Δικηγορικά έξοδα

Βάσει του νόμου για τα νομικά επαγγέλματα (Zakon o odvjetništvu) και σε συμφωνία με τον υπουργό Δικαιοσύνης, ο Δικηγορικός Σύλλογος της Κροατίας (Hrvatska odvjetnička komora) καταρτίζει και εγκρίνει πίνακα αμοιβών δικηγόρων και επιστροφής δικηγορικών εξόδων (Tarifa o nagradama i naknadi troškova za rad odvjetnika). Ο πίνακας αυτός καθορίζει τον τρόπο αποτίμησης, υπολογισμού και πληρωμής των υπηρεσιών των δικηγόρων και των δαπανών που οι διάδικοι υποχρεούνται να καταβάλουν σε δικηγόρο ή δικηγορική εταιρεία για υπηρεσίες που παρέχονται βάσει πληρεξουσίου ή απόφασης της αρμόδιας αρχής, σύμφωνα με τον νόμο για τα νομικά επαγγέλματα.

Τα έξοδα εκπροσώπησης περιλαμβάνουν τις υπηρεσίες δικηγόρου, συν τον φόρο προστιθέμενης αξίας, καθώς και τις δαπάνες που είναι αναγκαίες για την παροχή των εν λόγω υπηρεσιών. Τα έξοδα εκπροσώπησης βαρύνουν τον πελάτη (διάδικο).

Ο πίνακας αμοιβών δικηγόρων και επιστροφής δικηγορικών εξόδων ρυθμίζει, ειδικότερα, την επιστροφή των εξόδων που σχετίζονται με διάφορα είδη διαδικασιών (ποινικές διαδικασίες, διαδικασίες επί πταισμάτων, αστικές διαδικασίες κ.λπ.).

Οι δικηγόροι υποχρεούνται να τηρούν τον πίνακα για κάθε υπηρεσία που παρέχουν και να εκδίδουν τιμολόγιο για τον διάδικο.

Τα ποσά του πίνακα μπορούν να αυξηθούν κατά 100 % εάν απαιτείται ειδική εμπειρογνωσία και εξειδικευμένες γνώσεις για την υπόθεση ή αν αυτή είναι ιδιαίτερα περίπλοκη ή οι παρεχόμενες υπηρεσίες συνεπάγονται ιδιαίτερο κίνδυνο ευθύνης.

Αναγνωρίζεται ότι ειδική εμπειρογνωσία και εξειδικευμένες γνώσεις είναι απαραίτητες ιδίως σε περίπλοκες διαφορές ή διαδικασίες, ή για εργασίες που αφορούν συγκεκριμένα είδη συμβάσεων, όπου απαιτείται εξοικείωση με το αλλοδαπό δίκαιο ή τη νομική βιβλιογραφία —ή σχετική έρευνα— ή μελέτη ή έρευνα εξειδικευμένων θεμάτων στους τομείς της μηχανικής, της χημείας, της τεχνολογίας, των φυσικών επιστημών, της ιατρικής, της κοινωνικής επιστήμης, ή η χρήση ξένης γλώσσας κ.λπ.

Λαμβανομένων υπόψη όλων των περιστάσεων της παροχής των υπηρεσιών, αλλά και των οφελών που προκύπτουν για τον διάδικο, οι δικηγόροι μπορούν επίσης να μειώσουν το ύψος ορισμένων ποσών του πίνακα κατά 50 %.

Σύμφωνα με τον κώδικα δεοντολογίας των δικηγόρων (Kodeks odvjetničke etike), οι δικηγόροι οφείλουν να ενημερώνουν τον πελάτη για το ύψος, κατά προσέγγιση, των εξόδων εκπροσώπησης και να επισημαίνουν ότι τα έξοδα που θα επιδικαστούν στον πελάτη και θα βαρύνουν τον αντίδικο ενδέχεται να είναι χαμηλότερα από το ποσό που αναγράφεται στο τιμολόγιο του δικηγόρου.

Έξοδα ποινικών διαδικασιών

Ο νόμος για την ποινική δικονομία [Zakon o kaznenom postupku· Narodne novine (NN· Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κροατίας)] αριθ. 152/08, 76/09, 80/11, 121/11, 91/12, 143/12, 56/13 και 145/13, 152/14, 70/17, στο εξής: ΝΠΔ του 2008] καθορίζει τα έξοδα των ποινικών διαδικασιών, ορίζοντας ότι τα έξοδα αυτά πρέπει να θεωρείται ότι περιλαμβάνουν όλα τα έξοδα που προκύπτουν στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας, από τον χρόνο κίνησης της διαδικασίας έως την ολοκλήρωσή της, τα έξοδα που σχετίζονται με τη διεξαγωγή αποδείξεων πριν από την έναρξη της διαδικασίας, και τα έξοδα που συνδέονται με την παροχή δικαστικής αρωγής. Τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας περιλαμβάνουν:

1. δαπάνες σχετικές με μάρτυρες, δικαστικούς πραγματογνώμονες, διερμηνείς και άλλους επαγγελματίες· έξοδα για τεχνική καταγραφή, απομαγνητοφώνηση ηχογραφήσεων και έξοδα για τη διενέργεια αυτοψίας· έξοδα αντιγραφής ή καταγραφής αρχείων ή τμημάτων αρχείων·
2. έξοδα μεταφοράς του κατηγορούμενου·
3. δαπάνες σχετικές με την εμφάνιση του κατηγορούμενου ή του συλληφθέντος·
4. έξοδα μεταφοράς και ταξιδίου τυχόν προσώπων που ενεργούν υπό την επίσημη ιδιότητά τους·
5. ιατρικά έξοδα του κατηγορούμενου ο οποίος δεν δικαιούται υγειονομική περίθαλψη ενόσω βρίσκεται υπό κράτηση ή προσωρινή κράτηση ή σε ιατρική εγκατάσταση με απόφαση δικαστηρίου, καθώς και τα έξοδα τοκετού·
6. ένα κατ’ αποκοπήν ποσό·
7. την αμοιβή και τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο συνήγορος υπεράσπισης, τα αναγκαία έξοδα του ιδιώτη κατήγορου και του ζημιωθέντος που ενεργεί ως κατήγορος, και των νομίμων εκπροσώπων τους, καθώς και την αμοιβή και τα αναγκαία έξοδα των πληρεξουσίων τους·
8. τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβλήθηκαν ο ζημιωθείς και ο νόμιμος εκπρόσωπός του, καθώς και την αμοιβή και τα αναγκαία έξοδα των πληρεξουσίων τους.

