Wpływ COVID-19 na sprawy cywilne i upadłościowe

1 Wpływ Covid-19 na postępowanie cywilne

1.1 Terminy w postępowaniu cywilnym

Przepisy szczególne:

– ustawa o środkach i działaniach podjętych w stanie wyjątkowym ogłoszonym decyzją Zgromadzenia Narodowego z dnia 13 marca 2020 r. oraz o przeciwdziałaniu skutkom pandemii. – określana poniżej jako „ustawa o stanie wyjątkowym”

Stosownie do odpowiednich środków i działań wyróżnia się dwa następujące okresy: okres stanu wyjątkowego (13.03–13.05.2020 r.) oraz okres dwóch miesięcy po zniesieniu stanu wyjątkowego (od 14.05.2020 r.):

A) Środki i działania przewidziane na okres stanu wyjątkowego: 13 marca – 13 maja 2020 r.

(Pierwotnie stan wyjątkowy miał trwać od 13 marca do 13 kwietnia 2020 r. Okres ten przedłużono do 13 maja 2020 r.).

Terminy procesowe

- Zawieszenie biegu terminów:

Zawieszono wszystkie terminy procesowe w postępowaniach sądowych, polubownych i egzekucyjnych w sprawach cywilnych, z wyjątkiem następujących spraw cywilnych i gospodarczych:

1. spraw dotyczących wykonywania władzy rodzicielskiej wyłącznie w odniesieniu do środków tymczasowych;
2. spraw objętych zakresem stosowania ustawy o ochronie przed przemocą domową wyłącznie w odniesieniu do pilnych środków ochrony lub ich zmiany oraz w sprawach, w których odrzucono wniosek o zarządzenie środka ochrony;
3. zezwoleń na wypłacenie środków z rachunków dziecka;
4. postępowań w przedmiocie zastosowania środków zabezpieczających;
5. spraw dotyczących zabezpieczenia dowodów;
6. wniosków złożonych na mocy ustawy o komunikacji elektronicznej oraz w związku z zakończeniem postępowania w przedmiocie rejestracji na podstawie orzeczenia sądu wydanego zgodnie z ustawą o rejestrze działalności gospodarczej i rejestrze osób prawnych nienastawionych na zysk;
7. spraw objętych zakresem stosowania art. 62 ust. 3 ustawy o instytucjach kredytowych, dotyczących złożenia oświadczenia o zobowiązaniu do zachowania tajemnicy bankowej.

Zawieszono terminy przedawnienia, po których upływie podmioty prywatne tracą lub nabywają prawa.

B) Środki i działania przewidziane na okres dwóch miesięcy po zniesieniu stanu wyjątkowego (od 14.05.2020):

- Zawieszenie biegu terminów:

W okresie dwóch miesięcy po zniesieniu stanu wyjątkowego zawiesza się wszystkie licytacje publiczne i przymusowe zajęcia majątku ogłoszone przeciwko osobom fizycznym przez komorników publicznych i prywatnych oraz wyznacza się nowy termin przeprowadzenia tych licytacji i dokonania tych zajęć, bez konieczności uiszczenia jakichkolwiek dodatkowych opłat ani pokrycia jakichkolwiek dodatkowych kosztów. Na wniosek osoby fizycznej złożony przed wygaśnięciem terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym, licytacja publiczna, a w stosownych przypadkach także przymusowe zajęcia majątku, zostaną przełożone na inny termin, bez konieczności uiszczenia jakichkolwiek dodatkowych opłat ani pokrycia jakichkolwiek dodatkowych kosztów.

- Przedłużanie terminów:

Terminy ustawowe (z wyjątkiem terminów w sprawach opisanych powyżej), które upływają w okresie stanu wyjątkowego i które dotyczą wykonywania praw i obowiązków przez osoby prywatne i podmioty, przedłuża się o miesiąc od dnia zakończenia stanu wyjątkowego.

