Wpływ COVID-19 na sprawy cywilne i upadłościowe

Rumunia
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 Wpływ Covid-19 na postępowanie cywilne

1.1 Terminy w postępowaniu cywilnym

Zgodnie z dekretem nr 195/2020 w sprawie stanu wyjątkowego i dekretem nr 250/2020 w sprawie przedłużenia stanu wyjątkowego bieg terminów przedawnienia nie rozpoczyna się lub zostaje zawieszony, jeżeli terminy biegną w okresie stanu wyjątkowego.

Przerwanie biegu terminów wniesienia środków zaskarżenia.

Stan wyjątkowy zakończył się 15 maja 2020 r.

1.2 Organizacja wymiaru sprawiedliwości i sądownictwo

Ogłoszono go 16 marca, co wiązało się z wprowadzeniem szczególnych środków dotyczących organizacji systemu wymiaru sprawiedliwości:

Zawieszono działalność sądów w sprawach cywilnych, z wyjątkiem spraw pilnych określonych w decyzji Rady Sądownictwa nr 417 z dnia 24 marca 2020 r.

Orzeczenia są w dalszym ciągu sporządzane, a pisma składane przez strony są rejestrowane.

Zachęca się do korzystania z wideokonferencji – w tym również za pośrednictwem wniosków o pomoc prawną – a także do przeprowadzania rozpraw bez udziału publiczności, jeżeli sytuacja na to pozwala.

Wszystkie pisma składane przez strony przekazuje się sądom drogą elektroniczną – jedyny wyjątek dotyczy osób, które nie mają takiej możliwości.

Akta przekazuje się między sądami drogą elektroniczną; w podobny sposób doręcza się stronom pisma sądowe.

W przypadku braku możliwości skompletowania składu sędziowskiego dopuszcza się możliwość oddelegowania sędziego z innego wydziału sądu.

Po 15 maja 2020 r. (zniesienie stanu wyjątkowego) postępowania we wszystkich sprawach cywilnych zostaną wznowione z urzędu. W ciągu 10 dni od dnia zniesienia stanu wyjątkowego sądy podejmą odpowiednie działania, aby opracować nowy harmonogram rozpraw i wezwać strony do stawiennictwa.

1.3 Współpraca sądowa UE

Niektórzy pracownicy Ministerstwa Sprawiedliwości otrzymali zgodę na wykonywanie pracy zdalnie. Wpływ na współpracę sądową w sprawach cywilnych będzie się utrzymywał przez okres, którego długości nie sposób aktualnie przewidzieć. Aby ograniczyć opóźnienia do minimum, zdecydowanie zachęca się do przekazywania organowi centralnemu wniosków dotyczących współpracy sądowej drogą elektroniczną. Dokumenty przesyłane w formie papierowej będą przetwarzane ze znaczącym opóźnieniem.

Zgodnie z art. 3 lit. c) rozporządzenia w sprawie doręczania dokumentów i rozporządzenia w sprawie przeprowadzania dowodów Ministerstwo Sprawiedliwości pełni w wyjątkowych przypadkach funkcję organu przekazującego/przyjmującego. Ministerstwo Sprawiedliwości rozpoznaje obecnie wszystkie wnioski (dotyczące doręczenia dokumentów, przeprowadzenia dowodu, spraw alimentacyjnych, spraw dotyczących uprowadzenia dziecka itp.) w trybie zwykłym, nie stosując żadnej szczególnej hierarchii.

Wiadomości można przesyłać na poniższe adresy e-mail: dreptinternational@just.ro, ddit@just.ro.

Po zniesieniu stanu wyjątkowego (15 maja 2020 r.) Ministerstwo Sprawiedliwości, które pełni funkcję organu centralnego, będzie – ogólnie rzecz biorąc – podejmowało wszystkie działania w takim samym trybie jak w okresie stanu wyjątkowego.

