Huwelijksvermogensstelsels

1 Bestaat er in deze lidstaat een wettelijk huwelijksvermogensstelsel? Wat houdt het in?

Het wettelijke huwelijksvermogensstelsel in Italië is de gemeenschap van goederen, zoals bepaald in de artikelen 177 en volgende van het burgerlijk wetboek.

De wettelijke gemeenschap van goederen houdt in dat de aankopen die de echtgenoten tijdens het huwelijk gezamenlijk of afzonderlijk hebben gedaan, met uitzondering van de aankopen van persoonlijke goederen, onder het gemeenschappelijke beheer vallen.

De volgende goederen worden geacht persoonlijke goederen van de echtgenoot te zijn:

1) goederen die reeds vóór de huwelijksdatum aan de echtgenoten toebehoorden;

2) goederen die geschonken of geërfd zijn na de huwelijksdatum;

3) goederen voor strikt persoonlijk gebruik door elk van de echtgenoten;

4) goederen die een echtgenoot nodig heeft voor de uitoefening van zijn beroep;

5) goederen ontvangen ter vergoeding van schade, alsook elk pensioen in verband met een gedeeltelijke of volledige arbeidsongeschiktheid;

6) goederen die zijn verworven met de prijs van de overdracht of ruil van persoonlijke goederen, mits dit op het tijdstip van de verwerving uitdrukkelijk wordt vermeld.

Ook de volgende goederen vallen onder het stelsel van gemeenschap van goederen:

1) de winst die elke echtgenoot heeft behaald, ontvangen en niet uitgegeven op het tijdstip van ontbinding van de gemeenschap;

2) de opbrengst van de afzonderlijke werkzaamheden van elke echtgenoot, indien deze niet is uitgegeven op het tijdstip van ontbinding van de gemeenschap;

3) ondernemingen die door de echtgenoten gezamenlijk worden beheerd en na de huwelijksdatum zijn opgericht.

Het beheer van de tot de gemeenschap behorende goederen en de vertegenwoordiging in rechte met betrekking tot de daarmee samenhangende handelingen, vallen onder de verantwoordelijkheid van de echtgenoten afzonderlijk, terwijl zij gezamenlijk verantwoordelijk zijn voor handelingen van buitengewoon beheer.

De verdeling van de wettelijke gemeenschap geschiedt door de activa en passiva gelijkelijk te verdelen.

2 Hoe kunnen echtgenoten hun huwelijksvermogensstelsel regelen? Wat zijn de formele vereisten in dit geval?

De echtgenoten kunnen een andere overeenkomst sluiten, die, om geldig te zijn, de vorm van een openbare akte moet hebben.

Indien wordt gekozen voor het stelsel van scheiding van goederen kan dat ook in de huwelijksakte worden vermeld.

De echtgenoten kunnen overeenkomen een vermogensfonds op te richten, waarbij bepaalde in openbare registers ingeschreven roerende of onroerende goederen of kredietinstrumenten worden bestemd om in de behoeften van het gezin te voorzien (artikel 167 van het burgerlijk wetboek).

Het fonds kan door slechts één echtgenoot of door beide echtgenoten bij openbare akte worden opgericht. Het fonds kan ook worden opgericht door een derde bij openbare akte, uiterste wilsbeschikking of testament.

De eigendom en het beheer van het fonds zijn onderworpen aan de regels betreffende de wettelijke gemeenschap van goederen (artikel 168 van het burgerlijk wetboek).

3 Zijn er beperkingen op de vrijheid om een huwelijksvermogensstelsel te regelen?

De echtgenoten mogen niet in algemene bewoordingen overeenkomen dat hun vermogensrechtelijke betrekkingen geheel of gedeeltelijk moeten worden beheerst door wetgeving waaraan zij niet zijn onderworpen of door gewoonten, maar zij moeten de inhoud van de overeenkomsten waarmee zij deze betrekkingen willen regelen, uitdrukkelijk vastleggen (artikel 161 van het burgerlijk wetboek).

Elke overeenkomst die tot doel heeft een bruidsschat in het leven te roepen, is hoe dan ook ongeldig (artikel 166 bis van het burgerlijk wetboek).

Indien de echtgenoten ervoor kiezen het wettelijke stelsel van gemeenschap van goederen bij overeenkomst te wijzigen, mogen zij de volgende goederen niet in de gemeenschap opnemen:

1) goederen voor strikt persoonlijk gebruik;

2) goederen die de echtgenoot nodig heeft voor de uitoefening van zijn beroep;

3) goederen ontvangen ter vergoeding van schade;

4) elk pensioen in verband met een gedeeltelijke of volledige arbeidsongeschiktheid.

