Na niniejszej stronie przedstawiono orientacyjne informacje dotyczące opłat sądowych w Szkocji.
Przepisy nie regulują opłat pobieranych od klientów przez przedstawicieli zawodów prawniczych. Uregulowane są jednakże opłaty, które mogą podlegać zwrotowi na rzecz strony wygrywającej w procesie.
Opłaty pobierane przez prawników (solicitors) w Szkocji nie są regulowane. Zależą one od wielu różnych czynników mających związek z daną sprawą.
Opłaty pobierane przez adwokatów (advocates) w Szkocji nie są regulowane. Zależą one od wielu różnych czynników mających związek z daną sprawą.
Opłaty w każdym z rodzajów postępowania określone są w szkockich rozporządzeniach (Scottish Statutory Instruments) znanych pod nazwą Fee Orders (regulaminów opłat). W postępowaniach cywilnych zastosowanie mają regulamin z 1997 r. dotyczący opłat w sądzie okręgowym (Sheriff Court Fees Order 1997) i regulamin z 1997 r. dotyczący opłat w Najwyższym Sądzie Cywilnym (Court of Session Fees Order 1997). Regulaminy te były następnie wielokrotnie zmieniane w celu uwzględnienia wzrostu opłat. Więcej informacji o regulaminach opłat i ich zmianach w Szkocji znaleźć można na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądowej ( Scottish Court Service).
W Szkocji pozew o rozwód lub o rozwiązanie związku partnerskiego może zostać wniesiony do sądu okręgowego (Sheriff Court) lub Najwyższego Sądu Cywilnego (Court of Session) w poniższych trybach:
Opłata za wniesienie pozwu o rozwód lub o rozwiązanie związku partnerskiego w trybie uproszczonym w Sheriff Court wynosi obecnie 95 GBP; natomiast w Court of Session opłata wynosi obecnie 105 GBP. Dodatkową opłatę pobiera się w przypadku, gdy wymagane jest doręczenie pism rozwodowych pozwanemu przez urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer). W Sheriff Court i Court of Session opłata za tę czynność wynosi 10 GBP, do czego należy doliczyć opłatę pobieraną przez urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer).
Postępowanie rozwodowe / postępowanie w sprawie o rozwiązanie związku partnerskiego w trybie nieuproszczonym zostaje wszczęte w drodze doręczenia pozwu (initial writ) w sądzie okręgowym (Sheriff Court). Opłata za pozew w postępowaniu o rozwód lub rozwiązanie związku partnerskiego wynosi obecnie 125 GBP. W takich sprawach sąd nie może zająć się doręczeniem kopii pozwu do pozwanego. A zatem strona wnosząca o rozwód (powód/ka) będzie musiała uiścić oddzielne opłaty na rzecz prawnika (solicitor) albo urzędnika sądu okręgowego (sheriff oficer) za doręczenie. Na kolejnych etapach postępowania, w zależności od jego przebiegu (zob. wyżej), pobierane są opłaty dodatkowe. Najniższą opłatę pobiera się w przypadku gdy strona pozwana uznaje wniosek powoda, kiedy to należy uiścić jedynie dodatkową opłatę za wniosek o wydanie wyroku, wynoszącą obecnie 55 GBP. W Court of Session opłata za wniesienie pozwu rozwodowego lub o rozwiązanie związku partnerskiego (initial writ) wynosi obecnie 140 GBP.
W sprawach z zakresu prawa rodzinnego toczących się w sądzie okręgowym (Sheriff Court) kwota opłaty zależy od tego czy wniosek dotyczący ustanowienia opieki i alimentów na rzecz dzieci jest dołączony do pozwu rozwodowego. Jeżeli wniesiono pozew o rozwód lub o rozwiązanie związku partnerskiego, zastosowanie mają opłaty pobierane przy zwykłym postępowaniu rozwodowym.
Jeżeli nie wniesiono pozwu o rozwód (crave for divorce), stosuje się opłatę za złożenie initial writ, wynoszącą obecnie 80 GBP. Dodatkowe opłaty uiszczane będą na poszczególnych etapach, w zależności od przebiegu sprawy w sądzie.