2 Środki dotyczące upadłości, które przyjęto lub planuje się przyjąć w państwach członkowskich od wybuchu pandemii

2.1 Istotne środki dotyczące upadłości i powiązane środki mające wpływ na wykonanie umów

2.1.1 Zawieszenie postępowania upadłościowego

2.1.1.1 Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (przez dłużników)

Podczas stanu wyjątkowego postępowania upadłościowe podlegają przepisom ogólnym dotyczącym zawieszenia z urzędu pracy sądów w przypadku wszystkich spraw cywilnych, z wyjątkiem spraw szczególnie pilnych, których nie można odroczyć. Spoczywający na dłużniku obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości ulega zawieszeniu na podstawie ogólnego moratorium mającego zastosowanie podczas stanu wyjątkowego do wszystkich terminów w sprawach cywilnych, w tym do terminu 30 dni, w którym dłużnik ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości.

W czasie obowiązywania stanu podwyższonej gotowości przepisy dotyczące spoczywającego na dłużniku obowiązku złożenia wniosku o wszczęcie postępowania upadłościowego nie mają zastosowania. Do chwili zniesienia stanu podwyższonej gotowości postępowanie upadłościowe może zostać wszczęte na wniosek dłużnika, jeżeli zdecyduje się on złożyć stosowny wniosek.

Ten przepis tymczasowy ma zastosowanie do dłużników, którzy byli niewypłacalni lub którzy stali się niewypłacalni w okresie obowiązywania stanu podwyższonej gotowości. Stan podwyższonej gotowości obowiązuje w Rumunii od połowy maja, tj. od chwili zniesienia stanu wyjątkowego.

2.1.1.2 Ochrona dłużników przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzycieli

Wierzyciel zachowuje prawo do złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości, lecz sąd może wszcząć postępowanie upadłościowe dopiero po zniesieniu stanu wyjątkowego.

Postępowanie upadłościowe można wszcząć w przypadku roszczenia o wartości 50 000 lejów (ok. 10 200 euro), ponieważ podwyższono dotychczasowy próg dla wierzycieli i dłużników wynoszący 40 000 lejów.

Wierzyciele mogą składać wnioski o wszczęcie postępowania upadłościowego przeciwko dłużnikom, którzy całkowicie lub częściowo zaprzestali prowadzenia działalności gospodarczej w okresie stanu wyjątkowego lub stanu podwyższonej gotowości, wyłącznie w przypadku, gdy podjęli racjonalną próbę zawarcia porozumienia w sprawie spłaty zadłużenia z dłużnikiem i będą w stanie przedstawić stosowne dowody w tym zakresie w postaci pism wymienianych między stronami w dowolny sposób, w tym drogą elektroniczną.

2.1.2 Zawieszenie prawa do dochodzenia wierzytelności i zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy

2.1.2.1 Ogólne/szczególne przypadki zawieszenia prawa do dochodzenia roszczeń / dochodzenia niektórych rodzajów roszczeń

Wierzytelności budżetowych (podatkowych i innych, z wyjątkiem wierzytelności wynikających z wyroków w postępowaniach karnych), które stały się wymagalne podczas stanu wyjątkowego, nie można egzekwować w tym okresie ani w terminie 30 dni od zniesienia stanu wyjątkowego. Ponadto po ogłoszeniu stanu wyjątkowego zawieszono środki egzekucyjne dotyczące wierzytelności budżetowych lub zawieszono stosowanie środków egzekucyjnych w odniesieniu do wierzytelności budżetowych, z wyjątkiem wierzytelności związanych z postępowaniem karnym.

Zawisłe postępowania egzekucyjne/przymusową egzekucję w sprawach cywilnych kontynuuje się wyłącznie wówczas, gdy istnieje możliwość przestrzegania zaleceń sanitarnych.

Środki tymczasowe w zakresie egzekucji wierzytelności podatkowych wprowadzone w czasie trwania stanu wyjątkowego nadal obowiązują. Zawieszenie egzekucji wierzytelności podatkowych obowiązuje do 25 grudnia i przez 30 kolejnych dni.

