- 1 Il-proċedimenti legali xi spejjeż jinvolvu, u normalment min irid iħallashom?
- 2 X’inhija eżattament l-għajnuna legali?
- 3 Għandi dritt għal għajnuna legali?
- 4 L-għajnuna legali tingħata għal kull tip ta’ proċediment?
- 5 Jeżistu proċeduri speċjali f’każijiet ta’ bżonn?
- 6 Minn fejn nista’ nikseb formola ta’ applikazzjoni għal għajnuna legali?
- 7 X’dokumenti jridu jiġu ppreżentati mal-formola tal-applikazzjoni għal għajnuna legali?
- 8 Fejn irrid nibgħat l-applikazzjoni tiegħi għal għajnuna legali?
- 9 Kif nista’ nsir naf jekk jiniex intitolat għal għajnuna legali?
- 10 X’għandi nagħmel jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?
- 11 Min jagħżilli l-avukat, jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?
- 12 L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż kollha tal-proċedimenti?
- 13 Min għandu jħallas l-ispejjeż l-oħra jekk jien inkun intitolat biss għal għajnuna legali limitata?
- 14 L-għajnuna legali tkopri l-appelli wkoll?
- 15 L-għajnuna legali tista’ tiġi rtirata qabel il-konklużjoni tal-proċedimenti (jew saħansitra tiġi revokata wara t-terminazzjoni tal-proċedimenti)?
- 16 Nista’ nikkontesta r-rifjut li ningħata għajnuna legali?
Sib informazzjoni għal kull reġjun
1 Il-proċedimenti legali xi spejjeż jinvolvu, u normalment min irid iħallashom?
L-ispejjeż tal-proċedimenti legali jvarjaw skont in-natura u l-portata tal-każ. L-ispejjeż legali jinkludu, pereżempju, it-tariffi u l-ispejjeż tal-assistenza legali, l-ispejjeż li jirriżultaw mill-kumpens għax-xhieda, kif ukoll mis-servizzi ta’ interpretazzjoni u traduzzjoni, l-ispejjeż tal-immaniġġjar u l-ħlasijiet għad-dokumenti miġbura mill-awtoritajiet, u t-tariffi tal-eżekuzzjoni pagabbli lill-Istat. It-tariffi tal-assistenza legali jammontaw għall-maġġoranza tal-ispejjeż involuti fil-proċedimenti legali. Bħala regola, kull parti tħallas l-ispejjeż legali proprji tagħha. Madankollu, il-qorti tista’ tordna lill-parti telliefa tħallas l-ispejjeż imġarrba mill-kontroparti.
2 X’inhija eżattament l-għajnuna legali?
L-għajnuna legali tingħata bl-ispejjeż għall-Istat lil persuni li jkunu jeħtieġu assistenza esperta fi kwistjoni legali iżda li ma jkunux jistgħu jlaħħqu mal-ispejjeż tal-proċedimenti minħabba s-sitwazzjoni finanzjarja tagħhom. L-għajnuna legali tkopri l-konsulenza legali, il-miżuri u r-rappreżentanza meħtieġa quddiem il-qrati u awtoritajiet oħra, kif ukoll l-eżenzjoni mill-ispejjeż tal-proċedimenti. Mhuwiex meħtieġ test tal-mezzi meta tiġi pprovduta konsulenza legali minuri lir-rikorrent bit-telefown jew b’mezzi elettroniċi oħra ta’ komunikazzjoni.
3 Għandi dritt għal għajnuna legali?
L-għajnuna legali tingħata fi kwistjonijiet fi ħdan il-ġurisdizzjoni Finlandiża lil persuni b’muniċipalità ta’ residenza fil-Finlandja u lil persuni domiċiljati jew abitwalment residenti fi Stat Membru ieħor tal-Unjoni Ewropea (UE) jew taż-Żona Ekonomika Ewropea (ŻEE). Barra minn hekk, l-għajnuna legali tingħata jekk il-kwistjoni tkun se tinstema’ quddiem qorti Finlandiża jew jekk ikun hemm raġunijiet speċjali għall-għajnuna legali. F’każijiet ikkunsidrati barra mill-pajjiż, l-għajnuna legali tkopri l-għoti ta’ konsulenza legali ġenerali.
Ma tingħatax għajnuna legali lil kumpanija jew lil korporazzjoni. L-għajnuna legali tingħata lil imprenditur fi kwistjoni ta’ negozju, għajr kawża fil-qorti, biss jekk ikun hemm raġunijiet speċjali biex isir dan.