W Court of Session stosowna opłata wynosić będzie 140 GBP; w tym przypadku również mogą występować dodatkowe opłaty uiszczane na poszczególnych etapach, w zależności od przebiegu postępowania przed sądem (zob. powyżej).
W sprawach z zakresu prawa handlowego kwota opłaty zależy od żądania powoda oraz regulaminu sądu, w którym powód (osoba, która kieruje sprawę na drogę sądową) wnosi powództwo.
Na przykład, jeżeli powód może wnieść powództwo na podstawie przepisów dotyczących rozstrzygania tzw. „drobnych roszczeń” w Sheriff Court , domagając się zapłaty kwoty poniżej 3 000 GBP, opłata za wystosowanie wezwania wynosi obecnie 15 GBP w przypadku kwoty do 200 GBP i 65 GBP w przypadku kwoty w przedziale od 200 GBP do kwoty 3 000 GBP. Może zaistnieć konieczność uiszczenia dodatkowych opłat sądowych na kolejnych etapach postępowania. Na przykład, jeżeli urzędnik sądu okręgowego (sheriff officer) ma doręczyć wezwanie pozwanemu, stosowna opłata wynosi obecnie 10 GBP, do czego należy doliczyć opłatę pobieraną przez urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer). Jednakże sekretarz sądu okręgowego (sheriff clerk) zajmuje się takim doręczeniem tylko w przypadku, kiedy powodem jest osoba fizyczna. Inne strony muszą załatwić doręczenie za pośrednictwem prawnika (solicitor) lub urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer), a odrębna opłata wniesiona zostaje bezpośrednio u tych osób.
Jeżeli powód może wnieść powództwo na podstawie przepisów właściwych dla trybu przyspieszonego (summary cause), występując, na przykład, o zaspokojenie roszczenia w przedziale od 3 000 GBP do 5 000 GBP, opłata za wystosowanie wezwania wynosi obecnie 65 GBP. Ponadto może zaistnieć konieczność uiszczenia dodatkowych opłat sądowych na kolejnych etapach postępowania (zob. powyżej). W takich przypadkach sekretarz sądu okręgowego (sheriff clerk) nie może zająć się doręczeniem wezwania pozwanemu, a zatem to strona musi załatwić doręczenie przez prawnika (solicitor) lub urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer), a odrębna opłata wniesiona zostaje bezpośrednio u tych osób.
Jeżeli powód może złożyć pozew na podstawie przepisów właściwych dla trybu zwykłego (ordinary cause): na przykład, jeżeli kwota roszczenia powoda przekracza 5 000 GBP lub jeżeli w danym przypadku stosuje się przepisy rozdziału 40 regulaminu (powództwa handlowe), opłata za wystosowanie wezwania wynosi obecnie 80 GBP, a na kolejnych etapach postępowania może pojawić się konieczność poniesienia dodatkowych kosztów (zob. wyżej).
Jeżeli pozew ma być złożony w Court of Session, opłata początkowa wynosi obecnie 180 GBP. Może jednakże zaistnieć konieczność uiszczenia dodatkowych opłat sądowych na kolejnych etapach postępowania (zob. powyżej).
Opłata wstępna uiszczana jest w chwili wszczęcia postępowania w momencie złożenia pisma w sądzie. W przypadku doręczenia przez urzędnika sądu okręgowego (tj. w sprawach o drobne roszczenia, kiedy powodem jest osoba fizyczna oraz przy składaniu uproszczonego pozwu rozwodowego/pozwu o rozwiązanie związku partnerskiego), należy uiścić opłatę w kwocie 10 GBP w momencie zwrócenia się o doręczenie. Opłatę pobieraną przez urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer) uiszcza się na żądanie sekretarza sądu okręgowego (sheriff clerk) /sekretarza Court of Session (clerk of session) po otrzymaniu wezwania do uiszczenia opłaty pobieranej przez urzędnika sądu okręgowego (sheriff officer). Obowiązują również inne opłaty: przy składaniu dodatkowych pism, przy ustaleniu daty rozprawy, za czas sądu podczas rozprawy (w stawkach za dzień), za składanie rachunków celem oszacowania wydatków oraz przy wnoszeniu odwołania.