Τα έξοδα που αναφέρονται στην παράγραφο 2 σημεία 1) έως 5) του παρόντος άρθρου, με εξαίρεση τα έξοδα των αρχών που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβάλλεται ο συνήγορος υπεράσπισης και ο πληρεξούσιος που έχει οριστεί για να εκπροσωπεί τον ζημιωθέντα ως κατήγορος στις διαδικασίες που αφορούν ποινικά αδικήματα που διώκονται αυτεπαγγέλτως, καταβάλλονται από τους πόρους της αρμόδιας για τη διεξαγωγή της ποινικής διαδικασίας αρχής και μπορούν να αναζητηθούν σε μεταγενέστερο στάδιο από τα πρόσωπα που υποχρεούνται να τα καλύψουν.

Τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας που αναφέρονται στα σημεία 1 έως 5 καταβάλλονται από τους πόρους της αρχής που είναι αρμόδια για τη διεξαγωγή της διαδικασίας και αναζητούνται σε μεταγενέστερο στάδιο από τα πρόσωπα που υποχρεούνται να τα καλύψουν, με εξαίρεση τα έξοδα στα οποία υποβάλλονται οι αρχές που χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό και τα αναγκαία έξοδα που πραγματοποιεί ο συνήγορος υπεράσπισης και ο πληρεξούσιος που έχει οριστεί για να εκπροσωπεί τον ζημιωθέντα ως κατήγορος στις διαδικασίες που αφορούν ποινικά αδικήματα που διώκονται αυτεπαγγέλτως.

Ανεξάρτητα από την έκβαση της ποινικής διαδικασίας, οι κατηγορούμενοι, οι ζημιωθέντες, οι ζημιωθέντες που ενεργούν ως κατήγοροι, οι ιδιώτες κατήγοροι, οι συνήγοροι υπεράσπισης, οι νόμιμοι εκπρόσωποι, οι πληρεξούσιοι, οι μάρτυρες, οι δικαστικοί πραγματογνώμονες, οι διερμηνείς και οι επαγγελματίες βαρύνονται με τα έξοδα της παράστασής τους, με έξοδα που προκύπτουν λόγω τυχόν καθυστερήσεων κατά τη διεξαγωγή αποδείξεων ή ακροάσεων και άλλα έξοδα της διαδικασίας που οφείλονται σε δική τους υπαιτιότητα, καθώς και με ένα ποσοστό του κατ’ αποκοπή ποσού.

Οι κατηγορούμενοι που κρίνονται ένοχοι διατάσσονται από το δικαστήριο να καταβάλουν τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, εκτός εάν πληρούν τις προϋποθέσεις για πλήρη ή μερική απαλλαγή. Εάν κριθούν ένοχοι περισσότεροι του ενός κατηγορούμενοι, καθένας από αυτούς διατάσσεται από το δικαστήριο να καλύψει το ανάλογο ποσοστό των εξόδων ή, αν αυτό αποδειχθεί αδύνατο, καταδικάζονται αλληλεγγύως και εις ολόκληρον στα έξοδα.

Στην απόφασή του σχετικά με τα έξοδα, το δικαστήριο μπορεί να απαλλάξει τον κατηγορούμενο από την υποχρέωσή του να καλύψει εν όλω ή εν μέρει τα ακόλουθα: έξοδα σχετικά με μάρτυρες, δικαστικούς πραγματογνώμονες, διερμηνείς και άλλους επαγγελματίες· έξοδα για τεχνική καταγραφή, απομαγνητοφώνηση ηχογραφήσεων και έξοδα για τη διενέργεια αυτοψίας· έξοδα αντιγραφής ή καταγραφής αρχείων ή τμημάτων αρχείων· έξοδα μεταφοράς του κατηγορούμενου· δαπάνες σχετικές με την εμφάνιση του κατηγορούμενου ή του συλληφθέντος· έξοδα μεταφοράς και ταξιδίου τυχόν προσώπων που ενεργούν υπό την επίσημη ιδιότητά τους· ιατρικά έξοδα του κατηγορούμενου ο οποίος δεν δικαιούται υγειονομική περίθαλψη ενόσω βρίσκεται υπό κράτηση ή προσωρινή κράτηση ή σε ιατρική εγκατάσταση με απόφαση δικαστηρίου· τα έξοδα τοκετού· ένα κατ’ αποκοπή ποσό, καθώς και την αμοιβή και τα αναγκαία έξοδα του διορισθέντος συνηγόρου υπεράσπισης. Εάν η συνδρομή των περιστάσεων αυτών διαπιστωθεί μετά την έκδοση της απόφασης για τα έξοδα, ο πρόεδρος του δικαστηρίου (predsjednik vijeća) μπορεί να εκδώσει ειδική απόφαση για την απαλλαγή του κατηγορούμενου από την υποχρέωσή του να καλύψει τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας. Το δικαστήριο μπορεί να ζητήσει από τον κατηγορούμενο να προσκομίσει βεβαίωση της φορολογικής διοίκησης που να πιστοποιεί την οικονομική του κατάσταση και το εισόδημά του.

Ωστόσο, εάν δέκα έτη μετά την ημερομηνία κατά την οποία κατέστη τελεσίδικη η απόφαση σχετικά με τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, διαπιστωθεί ότι η οικονομική κατάσταση του καταδικασθέντος υποδηλώνει ότι είναι σε θέση να καλύψει εν όλω ή εν μέρει τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, περιλαμβανομένων των εξόδων του διορισθέντος συνηγόρου υπεράσπισης, ο πρόεδρος του δικαστηρίου μπορεί, κατόπιν αιτήματος του εισαγγελέα (državni odvjetnik) και απαντώντας στο αίτημα, να διατάξει τον καταδικασθέντα να καλύψει τα εν λόγω έξοδα εν όλω ή εν μέρει.

Ο ΝΠΔ του 2008 δεν υποχρεώνει τον κατηγορούμενο να καλύψει τα έξοδα της διαδικασίας σε όλες τις περιπτώσεις. Σε περίπτωση αναστολής της ποινικής διαδικασίας ή έκδοσης δικαστικής απόφασης με την οποία ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται από τις κατηγορίες ή οι κατηγορίες απορρίπτονται, τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας και τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο κατηγορούμενος, καθώς και η αμοιβή του συνηγόρου υπεράσπισης, βαρύνουν τον κρατικό προϋπολογισμό.

