Νομική συνδρομή

1 Ποια έξοδα συνεπάγονται οι νομικές διαδικασίες και ποιος πρέπει να τα επωμισθεί κανονικά;

Η δικαστική διαδικασία καθεαυτή δεν βαρύνεται με έξοδα στη Σουηδία, πέραν του τέλους υποβολής της αίτησης, το οποίο αντιστοιχεί σήμερα σε 2 800 SEK (σουηδικές κορώνες) (περίπου 265 EUR). Στις υποθέσεις με αξία αντικειμένου της διαφοράς έως 24 150 SEK (2 270 EUR), τα τέλη κατάθεσης ανέρχονται σε 900 SEK (85 EUR).

Αν σας χορηγηθεί νομική συνδρομή (ευεργέτημα πενίας), το κράτος θα καταβάλει τα τέλη κατάθεσης.

2 Τι είναι ακριβώς το ευεργέτημα της πενίας;

Για τις ένδικες διαφορές (αστικές υποθέσεις) προβλέπονται τα παρακάτω είδη νομικής βοήθειας:

• παροχή νομικών συμβουλών
• νομική συνδρομή.

Και τα δύο είδη βοήθειας διέπονται από τον νόμο περί νομικής συνδρομής (rättshjälpslagen) (1996:1619).

3 Δικαιούμαι ευεργέτημα της πενίας;

Παροχή νομικών συμβουλών

Όλοι — φυσικά πρόσωπα, ενώσεις, επιχειρήσεις κ.ο.κ. — μπορούν να λάβουν βοήθεια υπό τη μορφή της παροχής νομικών συμβουλών για οποιαδήποτε νομική υπόθεση.

Νομικές συμβουλές παρέχονται δικηγόρους και βοηθούς δικηγόρου που εργάζονται σε δικηγορικά γραφεία. Η παροχή νομικών συμβουλών είναι δυνατή για έως δύο ώρες και μπορεί να γίνει τμηματικά. Για την παροχή νομικών συμβουλών καταβάλλεται αμοιβή. Η αμοιβή σήμερα ανέρχεται σε
1 802,50 SEK (περίπου 170 EUR) την ώρα. Η αμοιβή μπορεί να μειωθεί κατά το ήμισυ αν το πρόσωπο που λαμβάνει τις συμβουλές δεν διαθέτει επαρκείς πόρους. Τα παιδιά που λαμβάνουν συμβουλές κατά κανόνα δεν οφείλουν αμοιβή. Αν το ποσό της αμοιβής μειωθεί, ο δικηγόρος ή ο βοηθός που παρείχε τις συμβουλές θα εισπράξει το υπόλοιπο ποσό από το κράτος.

Νομική συνδρομή

Νομική συνδρομή παρέχεται μόνο σε φυσικά πρόσωπα και επομένως επιχειρήσεις, ενώσεις κ.ο.κ. δεν μπορούν να λάβουν αυτό το είδος της βοήθειας. Οι κληρονόμοι θανόντος μπορεί υπό προϋποθέσεις να δικαιούνται νομική συνδρομή για την κληρονομιαία περιουσία. Ως προς τη νομική συνδρομή, οι υπήκοοι όλων των κρατών μελών της ΕΕ αντιμετωπίζονται όπως οι υπήκοοι της Σουηδίας.

Νομική συνδρομή μπορεί να χορηγηθεί για την πλειονότητα των νομικών υποθέσεων (βλ. επίσης την ερώτηση 4).

Η χορήγηση της νομικής συνδρομής εξαρτάται από τη συνδρομή ορισμένων προϋποθέσεων.

