie przewidują żadnych ograniczeń dotyczących osób, które mogą być przesłuchiwane w drodze wideokonferencji. Zgodnie z §125 kodeksu postępowania cywilnego przy przeprowadzaniu dowodu można korzystać ze wszystkich środków wykorzystywanych w celu ustalenia okoliczności faktycznych sprawy. W szczególności dopuszcza się możliwość przesłuchiwania stron, świadków i biegłych.
Zgodnie z §124 kodeksu postępowania cywilnego przy przeprowadzaniu dowodu należy zachować poufność informacji niejawnych.
Zgodnie z art. 100 ust. 3, jeżeli sąd zdecyduje się wziąć pod uwagę opinię małoletniego, uzyskuje taką opinię za pośrednictwem przedstawiciela dziecka lub właściwego organu odpowiedzialnego za działanie w interesie dzieci i zapewnienie dzieciom ochrony prawnej i opieki społecznej lub przesłuchuje małoletniego nawet pod nieobecność jego rodziców. Szczególne ograniczenia będą oczywiście uzależnione od wieku dziecka oraz wybranej przez sąd metody przeprowadzenia przesłuchania.
3 Jakie ewentualne ograniczenia istnieją w odniesieniu do rodzaju dowodu, jaki można przeprowadzić w drodze wideokonferencji?
Żadne, poza ograniczeniami wynikającymi ze specyfiki przesłuchania w drodze wideokonferencji (np. brak możliwości przeszukania pomieszczeń w przypadku wideokonferencji itp.).
4 Czy istnieją jakieś ograniczenia co do miejsca przesłuchania osoby przy wykorzystaniu wideokonferencji – np. czy musi się ono odbyć w sądzie?
Dowód przeprowadza się zazwyczaj na rozprawie (§122 kodeksu postępowania cywilnego), a rozprawy z reguły przeprowadza się w sądzie (§25 w związku z §35 regulaminu administracyjno-organizacyjnego dla sądów). Zorganizowanie przesłuchania w innym miejscu byłoby trudne ze względów technicznych.
5 Czy dozwolone jest rejestrowanie przesłuchań przeprowadzanych w drodze wideokonferencji, a jeżeli tak, to czy dostępne są w tym celu odpowiednie środki?
Urządzenia wykorzystywane do przeprowadzania wideokonferencji pozwalają również na ich rejestrowanie. Zgodnie jednak z przepisami §116 ust. 6 kodeksu postępowania cywilnego ustne przesłuchanie za pośrednictwem wideokonferencji może odbyć się wyłącznie za zgodą stron. W przypadku braku zgody stron zastosowanie mają ogólne przepisy §44a kodeksu postępowania cywilnego, w których dopuszcza się możliwość przeprowadzenia przesłuchania z wykorzystaniem sprzętu do rejestrowania dźwięku. Otrzymane nagranie dźwiękowe przechowuje się na odpowiednim nośniku danych, który włącza się do akt sprawy.
6 W jakim języku powinno być prowadzone przesłuchanie: a) w przypadku wniosków na mocy art. 10-12; oraz b) w przypadku bezpośredniego przeprowadzania dowodu na mocy art. 17?
Pytanie to nie odnosi się bezpośrednio do przeprowadzania dowodu za granicą lub w drodze wideokonferencji. Zgodnie z przepisami ogólnymi przesłuchanie przed sądem słowackim zawsze przeprowadza się w języku urzędowym; w razie konieczności zapewniona jest obecność tłumaczy ustnych.
Zakłada się, że w sytuacji gdy sąd ma przeprowadzić dowód, przesłuchanie przeprowadza sąd wezwany; dowód zostaje w związku z tym przeprowadzony w języku tego sądu. Jeżeli sąd przeprowadza dowód bezpośrednio zgodnie z art. 17, odbywa się to w języku tego sądu.
7 Jeżeli konieczna jest obecność tłumacza, kto odpowiada za zapewnienie jego obecności w przypadku obydwu rodzajów przesłuchań i gdzie tłumacz powinien się znajdować?
Przepisy słowackie nie regulują tego zagadnienia. Tłumaczy ustnych wzywa się na zasadzie ad hoc na podstawie porozumienia między zainteresowanymi sądami.
8 Jaką procedurę stosuje się przy organizacji przesłuchania oraz powiadamianiu osoby, która ma zostać przesłuchana, o terminie i miejscu przesłuchania? Z jakim wyprzedzeniem należy ustalić termin przesłuchania, aby osoba, która ma zostać przesłuchana, otrzymała powiadomienie z odpowiednim wyprzedzeniem?