Bovendien mag niet worden afgeweken van de regels inzake de wettelijke gemeenschap wat betreft het beheer van goederen en de gelijkheid van aandelen.

4 Wat zijn de rechtsgevolgen van een echtscheiding, een scheiding van tafel en bed of een nietigverklaring van het huwelijk voor het huwelijksvermogen?

Echtscheiding, scheiding van tafel en bed en nietigverklaring van het huwelijk leiden tot de ontbinding van de wettelijke gemeenschap.

5 Wat zijn de gevolgen van het overlijden van een van de echtgenoten voor het huwelijksvermogensstelsel?

Overlijden leidt tot de ontbinding van de gemeenschap van goederen.

6 Welke instantie is bevoegd om te beslissen in een zaak betreffende een huwelijksvermogensstelsel?

De rechterlijke instanties zijn bevoegd conform de algemene regels.

7 Wat zijn de gevolgen van het huwelijksvermogensstelsel voor de rechtsbetrekkingen tussen een echtgenoot en een derde?

De verplichtingen die een van de echtgenoten vóór de huwelijksdatum is aangegaan, gelden niet voor goederen die tot de wettelijke gemeenschap behoren; hetzelfde geldt voor de verplichtingen in verband met schenkingen en erfenissen die de echtgenoten tijdens het huwelijk hebben ontvangen en die niet onder de huwelijksgemeenschap vallen (artikelen 187 en 188 van het burgerlijk wetboek).

De verplichtingen die een van de echtgenoten na de huwelijksdatum zonder de vereiste toestemming van de andere echtgenoot is aangegaan met betrekking tot het verrichten van handelingen die buiten het gewone beheer vallen, gelden ook voor goederen die tot de wettelijke gemeenschap behoren wanneer de aan schuldeisers verschuldigde bedragen niet kunnen worden voldaan met persoonlijke goederen (artikel 189 van het burgerlijk wetboek).

Wanneer de goederen uit de gemeenschap niet toereikend zijn om de schulden te voldoen, kunnen de schuldeisers subsidiair een vordering instellen ten aanzien van de persoonlijke goederen van elk van de echtgenoten, ten belope van de helft van de schuldvordering (artikel 190 van het burgerlijk wetboek).

8 Korte beschrijving van de procedure voor de verdeling, met inbegrip van de vereffening, van het huwelijksvermogen in deze lidstaat.

De verdeling van de wettelijke gemeenschap geschiedt door de activa en passiva gelijkelijk te verdelen. De rechtbank die is belast met deze verdeling kan, gelet op de behoeften en de verzorging van personen ten laste, aan een van de echtgenoten het vruchtgebruik toekennen op een deel van de goederen van de andere echtgenoot (artikel 194 van het burgerlijk wetboek).

Bij de verdeling hebben de echtgenoten het recht om alle roerende goederen in bezit te nemen die aan elk van hen toebehoorden vóór de datum van totstandkoming van de gemeenschap of die zij tijdens de periode van de gemeenschap als erfenis of schenking hebben ontvangen.

Indien de in bezit te nemen roerende goederen vermist zijn, kunnen de echtgenoten verzoeken om een bedrag dat overeenkomt met de waarde van die goederen door het bewijs van de waarde ervan te leveren, onder meer aan de hand van algemene bekendheid, tenzij die goederen vermist zijn omdat zij gebruikt zijn of verloren zijn gegaan of om een andere reden die niet aan de andere echtgenoot kan worden toegerekend (artikel 196 van het burgerlijk wetboek).

9 Welke procedure en documenten of informatie zijn gewoonlijk vereist voor de registratie van onroerende goederen?

Alle overeenkomsten tot overdracht van de eigendom van onroerende goederen en, meer in het algemeen, alle akten tot vaststelling, overdracht of wijziging van rechten op onroerende goederen moeten worden ingeschreven in het kadaster. Deze regel geldt ook voor aankopen van onroerende goederen die onder de wettelijke gemeenschap vallen.

Eenieder die om een afschrift verzoekt, moet het kadaster in tweevoud in kennis stellen van het vermogensstelsel van de partijen - indien gehuwd – conform de verklaring in de akte of de verklaring van de ambtenaar van de burgerlijke stand die het vermogensstelsel in de kantlijn van de huwelijksakte heeft vermeld, en moet tevens een afschrift van de titel verstrekken.

Ook andere huwelijksovereenkomsten, waarbij bijvoorbeeld bepaalde persoonlijke onroerende goederen van een echtgenoot in de gemeenschap worden gebracht of waarbij er een vermogensfonds voor onroerende goederen wordt opgericht, moeten in het kadaster worden ingeschreven.