1 Wat is de praktische betekenis van de juridische term "betekening en kennisgeving van stukken"? Waarom bestaat er een specifieke regeling voor de "betekening en kennisgeving van stukken"?
Met de betekening van stukken in een gerechtelijke procedure wordt bedoeld de methode die de wetgever voorschrijft om de partijen en andere procesdeelnemers schriftelijk op de hoogte te stellen van gerechtelijke stukken.
De betekening biedt de procesdeelnemers de mogelijkheid om tijdig en in overeenstemming met de wet kennis te nemen van de stand van zaken, waardoor wordt gewaarborgd dat procedures eerlijk en billijk verlopen.
Het doel van de betekening is om de geadresseerde daadwerkelijk op de hoogte te stellen van de lopende procedure of hem ten minste de garantie te bieden dat alles in het werk wordt gesteld om hem daarover te informeren. De essentie van de betekening van stukken is dat de geadresseerden de gelegenheid moeten krijgen om kennis te nemen van de inhoud van de stukken; of zij dat feitelijk ook doen, is hun eigen keuze.
Het belangrijkste kenmerk van betekening is dat degene die de betekening verricht het moment en de wijze van betekening moet bevestigen en de identiteit van de persoon aan wie het stuk is betekend of ter kennis gebracht, moet vaststellen, zodat de betekening of kennisgeving vanuit het oogpunt van rechtszekerheid geacht wordt naar behoren te zijn uitgevoerd.
2 Welke stukken behoeven formele betekening of kennisgeving?
- dagvaardingen om voor de rechtbank te verschijnen, die worden betekend aan de procesdeelnemers,
- rechterlijke beslissingen, uitspraken en bevelen, die worden betekend aan de procespartijen, aan derden die een rol spelen tijdens de terechtzitting en eventuele derden aan wie de rechtbank opdraagt een bevel ten uitvoer te leggen,
- verzoek- en beroepschriften van de partijen, die worden betekend aan de wederpartij,
- mededelingen van de rechtbank aan de procespartijen,
- alle overige wettelijk voorgeschreven stukken, die onder andere worden betekend of ter kennis gebracht aan overheidsinstellingen en -instanties, natuurlijke personen of rechtspersonen.
3 Wie is verantwoordelijk voor de betekening of kennisgeving van een stuk?
Krachtens het wetboek van burgerlijke rechtsvordering kan de betekening of kennisgeving van stukken, dagvaardingen en de documenten waarnaar wordt verwezen in artikel 42 van het wetboek worden verricht door:
- gerechtelijke ambtenaren, oftewel gerechtsdeurwaarders,
- medewerkers van postbedrijven, indien de betekening of kennisgeving per aangetekende post met ontvangstbevestiging wordt verricht,
- burgemeesters van gemeenten, indien er geen justitiële autoriteit is in de plaats waar de betekening moet worden verricht,
- particuliere gerechtsdeurwaarders, op grond van een bevel van de rechtbank na een uitdrukkelijk verzoek van een partij, die in dit geval ook de kosten van de betekening voor haar rekening neemt.
4 Vragen
4.1 Gaat de aangezochte autoriteit van deze lidstaat krachtens Verordening (EG) nr. 1393/2007 van het Europees Parlement en de Raad van 13 november 2007 inzake de betekening en de kennisgeving in de lidstaten van gerechtelijke en buitengerechtelijke stukken in burgerlijke of in handelszaken, op eigen initiatief na welke de verblijfplaats is van de persoon voor wie het stuk is bestemd, wanneer deze laatste niet meer verblijft op het adres dat de verzoekende autoriteit bekend is?
Hoewel de rechtbanken van Bulgarije daar wettelijk niet toe verplicht zijn, trachten zij over het algemeen op eigen initiatief het adres van de betrokken partij te achterhalen door het handelsregister of het nationale bevolkingsregister te raadplegen.