2.1.2.2 Zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy (umowy ramowe/szczegółowe)

W celu ochrony stosunków umownych małych i średnich przedsiębiorstw, które zamknęły lub tymczasowo zawiesiły działalność (na podstawie rozporządzeń organów państwa) na czas stanu wyjątkowego (na przykład restauracje lub hotele), wprowadzono szczególny obowiązek polegający na próbie renegocjacji umowy przed zawieszeniem jej wykonania/odstąpieniem od niej z powodu siły wyższej.

W niektórych okolicznościach małe i średnie przedsiębiorstwa, których działalność organy państwa zamknęły lub tymczasowo zawiesiły na czas stanu wyjątkowego, w ramach swoich stosunków umownych korzystają z domniemania siły wyższej. Domniemanie to można obalić dowolnym przeciwnym środkiem dowodowym.

2.2 Zawieszenie pracy sądów cywilnych, w tym sądów upadłościowych, oraz zawieszenie postępowań

Podczas stanu wyjątkowego wstrzymuje się/zawiesza się bieg terminów materialnych i procesowych. Dalsze prowadzenie zawisłych postępowań przez sądy jest możliwe wyłącznie w sprawach szczególnie pilnych, których nie można odroczyć (sądy apelacyjne sporządzają wykaz takich spraw w odniesieniu do wszystkich sądów w ich okręgu). Sądy mogą wyznaczać krótkie terminy i, w miarę możliwości, przeprowadzać rozprawy za pomocą wideokonferencji.

W przypadku postępowań upadłościowych, które były w toku 16 marca, działalność sądownicza ulega zawieszeniu z urzędu, a sądy rozpoznają wyłącznie szczególnie pilne sprawy (tymczasowe zawieszenie postępowań egzekucyjnych przeciwko dłużnikowi do czasu wszczęcia postępowania upadłościowego na wniosek dłużnika, a także innych postępowań, które mogą się odbyć bez udziału stron). W przypadku rozpoznawania zażaleń na postanowienia sędziego-komisarza istnieje możliwość zawieszenia niektórych wykonalnych orzeczeń (sądy apelacyjne nadal mogą zawieszać postanowienia o wszczęciu postępowania w związku z niewypłacalnością dłużnika lub o wszczęciu postępowań upadłościowych w trybie uproszczonym lub zwykłym). Nadzorcy sądowi/likwidatorzy w miarę możliwości kontynuują wykonywanie swoich czynności w toku zawisłych postępowań, przy zachowaniu wymogów sanitarnych.

Stan wyjątkowy zakończył się z dniem 15 maja 2020 r. W związku z tym we wszystkich sprawach cywilnych postępowania zostaną wznowione z urzędu. W ciągu 10 dni po zakończeniu stanu wyjątkowego sądy podejmą stosowne kroki w celu zmiany terminów rozpraw i wezwania stron do stawiennictwa.

Podobnie jak w przypadku Ministerstwa Sprawiedliwości, działającego jako organ centralny, wszelka działalność będzie prowadzona co do zasady w taki sposób, jak podczas trwania stanu wyjątkowego.

Art. 111 ustawy nr 120 z dnia 9 lipca 2020 r. uzupełniającej ustawę nr 304/2004 o organizacji wymiaru sprawiedliwości stanowi, że w okresie obowiązywania stanu wyjątkowego czynności sądowe mogą być kontynuowane wyłącznie w wyjątkowych, szczególnie pilnych i należycie uzasadnionych przypadkach związanych z ochroną stosunków rodzinnych oraz wykonywaniem środków zarządzonych na mocy dekretu wydanego przez prezydenta Rumunii.

O sprawach, które będą mogły być rozpoznawane przez poszczególne kategorie sądów, będzie decydowała wyłącznie Najwyższa Rada Sądownictwa po zasięgnięciu opinii kolegiów zarządczych sądów apelacyjnych, natomiast w odniesieniu do sądów i trybunałów apelacyjnych oraz sędziów w nich orzekających decyzję taką będzie podejmował Wysoki Trybunał Kasacyjny i Sprawiedliwości. W okresie obowiązywania stanu wyjątkowego bieg terminów procesowych i terminów przedawnienia się nie rozpocznie lub zostanie zawieszony.

