De gevolgen van COVID‑19 voor burgerlijke en insolventiezaken

1 Gevolgen van Covid-19 voor civiele procedures

1.1 Termijnen in civiele procedures

Vanaf 16 maart 2020 zijn alle juridische en justitiële termijnen, waaronder verjaring in civiele zaken en alle peremptoire termijnen opgeschort tot zeven dagen na intrekking van het besluit tot sluiting van de rechtbanken.

Daarnaast zijn tijdens de sluitingsperiode van de rechtbanken ook alle van rechtswege aan notarissen opgelegde termijnen opgeschort. De opschorting van termijnen met betrekking tot notarissen duurt tot twintig dagen na intrekking van het besluit tot sluiting van de rechtbanken.

Ook de op 16 maart 2020 ingevoerde opschorting van termijnen voor het sluiten van een verkoop die zijn vastgelegd in een ingeschreven intentieovereenkomst voor verkoop is op 22 mei 2020 opgeheven. Er werd een opschorting van twintig dagen, geldend vanaf 22 mei 2020, ingevoerd ten aanzien van intentieovereenkomsten voor verkoop, waarna het restant van de opgeschorte termijn verder loopt.

Op 5 juni 2020 is het besluit tot sluiting van de rechtbanken 2020 ingetrokken. Alle juridische en justitiële termijnen, waaronder verjaring in civiele zaken en alle peremptoire termijnen opgeschort, lopen dus verder. Om de rechten van de gebruikers van rechterlijke instanties te beschermen, is op 5 juni 2020 een korte opschorting van kracht geworden: i) een opschorting van de juridische en justitiële termijnen van twintig dagen voor rechtbanken, raden, commissies, comités of entiteiten die niet vanuit een gebouw van het gerechtelijke apparaat werken; en ii) een opschorting van de juridische en justitiële termijnen van zeven dagen voor rechtbanken of andere rechterlijke instanties, raden, commissies, comités of andere entiteiten die vanuit een gebouw van het gerechtelijke apparaat werken.

1.2 Rechterlijke organisatie en rechterlijke macht

Met ingang van 16 maart zijn rechtbanken en registers gesloten, waaronder hogere en lagere rechters en hoven van beroep; alle bij wet ingestelde rechtbanken die vanuit een gebouw van het gerechtelijke apparaat werken; en ook alle raden, commissies, comités en andere instanties die vanuit hetzelfde gerechtsgebouw werken en waarbij zaken aanhangig zijn.

Ondanks de sluiting hebben de rechtbanken de bevoegdheid gekregen te besluiten tot zittingen in spoedeisende zaken of in zaken waarin de rechtbank meent dat het openbaar belang zo zwaar weegt dat de zaak behandeld moet worden. Deze zijn uiteraard onderworpen aan door de rechtbank vast te stellen specifieke regelingen voor de bescherming tegen de verspreiding van het virus.

Met ingang van 4 mei 2020 zijn de griffies van alle rechtbanken geopend voor indiening van alle gerechtelijke stukken (niet uitsluitend voor spoedeisende zaken en zaken van openbaar belang).

Met ingang van 5 juni 2020 is het besluit tot sluiting van de rechtbanken 2020 ingetrokken. Alle rechterlijke instanties zijn heropend, met inbegrip van de hogere en de lagere rechtbanken, de hoven van beroep ongeacht hun bevoegdheid of jurisdictie, alle bij wet opgerichte rechtscolleges en alle raden, commissies, comités of andere entiteiten waar een procedure wordt gevoerd of zaken aanhangig zijn die onderworpen zijn aan wettelijke of administratieve termijnen voor het indienen van vorderingen, verweren of andere handelingen.

1.3 Justitiële samenwerking in de EU

Grensoverschrijdende justitiële samenwerking is op de gebruikelijke wijze voortgezet, uiteraard voor zover dat onder de huidige omstandigheden mogelijk is, vooral gezien de verminderde werkzaamheden in de rechtbanken en het beperkte internationale reisverkeer.

2 Insolventiegerelateerde maatregelen die zijn genomen of gepland in de lidstaten na de uitbraak van de pandemie

2.1 Concrete insolventiemaatregelen en daarmee samenhangende maatregelen die van invloed zijn op contracten

2.1.1 Opschorting in geval van insolventie

2.1.1.1 Opschorting van de verplichting om faillissement aan te vragen (schuldenaars)

Maltese rechtbanken zijn gesloten met ingang van 16 maart 2020 en er mogen uitsluitend spoedeisende zaken worden behandeld die volgens de rechter in het openbaar belang zijn. Dit is een tijdelijke oplossing voor de situatie (onrechtmatig optreden) die dreigt te ontstaan in bepaalde zaken die kunnen worden aangespannen tegen directeuren ingeval zij geen faillissementsaanvraag indienen.