1. Πρέπει να έχετε λάβει νομικές συμβουλές διάρκειας τουλάχιστον μίας ώρας.
2. Το εισόδημά σας δεν πρέπει να υπερβαίνει το ανώτατο όριο, το οποίο σήμερα ανέρχεται σε 260 000 SEK
   (περίπου 24 500 EUR). Κατά τον υπολογισμό του εισοδήματος λαμβάνονται υπόψη όλες οι οικονομικές περιστάσεις του αιτούντος.
   Για παράδειγμα, λαμβάνονται υπόψη τα έξοδα διατροφής τέκνων, η υφιστάμενη περιουσία και οι οφειλές.
3. Πρέπει να έχετε ανάγκη τη νομική συνδρομή και τις νομικές συμβουλές και να μην είναι εφικτή η απόκτησή τους με άλλον τρόπο.
4. Πρέπει επίσης να θεωρείται εύλογη η συμμετοχή του κράτους στα έξοδα, με βάση τη φύση και τη σπουδαιότητα της συγκεκριμένης υπόθεσης, την αξία του αντικειμένου της διαφοράς και τις άλλες περιστάσεις της υπόθεσης
5. Αν έχετε —ή θα έπρεπε να έχετε— ασφαλιστική σύμβαση νομικής προστασίας, πρέπει να κάνετε πρώτα χρήση αυτής.

Βλ. τον ψηφιακό οδηγό στη διεύθυνση https://www.domstol.se/amnen/rattshjalp/behover-du-rattshjalp/har-du-ratt-till-rattshjalp/

Ένας οδηγός είναι επίσης διαθέσιμος για να σας βοηθήσει να υπολογίσετε αν δικαιούστε νομική συνδρομή βάσει των οικονομικών σας μέσων, βλ. https://www.domstol.se/amnen/rattshjalp/behover-du-rattshjalp/rakna-ut-ditt-ekonomiska-underlag/

4 Το ευεργέτημα της πενίας χορηγείται για όλα τα είδη διαδικασιών;

Παροχή νομικών συμβουλών

Όπως αναφέρθηκε στην ερώτηση 3 ανωτέρω, η παροχή νομικών συμβουλών είναι δυνατή για όλες τις νομικές υποθέσεις.

Για παράδειγμα, πληροφορίες και συμβουλές μπορούν να δοθούν για τα παρακάτω:

• κανόνες που διέπουν τον γάμο και άλλες μορφές συνοίκησης
• κανόνες που διέπουν το διαζύγιο
• πληρωμές διατροφής
• διαθήκες και κληροδοσίες
• αγορές και συμβάσεις.

Νομική συνδρομή

Όπως αναφέρθηκε στην ερώτηση 3 ανωτέρω, νομική συνδρομή μπορεί να χορηγηθεί για τις περισσότερες νομικές υποθέσεις, με ορισμένες εξαιρέσεις. Για παράδειγμα, δεν μπορεί να χορηγηθεί νομική συνδρομή για υποθέσεις στις οποίες θα μπορούσε να παράσχει συνδρομή δημόσιος συνήγορος ή κρατικός νομικός σύμβουλος. Αν είστε θύμα αξιόποινης πράξης, μπορεί σε ορισμένες περιπτώσεις να διοριστεί «συνήγορος του παθόντος» (målsägandebiträde) [βλ. τον νόμο 1988:609 περί συνηγόρου του παθόντος (lagen 1988:609 om målsägandebiträde)]. Ο εν λόγω συνήγορος παρέχει δωρεάν τις υπηρεσίες του στο θύμα. Στα καθήκοντά του συμπεριλαμβάνονται η παροχή συνδρομής για την άσκηση αστικών αξιώσεων που απορρέουν από ποινικό αδίκημα, όπως η αξίωση αποζημίωσης. Δεν μπορείτε να λάβετε και νομική συνδρομή αν έχει διοριστεί συνήγορος του παθόντος για λογαριασμό σας.

Ενίοτε πρέπει να συντρέχουν ειδικοί λόγοι για τη χορήγηση νομικής συνδρομής. Σε αυτούς συμπεριλαμβάνονται ζητήματα που πρέπει να διεκπεραιωθούν στο εξωτερικό ή υποθέσεις των οποίων η αξία πρόδηλα δεν θα υπερβεί τις 24 150 SEK (περίπου 2 270 EUR).

5 Υπάρχουν ειδικές διαδικασίες σε περιπτώσεις ανάγκης;

Δεν προβλέπονται ειδικές διαδικασίες για τις περιπτώσεις που απαιτείται η άμεση επεξεργασία της αίτησης για τη χορήγηση νομικής συνδρομής. Από την άλλη, σύμφωνα με τις γενικές αρχές του δικονομικού δικαίου, κάθε υπόθεση ή διαδικασία πρέπει να διεκπεραιώνεται όσο το δυνατόν ταχύτερα.