Nie ma żadnych – osoba oskarżona jest uprawniona do pomocy prawnej, jeżeli kwalifikuje się do jej otrzymania ze względu na swoją sytuację finansową.
Kwestie związane z ochroną praw człowieka mogą zostać podniesione jako część postępowania w każdym postępowaniu cywilnym. Stosowna opłata zależy zatem od rodzaju wszczynanego postępowania i rodzaju żądania, z którym skarżący zwraca się do sądu.
W odniesieniu do wszystkich tych postępowań mogą wystąpić dodatkowe opłaty uiszczane na poszczególnych etapach, w zależności od przebiegu postępowania (zob. powyżej).
W postępowaniu konstytucyjnym opłata wstępna uiszczana jest przy składaniu dodatkowych pism, ustalaniu daty rozprawy, za wykorzystanie czasu sądu podczas rozprawy (w stawkach za dzień), za składanie rachunków celem oszacowania kosztów oraz przy wnoszeniu środka odwoławczego.
Prawnicy (solicitors) zobowiązani są do podania klientom informacji o pobieranych honorariach. Rozsądne jest również podanie przez nich informacji o szansach powodzenia i powiązanych kosztach. Kodeks etyki zawodowej obowiązujący szkockich prawników (Standards of Conduct for Scottish Solicitors) wymaga od nich jasnego i skutecznego komunikowania się z klientami.
Podstawowe informacje o opłatach sądowych w Szkocji, przy czym ich zakres jest ograniczony, można znaleźć na stronie internetowej Szkockiej Służby Sądowej (Scottish Court Service).
Lexis/Nexis Butterworths publikuje również corocznie dodatek dotyczący opłat w szkockim informatorze prawnym (Scottish Law Directory).
Wszelkie informacje dostępne są w języku angielskim.
Na swojej stronie internetowej Scottish Court Service podaje również informacje o postępowaniach dostępne w innych językach.
Na stronie tej podano również wykaz dokumentów i materiałów informacyjnych przetłumaczonych na języki: gaelicki, kantoński, pendżabski i urdu.
Od 2004 r. szkocka sieć mediacji (SMN – Scottish Mediation Network) zamieszcza na swojej stronie „mapę mediacji”. Informacje te były kilkakrotnie uzupełniane. Prace te finansowane są przez rząd szkocki. Łącze do (szkockiej sieci mediacji) zostało podane w szeregu ulotek i odsyła też do niego szereg innych stron internetowych. Z biurem szkockiej sieci mediacji można się również skontaktować telefonicznie i uzyskać informacje dotyczące odpowiednich służb mediacyjnych. Szkocki rejestr mediacji (Scottish Mediation Register) zawiera także dane dotyczące kwalifikacji mediatorów, tak aby strony dysponowały szerszymi informacjami przy wyborze mediatora.
Informacje o szkockich opłatach sądowych obejmują:
Rząd Szkocji publikuje na swojej stronie internetowej informacje liczbowe dotyczące spraw karnych przeprowadzanych w trybie przyspieszonym (summary) zakończonych w terminie 6 miesięcy. Sprawy prowadzone w trybie przyspieszonym (summary) stanowią około 95 % wszystkich spraw karnych w sądach. Nie gromadzi się informacji dotyczących średniej długości postępowania w sprawach cywilnych. Nawet w ramach odrębnych procedur każda sprawa jest inna, a czas potrzebny do jej zakończenia może być różny. Prawnik posiadający doświadczenie w postępowaniach danego rodzaju zapewne zdoła określić przeciętny czas potrzebny na przeprowadzenie danego postępowania.