L-għajnuna legali tingħata b’rikors, bla ħlas jew kontra deduċibbli, abbażi tal-istatus finanzjarju tar-rikorrent. Is-sitwazzjoni finanzjarja tar-rikorrent tiġi valutata abbażi tal-fondi għad-dispożizzjoni tiegħu kull xahar (mezzi disponibbli) u tal-assi tiegħu. Bħala regola ġenerali, il-mezzi disponibbli jiġu kkalkulati fuq il-bażi tad-dħul ta’ kull xahar, l-ispejjeż meħtieġa, u r-responsabbiltà ta’ manteniment tar-rikorrent u tal-konjuġi jew il-konkubin(a) tiegħu. L-għajnuna legali tingħata lil persuni li l-mezzi u l-assi disponibbli tagħhom ma jaqbżux l-ammont determinat permezz ta’ digriet tal-gvern. Aktar dispożizzjonijiet dwar id-dħul u l-ispejjeż li għandhom jiġu kkunsidrati, l-impatt tal-obbligu ta’ manteniment fuq il-kalkolu tal-mezzi disponibbli, il-konsiderazzjoni tal-assi, u l-kriterji għad-determinazzjoni tad-deduċibbli tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali jiġu stabbiliti permezz ta’ digriet tal-gvern.
Ma tingħatax għajnuna legali jekk ir-rikorrent ikollu assigurazzjoni tal-ispejjeż legali li tkopri l-kwistjoni kkonċernata. Madankollu, fi kwistjoni li tinstema’ minn qorti, il-qorti tista’ tagħti għajnuna legali sal-punt li l-ispejjeż tal-proċedimenti jaqbżu l-kopertura massima ddikjarata fil-polza tal-assigurazzjoni. Meta r-rikorrent ikun intitolat għal għajnuna legali bla ħlas fuq il-bażi tal-istatus finanzjarju tiegħu, l-għajnuna legali tista’ tingħata wkoll biex tkopri d-deduċibbli ddikjarat fil-polza tal-assigurazzjoni.
4 L-għajnuna legali tingħata għal kull tip ta’ proċediment?
L-għajnuna legali hija disponibbli f’każijiet li jinstemgħu quddiem qorti, kif ukoll fi kwistjonijiet legali barra mill-qorti.
Ma tingħatax għajnuna legali jekk:
- il-kwistjoni tkun ta’ importanza minuri għar-rikorrent;
- tkun manifestament inutli meta mqabbla mal-benefiċċju għar-rikorrent;
- il-każ ikun jikkostitwixxi abbuż tal-proċess; jew
- il-każ ikun ibbażat fuq dritt ċedut u jkun hemm raġuni biex wieħed jemmen li l-għan taċ-ċessjoni kien li tingħata għajnuna legali.
Bħala regola, l-għajnuna legali ma tkoprix ir-rappreżentanza fi:
- kwistjoni ta’ petizzjoni ttrattata f’qorti ġenerali;
- każ kriminali sempliċi;
- kwistjoni li tikkonċerna t-tassazzjoni jew imposta pubblika; jew
- kwistjoni fejn id-dritt li tintalab rettifika jew id-dritt ta’ appell ikun ibbażat fuq sħubija f’muniċipalità jew korporazzjoni pubblika oħra.
Anki f’dan il-każ, konsulent legali pubbliku jista’ jipprovdi konsulenza legali u jfassal kwalunkwe dokument meħtieġ, jekk ikun meħtieġ.
5 Jeżistu proċeduri speċjali f’każijiet ta’ bżonn?
Ir-rikorrent għall-għajnuna legali għandu jinforma lill-uffiċċju tal-għajnuna legali (oikeusaputoimisto) bi kwalunkwe urġenza tal-kwistjoni.
6 Minn fejn nista’ nikseb formola ta’ applikazzjoni għal għajnuna legali?
Il-formola tar-rikors għall-għajnuna legali tista’ tinkiseb minn https://oikeus.fi/fi/index/lomakkeet/oikeusapu.html
Il-formola tar-rikors għall-għajnuna legali hija disponibbli wkoll mill-uffiċċju tal-għajnuna legali. L-informazzjoni ta’ kuntatt għall-uffiċċji hija disponibbli minn https://oikeus.fi/oikeusapu/fi/index/yhteystiedot.html
Ir-rikors għall-għajnuna legali jista’ jsir ukoll permezz tas-servizz elettroniku fuq https://oikeus.fi/oikeusapu/fi/index/asiointi/oikeusavunsahkoinenasiointi.html