Prawo słowackie nie zawiera żadnych przepisów szczególnych regulujących te kwestie. W tym kontekście zastosowanie mają przepisy ogólne dotyczące przeprowadzania przesłuchań oraz wzywania świadków i stron. Sądy z reguły przeprowadzają dowód na rozprawie (§122 kodeksu postępowania cywilnego); wezwanie do stawienia się przed sądem musi zostać doręczone z dostatecznym wyprzedzeniem, aby zapewnić zgodność z ustawowym terminem na przygotowanie rozprawy sądu (§46 ust. 3 regulaminu administracyjno-organizacyjnego dla sądów), który wynosi „zazwyczaj co najmniej pięć dni przed planowanym terminem rozprawy” (§115 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego).
9 Jakie koszty wiążą się z wykorzystaniem wideokonferencji do przeprowadzenia dowodu i jak powinny one być pokrywane?
Słowackie sądy nie pobierają opłat za przeprowadzenie wideokonferencji.
10 Jakie ewentualne wymogi powinny zostać spełnione, aby zagwarantować poinformowanie osoby przesłuchiwanej bezpośrednio przez sąd wzywający, że występuje ona na zasadzie dobrowolności?
Prawo słowackie nie zawiera żadnych przepisów szczególnych regulujących te kwestie. Zasadniczo sąd ma obowiązek pouczyć daną osobę o jej prawach i obowiązkach procesowych na początku przesłuchania. Nie dotyczy to sytuacji, w której taka osoba jest reprezentowana przez adwokata (advokát) (§5 kodeksu postępowania cywilnego).
11 Jaką procedurę stosuje się w celu zweryfikowania tożsamości osoby, która ma zostać przesłuchana?
Prawo słowackie nie zawiera żadnych przepisów szczególnych regulujących te kwestie. Procedura, którą należy zastosować w danym przypadku, zostanie ustalona ad hoc przez zainteresowane sądy. Zastosowanie mają oczywiście przepisy ogólne dotyczące weryfikacji tożsamości przesłuchiwanych osób. Przepisy te stanowią, że na początku przesłuchania należy ustalić tożsamość świadka oraz wszelkie okoliczności, które mogą wpływać na jego wiarygodność (więzi pokrewieństwa itp., §126 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego).
12 Jakie wymogi powinny zostać spełnione przy odbieraniu przysięgi i jakie informacje od sądu wzywającego są konieczne, kiedy przysięga jest wymagana przy bezpośrednim przeprowadzaniu dowodu na mocy art. 17?
Prawo słowackie zawiera wyłącznie przepisy szczególne regulujące te kwestie w postępowaniu karnym, nie reguluje ich natomiast w postępowaniu cywilnym.
Jednak zgodnie z §126 ust. 2 kodeksu postępowania cywilnego sąd poucza świadków na początku każdego przesłuchania o znaczeniu składanych przez nich zeznań oraz ich prawach i obowiązkach (obowiązku mówienia prawdy i niezatajania żadnych faktów), a także o odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych zeznań. Warto pamiętać, że wspomniany przepis (dotyczący składania fałszywych zeznań) nie ma zastosowania do stron postępowania.
13 Przy pomocy jakich środków zapewnia się w miejscu przeprowadzania wideokonferencji obecność osoby do kontaktów, do której sąd wzywający może się zwracać w razie potrzeby, oraz osoby, która jest dostępna w dniu przesłuchania i zajmuje się obsługą sprzętu do przeprowadzenia wideokonferencji oraz rozwiązuje ewentualne problemy techniczne?
Wszystkie sądy słowackie zatrudniają asystenta ds. administracyjnych, z którym można się skontaktować w celu zaplanowania testu połączenia wideo, terminu przesłuchania itp. Asystent administracyjny odbył szkolenie w zakresie obsługi urządzeń do przeprowadzania wideokonferencji. W przypadku wystąpienia jakichkolwiek problemów może on skontaktować się z technikiem sądowym i zapewnić jego obecność w dniu przesłuchania.
14 Czy od sądu wzywającego wymaga się przekazania jakichkolwiek informacji dodatkowych?
Sąd wzywający jest zobowiązany do przekazania informacji technicznych pozwalających na połączenie się z jego urządzeniami.