Ponieważ każda sprawa jest inna, nie ma informacji na temat średnich kosztów. Prawnik posiadający doświadczenie w postępowaniach danego rodzaju zapewne zdoła określić skalę kosztów.
Opublikowane koszty obejmują podatek VAT.
W przypadku usług opodatkowanych VAT obowiązująca stawka wynosi 20%.
Kwalifikowanie do pomocy prawnej ze względu na sytuację finansową w sprawach cywilnych odbywa się na podstawie obliczenia poziomu dochodu do dyspozycji (określenia, na co stać daną stronę) zgodnie ze stopniowo zmniejszającą się skalą wkładu własnego (skalą ruchomą). Obecnie pomoc prawna dostępna jest dla osób o dochodach rocznych wynoszących 25 450 GBP lub niższych.
W postępowaniach w sprawach o poważne przestępstwa rozpatrywanych z udziałem ławy przysięgłych (solemn procedure) należy określić, czy dana osoba lub osoby pozostające na jej utrzymaniu mogą opłacić koszty sprawy bez nadmiernego uszczerbku finansowego. Nie istnieje określony próg dochodów.
Ta sama ocena stosowana jest w sprawach rozpatrywanych w trybie przyspieszonym (summary procedure), jeżeli złożono wniosek o pełną pomoc prawną w przypadku nieprzyznania się oskarżonego do winy. I w tym przypadku nie istnieje ustawowy próg dochodów jako taki.
Wyliczeń dokonuje Rada Pomocy Prawnej (Legal Aid Board). W praktyce stosuje ona tygodniowy przelicznik aktualnego górnego limitu dochodu do dyspozycji w wysokości 26 239 GBP (obowiązującego od 1 kwietnia 2011 r.). Daje to kwotę 245 GBP tygodniowo, stanowiącą punkt wyjścia do kwalifikowania w kategoriach dochodu do dyspozycji, po uwzględnieniu istotnych tygodniowych wydatków i odliczeniu świadczeń wypłacanych na rzecz osób pozostających na utrzymaniu. Jeżeli tygodniowy dochód do dyspozycji wnioskodawcy przekracza 245 GBP, analizowane są okoliczności danego przypadku, w celu stwierdzenia, czy dana osoba może opłacić koszty sprawy bez nadmiernego uszczerbku finansowego.
W innych sprawach karnych rozpatrywanych w trybie przyspieszonym, w których klient przyznaje się do winy, lub które kontynuowane są bez przyznania się do winy, prawnik reprezentujący klienta (solicitor) może włączyć go do programu ABWOR (advice by way of representation – pomoc udzielana osobie, polegająca na występowaniu w jej imieniu przed urzędem, sądem lub inną instytucją). W takich przypadkach próg dochodu do dyspozycji wynosi 245 GBP na tydzień. Dochód ten obejmuje wszystkie źródła, z wyłączeniem wszelkich świadczeń określonych jako „passported” (kiedy dana osoba zaliczana jest do określonej kategorii, a przez to pozytywnie przechodzi ocenę finansową), lub świadczeń nieuwzględnianych, po odliczeniu świadczeń na rzecz wszystkich osób pozostających na utrzymaniu.
Nie jest dostępna pełna pomoc prawna w zakresie prawa karnego dla pokrzywdzonych w sprawach karnych. Prawnicy (solicitors) mogą doradzać i pomagać w kwestii postępowań, ale pomoc prawna nie obejmuje żadnej formy zastępstwa procesowego. W takich przypadkach próg dochodu do dyspozycji wynosi 245 GBP na tydzień. Kwota ta obejmuje dochody ze wszystkich źródeł, z wyjątkiem świadczeń określanych jako „passported” lub świadczeń nieuwzględnianych, po odliczeniu świadczeń na rzecz wszystkich osób pozostających na utrzymaniu.