Ο ιδιώτης κατήγορος και ο ζημιωθείς που ενεργεί ως κατήγορος οφείλουν να καλύψουν τα έξοδα της ποινικής διαδικασίας, τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο κατηγορούμενος και την αμοιβή και τα αναγκαία έξοδα στα οποία υποβλήθηκε ο συνήγορος υπεράσπισής του, εάν η διαδικασία περατωθεί με απόφαση με την οποία ο κατηγορούμενος απαλλάσσεται από τις κατηγορίες ή οι κατηγορίες απορρίπτονται, ή με απόφαση για την αναστολή της διαδικασίας, εκτός εάν η διαδικασία είχε ήδη ανασταλεί, ή εάν εκδοθεί απόφαση απόρριψης των κατηγοριών λόγω θανάτου του κατηγορούμενου ή παύσης της ποινικής δίωξης λόγω παραγραφής εξαιτίας καθυστερήσεων στην ποινική διαδικασία που δεν οφείλονται σε υπαιτιότητα του ζημιωθέντος που ενεργεί ως κατήγορος ή του ιδιώτη κατήγορου. Σε περίπτωση αναστολής της διαδικασίας λόγω απόσυρσης των κατηγοριών ή αποχής από την ποινική δίωξη, ο κατηγορούμενος και ο ιδιώτης κατήγορος ή ο ζημιωθείς που ενεργεί ως κατήγορος μπορούν να καταλήξουν σε διακανονισμό των αντίστοιχων εξόδων τους. Εάν υπάρχουν περισσότεροι του ενός ιδιώτες κατήγοροι ή ζημιωθέντες που ενεργούν ως κατήγοροι, επωμίζονται όλοι τα έξοδα αλληλεγγύως και εις ολόκληρον.

Κανονισμοί για τα δικαστικά έξοδα — νομική βάση

Πληροφορίες σχετικά με τα έξοδα των ποινικών διαδικασιών υπάρχουν στον τίτλο X, άρθρα 145 έως 152 του ΝΠΔ του 2008, στοννόμο για τα νομικά επαγγέλματα, στον πίνακα αμοιβών δικηγόρων και επιστροφής δικηγορικών εξόδων και στον νόμο για τα δικαστικά τέλη (Zakon o sudskim pristojbama) (σε περίπτωση κίνησης της ποινικής διαδικασίας με ιδιωτική πρωτοβουλία, καταβάλλεται δικαστικό τέλος ύψους 250,00 HRK).

Πληροφορίες σχετικά με τα δικαστικά έξοδα στο διαδίκτυο

Όλοι αυτοί οι νόμοι είναι διαθέσιμοι στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κροατίας, Narodne novine, ή στον ιστότοπο του Δικηγορικού Συλλόγου της Κροατίας.

Φόρος προστιθέμενης αξίας

Δεδομένου ότι οι δικηγόροι υπόκεινται σε φόρο προστιθέμενης αξίας (ΦΠΑ), οι υπηρεσίες τους υπόκεινται επίσης σε αυτήν τη φορολογική υποχρέωση. Σε κάθε τιμολόγιο που εκδίδεται από δικηγόρο χρεώνεται ΦΠΑ με συντελεστή 25 %. Πρέπει να σημειωθεί ότι τα ποσά που περιλαμβάνονται στον πίνακα αμοιβών δικηγόρων και επιστροφής δικηγορικών εξόδων δεν περιλαμβάνουν ΦΠΑ, ο οποίος χρεώνεται κατά την τιμολόγηση.

Έξοδα των διαδικασιών επί πλημμελημάτων

Τα έξοδα των διαδικασιών επί πλημμελημάτων περιλαμβάνουν:

• δαπάνες στις οποίες υποβάλλεται ο φορέας της δημόσιας διοίκησης που ενεργεί ως εντεταλμένος κατήγορος, και οι οποίες προκύπτουν από τον εντοπισμό πλημμελήματος με τη χρήση τεχνικών μέσων ή με τη διενέργεια των αναγκαίων αναλύσεων και πραγματογνωμοσύνης·
• τυχόν δικαστικές δαπάνες που προκαταβάλλονται κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας από τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού που προορίζονται για τα δικαστήρια (δαπάνες σχετικές με μάρτυρες, δικαστικούς πραγματογνώμονες, διερμηνείς και άλλους επαγγελματίες· έξοδα για τη διενέργεια αυτοψίας· έξοδα που σχετίζονται με την εμφάνιση του κατηγορούμενου ή άλλων προσώπων· έξοδα ταξιδίου και αμοιβές τυχόν προσώπων που ενεργούν υπό την επίσημη ιδιότητά τους κ.λπ.)·
• ένα κατ’ αποκοπήν ποσό που αντιστοιχεί στα έξοδα της διαδικασίας επί πλημμελημάτων στα οποία:
  1. υποβλήθηκαν οι αρχές που είναι αρμόδιες για τη διεξαγωγή της διαδικασίας·
  2. υποβλήθηκε το δημοτικό δικαστήριο (općinski sud) αποφαινόμενο επί ένστασης κατά υποχρεωτικού εντάλματος που εκδόθηκε για πλημμέλημα·
  3. υποβλήθηκε το ανώτατο πλημμελειοδικείο της Κροατίας (Visoki prekršajni sud) κατά την έκδοση της οριστικής του απόφασης σχετικά με την ευθύνη του κατηγορούμενου για πλημμέλημα, στο πλαίσιο της εκδίκασης ένδικου μέσου που ασκήθηκε τόσο από τον εισαγγελέα όσο και από τον κατηγορούμενο, ή ενδίκου μέσου που ασκήθηκε μόνον από τον κατηγορούμενο.

• ιατρικά έξοδα του κατηγορούμενου ο οποίος δεν δικαιούται υγειονομική περίθαλψη ενόσω τελεί υπό κράτηση ή βρίσκεται σε ιατρική εγκατάσταση με απόφαση δικαστηρίου·
• έξοδα μετακίνησης του κατηγορούμενου·
• αναγκαία έξοδα στα οποία υποβάλλονται ο ζημιωθείς και ο ζημιωθείς που ενεργεί ως κατήγορος, καθώς και οι νόμιμοι εκπρόσωποί τους και οι πληρεξούσιοι·
• τα αναγκαία έξοδα και την αμοιβή που οφείλονται στον συνήγορο υπεράσπισης του κατηγορούμενου.

