Rechtsbijstand

1 Wat zijn de proceskosten en wie moet ze normaliter betalen?

De kosten hangen af van de aard van de zaak. Deze kosten kunnen het honorarium van de namens de ontvanger van rechtsbijstand optredende advocaat omvatten, alsmede andere uitgaven zoals gerechtskosten en kosten van deskundigen.

Aan het einde van het geding beslist het gerecht welke partij de kosten moet dragen. In het algemeen wordt de in het ongelijk gestelde partij verwezen in de kosten van de in het gelijk gestelde partij, hoewel er op dit beginsel veel uitzonderingen bestaan. Als de ontvanger van rechtsbijstand in het ongelijk wordt gesteld of als de in de kosten verwezen tegenpartij deze kosten niet betaalt, zal de ontvanger van rechtsbijstand zijn eigen kosten moeten dragen.

2 Wat is precies rechtsbijstand?

Dankzij door de overheid gefinancierde rechtsbijstand (Legal Aid) kunnen personen hun rechten uitoefenen of verdedigen of hun verdediging betalen, wanneer zij zich dit anders niet zouden kunnen veroorloven. De rechtsbijstand in Schotland wordt geregeld door de Scottish Legal Aid Board (SLAB, Schotse raad voor rechtsbijstand), een niet‑departementaal overheidsorgaan dat wordt gefinancierd door de Schotse overheid.

Er zijn drie soorten rechtsbijstand:

• Civil advice and assistance (civielrechtelijk advies en civielrechtelijke hulp): mondeling of schriftelijk advies over de toepassing van het Schotse recht op een bepaald geval dat betrekking heeft op de persoon die advies inwint; het advies wordt verstrekt door een advocaat en, waar nodig, door een counsel (adviseur);
• Asssistance by Way of Representation (ABWOR, hulp in de vorm van vertegenwoordiging): advies en hulp in de vorm van vertegenwoordiging door een advocaat of, waar nodig, door een counsel, in civielrechtelijke procedures bij aangewezen gerechten in Schotland;
• Civil Legal Aid (civielrechtelijke rechtsbijstand): een afzonderlijke regeling die voorziet in vertegenwoordiging door een advocaat of, waar nodig, door een counsel, in andere aangewezen gerechten in Schotland.

3 Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand?

Om in aanmerking te komen voor civiele rechtshulp gelden er vaste, transparante criteria, waaraan aanvragen verplicht worden getoetst. De eerste twee toetsen betreffen de juridische inhoud van de aanvraag. Aangetoond moet worden dat er een rechtsgrondslag is voor de zaak waarvoor rechtsbijstand wordt aangevraagd (dit wordt een “probable cause” genoemd, ofwel een gerede aanleiding), en dat het redelijk is om overheidsmiddelen aan te wenden om de zaak te ondersteunen. De derde toets betreft de financiële omstandigheden van de aanvrager.

Een advocaat kan advies en hulp verstrekken, als hij of zij ervan overtuigd is dat de verzoeker gezien zijn financiële draagkracht in aanmerking komt voor rechtsbijstand en de aangelegenheid waarover advies wordt ingewonnen, onder het Schotse recht valt. Een advocaat kan advies en hulp verstrekken tot een bepaald bedrag. Voor rechtsbijstand boven dit drempelbedrag en voor procesvertegenwoordiging is de voorafgaande toestemming van de SLAB vereist.

Om een verzoek om rechtsbijstand te kunnen indienen op grond van de Legal Aid (Scotland) Act 1986 hoeft men niet in Schotland te wonen. Advies en bijstand zijn beschikbaar voor aangelegenheden die onder het Schotse recht vallen (met inbegrip van het Britse recht dat in Schotland van toepassing is). Daarnaast is er rechtsbijstand beschikbaar voor procedures bij Schotse rechtbanken.

4 Kan rechtsbijstand worden verleend voor alle soorten procedures?

Zie vraag 2 hierboven.

Civielrechtelijk advies en civielrechtelijke hulp zijn beschikbaar voor aangelegenheden die betrekking hebben op de toepassing van het Schotse recht.