Kiedy potrzebna jest pomoc prawna przy dochodzeniu roszczeń z tytułu szkód poniesionych w wyniku czynów podlegających prawu karnemu, próg dochodu jest taki sam jak w sytuacji, gdy stosuje się maksymalny limit dochodu do dyspozycji wynoszący 26 239 GBP. Jednak niektórych z tych roszczeń można dochodzić za pośrednictwem Criminal Injuries Compensation Authority (CICA – organu zajmującego się sprawami rekompensat na rzecz pokrzywdzonych) i pomocy finansowej (jeżeli zostanie przyznana) pochodzącej z programu Advice and Assistance (porad i pomocy), mającej inne progi kwalifikowania się do pomocy prawnej w sprawach cywilnych.
Pomoc prawna dla pokrzywdzonych nie jest dostępna w sprawach karnych.
Nie ma żadnych szczególnych warunków, jakie należałoby spełnić w celu uzyskania pomocy prawnej w sprawach cywilnych. Legal Aid Board ma prawo przyznawania pomocy prawnej, jeżeli uzasadniają to okoliczności danego przypadku.
Nie istnieją inne warunki przyznania pomocy prawnej w sprawach karnych, ani ze strony sądów, ani Rady.
Bezpłatne postępowania sądowe.
W następujących okolicznościach nie ma obowiązku uiszczania opłat sądowych.
W odniesieniu do dłużników, w związku z postępowaniami prowadzonymi na mocy Debtors (Scotland) Act (szkockiej ustawy o dłużnikach) z 1987 r.;
Za złożone lub przedstawione ustnie przed sądem wnioski lub sprzeciwy wobec wniosków, których celem jest jedynie wszczęcie dalszych etapów postępowania, wliczając w to:
Zależy to od rodzaju złożonego pozwu. Regulaminy sądów są dość szczegółowe i należy to sprawdzać oddzielnie dla poszczególnych rodzajów spraw.
Ogólnie jednak stosuje się poniższe zasady:
Po zakończeniu postępowania w sprawie o drobne roszczenia, sąd może zasądzić zwrot kosztów. Wielkość zasądzonej kwoty może określić sędzia sądu okręgowego (sheriff). Kwotę tę może także obliczyć sekretarz sądu (clerk of court) lub urzędnik sądu okręgowego (sheriff clerk), natychmiast lub w terminie późniejszym.
Zgodnie z ogólną zasadą koszty sądowe zasądzane są na rzecz strony, której roszczenie uznano za zasadne. Koszty musi wtedy pokryć strona przegrywająca. Zazwyczaj obowiązuje limit kwoty, do której można zasądzić koszty:
Jeżeli nastąpi zasądzenie zwrotu wydatków, do kwoty tej mogą zostać wliczone wszelkie koszty sądowe, pod warunkiem, że całkowite koszty i opłaty nie przekraczają podanych powyżej kwot maksymalnych.
Jeżeli po zakończeniu postępowania sąd zasądzi zwrot wydatków, zasądzona kwota zostaje obliczona przez sekretarza sądu (clerk of court) na podstawie ustalonej tabeli kosztów. Kwota ta zależy od nakładu i charakteru prac wykonanych w czasie procesu. Auditor of court (rewident sądowy), będący niezależnym urzędnikiem, może również dokonać obliczenia tej kwoty (jeżeli sędzia sądu okręgowego (sheriff) lub sekretarz sądu okręgowego (sheriff clerk) uzna to za właściwe).
W przypadku powództwa, od którego został wniesiony sprzeciw, sekretarz sądu (clerk of court) najpierw wysłuchuje strony w kwestii roszczenia o zwrot poniesionych wydatków i kosztów. Dokonuje się tego zazwyczaj w ostatnim terminie rozprawy dotyczącej każdego postępowania. Jeżeli jednak sędzia sądu okręgowego (sheriff) wyda postanowienie w terminie późniejszym, lub w przypadku, gdy nie ma wystarczająco dużo czasu przed zakończeniem rozprawy, rozprawa może być kontynuowana w innym wyznaczonym terminie, jako specjalna rozprawa w kwestii wydatków, w której mogą wystąpić obie strony.
Zgodnie z ogólną zasadą koszty sądowe zasądzane są na rzecz strony, której roszczenie uznano za zasadne. Koszty musi wtedy pokryć strona przegrywająca.
