Een deskundige zoeken

Oostenrijk

Inhoud aangereikt door
Oostenrijk

I. Lijsten en registers van deskundigen

In Oostenrijk worden personen die als deskundige in een gerechtelijke procedure of een onderzoek door het openbaar ministerie kunnen werken, opgenomen in de lijst van gerechtsdeskundigen die door de presidenten van de regionale rechtbanken voor hun respectieve district wordt bijgehouden. De lijsten zijn gesorteerd op specialisme.

De registers zijn openbaar en kunnen hier worden geraadpleegd.

Om in de lijst van gerechtsdeskundigen te worden opgenomen, moeten deskundigen een aanvraag indienen en slagen voor een examen.

II. Kwalificaties van deskundigen

Kandidaten die door de rechter willen worden benoemd, moeten bewijzen dat zij beroepservaring hebben in hun vakgebied. De deskundigen moeten aanzienlijke kennis hebben van de belangrijkste beginselen van het Oostenrijkse procesrecht, weten hoe zij een deskundigenrapport moeten opstellen en bewijs leveren van tien of vijf jaar beroepservaring in de periode direct voorafgaand aan hun registratie (als zij een relevant universitair diploma hebben behaald of als zij een studie hebben afgerond aan een school voor hoger beroepsonderwijs) en in hun vakgebied. Bovendien moeten zij volledig handelingsbekwaam en betrouwbaar zijn. Om betrouwbaar te zijn, moeten deskundigen onberispelijk zijn in hun algemeen gedrag, zodat hun onpartijdigheid en de kwaliteit van hun werk zijn gegarandeerd.

De aanvraag tot inschrijving in het register van “beëdigde en gecertificeerde” deskundigen (als “erkende deskundige”, in de bewoordingen van het European Expertise en Expert Institute (EEEI)) moet worden ingediend bij de president van de regionale rechtbank in het district waar de kandidaat gewoonlijk verblijft of zijn/haar beroepsactiviteit uitoefent.

In de loop van de registratieprocedure zal de president die verantwoordelijk is voor de registratie een commissie belasten met de opstelling van een deskundig advies over de vraag of aan de registratievereisten is voldaan.

Deskundigen moeten een eed afleggen voordat ze in het register worden opgenomen.

Als zij aan alle bovengenoemde vereisten voldoen, worden zij voor vijf jaar benoemd door de president die verantwoordelijk is voor de registratie. Zij moeten elke vijf jaar opnieuw een aanvraag tot registratie indienen. Als de deskundigen nog steeds aan alle vereisten voldoen, worden ze opnieuw ingeschreven op de lijst met gerechtsdeskundigen (meestal zonder dat zij nog eens een examen moeten afleggen).

Deskundigen kunnen uit het register van gerechtsdeskundigen worden geschrapt als zij dat wensen, als zij niet meer aan de vereisten voldoen of als de president die verantwoordelijk is voor de registratie daartoe beslist. De beslissing om een deskundige uit het register te verwijderen of niet opnieuw in het register op te nemen, moet worden gemotiveerd en kan worden aangevochten.

Er bestaat een ethische code (Ethikkodex — link hier) die door de Oostenrijkse vereniging van beëdigde en gecertificeerde deskundigen is gepubliceerd.

III. Vergoeding van deskundigen

III.1 Algemene informatie

Op de honoraria van deskundigen is de Oostenrijkse wet op de honoraria (Gebührenanspruchsgesetz — link hier) van toepassing. Deze wet bevat algemene regels die van toepassing zijn op deskundigen. Bovendien is in de wet een specifieke vergoedingsregeling vastgesteld voor artsen, antropologen, tandartsen, dierenartsen, deskundigen voor chemische analyse en deskundigen voor motorvoertuigen.

III.2 Honoraria

Meestal zijn de honoraria afhankelijk van de complexiteit van het advies. In strafrechtelijke en familierechtelijke procedures bestaat er een specifieke vergoedingsregeling voor bepaalde deskundigen (zie punt III.1).

III.3 Betaling

Deskundigen moeten hun honoraria aan de rechtbank factureren binnen vier weken na het uitbrengen van hun advies. In het algemeen worden de kosten betaald via een bankoverschrijving.

III.3.1 Burgerlijke procedure

In burgerlijke procedures beveelt de rechter doorgaans dat beide partijen een voorschot (Kostenvorschuss) aan de rechtbank moeten betalen, voordat de deskundige met zijn/haar werkzaamheden begint. Het bedrag daarvan is afhankelijk van de complexiteit van de zaak en de omvang van het advies dat de deskundige moet uitbrengen. De vergoeding wordt over het algemeen berekend op basis van het aantal uren dat de deskundige aan de zaak heeft gewijd, vermenigvuldigd met een uurtarief. De kosten en de btw maken eveneens deel uit van de vergoeding. De rechter beveelt, op basis van zijn/haar ervaring, het bedrag dat de partijen moeten storten. Als het gestorte bedrag niet voldoende is, kan de rechter bevelen dat een verder voorschot wordt gestort.

III.3.2 Strafrechtelijke procedure

In strafrechtelijke procedures betaalt de staat de vergoeding van de deskundige en in geval van veroordeling moet de veroordeelde de kosten vergoeden.

III.3.3 Familierechtelijke procedures

In familierechtelijke procedures wordt de vergoeding van de deskundige gewoonlijk door de staat betaald.