Το κατ’ αποκοπή ποσό προσδιορίζεται εντός των ορίων που καθορίζονται με ειδικό κανονισμό, λαμβανομένων υπόψη της πολυπλοκότητας και της διάρκειας της διαδικασίας, καθώς και της οικονομικής κατάστασης του κατηγορούμενου.

Το δικαστήριο ανακτά τα έξοδα της διαδικασίας που προκαταβλήθηκαν από τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού που προορίζονται για δικαστήρια, σε μεταγενέστερο στάδιο, από τον κατηγορούμενο ή άλλα πρόσωπα που υποχρεούνται να καλύψουν τα εν λόγω έξοδα σύμφωνα με τις διατάξεις του εν λόγω νόμου.
Το δικαστήριο τηρεί χωριστό κατάλογο των εξόδων στα οποία υποβάλλεται και τα οποία σχετίζονται με δαπάνες που πραγματοποιεί ο φορέας της δημόσιας διοίκησης που ενεργεί ως εντεταλμένος κατήγορος, ως αποτέλεσμα του εντοπισμού πλημμελήματος με τη χρήση τεχνικών μέσων ή με τη διενέργεια των αναγκαίων αναλύσεων και πραγματογνωμοσύνης· τυχόν δικαστικές δαπάνες που προκαταβάλλονται κατά τη διεξαγωγή της διαδικασίας από τα κονδύλια του κρατικού προϋπολογισμού που προορίζονται για τα δικαστήρια (δαπάνες σχετικές με μάρτυρες, δικαστικούς πραγματογνώμονες, διερμηνείς και άλλους επαγγελματίες· έξοδα για τη διενέργεια αυτοψίας· έξοδα που σχετίζονται με την εμφάνιση του κατηγορούμενου ή άλλων προσώπων· έξοδα ταξιδίου και αμοιβές τυχόν προσώπων που ενεργούν υπό την επίσημη ιδιότητά τους κ.λπ.)· και ιατρικά έξοδα του κατηγορούμενου ο οποίος δεν δικαιούται υγειονομική περίθαλψη ενόσω τελεί υπό κράτηση ή βρίσκεται σε ιατρική εγκατάσταση με απόφαση δικαστηρίου.

Το πρόσωπο που ζητεί την επιστροφή των εν λόγω εξόδων πρέπει να προσδιορίσει στο δικαστήριο το ύψος του ποσού, και να υποβάλει όλες τις απαραίτητες πληροφορίες και αποδεικτικά στοιχεία για τα έξοδα που πραγματοποίησε.

Τα έξοδα διερμηνείας στις μειονοτικές γλώσσες της Κροατίας, τα οποία προκύπτουν από την εφαρμογή των διατάξεων του Συντάγματος και του νόμου για τα δικαιώματα των εθνικών μειονοτήτων στη χρήση της δικής τους γλώσσας και γραφής στη Δημοκρατία της Κροατίας (Zakon o uporabi jezika i pisma nacionalnih manjina u Republici Hrvatskoj) δεν βαρύνουν τα πρόσωπα τα οποία υποχρεούνται, βάσει του εν λόγω νόμου, να καλύψουν τα έξοδα της διαδικασίας.
Ο υπουργός που είναι αρμόδιος για τον τομέα της δικαιοσύνης εκδίδει κανόνες που περιγράφουν λεπτομερώς την επιστροφή των εξόδων των διαδικασιών επί πλημμελημάτων.

Το ζήτημα του ποιος βαρύνεται με τα δικαστικά έξοδα και το ζήτημα των διασκέψεων επί των δικαστικών εξόδων ρυθμίζονται στα άρθρα 139 και 140 του νόμου για τα πλημμελήματα (Prekršajni zakon· NN αριθ. 107/07, 39/13, 157/13, 110/15, 70/17 και 118/18).

Έξοδα αστικών διαδικασιών

Τα έξοδα των αστικών διαδικασιών συνίστανται σε επιλέξιμες δαπάνες που πραγματοποιούνται κατά τη διάρκεια ή για τους σκοπούς της διαδικασίας. Ορισμένα έξοδα, όπως τα δικαστικά τέλη, αφορούν τη λειτουργία της αρχής που είναι αρμόδια για τη διεξαγωγή της διαδικασίας· άλλες δαπάνες, όπως τα έξοδα πραγματογνωμοσύνης ή υπηρεσιών διερμηνείας, αφορούν τα έξοδα που καταβάλλονται στον δικαστικό πραγματογνώμονα ή στον διερμηνέα του δικαστηρίου. Τα έξοδα των αστικών διαδικασιών περιλαμβάνουν επίσης τα έξοδα ταξιδίου και διαμονής τα οποία επιστρέφονται στους μάρτυρες, μαζί με αποζημίωση για διαφυγόντα εισοδήματα, ωστόσο στην πλειονότητά τους τα έξοδα αυτά περιλαμβάνονται στα έξοδα εκπροσώπησης στη διαδικασία με τα οποία επιβαρύνεται ο δικηγόρος που εκπροσωπεί τους διαδίκους.

Οι περισσότερες διατάξεις σχετικά με τα έξοδα που προκύπτουν στις αστικές διαδικασίες περιλαμβάνονται στον νόμο για την πολιτική δικονομία (Zakon o parničnom postupku)· τα έξοδα αυτά περιλαμβάνουν τα έξοδα για τη διεξαγωγή αποδείξεων (άρθρο 168 του νόμου για την πολιτική δικονομία), τα έξοδα για την υποβολή αίτησης για φιλικό διακανονισμό της διαφοράς σε αγωγές αποζημίωσης ή τα έξοδα στα οποία υποβάλλεται διάδικος που προτίθεται να ασκήσει αγωγή για την προστασία των ατομικών του δικαιωμάτων. Ωστόσο, πριν από την άσκηση αυτής της αγωγής, ο διάδικος οφείλει να υποβάλει αίτηση για φιλικό διακανονισμό της διαφοράς [άρθρο 186 στοιχείο α) του νόμου για την πολιτική δικονομία].