6 Πώς μπορώ να λάβω το έντυπο της αίτησης για χορήγηση ευεργετήματος της πενίας;

Η Διεύθυνση των Εθνικών Δικαστηρίων της Σουηδίας (Domstolsverket) έχει εκπονήσει ένα απλό έντυπο αίτησης με οδηγίες για τη συμπλήρωσή του. Το έντυπο διατίθεται από την Αρχή Νομικής Συνδρομής (Rättshjälpsmyndigheten) και τα δικαστήρια.

7 Ποια έγγραφα πρέπει να υποβληθούν μαζί με το έντυπο της αίτησης για χορήγηση ευεργετήματος της πενίας;

Όπως αναφέρεται στην ερώτηση 6, η Διεύθυνση των Εθνικών Δικαστηρίων της Σουηδίας παρέχει, μεταξύ άλλων, ένα απλό έντυπο αίτησης, το οποίο περιλαμβάνει επίσης οδηγίες για τη συμπλήρωσή του. Για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Διεύθυνση των Εθνικών Δικαστηρίων της Σουηδίας.

Μεταξύ άλλων, η αίτηση για τη χορήγηση νομικής συνδρομής πρέπει να περιλαμβάνει πληροφορίες για τη νομική υπόθεση που αφορά η αίτηση, για το αν η οικεία υπόθεση ενδέχεται να χρειαστεί να διεκπεραιωθεί στο εξωτερικό, για το αν παρασχέθηκαν νομικές συμβουλές για την υπόθεση, για το αν έχετε ή είχατε ασφαλιστική σύμβαση νομικής προστασίας που καλύπτει τη συγκεκριμένη υπόθεση, καθώς και πληροφορίες για τις οικονομικές και λοιπές περιστάσεις σας.

Δεν απαιτείται η επισύναψη άλλων εγγράφων. Ωστόσο, ενδέχεται να ενδείκνυται η επισύναψη των τυχόν άλλων εγγράφων που διαθέτετε προς τεκμηρίωση των παρεχόμενων πληροφοριών.

8 Πού πρέπει να υποβάλω την αίτηση για χορήγηση ευεργετήματος της πενίας;

Η αίτηση για τη χορήγηση νομικής συνδρομής πρέπει να αποσταλεί στο αρμόδιο δικαστήριο ή την αρμόδια αρχή για την αξιολόγηση της αίτησής σας για τη χορήγηση νομικής συνδρομής.

Αν υπόθεση ή διαδικασία που σχετίζεται με το επίμαχο αστικό ζήτημα εκκρεμεί ήδη ενώπιον δικαστηρίου, το δικαστήριο οφείλει να αξιολογήσει την αίτηση για τη χορήγηση νομικής συνδρομής. Διαφορετικά, η Αρχή Νομικής Συνδρομής αποφασίζει το αν θα πρέπει να χορηγηθεί νομική συνδρομή ή όχι.

9 Πώς μπορώ να μάθω αν δικαιούμαι ευεργέτημα της πενίας;

Η Αρχή Νομικής Συνδρομής ή το δικαστήριο που αξιολογεί την αίτησή σας για τη χορήγηση νομικής συνδρομής θα σας γνωστοποιήσει γραπτώς την απόφαση που θα λάβει.

10 Τι πρέπει να κάνω αν δικαιούμαι ευεργέτημα της πενίας;

Αν σας χορηγηθεί νομική συνδρομή, ταυτόχρονα θα διοριστεί για λογαριασμό σας συνήγορος νομικής συνδρομής. Συνεπώς, θα πρέπει να συμβουλευτείτε αυτόν για περισσότερες πληροφορίες.

11 Ποιος επιλέγει τον/τη δικηγόρο μου αν δικαιούμαι ευεργέτημα της πενίας;

Ο συνήγορος νομικής συνδρομής πρέπει να είναι δικηγόρος, βοηθός δικηγόρου ή άλλο κατάλληλο πρόσωπο. Αν έχετε προτείνει εσείς κατάλληλο πρόσωπο, πρέπει να διοριστεί αυτό, εκτός αν ο διορισμός του συνεπάγεται σημαντική αύξηση της σχετικής δαπάνης ή αν υπάρχει κάποιος ιδιαίτερος λόγος που να υπαγορεύει τον διορισμό άλλου προσώπου.