W projekcie ustawy przyjętym niedawno przez rząd (19.11.2020) przewidziano możliwość częściowego lub całkowitego ograniczenia działalności sądów ze względów związanych z pandemią COVID-19. W okresie obowiązywania tego ograniczenia, które nie może trwać dłużej niż 14 dni, czynności sądowe są kontynuowane w najpilniejszych sprawach, zaś pozostałe sprawy zostają odroczone z mocy prawa. W nadchodzących tygodniach projekt ustawy będzie przedmiotem debaty w parlamencie i – jeżeli zostanie przyjęty – wspomniany środek będzie obowiązywał przez czas trwania stanu podwyższonej gotowości i przez 30 dni po jego zawieszeniu.

2.3 Inne środki dotyczące upadłości (np. związane z postępowaniami o stwierdzenie bezskuteczności czynności, planami restrukturyzacyjnymi, nieformalnymi porozumieniami)

Wraz z przywróceniem działalności sądów po zniesieniu stanu wyjątkowego w połowie maja przyjęto środki tymczasowe mające zastosowanie do toczących się postępowań przedupadłościowych i upadłościowych – niektóre etapy i terminy procesowe zostały przedłużone z mocy prawa (termin na opracowanie oferty układu służącego zapobieżeniu upadłości i wynegocjowanie go z wierzycielami zostały przedłużony o 60 dni, a termin na wykonanie postanowień tego układu o 2 miesiące; okres obserwacji i termin na złożenie planu reorganizacji zostały wydłużone o 3 miesiące; okres reorganizacji sądowej został wydłużony o dwa miesiące), uregulowano również kwestie związane z nowymi uprawnieniami przyznanymi w związku z pandemią COVID-19 (dłużnicy mają 3 miesiące na złożenie zmienionego planu reorganizacji, jeżeli ich perspektywy przywrócenia rentowności zmieniły się wskutek pandemii COVID-19).

Dłużnicy mogli skorzystać z możliwości wstrzymania realizacji planu reorganizacji na 2 miesiące, jeżeli pandemia COVID-19 doprowadziła do całkowitego przerwania prowadzonej przez nich działalności.

Maksymalny okres realizacji planu restrukturyzacji został przedłużony z 3 do 4 lat, z możliwością przedłużenia o kolejny rok, z zastrzeżeniem jednak, że czas realizacji tego planu nie może przekraczać 5 lat.

2.4 Powiązane środki inne niż dotyczące upadłości (odroczenie płatności, kredyty bankowe, zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, pomoc dla przedsiębiorców)

Dotychczas zastosowano również środki uzupełniające mające na celu zmniejszenie presji związanej z płynnością finansową – np. możliwość odroczenia niektórych zobowiązań finansowych (raty kredytu lub zobowiązania podatkowe), które stały się wymagalne podczas stanu wyjątkowego – oraz mogące ograniczyć niektóre negatywne skutki pandemii dla wypłacalności przedsiębiorców.

Zastosowano również inne środki natury ekonomicznej, takie jak pożyczki preferencyjne dla małych i średnich przedsiębiorstw, w tym pożyczki w 90% objęte gwarancją Skarbu Państwa, a także inne środki związane z ochroną socjalną.

Podczas stanu wyjątkowego małe i średnie przedsiębiorstwa, których działalność organy państwa zamknęły lub tymczasowo zawiesiły, mogą odroczyć płatność czynszu i rachunków związanych z siedzibą spółki.

Niebawem wejdą w życie przepisy szczególne dotyczące przeprowadzania walnych zgromadzeń akcjonariuszy/udziałowców spółek podczas stanu wyjątkowego.

Począwszy od 30 marca 2020 r. kredytobiorcy mogą zwracać się do wierzycieli o zawieszenie spoczywającego na nich zobowiązania do zapłaty na okres 1–9 miesięcy, ale nie na dłużej niż do 31 grudnia 2020 r. (nadzwyczajne zarządzenie rządu (Ordonanta de Urgenta a Guvernului, OUG) nr 37/2020).

Ostatnia aktualizacja: 26/10/2021

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.