4.2 Hebben buitenlandse gerechtelijke autoriteiten en/of partijen bij rechtsgedingen toegang tot registers of diensten in deze lidstaat waarmee zij het actuele adres van de betrokken persoon kunnen vaststellen? Zo ja, over welke registers of diensten gaat het en welke procedures moeten worden gevolgd? Welke vergoeding moet worden betaald, in voorkomend geval?
Het handelsregister is openbaar. Iedereen heeft recht op vrije en gratis toegang tot de gegevens (gegevens betreffende de handelsondernemingen) die in het handelsregister zijn opgenomen. Het register kan gratis worden geraadpleegd voor het zoeken van het adres van een onderneming. Het openbare register kan tegen betaling van een heffing ook geregistreerde toegang bieden tot het dossier van de handelsonderneming en de daarin opgenomen stukken (bijvoorbeeld de oprichtingsakte).
Overeenkomstig artikel 16, onder e), van het overzicht van heffingen geïnd door het openbare register, bedraagt de jaarlijkse heffing om toegang te krijgen tot de volledige gegevensbank, inclusief de updates, BGN 100.
De website van het handelsregister is: http://www.brra.bg/Default.ra
Het nationale bevolkingsregister is een elektronische gegevensbank waarin alle elektronische persoonsdossiers van alle Bulgaarse burgers zijn opgeslagen. Het bevat tevens informatie over vreemdelingen die langdurig of permanent in Bulgarije verblijven en over personen aan wie door de Republiek Bulgarije de vluchtelingenstatus of humanitaire status is toegekend of aan wie asiel is verleend. Het is de grootste nationale gegevensbank waarin de persoonsgegevens van natuurlijke personen zijn opgeslagen (voor- en achternaam, geboortedatum, persoonlijk identificatienummer of identificatienummer voor vreemdelingen, geboorteplaats, geboorteakte, adres, gezinssituatie, afkomst, identiteitsbewijs enz.). Het nationale bevolkingsregister wordt beheerd door het directoraat-generaal voor burgerregistratie en administratieve diensten, dat onderdeel uitmaakt van het ministerie van Regionale Ontwikkeling en Openbare Werken.
In de wet inzake de registratie van burgers is uitdrukkelijk bepaald in welke gevallen de gegevens die zijn opgeslagen in het nationale bevolkingsregister mogen worden verstrekt en aan welke personen.
1. In de eerste plaats zijn dat natuurlijke personen (Bulgaarse burgers en vreemdelingen) op wie de gegevens betrekking hebben, en derde partijen (natuurlijke personen) voor wie die gegevens belangrijk zijn ten aanzien van het ontstaan, bestaan, de wijziging of beëindiging van hun wettelijke rechten en belangen.
2. Autoriteiten en overheidsinstellingen hebben op grond van hun wettelijke bevoegdheid eveneens recht op toegang, dat wil zeggen binnen het kader van hun bevoegdheden.
3. Rechtspersonen (Bulgaarse en buitenlandse) hebben ook toegang tot de gegevensbank indien die mogelijkheid in een bijzondere wet of in een gerechtelijke uitspraak (vonnis) is vastgesteld of indien de commissie voor de bescherming van persoonsgegevens daarvoor toestemming heeft verleend.
4.3 Hoe behandelen de autoriteiten in deze lidstaat een verzoek op grond van Verordening (EG) nr. 1206/2001 van de Raad van 28 mei 2001 betreffende de samenwerking tussen de gerechten van de lidstaten op het gebied van bewijsverkrijging in burgerlijke en handelszaken, dat als doel heeft het actuele adres van een persoon vast te stellen?
Bij de uitvoering van een verzoek dat is gericht op het verkrijgen van bewijs zijn de algemene voorwaarden overeenkomstig Verordening (EG) nr. 1206/2001 van 28 mei 2001 betreffende de samenwerking tussen de gerechten van de lidstaten op het gebied van bewijsverkrijging in burgerlijke en handelszaken en de artikelen 614 tot en met 618 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering van toepassing.