III.4 Rechtsbijstand

In het algemeen wordt rechtsbijstand verleend aan personen die wegens hun financiële situatie geheel of gedeeltelijk niet in staat zijn de kosten van de procedure te dragen, met inbegrip van de kosten van deskundigen. De ontvangers van rechtsbijstand moeten de honoraria geheel of gedeeltelijk terugbetalen als hun financiële situatie binnen drie jaar na de procedure aanzienlijk is verbeterd. De verliezende partij moet altijd de kosten van de winnende partij dekken.

III.5 Terugbetaling van de honoraria van deskundigen

De rechter beslist autonoom of in het kader van zijn/haar uitspraak over de kosten van de deskundige. De toegewezen kosten zijn dus afdwingbaar.

IV. Aansprakelijkheid van deskundigen

Deskundigen worden aansprakelijk gesteld volgens het algemene recht inzake overeenkomsten en inzake onrechtmatige daad. Zij zijn verplicht om mogelijke aansprakelijkheid te dekken via een beroepsaansprakelijkheidsverzekering.

V. Aanvullende informatie over deskundigenprocedures

Op de website van de Oostenrijkse vereniging van beëdigde en gecertificeerde deskundigen (Hauptverband der allgemein beeideten und gerichtlich zertifizierten Sachverständigen Österreichs — link hier) staat gedetailleerde informatie over de kosten (voorbeelden van vergoedingen) en over de voorwaarden voor opname in de lijst van gerechtsdeskundigen. De website is zeer informatief en gemakkelijk toegankelijk voor het publiek.

V.1 Rechtsgrondslagen

De belangrijkste wettelijke bepalingen die van toepassing zijn op de gerechtelijke deskundigen in Oostenrijk zijn:

  • de artikelen 351-367 van het Oostenrijkse wetboek van burgerlijke rechtsvordering (österreichische Zivilprozessordnung (ZPO) — link hier);
  • artikel 31 van de wet op de niet-contentieuze gerechtelijke procedures (Außerstreitgesetz — link hier);
  • de artikelen 52-53a van het Oostenrijkse wetboek van administratieve rechtsvordering van 1991 (Allgemeines Verwaltungsverfahrensgesetz — link hier);
  • de artikelen 104, 112, 112a en 125-128 van het Oostenrijkse wetboek van strafvordering van 1975 (österreichische Strafprozessordnung — link hier).

V.2. Benoeming van deskundigen

Deskundigen kunnen door de rechtbank, maar niet door de betrokken partijen worden benoemd. De benoeming van deskundigen in administratieve procedures is vergelijkbaar met die in burgerlijke procedures. In strafrechtelijke procedures kan de deskundige door de openbaar aanklager worden benoemd.

V.2.a. Benoeming door een rechtbank

De burgerlijke rechtbank heeft de discretionaire bevoegdheid om een deskundige te benoemen, hetzij ambtshalve, hetzij op uitdrukkelijk verzoek van een partij in de procedure, tenzij de feiten van de zaak anders kunnen worden opgelost. Het staat de rechtbank vrij om iedere persoon te benoemen die hij geschikt acht om als deskundige op te treden. De deskundige moet elk belangenconflict aan de rechtbank melden. De door de rechtbank benoemde deskundigen hebben toegang tot de relevante stukken van het gerechtelijk dossier.

V.2.b. Benoeming door de partijen

In Oostenrijk worden particuliere deskundigen door de partijen gekozen. Hun rapporten moeten door de partijen worden ingeroepen en ingediend, anders worden zij onontvankelijk verklaard. Als aan deze vereisten is voldaan, onderzoekt en beoordeelt de rechtbank het advies van de deskundige. Het rapport wordt beschouwd als bewijsmateriaal, maar kan niet leiden tot de nietigverklaring van het rapport van een door de rechter benoemde deskundige. Het dient veeleer als juridische onderbouwing van het betoog van een partij.

De rechtbank kan beslissen of hij de redenering in zijn oordeel baseert op het advies van de door de partijen benoemde deskundige.

V.3 Procedure

V.3.a. Deskundigenrapport

Het deskundigenrapport kan schriftelijk of mondeling worden ingediend. Er zijn geen bepalingen over de wijze waarop een deskundigenrapport moet worden gestructureerd.

Als de rechtbank het rapport onvolledig acht of als de deskundige een ongerechtvaardigde fout heeft gemaakt, kan de rechter ambtshalve of op verzoek van de partijen de opstelling van een nieuw of bijkomend rapport gelasten. De rechtbank kan de deskundige ook veroordelen tot betaling van de gerechtskosten wegens ongerechtvaardigde fouten van de deskundige.

Het rapport van de deskundige kan worden aangevochten door de verklaringen van de partijen en een tegenonderzoek.

In burgerlijke procedures zijn de partijen nauw bij de werkzaamheden van de deskundige betrokken. Zij moeten meewerken en ingaan op alle verzoeken om documenten van de deskundige. Zij kunnen de deskundige tijdens vergaderingen op tegenspraak rechtstreeks verhoren en de deskundige verzoeken om commentaar op hun opmerkingen te geven.

V.3.b. Rechtszitting

Wanneer een schriftelijk rapport wordt ingediend, of en in hoeverre de deskundige (op verzoek van de partijen, indien van toepassing) de rechtszittingen moet bijwonen, wordt door de rechtbank beslist.

De hier gepresenteerde informatie is in het kader van het project “Een deskundige zoeken” verzameld bij nationale contactpunten in elk land die door het European Expertise & Experts Institute zijn geselecteerd.

Laatste update: 23/10/2023

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.