ABWOR is beschikbaar voor civielrechtelijke procedures bij een aantal gerechten die bij wet zijn aangewezen. Het gaat onder meer om de Immigration Appeal Tribunals (gerechten voor beroepszaken in immigratiekwesties) en de Employment Tribunals (arbeidsrechtbanken).

Civielrechtelijke rechtsbijstand is beschikbaar voor civielrechtelijke procedures bij een aantal andere gerechten die bij wet zijn aangewezen. Het gaat onder meer om het Sheriff Court (de districtsrechtbank) en het Court of Session (het civiel hooggerechtshof), d.w.z. de belangrijkste civielrechtelijke gerechten in Schotland. Rechtsbijstand is ook beschikbaar voor procedures voor een aantal gerechten, zoals de Social Security Commissioners (gerechten voor sociale zekerheid) en de Employment Appeal Tribunals (gerechten voor beroepszaken in arbeidskwesties).

Civielrechtelijke rechtsbijstand kan niet worden verstrekt voor procedures die geheel of gedeeltelijk betrekking hebben op smaad; procedures in verband met een geschil over de geldigheid van verkiezingen op basis van een petitie; vereenvoudigde echtscheidingsverzoeken voor het Court of Session of voor het Sheriff Court; en petities van een schuldenaar in verband met de sekwestratie van zijn boedel. Rechtsbijstand is ook niet beschikbaar voor procedures inzake geringe vorderingen (d.w.z. voor zaken met een waarde van minder dan 3 000 GBP, tenzij de vordering lichamelijk letsel betreft).

Uw advocaat kan u hier wellicht over adviseren in het kader van advies en hulp.

5 Bestaat er een specifieke procedure voor spoedeisende gevallen?

In afwachting van een beslissing van de SLAB over een verzoek om rechtsbijstand, kan een advocaat in bijzonder dringende gevallen bepaalde maatregelen treffen ter bescherming van de positie van de verzoeker.

6 Waar kan ik een verzoekformulier voor rechtsbijstand verkrijgen?

De SLAB behandelt alleen verzoeken die worden ingediend door een namens de verzoeker optredende advocaat.

7 Welke documenten moet ik bij mijn verzoek om rechtsbijstand voegen?

Uw advocaat zal u meedelen welke documenten er moeten worden ingediend met het oog op de beoordeling van uw financiële draagkracht en de ‘merites’ van uw zaak.

8 Waar moet ik mijn verzoek om rechtsbijstand indienen?

De SLAB behandelt alleen verzoeken die worden ingediend door een namens de verzoeker optredende advocaat. Rechtstreeks door de verzoeker ingediende verzoeken zijn niet-ontvankelijk.

Lukt het u niet een advocaat te vinden om u te vertegenwoordigen, dan kunt u gebruikmaken van de tool “Find a Solicitor” op de website van de Law Society of Scotland. Deze tool heeft als optie om te zoeken naar een advocaat die is geregistreerd voor het verlenen van rechtsbijstand. U kunt de Law Society ook bellen op 0131 226 7411.

9 Hoe kom ik te weten of ik al dan niet in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

Uw advocaat zal u meedelen of u al dan niet in aanmerking komt voor advies en hulp op basis van Legal Aid.

Voor rechtsbijstand zal uw advocaat namens u een verzoek indienen en zal de SLAB u beiden een brief sturen, zodra uw verzoek om civielrechtelijke rechtsbijstand is beoordeeld. De SLAB heeft op zijn website ook een aantal “Eligibility estimators” (tools om uit te vinden of u in aanmerking komt voor rechtsbijstand) om u te helpen inzicht te krijgen waar u misschien recht op hebt.

10 Wat moet ik doen als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

Uw advocaat zal u meedelen wat u moet doen.

11 Wie kiest mijn advocaat als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand?

Voordat u advies, hulp of rechtsbijstand aanvraagt, moet u een advocaat raadplegen.

