De gevolgen van COVID‑19 voor burgerlijke en insolventiezaken

1 Gevolgen van Covid-19 voor civiele procedures

1.1 Termijnen in civiele procedures

De Eerste en Tweede Kamer hebben ingestemd met tijdelijke noodwetgeving. Met deze wetgeving kunnen de meest dringende problemen rond het functioneren van de rechterlijke macht worden verholpen.

Deze wetgeving is sinds 24 april 2020 van kracht.

Rechtszittingen in civiele en bestuurszaken

Invoering van rechtszittingen met gebruik van volledig elektronische communicatiemiddelen indien zittingen in persoon vanwege Covid-19 niet mogelijk zijn. In alle zaken besluit de rechter op welke wijze de zitting zal worden gehouden.

Er is geen sprake van veranderingen in wettelijke termijnen in civiele, bestuursrechtelijke en strafrechtelijke zaken.

1.2 Rechterlijke organisatie en rechterlijke macht

Alle gerechtsgebouwen waren tussen 17 maart 2020 en 11 mei 2020 gesloten, behalve voor zeer spoedeisende zaken. Alle andere zaken zijn via schriftelijke procedures of met behulp van audio- of videoconferenties afgehandeld.

Vanaf 11 mei 2020 zijn de rechtbanken weer geopend voor alle zaken op het vlak van het straf-, jeugd- en familierecht. De rechterlijke macht heeft overeenkomstig de adviezen van de nationale gezondheidsdiensten organisatorische en veiligheidsmaatregelen getroffen.

Voor zover mogelijk zullen in de gerechtsgebouwen ook andere zaken in persoon worden behandeld. Mocht dat niet kunnen, dan is het mogelijk om videoconferenties of andere elektronische middelen te gebruiken.

De rechtbanken blijven echter gesloten voor het publiek, met uitzondering van zaken van groot openbaar belang. Als een rechtbank dat met het oog op het openbaar belang noodzakelijk acht, kan zij de Raad voor de rechtspraak ook vragen om een professionele livestream op te zetten. Bij alle zaken mag de zitting door hooguit drie vertegenwoordigers van de media worden bijgewoond. Verder streeft de rechterlijke macht ernaar meer schriftelijke uitspraken online toegankelijk te maken.

De rechterlijke macht onderzoekt de mogelijkheden om de eis tot openbare en toegankelijke hoorzittingen na te leven en tegelijkertijd de privacy van de betrokkenen te eerbiedigen.

De rechterlijke macht heeft gezorgd voor een tijdelijke aanpassing van de procesreglementen voor alle rechtsgebieden en heeft op haar website een pagina aangemaakt met een compleet actueel overzicht en aanwijzingen voor de manier van werken tijdens de Covid-19-crisis. https://www.rechtspraak.nl/

1.3 Justitiële samenwerking in de EU

De centrale autoriteiten in Nederland werken hoofdzakelijk vanuit huis. Communicatie per e-mail wordt aanbevolen.

2 Insolventiegerelateerde maatregelen die zijn genomen of gepland in de lidstaten na de uitbraak van de pandemie

2.1 Concrete insolventiemaatregelen en daarmee samenhangende maatregelen die van invloed zijn op contracten

2.1.1 Opschorting in geval van insolventie

2.1.1.1 Opschorting van de verplichting om faillissement aan te vragen (schuldenaars)

Nederland bevindt zich in het kamp dat tegen opschorting is van de verplichting om faillissement aan te vragen, omdat dan het risico bestaat dat niet-levensvatbare ondernemingen langer blijven bestaan dan verantwoord is. Dit is nadelig voor schuldeisers. Nederland concentreert zich in plaats daarvan liever op snelle en tijdige herstructurering.

2.1.1.2 Bescherming van schuldenaars tegen faillissementsaanvragen van schuldeisers

-

2.1.2 Opschorting van de tenuitvoerlegging van vorderingen en opschorting van contractbeëindiging

2.1.2.1 Algemene / specifieke moratoria voor de tenuitvoerlegging van vorderingen / tenuitvoerlegging van bepaalde soorten vorderingen

Opschorting van betalingsverplichtingen wordt momenteel niet overwogen, omdat dit een kettingreactie zou kunnen veroorzaken.

2.1.2.2 Opschorting van contractbeëindiging (algemene / specifieke contracten)

-

2.2 Civiel recht, inclusief voor insolventierechtbanken geldende opschortingen en opschortingen van procedures

-

2.3 Overige insolventiemaatregelen (die welke betrekking hebben op terugvorderingsacties, reorganisatieplannen, informele overeenkomsten en eventueel andere)

Een aantal banken is vrijwillig akkoord gegaan met de instelling van een tijdelijke status-quo betreffende de beëindiging van kredietfaciliteiten en tenuitvoerleggingsmaatregelen (onder bepaalde voorwaarden). In Nederland gaan banken hoe dan ook zelden over tot het indienen van een verzoek tot opening van een insolventieprocedure.

2.4 Gerelateerde maatregelen anders dan insolventiemaatregelen (uitstel van betaling, bankleningen, sociale zekerheid, ziektekostenverzekering, bedrijfssubsidies)

Er zijn algemene noodmaatregelen aangekondigd die bedoeld zijn om burgers en ondernemers in staat te stellen aan hun betalingsverplichtingen te voldoen.

Dit pakket bestaat onder meer uit maatregelen zoals het onmiddellijk staken van de inning van bepaalde belastingen (inkomensbelasting, vennootschapsbelasting, btw) en een liberaal regime voor de opschorting van een aantal andere belastingen en pensioenbijdragen.