Κατά κανόνα, τα έξοδα αυτά καλύπτονται από τον διάδικο που κίνησε τη διαδικασία, όμως υπάρχει δυνατότητα να του επιστραφεί το ποσό αυτό στη συνέχεια, ως μέρος των δικαστικών εξόδων, υπό την προϋπόθεση της νίκης του στη δίκη.

Τα έξοδα που προκύπτουν κατά τη διάρκεια αστικών διαδικασιών αφορούν τα έξοδα που είναι αναγκαία για την απόδειξη ορισμένων πραγματικών περιστατικών (έξοδα προσκόμισης αποδεικτικών στοιχείων, έξοδα παράστασης μαρτύρων) και τα έξοδα εκπροσώπησης.

Η επιστροφή όλων αυτών των εξόδων από τον αντίδικο προϋποθέτει νίκη στη διαδικασία. Καταρχήν, κάθε διάδικος αναλαμβάνει εκ των προτέρων τα έξοδα στα οποία υποβάλλεται λόγω των ενεργειών στις οποίες προβαίνει (άρθρο 152 του νόμου για την πολιτική δικονομία), ενώ ο διάδικος του οποίου τα αιτήματα ευδοκίμησαν πλήρως στο πλαίσιο της διαφοράς δικαιούται πλήρη επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας (άρθρο 154 του νόμου για την πολιτική δικονομία). Ωστόσο, θα πρέπει επίσης να λαμβάνεται υπόψη το κατά πόσον τα έξοδα αυτά ήταν αναγκαία για τους σκοπούς της δίκης, καθώς ο διάδικος δικαιούται μόνο την επιστροφή των αναγκαίων εξόδων (άρθρο 155 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Το δικαστήριο μπορεί να διατάξει κάθε διάδικο να καταβάλει τα δικά του έξοδα, σε περίπτωση μερικής νίκης, ή να διατάξει τον έναν διάδικο να επιστρέψει ένα αναλογικό μέρος των εξόδων στον αντίδικο και στον παρεμβαίνοντα.

Το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει ότι ένας από τους διαδίκους θα πρέπει να καταβάλει το σύνολο των εξόδων στα οποία υποβλήθηκαν ο αντίδικος και ο παρεμβαίνων, εάν ο αντίδικος ηττήθηκε μόνο ως προς σχετικά ήσσονος σημασίας μέρος της αξίωσής του, χωρίς να προκύψουν ειδικά έξοδα.

Οι δύο βασικές αρχές στις οποίες στηρίζεται η απόφαση επί των δικαστικών εξόδων της αστικής διαδικασίας είναι η αρχή της ευδοκίμησης (causae) και η αρχή της υπαιτιότητας (culpe).

Ο διάδικος που υποβάλλεται σε έξοδα που προκύπτουν από δική του υπαιτιότητα ή λόγω γεγονότος που αφορά τον ίδιο δεν δικαιούται επιστροφή των εξόδων από τον αντίδικο, ανεξάρτητα από τη νίκη του στη δίκη (άρθρο 156 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Το δικαίωμα στην επιστροφή των εξόδων σε περίπτωση διακοπής της δίκης ή ομοδικίας ή επίτευξης δικαστικού συμβιβασμού ρυθμίζεται στο άρθρο 158 παράγραφος 1 και στα άρθρα 159, 161 και 324 του νόμου για την πολιτική δικονομία.

Τα έξοδα των αστικών διαδικασιών, καθώς και τα δικαστικά τέλη, καθορίζονται βάσει της αξίας του αντικειμένου της διαφοράς κατά τον χρόνο της ενέργειας ορισμένης διαδικαστικής πράξης και όχι βάσει της δυνητικής αξίας του κατά τον χρόνο περάτωσης της κύριας ακροαματικής διαδικασίας. Επιπλέον, τα έξοδα των εν λόγω διαδικασιών καθορίζονται ανάλογα με την ευδοκίμηση της αγωγής όσον αφορά την αξία του αντικειμένου της διαφοράς κατά τον χρόνο της περάτωσης της κύριας ακροαματικής διαδικασίας.

Η υποχρέωση καταβολής δικαστικών τελών ρυθμίζεται στον νόμο για τα δικαστικά τέλη.

Ο διάδικος σε δικαστική διαδικασία μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα απαλλαγής από την καταβολή δικαστικών εξόδων και το δικαίωμα σε εξειδικευμένη δικαστική αρωγή με τον τρόπο και υπό τις προϋποθέσεις που καθορίζονται σε χωριστούς κανονισμούς που διέπουν τη δωρεάν δικαστική αρωγή (άρθρο 172 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Το δικαστήριο αποφασίζει σχετικά με την επιστροφή των εξόδων βάσει ειδικού αιτήματος του διαδίκου, χωρίς ακρόαση. Σε αυτό το αίτημα, ο διάδικος υποχρεούται να προσδιορίσει τα έξοδα των οποίων ζητεί την επιστροφή. Το αίτημα επιστροφής των εξόδων πρέπει να υποβληθεί από τον διάδικο το αργότερο κατά το πέρας της προφορικής διαδικασίας που προηγείται των διασκέψεων επί των εξόδων. Ωστόσο, αν η απόφαση αυτή πρόκειται να εκδοθεί χωρίς προηγούμενη προφορική διαδικασία, ο διάδικος πρέπει να συμπεριλάβει αξίωση για την επιστροφή των εξόδων σε αίτηση επί της οποίας αποφασίζει το δικαστήριο. Το δικαστήριο αποφασίζει επί του αιτήματος επιστροφής των εξόδων με την απόφαση ή τη διάταξη που περατώνει τη διαδικασία ενώπιον του εν λόγω δικαστηρίου (άρθρο 164 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Η διάταξη επί των εξόδων που περιέχεται στη δικαστική απόφαση μπορεί να προσβληθεί μόνο με ένσταση που ασκείται κατά της εν λόγω διάταξης, εκτός αν προσβληθεί ταυτόχρονα και η απόφαση επί της ουσίας της υπόθεσης (άρθρο 167 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Έξοδα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης

Τα έξοδα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης συνίστανται σε έξοδα στα οποία υποβάλλονται οι διάδικοι, το δικαστήριο και άλλα μέρη που συμμετέχουν στη διαδικασία, τα οποία προκύπτουν από ή στο πλαίσιο της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Ο νόμος για την αναγκαστική εκτέλεση (Ovršni zakon) περιέχει σχετικά λίγες διατάξεις για τη ρύθμιση των εξόδων σε αυτήν τη διαδικασία. Μόνο έναν άρθρο αφορά αποκλειστικά την επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρο 14 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση). Καθορίζει την προκαταβολή των εξόδων της διαδικασίας, τις συνέπειες της μη συμμόρφωσης των διαδίκων με την υποχρέωση προκαταβολής των εξόδων της διαδικασίας και την εφαρμογή των διατάξεων αυτών σε διαδικασίες ασφαλιστικών μέτρων.