5 Hoe verloopt de betekening of kennisgeving van een stuk in de praktijk? Kunnen er alternatieve methoden worden gebruikt (andere dan de vervangende betekening of kennisgeving als bedoeld in punt 7)?
In de praktijk wordt de meerderheid van de dagvaardingen en mededelingen betekend door gerechtelijke ambtenaren en medewerkers van het betrokken postbedrijf.
Artikel 43 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering voorziet in de volgende wijzen van betekening:
- betekening in persoon,
- betekening aan een derde,
- betekening door aanplakking van een bericht op het permanente of huidige adres van de verweerder,
- betekening door publicatie in de Bulgaarse staatscourant (Darzhaven vestnik),
- betekening aan getuigen, deskundigen of derden die geen rol spelen in de zaak wordt verricht door een mededeling in de brievenbus te deponeren of door de mededeling aan te plakken.
Betekening in persoon: De betekening geschiedt in persoon op het adres dat wordt vermeld in het dossier. Indien de geadresseerde niet wordt aangetroffen op het opgegeven adres, wordt de mededeling betekend op het huidige adres en, bij gebrek daaraan, op het permanente adres (artikel 38 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).
De mededeling wordt in persoon aan de geadresseerde betekend, waarbij een betekening aan een vertegenwoordiger krachtens artikel 45 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering gelijk wordt gesteld met een betekening in persoon.
Betekening aan een derde: Er is sprake van betekening aan een derde wanneer de mededeling niet in persoon aan de geadresseerde kan worden betekend en die derde persoon instemt met de inontvangstneming. Deze derde persoon kan iedere meerderjarige persoon zijn die deel uitmaakt van het gezin van de geadresseerde of die op hetzelfde adres woont, dan wel een medewerker, werknemer of de werkgever van de geadresseerde. De persoon aan wie de betekening wordt verricht, ondertekent de ontvangstbevestiging en verplicht zich ertoe het stuk aan de geadresseerde te overhandigen.
Van de groep personen die het stuk in ontvangst mogen nemen, wordt door de rechtbank iedere persoon uitgesloten die belang heeft bij de uitkomst van de zaak of die door de geadresseerde uitdrukkelijk is vermeld in een schriftelijke verklaring.
De betekening wordt geacht aan de geadresseerde te zijn verricht na de inontvangstneming van het stuk door de derde (artikel 46 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).
6 Is elektronische betekening of kennisgeving van stukken (betekening of kennisgeving van gerechtelijke of buitengerechtelijke stukken door middel van elektronische communicatiemiddelen op afstand, zoals e-mail, beveiligde toepassingen op het internet, fax, SMS, enz.) toegestaan in civiele procedures? Zo ja, in welke soorten procedures kan deze methode worden gebruikt? Zijn er beperkingen met betrekking tot de beschikbaarheid/toegankelijkheid van deze methode van betekening of kennisgeving van stukken die afhankelijk zijn van de persoon voor wie het stuk is bestemd (beoefenaar van een juridisch beroep, rechtspersoon, vennootschap of andere economische actor, enz.)?
Stukken kunnen ook per e-mail aan een partij worden betekend, op het door haar opgegeven adres. De betekening wordt geacht te zijn verricht nadat de stukken door het informatiesysteem zijn ontvangen (art. 42, lid 4, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering). Betekening per e-mail wordt bevestigd door middel van een kopie van de bijbehorende elektronische registratie. Er zijn geen beperkingen gesteld aan de soort procedure of de hoedanigheid van de partij. Het enige voorbehoud dat is gesteld, is dat de partij zelf haar e-mailadres moet hebben opgegeven, waarmee wordt aangenomen dat zij instemt met deze wijze van betekening.
7 "Vervangende" betekening of kennisgeving
7.1 Voorziet het recht van deze lidstaat in andere mogelijke methoden van betekening of kennisgeving in gevallen waarin betekening of kennisgeving aan de persoon voor wie het stuk is bestemd, niet mogelijk is (bv. kennisgeving aan het adres, aan het kantoor van een deurwaarder, per post of door aanplakking)?