- Przypadki szczególne:

W okresie stanu wyjątkowego i przez maksymalnie dwa miesiące od jego zniesienia zajęciu ani zabezpieczeniu nie podlegają rachunki bankowe osób fizycznych i placówek opieki zdrowotnej, wynagrodzenia, emerytury i renty oraz urządzenia i wyposażenie medyczne. Inwentaryzacji nie podlegają ruchomości i nieruchomości należące do osób fizycznych, chyba że do celów zobowiązań alimentacyjnych, odszkodowania/zadośćuczynienia za szkodę poniesioną wskutek czynu niedozwolonego, roszczeń alimentacyjnych oraz roszczeń o wynagrodzenie z tytułu pracy. W okresie dwóch miesięcy od zniesienia stanu wyjątkowego nie dokonuje się zajęć rachunków bankowych organów samorządu terytorialnego.

W okresie do dwóch miesięcy od zniesienia stanu wyjątkowego nie nalicza się żadnych odsetek ani kar pieniężnych w przypadku opóźnienia w spłacaniu zobowiązań podmiotów prywatnych będących dłużnikami z tytułu umów kredytowych lub innych form finansowania udzielanego przez instytucje finansowe w rozumieniu art. 3 ustawy o instytucjach kredytowych, z wyjątkiem jednostek zależnych banków, w tym w przypadku należności nabywanych od banków, instytucji finansowych lub osób trzecich. Zobowiązanie nie może zostać uznane za należne wcześniej/wymagalne na żądanie, a umowa nie może zostać rozwiązana z tytułu niewykonania zobowiązania.

1.2 Organizacja wymiaru sprawiedliwości i sądownictwo

Rozprawy sądowe

Do czasu odwołania stanu wyjątkowego rozprawy sądowe mogą się odbywać zdalnie przy zapewnieniu bezpośredniego, wirtualnego udziału stron i innych uczestników postępowania. Należy sporządzić protokół rozprawy i niezwłocznie go opublikować, a następnie przechowywać do upływu terminu dokonania zmian i uzupełnienia protokołu. Sąd powiadamia strony, w przypadku gdy rozprawa ma się odbyć zdalnie.

Najwyższa Rada Sądownictwa wydała zarządzenia w zakresie wprowadzenia niezbędnych środków ostrożności w celu zapobieżenia rozprzestrzenianiu się wirusa w budynkach sądów, w zakresie składania pism do sądów pocztą elektroniczną lub innymi drogami komunikacji elektronicznej oraz w zakresie konsultacji drogą telefoniczną lub elektroniczną. W odniesieniu do takich rozpraw wezwania do stawienia się przed sądem doręcza się telefonicznie lub elektronicznie.

Postępowania w przedmiocie rejestracji

Usługi świadczone przez rejestr działalności gospodarczej i rejestr osób prawnych nienastawionych na zysk oraz inne rejestry są dostępne online.

Czynności notarialne

Usługi notarialne ograniczono wyłącznie do spraw pilnych. Notariusze dokonują czynności wyłącznie w sprawach pilnych, przy zachowaniu wymogów higienicznych. Izba Notarialna zapewnia dostępność notariuszy dyżurnych w liczbie co najmniej jednego notariusza na 50 000 mieszkańców na określonym obszarze właściwości Izby.

1.3 Współpraca sądowa UE

Ministerstwo Sprawiedliwości i sądy w dalszym ciągu udzielają wzajemnej pomocy prawnej, chociaż może się to odbywać z opóźnieniem.

2 Środki dotyczące upadłości, które przyjęto lub planuje się przyjąć w państwach członkowskich od wybuchu pandemii

2.1 Istotne środki dotyczące upadłości i powiązane środki mające wpływ na wykonanie umów

2.1.1 Zawieszenie postępowania upadłościowego

2.1.1.1 Zawieszenie obowiązku złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości (przez dłużników)

Bułgarskie przepisy krajowe przewidują, że dłużnik (jego kierownictwo) ma obowiązek złożenia wniosku o ogłoszenie upadłości w terminie 30 dni od wystąpienia niewypłacalności/nadmiernego zadłużenia (art. 626 ust. 1 ustawy o handlu).