Op 5 juni 2020 is het Besluit inzake de sluiting van de Courts of Justice ingetrokken. Alle Courts zijn heropend.

Alle wettelijke en gerechtelijke termijnen, met inbegrip van verjaring in civiele zaken en eventuele vervaltermijnen, blijven dus doorlopen. Om de rechten van gebruikers van rechtbanken te beschermen, is op 5 juni 2020 een korte opschorting van kracht geworden: i) een opschorting van de wettelijke en gerechtelijke termijnen van twintig dagen voor rechtbanken, raden, commissies, comités of entiteiten die niet werkzaam zijn vanuit een gebouw van de Courts of Justice; en ii) een opschorting van de wettelijke en gerechtelijke termijnen van zeven dagen voor rechtbanken, raden, commissies, comités of andere entiteiten die werkzaam zijn vanuit een gebouw van de Courts of Justice.

Bij Wet XXXI van 2020 werd de Vennootschapswet (hoofdstuk 386 van de Wetten van Malta) gewijzigd teneinde de bevoegde minister nieuwe bevoegdheden te verlenen om te voorzien in een tijdelijke opschorting van de verplichting van bestuurders om een faillissementsaanvraag in te dienen, en zulks zolang dit nodig wordt geacht.

Op 15 september 2020 is Wettelijke Kennisgeving 373 van 2020, getiteld “Vennootschapswet (opschorting van indiening van aanvragen voor ontbinding en liquidatie) voorschriften”, gepubliceerd. Deze Wettelijke Kennisgeving voorziet in de opschorting van de indiening van faillissementsaanvragen en een schorsing van procedures. Beide maatregelen gelden met terugwerkende kracht vanaf 16 maart 2020. De opschorting heeft onder meer betrekking op zaken van onrechtmatig optreden tegen bestuurders wegens het verzuim een onderneming te ontbinden of het te goeder trouw aangaan van schulden op een moment waarop de onderneming waarschijnlijk failliet zal gaan. De schorsing en de opschorting blijven voor onbepaalde tijd van kracht en gedurende een periode van 40 dagen vanaf de datum waarop de minister van Economische Zaken opdracht geeft de schorsing en de opschorting in te trekken.

Niettegenstaande de opschorting en de schorsing is de rechter nog steeds bevoegd om een zaak te laten aanvangen of te behandelen indien er prima facie bewijs is dat de insolventie vóór 16 maart 2020 is ingetreden.

De Wettelijke Kennisgeving voorziet ook in een regeling voor het met terugwerkende kracht vaststellen van de datum waarop een onderneming geacht wordt te zijn ontbonden, tot de datum waarop de obligatiehouder, de schuldeiser of de schuldeisers de ontbinding zouden hebben aangevraagd, maar dat niet mochten doen vanwege de opschorting. Dit zal gelden voor de aanvragen tot liquidatie die worden ingediend binnen 6 maanden na de opheffing van de opschorting.

2.1.1.2 Bescherming van schuldenaars tegen faillissementsaanvragen van schuldeisers

De sluiting van de Courts zorgt voor een automatische opschorting van het recht van schuldeisers om een faillissementsaanvraag voor schuldenaars in te dienen.

Op 5 juni 2020 is het Besluit inzake de sluiting van de Courts of Justice ingetrokken. Alle Courts zijn heropend.

Bij Wet XXXI van 2020 werd de Vennootschapswet (hoofdstuk 386 van de Wetten van Malta) gewijzigd teneinde de bevoegde minister nieuwe bevoegdheden te verlenen om te voorzien in een tijdelijke opschorting van het recht van schuldeisers om een faillissementsaanvraag voor schuldenaars in te dienen, en zulks zolang dit nodig wordt geacht.

Op 15 september 2020 is Wettelijke Kennisgeving 373 van 2020, getiteld “Vennootschapswet (opschorting van indiening van aanvragen voor ontbinding en liquidatie) voorschriften”, gepubliceerd. Ingevolge deze Wettelijke Kennisgeving wordt het recht van schuldeisers om de ontbinding van een schuldplichtige onderneming aan te vragen wegens insolventie ingetrokken. Voorts worden insolventiezaken die op of na 16 maart 2020 aanhangig zijn gemaakt, geschorst. De rechtbank is evenwel bevoegd om een zaak te behandelen indien zij er prima facie van overtuigd is dat de insolventie vóór 16 maart 2020 is ingetreden.