Lukt het u niet een advocaat te vinden om u te vertegenwoordigen, dan kunt u gebruikmaken van de tool “Find a Solicitor” op de website van de Law Society of Scotland. Deze tool heeft als optie om te zoeken naar een advocaat die is geregistreerd voor het verlenen van rechtsbijstand. U kunt de Law Society ook bellen op 0131 226 7411.

De SLAB kan u ook informatie geven over de dichtstbijzijnde advocaten die hulp verlenen op basis van rechtsbijstand, of andere adviseurs die door de SLAB worden gefinancierd. Voor civiele zaken kunt u op zaaktype zoeken. Een kantoor dat is geregistreerd voor rechtsbijstandswerk, is evenwel niet verplicht om een cliënt zijn diensten aan te bieden, noch om een zaak in behandeling te nemen op basis van rechtsbijstand.

12 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, worden dan al mijn proceskosten betaald?

Zie vraag 1 hierboven.

Rechtsbijstand dekt alleen het honorarium van uw eigen advocaat en andere uitgaven in verband met uw zaak, zoals gerechtskosten en kosten van deskundigen. Rechtsbijstand dekt niet de kosten van de tegenpartij.

Als u in aanmerking komt voor rechtsbijstand, kan van u een bijdrage in de kosten van de zaak worden gevraagd. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van uw financiële situatie.

13 Wie betaalt de overige kosten als ik slechts recht heb op beperkte rechtsbijstand?

Als u recht hebt op een beperkte toewijzing van rechtsbijstand, zult u de rest van de kosten van de zaak zelf moeten dragen. Als u zelf een bijdrage moet betalen, is het bedrag afhankelijk van uw beschikbare inkomen, spaargeld en vermogen. De SLAB beoordeelt uw inkomen vanaf de datum van het verzoek en uw vermogen (spaargeld en waardevolle goederen die u bezit) gedurende de looptijd van de zaak.

14 Omvat rechtsbijstand ook de kosten van beroepsprocedures?

Het aanvankelijke certificaat waaruit blijkt dat u voor rechtsbijstand in aanmerking komt, geldt niet voor het beroep dat u eventueel instelt tegen de gegeven beslissing. Er moet een nieuw verzoek om rechtsbijstand worden ingediend en de SLAB moet ervan overtuigd zijn dat is voldaan aan de verplichte criteria met betrekking tot het beroep.

15 Als ik in aanmerking kom voor rechtsbijstand, kan die dan worden ingetrokken in de loop van het proces (of zelfs na het proces)?

De SLAB kan de rechtsbijstand om verscheidene redenen opschorten, bijvoorbeeld wanneer een advocaat niet reageert op een verzoek om aanvullende informatie, en doet dit soms ook daadwerkelijk. Krachtens de bij wet vastgestelde criteria om voor rechtsbijstand in aanmerking te komen, moet de SLAB de financiële situatie van een ontvanger voortdurend evalueren en nagaan of het nog altijd redelijk is om rechtsbijstand te verstrekken. Een aspect van de redelijkheidstoets is dat van iemand die rechtsbijstand ontvangt, wordt verwacht dat hij of zij zich aan de beslissingen van de rechtbank houdt.

De rechtsbijstand kan ook worden stopgezet als de ontvanger van rechtsbijstand onjuiste informatie heeft verstrekt of essentiële informatie heeft achtergehouden. In dergelijke gevallen kan de SLAB ook de reeds betaalde rechtsbijstand trachten terug te vorderen.

16 Kan ik een weigering om rechtsbijstand te verlenen, aanvechten?

Als aan iemand rechtsbijstand geweigerd is, zal de SLAB de reden(en) voor de weigering hebben gegeven. U kunt verzoeken om herziening van de zaak, in het bijzonder wanneer de omstandigheden zijn veranderd. U kunt uw zaak met de SLAB bespreken per e-mail (general@slab.org.uk) of telefonisch. Het algemene telefoonnummer (0131 226 7061) is bereikbaar van maandag tot en met vrijdag, tussen 8.30 en 17.00 uur.