12 Το ευεργέτημα της πενίας καλύπτει όλα τα έξοδα των διαδικασιών;

Σε περίπτωση χορήγησης νομικής συνδρομής, το κράτος αναλαμβάνει τα παρακάτω έξοδα:

1. την αμοιβή του συνηγόρου νομικής συνδρομής για παροχή υπηρεσιών έως 100 ωρών, εκτός αν το δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά
2. εύλογα έξοδα για τη διεξαγωγή αποδείξεων ενώπιον γενικού δικαστηρίου και του Εργατοδικείου (Arbetsdomstolen).
3. εύλογα έξοδα για τη διερεύνηση της υπόθεσης με σκοπό την προάσπιση των δικαιωμάτων σας, έως το ποσό των 10 000 SEK κατ’ ανώτατο όριο (περίπου 942 EUR).
4. τα έξοδα διαμεσολάβησης βάσει του άρθρου 17 του κεφαλαίου 42 του σουηδικού κώδικα δικονομίας (rättegångsbalken)
5. τα τέλη κατάθεσης και επίδοσης, τα πρόσθετα τέλη, καθώς και τα έξοδα εκτέλεσης.

Τα έξοδα που δεν καλύπτονται από τη νομική συνδρομή πρέπει να καλυφθούν από εσάς. Ωστόσο, αν νικήσετε στην υπόθεση, είναι δυνατόν να εισπράξετε τα εν λόγω έξοδα από τον αντίδικο.

Αν σας χορηγηθεί νομική συνδρομή, πρέπει να συνεισφέρετε στα έξοδα καταβάλλοντας τέλος νομικής συνδρομής. Το εν λόγω τέλος αντιστοιχεί σε ποσοστό του κόστους του συνηγόρου νομικής συνδρομής σας. Για το ύψος του τέλους υπάρχουν έξι διαβαθμίσεις, ανάλογα με το εισόδημα του δικαιούχου, οι οποίες αντιστοιχούν σε πάγιες εισοδηματικές κατηγορίες σε σουηδικές κορόνες (SEK). Τα ποσοστά για τις διάφορες κατηγορίες κυμαίνονται από 2 % έως 40 %. Η εισοδηματική κατηγορία στην οποία ανήκετε και επομένως το ποσοστό που θα πρέπει να καταβάλετε καθορίζεται βάσει των οικονομικών σας πόρων. Οι πόροι σας υπολογίζονται βάσει των ετήσιων εισοδημάτων σας, των εξαρτώμενων μελών σας και των περιουσιακών σας στοιχείων. Εσείς πρέπει να καταβάλετε στον συνήγορο νομικής συνδρομής το τέλος νομικής συνδρομής τμηματικά και κατά τον χρόνο που προκύπτουν τα έξοδα.

13 Ποιος επωμίζεται τα λοιπά έξοδα, αν δικαιούμαι μερική χορήγηση ευεργετήματος της πενίας;

Η χορήγηση νομικής συνδρομής συνεπάγεται πρόσβαση σε όλα τα οφέλη που καλύπτονται από το σύστημα νομικής συνδρομής της Σουηδίας (βλ. ερώτηση 12 ανωτέρω). Επομένως, δεν είναι δυνατόν να χορηγηθεί μερική μόνο νομική συνδρομή.