Ook zaken van onrechtmatig optreden (niet: bedrieglijk optreden) tegen bestuurders wegens het verzuim een onderneming te ontbinden, worden opgeschort. De schorsing en de opschorting blijven voor onbepaalde tijd van kracht en gedurende een periode van 40 dagen vanaf de datum waarop de minister van Economische Zaken opdracht geeft de schorsing en de opschorting in te trekken.

2.1.2 Opschorting van de tenuitvoerlegging van vorderingen en opschorting van contractbeëindiging

2.1.2.1 Algemene / specifieke moratoria voor de tenuitvoerlegging van vorderingen / tenuitvoerlegging van bepaalde soorten vorderingen

De sluiting van de Courts zorgt eveneens voor een automatische opschorting van tenuitvoerleggingsacties door schuldeisers. Voorts heeft de overheid de opschorting voor een periode van zes maanden bevolen van kredieten die zijn uitgegeven door bevoegde krediet- of financiële instellingen, met inbegrip van het uitlenen van een som geld als voorschot, debetstand of lening, of enig ander soort krediet met inbegrip van verdiscontering van wissels en promesses, garanties, schadeloosstellingen, accepten en wissels getekend voor aval, maar exclusief creditcards.

2.1.2.2 Opschorting van contractbeëindiging (algemene / specifieke contracten)

Als gevolg van de sluiting van de Courts, en de daarmee samenhangende opschorting van de mogelijkheid voor schuldenaars om contracten uit te voeren, heeft de overheid tot nader order de tijdelijke opschorting bevolen van alle wettelijke en gerechtelijke termijnen die in contracten zijn vastgelegd, met inbegrip van termijnen voor het naleven van de verplichtingen die in dergelijke contracten zijn opgenomen. Dit omvat onder meer de termijn van alle wettelijke periodes waaraan een notaris wettelijk gehouden is voor het inschrijven van aktes, testamenten of (privé)documenten; de termijn waarbinnen een notaris volgens de toepasselijke wet uit hoofde van de uitoefening van zijn functie belasting moet betalen; de termijn die verband houdt met fiscale voordelen, stimulansen of vrijstellingen; de termijn waarbinnen een notaris uit hoofde van een notariële activiteit gegevens of documenten dient te overleggen aan autoriteiten of toezichthouders; de termijn met betrekking tot de nakoming van de verplichtingen die zijn vervat in aktes of privédocumenten, met inbegrip van een geregistreerde verkoopintentieovereenkomst; en de termijn met betrekking tot het aflopen van een verkoopintentieovereenkomst.

Op 5 juni 2020 is het Besluit inzake de sluiting van de Courts of Justice ingetrokken. Alle Courts zijn heropend.

Alle wettelijke en gerechtelijke termijnen, met inbegrip van verjaring in civiele zaken en eventuele vervaltermijnen, blijven dus doorlopen. Om de rechten van gebruikers van rechtbanken te beschermen, is op 5 juni 2020 een korte opschorting van kracht geworden: i) een opschorting van de wettelijke en gerechtelijke termijnen van twintig dagen voor rechtbanken, raden, commissies, comités of entiteiten die niet werkzaam zijn vanuit een gebouw van de Courts of Justice; en ii) een opschorting van de wettelijke en gerechtelijke termijnen van zeven dagen voor rechterlijke instanties, raden, commissies, comités of andere entiteiten die werkzaam zijn vanuit een gebouw van de Courts of Justice.

2.2 Civiel recht, inclusief voor insolventierechtbanken geldende opschortingen en opschortingen van procedures

Met ingang van 16 maart 2020 zijn de Courts of Justice en de respectieve griffies gesloten. Niettemin hebben de rechtbanken de bevoegdheid gekregen om opdracht te geven tot rechtszittingen voor spoedeisende zaken of zaken waarbij de rechtbank van oordeel is dat het in het openbaar belang is dat de rechtszitting plaatsvindt. Als daarmee samenhangende maatregel zijn alle wettelijke en gerechtelijke termijnen, met inbegrip van verjaringstermijnen en vervaltermijnen opgeschort tot zeven dagen nadat de sluiting van de Courts is opgeheven. Dergelijke maatregelen functioneren op zich automatisch als een moratorium, of een uitstel van tenuitvoerleggingsacties en faillissementsaanvragen van ondernemingen alsook de onmiddellijke verplichting voor directeuren om faillissement aan te vragen.