Οι διατάξεις που θα επέτρεπαν στο δικαστήριο να διατάξει την επιστροφή των εξόδων δεν περιέχονται στον νόμο για την αναγκαστική εκτέλεση. Αντ’ αυτού, σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 1 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση, εφαρμόζονται αναλογικά οι διατάξεις του νόμου για την πολιτική δικονομία.

Σύμφωνα με τον νόμο για την κατάσχεση χρηματικών ποσών (Zakon o provedbi ovrhe na novčanim sredstvima) της 1ης Ιανουαρίου 2011, η Οικονομική Υπηρεσία (FINA) αναλαμβάνει την κατάσχεση χρηματικών ποσών επιχειρηματικών οντοτήτων και πολιτών από όλους τους τραπεζικούς λογαριασμούς και τις προθεσμιακές καταθέσεις τους σε όλες τις τράπεζες, σύμφωνα με τον προσωπικό αριθμό ταυτοποίησης του καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτη, χωρίς τη συγκατάθεσή του.

Σύμφωνα με το άρθρο 8 των κανόνων σχετικά με τα είδη και το ύψος των αμοιβών για τις υπηρεσίες που προβλέπονται στον νόμο για την κατάσχεση χρηματικών ποσών (Pravilnik o vrstama i visini naknada za obavljanje poslova propisanih Zakonom o provedbi ovrhe na novčanim sredstvima), η διοίκηση της FINA καθορίζει τις αμοιβές που προβλέπονται στους κανόνες σε πίνακα αμοιβών που εκδίδει, ο οποίος εγκρίνεται από τον υπουργό Οικονομικών. Απόσπασμα του πίνακα αμοιβών για τις υπηρεσίες της FINA στο πλαίσιο του νόμου για την κατάσχεση χρηματικών ποσών μπορεί να τηλεφορτωθεί από τον επίσημο δικτυακό της τόπο.

Τα έξοδα της διαδικασίας που σχετίζονται με την έκδοση διαταγής και τη διεξαγωγή της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης και λήψης ασφαλιστικού μέτρου πρέπει να προκαταβάλλονται από τον επισπεύδοντα δανειστή ή τον εμπραγμάτως ασφαλισμένο δανειστή. Ο επισπεύδων δανειστής ή ο εμπραγμάτως ασφαλισμένος δανειστής οφείλει να προκαταβάλει τα έξοδα της διαδικασίας εντός προθεσμίας που τάσσει το δικαστήριο.

Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης επί κινητής περιουσίας, το δικαστήριο διατάσσει τον επισπεύδοντα δανειστή να προκαταβάλει τα έξοδα που είναι αναγκαία για τη διενέργεια ορισμένων πράξεων εκτέλεσης (πράξεις που διενεργεί ο δικαστικός επιμελητής για τους σκοπούς της κατάσχεσης και της αποτίμησης, της δήμευσης, της αφαίρεσης κινητών και της παράδοσής τους προς φύλαξη στο δικαστήριο ή στον επισπεύδοντα δανειστή ή σε τρίτο) εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Ο επισπεύδων δανειστής δεν έχει δικαίωμα προσφυγής κατά της εν λόγω απόφασης και υποχρεούται να συμμορφωθεί με αυτήν. Τα έξοδα προκαταβάλλονται στον λογαριασμό καταθέσεων του δικαστηρίου.

Εάν ο επισπεύδων δανειστής ή ο εμπραγμάτως ασφαλισμένος δανειστής δεν συμμορφωθεί με την απόφαση του δικαστηρίου βάσει της οποίας υποχρεούται να προκαταβάλει τα έξοδα εντός της προθεσμίας που έχει ορίσει το δικαστήριο και δεν είναι δυνατή η διενέργεια πράξης της αναγκαστικής εκτέλεσης ή η λήψη ασφαλιστικού μέτρου χωρίς την καταβολή των ποσών αυτών, το δικαστήριο αναστέλλει την αναγκαστική εκτέλεση. Εάν τα έξοδα που απαιτούνται για τη διενέργεια συγκεκριμένης πράξης η οποία δεν είναι απαραίτητη για την εκτέλεση δεν προκαταβληθούν εντός της προθεσμίας που έχει ορίσει το δικαστήριο, η πράξη δεν διενεργείται (άρθρο 14 παράγραφος 2 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση).

Σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης επί ακίνητης περιουσίας, μία από τις πράξεις εκτέλεσης είναι ο προσδιορισμός της αξίας του ακινήτου. Η αξία του ακινήτου προσδιορίζεται με απόφαση του δικαστηρίου, κατά τη διακριτική του ευχέρεια, κατόπιν ακρόασης κατά την οποία παρέχεται στους διαδίκους η δυνατότητα να υποβάλουν τις δηλώσεις τους σχετικά, καθώς και τα δικαιολογητικά έγγραφα (άρθρο 92 παράγραφος 1 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση). Ωστόσο, οποιοσδήποτε από τους διαδίκους μπορεί επίσης να ζητήσει να καθοριστεί η αξία του ακινήτου με έκθεση πραγματογνωμοσύνης που εκπονείται από κατάλληλο δικαστικό πραγματογνώμονα. Σε αυτήν την περίπτωση, ο διάδικος πρέπει να προκαταβάλει τα έξοδα της πραγματογνωμοσύνης.

Εκτός από τις γενικές διατάξεις που διέπουν την επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, ο νόμος για την αναγκαστική εκτέλεση περιέχει —στο τμήμα που ρυθμίζει την εκτέλεση επί ακίνητης περιουσίας— διατάξεις σχετικά με τα έξοδα της διαδικασίας, οι οποίες καθορίζουν τη σειρά κατάταξης κατά τη διανομή του τιμήματος αγοράς.