Betekening of kennisgeving door aanplakking: uit artikel 47 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering volgt dat indien de verweerder niet op het in het dossier opgegeven adres wordt aangetroffen, en er geen derde wordt gevonden die bereid is het te betekenen stuk in ontvangst te nemen, de persoon die de betekening verricht overgaat tot aanplakking van een bericht op de voordeur of de brievenbus van de geadresseerde; indien hij geen toegang heeft tot die deur of brievenbus wordt het bericht aangeplakt op de deur van de hoofdingang van het gebouw of op een zichtbare plek in de buurt. In het aangeplakte bericht wordt vermeld dat de stukken binnen twee weken na de aanplakking van dat bericht kunnen worden afgehaald. Indien de verweerder zich niet meldt voor het afhalen van de stukken, beveelt de rechtbank de eiser om informatie te verstrekken over het geregistreerde adres van de verweerder. Is het opgegeven adres niet het permanente of huidige adres van de partij, dan beveelt de rechtbank betekening te verrichten op het huidige of permanente adres volgens de hiervoor beschreven procedure. Wanneer de deurwaarder vaststelt dat de verweerder niet op het adres verblijft dat voor de betekening is opgegeven, beveelt de rechtbank de eiser om informatie te verschaffen over het adres van de verweerder, ongeacht of er een bericht is aangeplakt.
De betekening wordt geacht tijdig te zijn verricht na afloop van de termijn waarbinnen het stuk kon worden afgehaald. Als de rechter oordeelt dat de betekening op de juiste wijze is verricht, beveelt hij de toevoeging van de stukken aan het zaakdossier en stelt hij op kosten van de eiser een bijzondere vertegenwoordiger voor de verweerder aan.
Het aanplakken van een bericht is een methode die ook wordt gebruikt voor de betekening van mededelingen aan ondersteunende partijen.
Betekening aan getuigen, getuige-deskundigen of derden die geen rol spelen in de zaak wordt verricht door de mededeling in de brievenbus te deponeren of, indien de brievenbus niet toegankelijk is, door een bericht aan te plakken.
Betekening door middel van publicatie: betekening door middel van publicatie is vastgesteld in artikel 48 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.
Indien de verweerder op het moment dat de zaak aanhangig wordt gemaakt, geen geregistreerd permanent of huidig adres heeft, kan de eiser verzoeken de betekening te laten verrichten door publicatie in het niet-officiële gedeelte van de Bulgaarse staatscourant (Darzhaven Vestnik). Dit dient uiterlijk één maand voor de terechtzitting te geschieden. Betekening kan alleen op deze wijze worden verricht indien de eiser met overlegging van bewijs aantoont dat de verweerder geen geregistreerd adres heeft en middels een verklaring bevestigt dat hij niet op de hoogte is van het adres van de verweerder in het buitenland. Indien de verweerder, ondanks de publicatie, niet ter terechtzitting verschijnt, stelt de rechtbank op kosten van de eiser een bijzondere vertegenwoordiger voor hem aan.
7.2 Indien andere methoden worden toegepast: wanneer wordt de betekening of kennisgeving van de stukken geacht te hebben plaatsgevonden?
In geval van betekening door aanplakking van een bericht wordt de betekening geacht tijdig te zijn verricht na afloop van de termijn waarbinnen de stukken konden worden afgehaald.
7.3 Indien een andere methode van betekening of kennisgeving inhoudt dat de stukken op een bepaalde plaats worden neergelegd (bv. op een postkantoor): hoe wordt de persoon voor wie de stukken zijn bestemd, daarvan op de hoogte gebracht?
In geval van betekening door aanplakking wordt in het aangeplakte bericht vermeld dat de stukken binnen twee weken na de aanplakking van dat bericht kunnen worden afgehaald.
7.4 Wat zijn de gevolgen wanneer de persoon voor wie de stukken zijn bestemd, de betekening of kennisgeving weigert? Wordt de betekening of kennisgeving van de stukken geacht effectief te hebben plaatsgevonden wanneer de weigering niet rechtmatig was?