7 X’dokumenti jridu jiġu ppreżentati mal-formola tal-applikazzjoni għal għajnuna legali?
Fir-rikors għall-għajnuna legali, ir-rikorrent irid jipprovdi informazzjoni dwar iċ-ċirkostanzi finanzjarji tiegħu u l-kwistjoni li għaliha jkun qiegħed isir ir-rikors għall-għajnuna legali, kif ukoll dwar l-assigurazzjoni tal-ispejjeż legali (ara l-Mistoqsija 6 dwar il-formoli tar-rikors għall-għajnuna legali). Fuq talba tal-uffiċċju tal-għajnuna legali, ir-rikorrent irid jipprovdi wkoll dikjarazzjoni tad-dħul u l-ispejjeż tiegħu, kif ukoll tal-assi u l-obbligazzjonijiet tiegħu. Minkejja kwalunkwe dispożizzjoni dwar il-kunfidenzjalità, l-uffiċċju tal-għajnuna legali għandu d-dritt jikseb kwalunkwe informazzjoni li tkun meħtieġa biex jiġi stabbilit li r-rikorrent ikun intitolat għall-għajnuna legali fuq il-bażi tal-istatus finanzjarju tiegħu u jekk ir-rikorrent ikollux assigurazzjoni tal-ispejjeż legali li tkopri l-materja inkwistjoni.
8 Fejn irrid nibgħat l-applikazzjoni tiegħi għal għajnuna legali?
Ir-rikors għall-għajnuna legali jista’ jsir minn kwalunkwe uffiċċju tal-għajnuna legali. L-informazzjoni ta’ kuntatt għall-uffiċċji hija disponibbli minn https://oikeus.fi/oikeusapu/fi/index/yhteystiedot.html
Ir-rikors għall-għajnuna legali jista’ jsir ukoll permezz tas-servizz elettroniku fuq https://oikeus.fi/oikeusapu/fi/index/asiointi/oikeusavunsahkoinenasiointi.html
9 Kif nista’ nsir naf jekk jiniex intitolat għal għajnuna legali?
L-uffiċċju tal-għajnuna legali jiddeċiedi dwar l-għoti tal-għajnuna legali. Id-deċiżjoni tintbagħat fl-indirizz ta’ kuntatt innotifikat mir-rikorrent.
10 X’għandi nagħmel jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?
Sabiex jistabbilixxi d-dritt tiegħu għall-għajnuna legali, ir-rikorrent jew ir-rappreżentant tiegħu għandhom jikkuntattjaw lill-uffiċċju tal-għajnuna legali.
11 Min jagħżilli l-avukat, jekk inkun intitolat għal għajnuna legali?
L-għajnuna legali tingħata minn konsulenti legali pubbliċi. Madankollu, fi kwistjonijiet li għandhom jiġu kkunsidrati minn qorti, konsulent legali privat li jkun ta l-kunsens tiegħu għall-kompitu jista’ jinħatar ukoll biex jagħti assistenza legali. Avukat jew konsulent legali liċenzjat biss jista’ jinħatar bħala konsulent legali privat. Meta l-benefiċjarju ta’ għajnuna legali jkun ippropona persuna kwalifikata biex tkun il-konsulent legali tiegħu, dik il-persuna trid tinħatar, sakemm raġunijiet speċifiċi ma jirrikjedux mod ieħor. Fil-kompitu tiegħu, il-konsulent legali huwa obbligat jikkonforma ma’ kondotta tajba bħala avukat.
12 L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż kollha tal-proċedimenti?
L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż legali meħtieġa tar-rikorrent, kif meħtieġ mill-każ. Id-deduċibbli tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali mill-ispejjeż tal-proċedimenti legali jiġi stabbilit abbażi tas-sitwazzjoni finanzjarja tiegħu. L-għajnuna legali ma tkoprix l-ispejjeż legali tal-kontroparti.
13 Min għandu jħallas l-ispejjeż l-oħra jekk jien inkun intitolat biss għal għajnuna legali limitata?
Id-deduċibbli tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali mill-ispejjeż tal-proċedimenti legali jiġi stabbilit abbażi tas-sitwazzjoni finanzjarja tiegħu. Jekk l-għajnuna legali tkun ġiet ipprovduta minn konsulent legali pubbliku, il-benefiċjarju tal-għajnuna legali jrid iħallas id-deduċibbli lill-uffiċċju tal-għajnuna legali. Jekk l-għajnuna legali tkun ġiet ipprovduta minn konsulent legali privat, il-benefiċjarju tal-għajnuna legali jrid iħallas id-deduċibbli lill-konsulent legali inkwistjoni.