Op 5 juni 2020 is het Besluit inzake de sluiting van de Courts of Justice ingetrokken. Alle Courts zijn heropend en gerechtelijke procedures verlopen zoals gewoonlijk.

Bij Wet XXXI van 2020 werd de Vennootschapswet (hoofdstuk 386 van de Wetten van Malta) gewijzigd teneinde de bevoegde minister nieuwe bevoegdheden te verlenen inzake de opschorting van het recht om liquidatieaanvragen in te dienen en inzake de opschorting van eventuele termijnen voor het houden algemene vergaderingen, zowel gewone als buitengewone, en voor het houden van virtuele jaarlijkse algemene vergaderingen en andere vergaderingen.

Op 15 september 2020 is Wettelijke Kennisgeving 373 van 2020, getiteld “Vennootschapswet (opschorting van indiening van aanvragen voor ontbinding en liquidatie) voorschriften”, gepubliceerd. Deze Wettelijke Kennisgeving voorziet in de opschorting van de indiening van faillissementsaanvragen en een schorsing van de procedures, met terugwerkende kracht vanaf 16 maart 2020. De opschorting heeft ook betrekking op zaken van onrechtmatig optreden tegen bestuurders wegens het verzuim een onderneming te ontbinden. De schorsing en de opschorting blijven voor onbepaalde tijd van kracht en gedurende een periode van 40 dagen vanaf de datum waarop de minister van Economische Zaken opdracht geeft de schorsing en de opschorting in te trekken.

Niettegenstaande de opschorting en de schorsing is de rechter nog steeds bevoegd om een zaak te laten aanvangen of te behandelen indien er prima facie bewijs is dat de insolventie vóór 16 maart 2020 is ingetreden.

2.3 Overige insolventiemaatregelen (die welke betrekking hebben op terugvorderingsacties, reorganisatieplannen, informele overeenkomsten en eventueel andere)

Wat betreft de Insolventierichtlijn verricht de overheid nog steeds onderzoek naar de situatie en de invloed daarvan op bedrijven.

Op 12 mei 2020 is Wettelijke Kennisgeving 192 van 2020, getiteld “Vennootschapswet (ondernemingsherstelfonds) voorschriften”, gepubliceerd ter aanvulling van de procedure voor het herstel van ondernemingen als bedoeld in artikel 329B van de Vennootschapswet (hoofdstuk 386 van de Wetten van Malta). Bij deze Wettelijke Kennisgeving worden de oprichting, het beheer en de werking van een fonds (het “ondernemingsherstelfonds”) geregeld, dat tot doel heeft de procedure voor het herstel van ondernemingen te faciliteren.

2.4 Gerelateerde maatregelen anders dan insolventiemaatregelen (uitstel van betaling, bankleningen, sociale zekerheid, ziektekostenverzekering, bedrijfssubsidies)

De overheid heeft al drie financiële hulppakketten op maandelijkse basis geïntroduceerd, die zijn bedoeld om de liquiditeit van bedrijven in stand te houden en financiële steun te verlenen in een aantal sectoren. De overheid heeft niet alleen belastinguitstel verleend maar heeft ook staatsgaranties toegezegd op zachte leningen en heeft rechtstreeks liquide middelen ingebracht in ondernemingen om ons bedrijfsleven overeind en gezond te houden, zodat bedrijven meteen een doorstart kunnen maken wanneer de economie weer op gang komt. Daarnaast zijn er een aantal maatschappelijke maatregelen genomen, waaronder loonaanvullingen. Dit alles wordt gedaan om faillissementen te voorkomen, levensvatbare bedrijven te redden, banenverlies te voorkomen en het aantal onrendabele leningen zoveel mogelijk te beperken.

De overheid heeft met name opdracht gegeven tot opschorting voor een periode van zes maanden van kredieten die zijn uitgegeven door bevoegde krediet- of financiële instellingen, met inbegrip van het uitlenen van een som geld als voorschot, debetstand of lening, of enig ander soort krediet met inbegrip van verdiscontering van wissels en promesses, garanties, schadeloosstellingen, accepten en wissels getekend voor aval, maar exclusief creditcards.