De stukken worden geacht naar behoren te zijn betekend indien is voldaan aan de voorgeschreven procedure voor het aanplakken van berichten en de termijn voor het afhalen van de stukken is verstreken. De weigering om een mededeling in ontvangst te nemen wordt niet gezien als een wettige dan wel onwettige handeling, aangezien het voor de betekening of kennisgeving van belang is dat de procedureregels zijn nageleefd, niet de beweegreden van de partij om de stukken al dan niet in ontvangst te nemen. Indien de partij niet binnen de gestelde termijn verschijnt om de stukken in ontvangst te nemen en de rechter van oordeel is dat de betekening naar behoren is verricht, beveelt hij de toevoeging ervan aan het zaakdossier en stelt hij op kosten van de eiser een bijzondere vertegenwoordiger voor de verweerder aan.
8 Betekening of kennisgeving per post vanuit het buitenland (artikel 14 van de verordening inzake de betekening en de kennisgeving van stukken)
8.1 Indien de post een stuk moet afgeven dat in het buitenland is verzonden aan een persoon in deze lidstaat en waarvoor een ontvangstbevestiging is vereist (artikel 14 van de verordening), levert de post het stuk dan uitsluitend aan de persoon zelf voor wie het stuk is bestemd, of mag hij op grond van de nationale voorschriften inzake postbestelling het stuk ook aan een andere persoon afleveren op hetzelfde adres?
Ingevolge artikel 5, lid 1, van de algemene regels inzake de leveringsvoorwaarden voor poststukken en postpakketten (goedgekeurd krachtens besluit nr. 581 van 27 mei 2010 van de commissie communicatievoorschriften), is voor de bezorging van aangetekende post de handtekening van de geadresseerde vereist. Aangetekende poststukken kunnen worden overhandigd aan een meerderjarig gezinslid van de geadresseerde die op het opgegeven adres woont, en die voor de ontvangst moet tekenen en zijn identiteitsbewijs moet overleggen. Op het document van de betekening wordt namelijk de volledige naam vermeld van de persoon die de zending in ontvangst heeft genomen.
8.2 Hoe kan de betekening of kennisgeving van stukken uit het buitenland in de zin van artikel 14 van Verordening nr. 1393/2007 krachtens de voorschriften inzake postbestelling van deze lidstaat, plaatsvinden wanneer noch de persoon voor wie het stuk is bestemd, noch een andere persoon (indien mogelijk volgens de nationale voorschriften inzake postbestelling — zie hierboven) op het afleveringsadres werd bereikt?
Indien bij aankomst op het adres blijkt dat het poststuk niet kan worden bezorgd omdat de geadresseerde niet aanwezig is en de betekening ook niet aan een derde kan worden verricht, laat de postbezorger een schriftelijk bericht achter in de brievenbus. Hierin wordt de geadresseerde verzocht het poststuk op te halen bij het postkantoor binnen een termijn van minimaal 20 en maximaal 30 dagen na ontvangst van het poststuk op het postkantoor. De postdiensten bepalen zelf in hun algemene voorwaarden van de overeenkomst met hun klanten hoeveel berichten zij versturen en welke afhaaltermijn zij hanteren; er dienen minimaal twee berichten te worden verstuurd.
8.3 Is er in een specifieke termijn voorzien voor afhaling van de stukken op het postkantoor alvorens de stukken als niet-afgeleverd worden teruggezonden? Zo ja, hoe wordt de persoon voor wie de stukken zijn bestemd, op de hoogte gebracht van het feit dat hij of zij post kan afhalen op het postkantoor?
Zie het antwoord onder punt 8.2.