Τα έσοδα από την πώληση του ακινήτου πρέπει πρώτα να καλύψουν τα έξοδα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης που σχετίζονται με τα δικαστικά τέλη και τα ποσά που προκαταβλήθηκαν για τη διενέργεια πράξεων της εκτέλεσης, καθώς και τους φόρους και άλλες επιβαρύνσεις που οφείλονται για το προηγούμενο έτος και βαρύνουν το ακίνητο που πωλήθηκε. Τα έξοδα αυτά έχουν προτεραιότητα έναντι όλων των άλλων αξιώσεων, τόσο των διαδίκων όσο και των λοιπών συμμετεχόντων στη διαδικασία (άρθρο 113 παράγραφος 1 σημείο 1 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση).

Όσον αφορά τη νομική θέση του εμπραγμάτως ασφαλισμένου δανειστή σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης επί ακίνητης περιουσίας, από τη νομολογία προκύπτει ότι, εκτός από τους διαδίκους, επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας δικαιούται και ο εμπραγμάτως ασφαλισμένος δανειστής.

Η εκτέλεση επί ακίνητης περιουσίας προϋποθέτει τη χρήση δικαστικού επιμελητή, ο οποίος δικαιούται επιστροφή των εξόδων. Σε αυτήν την περίπτωση, εφαρμόζονται οι διατάξεις του νόμου για την πολιτική δικονομία οι οποίες αφορούν την επιστροφή των εξόδων (το άρθρο 155 του νόμου για την πολιτική δικονομία προβλέπει τα έξοδα που επιστρέφονται, ενώ το άρθρο 154 του ίδιου νόμου καθορίζει τις ρυθμίσεις για την επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας).

Καθώς ο νόμος για την αναγκαστική εκτέλεση δεν περιέχει διατάξεις σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο λαμβάνεται η απόφαση ή για το ύψος των εξόδων της διαδικασίας, οι αρχές που αποφασίζουν σχετικά με τα έξοδα εφαρμόζουν τις γενικές διατάξεις του νόμου για την πολιτική δικονομία που ορίζουν ότι, στην απόφαση που ορίζει ποια έξοδα πρέπει να επιστραφούν σε διάδικο, το δικαστήριο λαμβάνει υπόψη μόνο τα έξοδα που ήταν αναγκαία για τη διεξαγωγή της διαδικασίας. Τα αναγκαία έξοδα και το ύψος των εξόδων αποφασίζονται από το δικαστήριο, κατόπιν προσεκτικής εξέτασης όλων των περιστάσεων και λαμβανομένων υπόψη, ειδικότερα, των διατάξεων του νόμου για την πολιτική δικονομία που διέπουν την προκαταρκτική διαδικασία που προηγείται της κύριας ακροαματικής διαδικασίας, η οποία περιλαμβάνει την υποβολή γραπτών υπομνημάτων, μια προκαταρκτική ακρόαση και μια κύρια ακρόαση (άρθρο 155 του νόμου για την πολιτική δικονομία).

Πέραν των εξόδων εκπροσώπησης του επισπεύδοντος δανειστή από δικηγόρο, σε περίπτωση αναγκαστικής εκτέλεσης βάσει δημόσιου εγγράφου, ο επισπεύδων δανειστής δικαιούται επίσης επιστροφή του ποσού της αμοιβής του συμβολαιογράφου.

Οι κανόνες σχετικά με τα τέλη και τις αμοιβές των συμβολαιογράφων σε διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (Pravilnik o naknadi i nagradi javnih bilježnika u ovršnom postupku) ορίζουν ότι τα έξοδα που προκύπτουν από τις πράξεις που διενεργούνται από συμβολαιογράφους στους οποίους υποβάλλονται αιτήσεις αναγκαστικής εκτέλεσης και οι οποίοι εκδίδουν εκτελεστούς τίτλους επί δημοσίων εγγράφων προκαταβάλλονται από τον επισπεύδοντα δανειστή. Εάν ο επισπεύδων δανειστής δεν προκαταβάλει τα έξοδα, η διαδικασία αναγκαστικής εκτέλεσης αναστέλλεται (άρθρο 14 παράγραφος 2 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση).

Το γεγονός ότι κινητά περιουσιακά στοιχεία δεν μπορούν να πωληθούν σε πλειστηριασμούς και ότι η αξίωση του επισπεύδοντος δανειστή δεν ικανοποιήθηκε δεν σημαίνει ότι ο επισπεύδων δανειστής δεν υποβλήθηκε στα αναγκαία έξοδα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης.

Τα έξοδα για την αυτεπάγγελτη κίνηση της διαδικασίας από το δικαστήριο προκαταβάλλονται από τους πόρους του δικαστηρίου. Ο νόμος για την αναγκαστική εκτέλεση προβλέπει τη δυνατότητα αυτεπάγγελτης κίνησης διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης, υπό την προϋπόθεση ότι πρόκειται για περίπτωση που προβλέπεται ρητά στον νόμο.

Η διεξαγωγή της αναγκαστικής εκτέλεσης από συμβολαιογράφο βάσει δημόσιων εγγράφων συνεπάγεται ορισμένα έξοδα, όπως συμβολαιογραφικά τέλη ή υλικές δαπάνες που μπορεί να σχετίζονται με τα έξοδα επίδοσης ή ταχυδρομικών υπηρεσιών, ή τα έξοδα γραφικής ύλης, π.χ. χαρτιού κ.λπ., καθώς και έξοδα που σχετίζονται με τη σύνταξη της αίτησης αναγκαστικής εκτέλεσης, εφόσον γίνεται από δικηγόρο. Τα έξοδα αυτά πρέπει να προκαταβάλλονται από τον επισπεύδοντα δανειστή.

Η αναγκαστική εκτέλεση βάσει εκτελεστού τίτλου διενεργείται από τα δικαστήρια. Σε αυτήν την περίπτωση, τα έξοδα που προκαταβάλλει ο επισπεύδων δανειστής συνίστανται στα τέλη του δικαστηρίου, καθώς και στις δαπάνες που σχετίζονται με τη σύνταξη των αιτήσεων αναγκαστικής εκτέλεσης από δικηγόρους.