Παρόλα αυτά, προβλέπεται η δυνατότητα παροχής οικονομικής βοήθειας για ορισμένες δαπάνες οι οποίες συνδέονται με διαδικασία ενώπιον δικαστηρίου, και συγκεκριμένα για τα έξοδα μετάβασης στον τόπο όπου εδρεύει το εκάστοτε δικαστήριο και τα έξοδα για τους μάρτυρες των οποίων ο δικαιούχος έχει ζητήσει την κλήτευση. Αν είστε διάδικος σε υπόθεση ή δίκη και έχετε κληθεί να παραστείτε σε συνεδρίαση του δικαστηρίου, μπορείτε να ζητήσετε από το κράτος να σας καταβάλει έξοδα μετακίνησης και διαμονής, υπό την προϋπόθεση ότι αυτό θα κριθεί εύλογο (βλ. άρθρο 6 του κεφαλαίου 11 του σουηδικού κώδικα δικονομίας). Αν κριθεί εύλογο βάσει των οικονομικών σας δυνατοτήτων, το κράτος μπορεί επίσης να καταβάλει αποζημίωση σε μάρτυρα για τα αναγκαία έξοδα ταξιδίου και διαμονής του, καθώς και για τη δαπάνη του σε χρόνο (βλ. άρθρο 24 του κεφαλαίου 36 του σουηδικού κώδικα δικονομίας). Αποζημίωση για έξοδα ταξιδίου και διαμονής που συναρτώνται με την εμφάνιση στο δικαστήριο δεν παρέχεται σε νομικά πρόσωπα.

14 Το ευεργέτημα της πενίας καλύπτει και τα ένδικα μέσα;

Ναι, ωστόσο η αποζημίωση του συνηγόρου νομικής συνδρομής καλύπτει υπηρεσίες έως 100 ωρών κατ' ανώτατο όριο. Αν οι 100 ώρες καλυφθούν κατά τη διάρκεια της διαδικασίας στον πρώτο βαθμό, δεν θα καλυφθούν οι διαδικασίες στον δεύτερο βαθμό.

15 Μπορεί το ευεργέτημα της πενίας να ανακληθεί πριν από την ολοκλήρωση των διαδικασιών (ή ακόμη και να αρθεί μετά την περάτωση των διαδικασιών);

Η νομική συνδρομή λήγει φυσιολογικά όταν ολοκληρωθεί η σχετική νομική υπόθεση. Καταρχήν, η νομική συνδρομή διακόπτεται επίσης μόλις ο συνήγορος νομικής συνδρομής συμπληρώσει 100 ώρες εργασίας. Ωστόσο, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει τη συνέχιση της νομικής συνδρομής.

Ενίοτε, η νομική συνδρομή διακόπτεται πριν από το εν λόγω σημείο. Αυτό συμβαίνει, για παράδειγμα, αν ο δικαιούχος δεν καταβάλει το τέλος νομικής συνδρομής ή αν διαπιστωθεί ότι ο δικαιούχος έχει δηλώσει ανακριβή στοιχεία και ότι η αίτησή του για την παροχή νομικής συνδρομής θα είχε απορριφθεί εάν είχε δηλώσει τα αληθή στοιχεία. Μία ακόμη περίπτωση νωρίτερης διακοπής της νομικής συνδρομής είναι η συμπλήρωση 100 ωρών εργασίας από τον συνήγορο νομικής συνδρομής που έχει ορισθεί, υπό την προϋπόθεση ότι το δικαστήριο δεν έχει αποφασίσει τη συνέχιση της νομικής συνδρομής.

16 Μπορώ να προσβάλω την άρνηση χορήγησης ευεργετήματος της πενίας;

Ναι. Έχετε το δικαίωμα να προσβάλετε απορριπτική απόφαση επί της αίτησης για τη χορήγηση νομικής συνδρομής. Αν η απόφαση εκδόθηκε από δικαστήριο, προσβάλλεται όπως και οι άλλες δικαστικές αποφάσεις. Όταν το δικαστήριο σας γνωστοποιήσει γραπτώς την απόφαση, θα σας παράσχει επίσης πληροφορίες για τον τρόπο προσφυγής κατά της απόφασης. Αν, αντιθέτως, η απόφαση εκδόθηκε από την Αρχή Νομικής Συνδρομής, πρέπει να προσβληθεί ενώπιον του Συμβουλίου Νομικής Συνδρομής (Rättshjälpsnämnden).

Επιπλέον πληροφορίες

Για περισσότερες πληροφορίες για το σουηδικό σύστημα παροχής νομικής συνδρομής και για την παραγγελία εντύπων αιτήσεων, μπορείτε να επικοινωνήσετε με τη Διεύθυνση των Εθνικών Δικαστηρίων της Σουηδίας στην παρακάτω διεύθυνση:

Domstolsverket

SE-551 81 JÖNKÖPING

https://www.domstol.se/amnen/rattshjalp/

Τηλ. +46 36 15 53 00