9 Is er een schriftelijk bewijs dat de betekening of kennisgeving heeft plaatsgevonden?
Na de betekening of kennisgeving vult de betrokken werknemer een ontvangstbevestiging in die dient als bewijs dat de betekening of kennisgeving is verricht. In deze ontvangstbevestiging moeten alle vereiste gegevens zijn opgenomen waaruit blijkt dat de betekening of kennisgeving naar behoren is uitgevoerd. Het betreft de volgende gegevens:
— de naam van de persoon aan wie het betekende stuk is geadresseerd,
— de naam van de persoon aan wie het stuk is betekend,
— de naam van de persoon die de betekening heeft verricht: een gerechtelijk ambtenaar, medewerker van een postbedrijf of koeriersdienst, burgemeester of een particuliere gerechtsdeurwaarder.
Indien de betekening is verricht aan een andere persoon dan de geadresseerde, staat altijd vermeld dat die derde persoon verplicht is het stuk aan de geadresseerde te overhandigen.
In artikel 44 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering worden de volgende methoden onderscheiden om te bevestigen dat de betekening is verricht:
— de persoon die de betekening verricht, bevestigt met het plaatsen van zijn handtekening de datum en de wijze van betekening evenals de identiteit van de persoon aan wie het stuk is betekend,
– de weigering van het betekende stuk wordt vermeld op de ontvangstbevestiging en bevestigd door middel van de handtekening van de persoon die de betekening heeft verricht. De betekening wordt desondanks geacht naar behoren te zijn uitgevoerd.
— betekening per telefoon en fax wordt schriftelijk bevestigd door degene die de betekening heeft verricht,
— betekening per telegram wordt bevestigd door middel van een ontvangstbericht,
— betekening per telex wordt bevestigd door middel van een schriftelijke bevestiging van het verzonden bericht,
— betekening per post wordt bevestigd door middel van een ontvangstbevestiging,
— betekening per e-mail wordt bevestigd door middel van een kopie van de betreffende elektronische registratie.
De bevestiging van de betekening moet onmiddellijk na invulling ervan aan het zaakdossier worden toegevoegd.
10 Wat zijn de gevolgen indien er iets misloopt en de persoon voor wie het stuk is bestemd, het stuk niet ontvangt of indien de betekening of kennisgeving onrechtmatig plaatsvindt (bv. omdat de betekening of kennisgeving aan een derde werd verricht)? Kan de betekening of kennisgeving toch geldig zijn (bv. kan een onrechtmatigheid ongedaan worden gemaakt) of moet deze worden overgedaan?
Indien de geadresseerde de mededeling niet ontvangt of de mededeling niet op de wettelijk voorgeschreven wijze aan hem is betekend, heeft deze betekening of kennisgeving geen rechtsgevolgen. Indien een procespartij niet naar behoren is gedagvaard om ter terechtzitting te verschijnen, bepaalt artikel 46 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering dat de zitting moet worden uitgesteld en er een nieuwe dagvaarding moet worden betekend. De partij kan echter in persoon verschijnen en mondeling of schriftelijk verzoeken om voor de rechtbank te mogen verschijnen door te verklaren dat hij van de zitting op de hoogte is gesteld en wenst dat de zaak wordt behandeld. In dat geval wordt de dagvaarding geacht naar behoren betekend te zijn.
Indien de partijen naar behoren zijn gedagvaard, maar de zaak om bewijstechnische redenen wordt uitgesteld, is het niet nodig om een nieuwe dagvaarding aan hen te betekenen.
11 Moet er voor de betekening of kennisgeving worden betaald, en zo ja, hoeveel?
In de gerechtskosten die door de rechtbanken in Bulgarije in rekening worden gebracht voor de behandeling van de zaak, zijn alle kosten voor de betekening of kennisgeving van dagvaardingen inbegrepen indien deze wordt verricht door een gerechtelijk ambtenaar, een medewerker van een postdienst of een plaatselijke burgemeester.
Indien een partij de rechtbank verzoekt te bevelen dat de betekening van stukken door een particuliere gerechtsdeurwaarder wordt verricht, bepaalt artikel 42, lid 2, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering dat de kosten van de betekening voor rekening van de betreffende partij komen.