Stan wyjątkowy zakończył się na całym terytorium Republiki Bułgarii 13 maja 2020 r. Terminy na wdrożenie wszystkich środków szczególnych przewidzianych w ustawie o stanie wyjątkowym wygasły. Tym samym wspomniane środki szczególne nie mają już zastosowania.

2.1.1.2 Ochrona dłużników przed złożeniem wniosku o ogłoszenie upadłości przez wierzycieli

-

2.1.2 Zawieszenie prawa do dochodzenia wierzytelności i zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy

2.1.2.1 Ogólne/szczególne przypadki zawieszenia prawa do dochodzenia roszczeń / dochodzenia niektórych rodzajów roszczeń

Stan wyjątkowy zakończył się na całym terytorium Republiki Bułgarii 13 maja 2020 r. Terminy na wdrożenie wszystkich środków szczególnych przewidzianych w ustawie o stanie wyjątkowym wygasły. Tym samym wspomniane środki szczególne nie mają już zastosowania.

2.1.2.2 Zawieszenie prawa do odstąpienia od umowy (umowy ramowe/szczegółowe)

-

2.2 Zawieszenie pracy sądów cywilnych, w tym sądów upadłościowych, oraz zawieszenie postępowań

Stan wyjątkowy zakończył się na całym terytorium Republiki Bułgarii 13 maja 2020 r. Terminy na wdrożenie wszystkich środków szczególnych przewidzianych w ustawie o stanie wyjątkowym wygasły. Tym samym wspomniane środki szczególne nie mają już zastosowania.

2.3 Inne środki dotyczące upadłości (np. związane z postępowaniami o stwierdzenie bezskuteczności czynności, planami restrukturyzacyjnymi, nieformalnymi porozumieniami)

-

2.4 Powiązane środki inne niż dotyczące upadłości (odroczenie płatności, kredyty bankowe, zabezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, pomoc dla przedsiębiorców)

W przypadku opóźnienia w spłacie zobowiązań wynikających z umów kredytowych z bankami lub umów o innego rodzaju finansowanie (faktoring, forfaiting itp.) udzielone przez banki i instytucje finansowe, a także z umów najmu odsetek i kar umownych nie nakłada się aż do chwili zniesienia stanu wyjątkowego. Ponadto zobowiązanie/płatność nie może stać się wymagalne we wcześniejszym terminie, a od umowy nie można odstąpić z powodu jej niewykonania (art. 6 ustawy o stanie wyjątkowym, ze zmianami i uzupełnieniami z dnia 6 kwietnia 2020 r.).

Wspomniany wyżej środek zmodyfikowano w następujący sposób w drodze aktów zmieniających ustawę o stanie wyjątkowym:

W ciągu dwóch miesięcy od zniesienia stanu wyjątkowego w przypadku zaległości w spłacie zobowiązań przez podmioty prywatne, dłużników na podstawie umowy kredytowej oraz na podstawie innych form finansowania udzielanego przez instytucje finansowe, z wyjątkiem jednostek zależnych banków, również w sytuacji, gdy należności są pobierane przez banki, instytucje finansowe lub osoby trzecie, nie nakłada się odsetek ani kar i nie żąda się wcześniejszej spłaty zobowiązania, a od umowy nie można odstąpić z powodu jej niewykonania.

Zgodnie z nowym przepisem ustawy o stanie wyjątkowym, który wszedł w życie w dniu 17 lutego 2021 r., przez dwa miesiące od zniesienia stanu wyjątkowego związanego z epidemią nie nakłada się środków zabezpieczających i nie prowadzi się czynności egzekucyjnych w odniesieniu do środków finansowych wypłacanych pracownikom tytułem odszkodowania na podstawie aktu Rady Ministrów, w powiązaniu z przezwyciężaniem zaistniałych konsekwencji COVID-19.

Postanowienia o zajęciu dotyczące roszczeń pracowniczych, o których mowa w poprzednim zdaniu, w tym tych otrzymanych na rachunek w banku lub inny rachunek płatniczy, nie podlegają wykonaniu (art. 5 ust. 5 ustawy o stanie wyjątkowym, zmienionej i uzupełnionej w dniu 17 lutego 2021 r.).