Ο καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτης ή ο οφειλέτης εμπραγμάτως εξασφαλισμένης απαίτησης πρέπει να επιστρέψουν τα αναγκαία έξοδα της διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης ή της διαδικασίας ασφαλιστικών μέτρων στον επισπεύδοντα δανειστή ή στον εμπραγμάτως ασφαλισμένο δανειστή (άρθρο 14 παράγραφος 4 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση). Αυτή η νομική διάταξη αποτελεί τη βάση για την έκδοση απόφασης επί των εξόδων της διαδικασίας.

Όταν λαμβάνεται απόφαση σχετικά με τα αναγκαία έξοδα [βάσει] της διαταγής αναγκαστικής εκτέλεσης που εκδίδεται βάσει δημόσιου εγγράφου ή αίτησης που διαβιβάζεται στο αρμόδιο δικαστήριο ώστε να αποφανθεί επί της υπόθεσης και στη συνέχεια να επιδώσει την απόφαση στους διαδίκους, ο επισπεύδων δανειστής δικαιούται την επιστροφή της συμβολαιογραφικής αμοιβής που ήταν ανάλογη προς το ποσό της απαίτησης, καθώς και επιστροφή του ΦΠΑ επί του ποσού της αμοιβής.

Οι περιπτώσεις στις οποίες ο επισπεύδων δανειστής δεν δικαιούται επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας ρυθμίζονται στο άρθρο 39 παράγραφοι 1, 2 και 3, και στο άρθρο 72 παράγραφος 1 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση.

Ο επισπεύδων δανειστής δικαιούται επιστροφή των εξόδων στα οποία υποβλήθηκε από υπαιτιότητα του αντιδίκου ή λόγω γεγονότος που αφορά τον αντίδικο, ανεξάρτητα από την έκβαση της διαδικασίας (άρθρο 156 του νόμου για την πολιτική δικονομία, που εφαρμόζεται σύμφωνα με το άρθρο 21 παράγραφος 1 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση). Η διάταξη αυτή συνάδει με τις διατάξεις του νόμου για την πολιτική δικονομία που διέπουν την επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας βάσει της αρχής της υπαιτιότητας.

Ωστόσο, ο καθ’ ου η εκτέλεση οφειλέτης (ή ο οφειλέτης εμπραγμάτως εξασφαλισμένης απαίτησης) δικαιούται επίσης επιστροφή των εξόδων της διαδικασίας τα οποία προκλήθηκαν αδικαιολόγητα από τον επισπεύδοντα δανειστή (άρθρο 14 παράγραφος 5 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση).

Το αίτημα επιστροφής των εξόδων θα πρέπει να υποβληθεί το αργότερο εντός 30 ημερών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης της διαδικασίας (άρθρο 14 παράγραφος 6 του νόμου για την αναγκαστική εκτέλεση). Η απόφαση επί του αιτήματος επιστροφής των εξόδων της διαδικασίας εκδίδεται είτε ως αναπόσπαστο μέρος της διαταγής εκτέλεσης είτε ως χωριστή διαταγή η οποία, όταν καταστεί τελεσίδικη, συνιστά εκτελεστό τίτλο βάσει του οποίου μπορεί να κινηθεί αναγκαστική εκτέλεση στο πλαίσιο άλλης διαδικασίας.

Κανονισμοί που διέπουν τα έξοδα των αστικών διαδικασιών και των διαδικασιών αναγκαστικής εκτέλεσης:

Νόμος για την πολιτική δικονομία (NN αριθ. 53/91, 91/92, 58/93, 112/99, 88/01, 117/03, 88/05, 02/07, 84/08, 123/08, 57/11, 148/11, 25/13, 89/14 και 70/19)

Νόμος για την αναγκαστική εκτέλεση (NN αριθ. 112/12, 25/13, 93/14, 55/16, 73/17 και 131/20)

Νόμος για την κατάσχεση χρηματικών ποσών (NN αριθ. 68/18, 2/20, 46/20 και 47/20)

Νόμος για τα δικαστικά τέλη (NN αριθ. 118/18)

Νόμος για τη δωρεάν δικαστική αρωγή (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći) (NN αριθ. 143/13)

Πίνακας αμοιβών δικηγόρων και επιστροφής δικηγορικών εξόδων (NN αριθ. 142/12, 103/14, 118/14 και 107/15)

Κανόνες σχετικά με τον προσωρινό πίνακα αμοιβών των συμβολαιογράφων (Pravilnik o privremenoj javnobilježničkoj tarifi) (NN αριθ. 38/94, 82/94, 52/95, 115/12, 120/15 και 64/19)

Κανόνες σχετικά με τα τέλη και τις αμοιβές των συμβολαιογράφων σε διαδικασίες αναγκαστικής εκτέλεσης (NN αριθ. 9/21)

Κανόνες σχετικά με τις αμοιβές και την επιστροφή των εξόδων συμβολαιογράφων που διορίζονται από το δικαστήριο ως διαχειριστές σε διαδικασίες κληρονομικής διαδοχής (Pravilnik o visini nagrade i naknade troškova javnog bilježnika kao povjerenika suda u ostavinskom postupku) (NN αριθ. 135/03)

Κανόνες σχετικά με τον πίνακα επιστρεπτέων εξόδων και αμοιβών των πιστοποιημένων παραγγελιοδόχων (Pravilnik o tarifi za naknadu troškova i nagradu za obavljanje javne komisione djelatnosti) (NN αριθ. 115/12)

Κανόνες σχετικά με τα είδη και το ύψος των αμοιβών για τη διενέργεια της πώλησης ακίνητων και κινητών περιουσιακών στοιχείων στο πλαίσιο διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης (Pravilnik o vrstama i visini naknada za obavljanje poslova provedbe prodaje nekretnina i pokretnina u ovršnom postupku) (NN αριθ. 156/14)

Κανόνες σχετικά με τα είδη και το ύψος των αμοιβών για τις υπηρεσίες που προβλέπονται στον νόμο για την κατάσχεση χρηματικών ποσών (NN αριθ. 71/18)

Κανόνες σχετικά με τις αμοιβές για την άσκηση επίσημων καθηκόντων εκτός των εγκαταστάσεων των δικαστηρίων (Pravilnik o naknadama za obavljanje službenih radnji izvan zgrade suda) (NN αριθ. 38/14)

Όλοι αυτοί οι νόμοι και κανονισμοί είναι διαθέσιμοι στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας της Κροατίας (Narodne novine) ή στους ιστοτόπους των επαγγελματικών επιμελητηρίων και της FINA.