Po obliczeniu (oszacowaniu) kwoty wydatków, którego dokonuje sekretarz sądu okręgowego (sheriff clerk) lub rewident sądowy (auditor of court), rachunek zostaje przedstawiony sędziemu sądu okręgowego (sheriff) do zatwierdzenia. Jeżeli odbyło się to na specjalnym posiedzeniu w sprawie wydatków, sekretarz sądu okręgowego (sheriff clerk) wyznacza datę i godzinę rozpatrzenia sprawy, tak by rachunek wydatków mógł być zatwierdzony przez sędziego sądu okręgowego.
Ostateczne orzeczenie sędziego sądu okręgowego (decree) w sprawie nie może zostać ogłoszone, dopóki rachunek wydatków nie zostanie zaakceptowany przez sędziego sądu okręgowego. Odbywa się to w tym samym czasie, co akceptacja rachunku.
W takich przypadkach o tym, czy zasądzić zwrot wydatków, czy też nie, decyduje sąd. Zgodnie z przepisami, wydatki zasądzone do zwrotu w danej sprawie muszą zostać oszacowane zanim zostanie wydane postanowienie dotyczące zapłaty (decree for payment), chyba, że zostaną one zastąpione kwotą ryczałtową.
Zazwyczaj sąd zajmuje się wydatkami stopniowo. Pierwszym etapem jest podjęcie przez sędziego sądu okręgowego decyzji, czy uprawnionym do zwrotu kosztów jest powód czy pozwany i zezwolenie na sporządzenie wykazu wydatków oraz złożenie go w sądzie. Sąd przesyła następnie sprawę do rewidenta sądowego (auditor of court), będącego niezależnym urzędnikiem, w celu dokonania oszacowania i złożenia sprawozdania. Wreszcie, kiedy rewident sądowy dokona oszacowania rachunku, a sędzia sądu okręgowego rozstrzygnie wszystkie zastrzeżenia względem jego sprawozdania, sąd wydaje postanowienie dotyczące zapłaty uznanych wydatków.
Postępowanie przed Court of Session jest podobne do postępowania w sprawie w trybie zwykłym, w czasie którego sąd określa stronę uprawnioną do zwrotu wydatków (z zastrzeżeniem przepisu odnoszącego się do zmian) i przekazuje je rewidentowi sądowemu (auditor of court) do oszacowania.
Sąd wydaje postanowienie dotyczące oszacowanych kosztów – chyba że upewni się, że istnieje szczególna przyczyna, by tak nie postąpić.
Zazwyczaj wymagane jest złożenie wniosku do sędziego sądu okręgowego (sheriff)/innego właściwego sądu. Wnosi się przez to o stwierdzenie, że danym osobom przysługuje, obok zwrotu zwykłych wydatków przysługujących świadkom, dodatkowe wynagrodzenie ze względu na ich szczególne kwalifikacje.
W odniesieniu do uproszczonych postępowań rozwodowych regulamin sądu wymaga, by w przypadku gdy dokumenty muszą być doręczone osobie mieszkającej poza Szkocją, tłumaczenie dokumentu na urzędowy język kraju, w którym dokonywane jest doręczenie, zostało zapewnione przez stronę składającą uproszczony pozew rozwodowy.
Praktyka w odniesieniu do usług tłumaczy ustnych jest taka, że osoba potrzebująca tłumacza ponosi koszty tej usługi. W szczególnych przypadkach sąd może stwierdzić, że usługa tłumacza potrzebna jest w interesie wymiaru sprawiedliwości i w tych okolicznościach może zarządzić opłacenie wydatku na usługi tłumacza ustnego przez sąd.
Szkocka Służba Sądowa
Szkocka sieć mediacji
Szkockie sądy (opłaty)
Towarzystwo Prawnicze Szkocji
Szkocka Rada Pomocy Prawnej
Sprawozdanie Zjednoczonego Królestwa dotyczące badania na temat przejrzystości opłat (1 Kb)
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.