14 L-għajnuna legali tkopri l-appelli wkoll?
L-għajnuna legali tkopri l-ispejjeż legali neċessarji kollha tar-rikorrent, kif meħtieġ mill-każ. Id-deduċibbli tal-benefiċjarju tal-għajnuna legali mill-ispejjeż tal-proċedimenti legali jiġi stabbilit abbażi tas-sitwazzjoni finanzjarja tiegħu.
15 L-għajnuna legali tista’ tiġi rtirata qabel il-konklużjoni tal-proċedimenti (jew saħansitra tiġi revokata wara t-terminazzjoni tal-proċedimenti)?
Jekk jinstab li l-prerekwiżiti għall-għoti tal-għajnuna legali ma kinux jeżistu, jew jekk iċ-ċirkostanzi jkunu nbidlu jew ma baqgħux jeżistu, l-uffiċċju tal-għajnuna legali jew il-qorti jistgħu jemendaw id-deċiżjoni dwar l-għajnuna legali jew jiddeċiedu li l-għoti tal-għajnuna legali għandu jieqaf. Meta d-deduċibbli ta’ benefiċjarju tal-għajnuna legali jiġi emendat, tittieħed deċiżjoni dwar jekk l-emenda għandhiex tiġi applikata b’mod retroattiv. Meta jiġi deċiż li titwaqqaf l-għajnuna legali, tittieħed deċiżjoni dwar jekk il-benefiċjarju għandux jikkumpensa lill-Istat għall-għajnuna legali riċevuta u jiġi determinat l-ammont ta’ dak il-kumpens.
16 Nista’ nikkontesta r-rifjut li ningħata għajnuna legali?
Jekk l-għajnuna legali ma tingħatax skont ir-rikors, ir-rikorrent jista’ jressaq il-kwistjoni tal-għajnuna legali quddiem qorti għal deċiżjoni. Id-deċiżjoni tal-uffiċċju tal-għajnuna legali tkun akkumpanjata minn struzzjonijiet dwar is-sottomissjoni ta’ deċiżjoni tal-uffiċċju tal-għajnuna legali lil qorti għal rikonsiderazzjoni (sottomissjoni). Is-sottomissjoni trid issir fl-uffiċċju tal-għajnuna legali li jkun ħa d-deċiżjoni. L-uffiċċju tal-għajnuna legali jibgħat is-sottomissjoni lill-qorti għal deċiżjoni.
Aktar informazzjoni
Fi proċedimenti kriminali, il-qorti tista’ taħtar difensur pubbliku għall-persuna suspettata u konsulent legali u persuna ta’ appoġġ għall-vittma għall-kumpilazzjoni u l-proċess. Konsulent legali pubbliku, avukat jew, għal raġuni speċjali, konsulent legali liċenzjat biss jistgħu jinħatru bħala difensur jew bħala konsulent legali tal-vittma. Il-persuna ta’ appoġġ trid tkun kwalifikata għall-kompitu. Jekk il-qorti ssib lill-persuna suspettata ħatja tar-reat kriminali li għalih tkun ġiet assenjata difensur għall-kumpilazzjoni u l-proċess, hija tkun obbligata tirrimborża lill-istat għall-kumpensi mħallsa minn fondi tal-Istat. Jekk il-persuna suspettata tissodisfa l-prerekwiżiti finanzjarji għall-għajnuna legali, l-ammont tar-rimborż ma jistax jaqbeż dak previst mill-għajnuna legali.
Aktar informazzjoni dwar l-għajnuna legali hija disponibbli fuq https://oikeus.fi/oikeusapu/fi/index.html
Il-verzjoni bil-lingwa nazzjonali ta’ din il-paġna tinżamm mill-punt ta’ kuntatt tan-NĠE rispettiv. It-traduzzjonijiet saru mis-servizz tal-Kummissjoni Ewropea. Jista' jkun hemm xi tibdil imdaħħal fl-oriġinal mill-awtorità nazzjonali kompetenti li jkun għadu ma jidhirx fit-traduzzjonijiet. La l-NĠE u lanqas il-Kummissjoni Ewropea ma jaċċettaw ebda responsabbiltà fir-rigward ta' kwalunkwe informazzjoni jew dejta li tinsab jew li hemm referenza għaliha f'dan id-dokument. Jekk jogħġbok irreferi għall-avviż legali sabiex tiċċekkja r-regoli dwar id-drittijiet tal-awtur għall-Istati Membri responsabbli minn din il-paġna.